نورالله قیصری

نورالله قیصری

مدرک تحصیلی: استادیار دانشگاه تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۶ مورد.
۱.

انتخابات و بسیج منابع: الگویی نظری در تبیین رقابت انتخاباتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۵۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 342 - 315

کلید واژه ها: انتخابات متقاعدسازی بسیج منابع منابع انتخابات رقابت انتخاباتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۷۴
هدف این پژوهش ارائه الگویی نظری برای تبیین چگونگی پیروزی یک یا چند نامزد یا حزب در انتخابات است. بر پایه یک الگوی نظری، بسیج منابع و رقابت انتخاباتی، عوامل و متغیرهایی در سطوح مختلف خرد و کلان تأثیرگذار بر پیروزی انتخاب شونده در فرایند انتخابات بررسی خواهد شد. منابع انتخابات دربرگیرنده منابع شناخت، منابع نیاز، منابع قدرت، نفوذ و اقناع، منابع اخلاقی، منابع تسهیل کننده و منابع پیش بینی نشده است. پرسش های اصلی و فرعی پژوهشی به ترتیب عبارت اند از: 1. چگونه در رقابت های انتخاباتی یک یا چند نامزد بر رقبای خود پیروز می شوند؟ 2. چه منابعی برای پیروزی در انتخابات لازم است؟ 3. این منابع از کجا و چگونه باید بسیج شوند؟ برای یافتن پاسخ های مناسب به این پرسش های پژوهشی، شواهد موجود و استدلال های ارائه شده پژوهشگران در متون فارسی و انگلیسی که به بررسی عوامل تأثیرگذار بر نتایج انتخابات برای نامزدها در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی اختصاص داده شده، با رویکردی کیفی و با استفاده از روش تحلیل مفهومی متنی تبیین و تفسیر خواهد شد. در چارچوب نظریه بسیج منابع، در پژوهش های پیشین استدلال شده که هرچه یک نامزد انتخاباتی و پشتیبانانش در متقاعدسازی بازیگران انتخابات در مراحل مختلف انتخابات (از احراز صلاحیت، رأی دادن، پشتیبانی و مخالفت نکردن از راه بسیج و تخصیص منابع انتخابات به بهترین شیوه از سوی آن نامزد یا حزب وی نسبت به رقبای دیگر) موفق تر باشند، احتمال پیروزی وی بیشتر خواهد بود. در فرضیه پژوهش بیان می شود که پیروزی نامزدها در انتخابات به میزان موفقیت آنها در متقاعدسازی بازیگران انتخابات و بخت و اقبال ناشی از همزمانی یا ناهمزمانی رویدادهای پیش بینی نشده در رقابت انتخاباتی بستگی دارد. یافته های پژوهش نشان می دهد که متقاعدسازی حاصل وضعیتی از بسیج و تخصیص منابع و در برخی موارد همراهی بخت و اقبال ناشی از پیش آمدن یا پیش نیامدن رخدادهای پیش بینی نشده در انتخابات است.
۲.

مشارکت مردمی؛ انتظام و امنیت سازی در سپهر اندیشه امام خامنه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی ناجا سال ۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 5 - 54
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۳۱
امروزه، بهره گیری از ظرفیت های غیر سازمانی در جهت بهینه سازی ظرفیت های سازمانی پلیس، در تمام جوامع یک ضرورت اجتناب ناپذیر است؛ از این رو، می توان گفت که مشارکت مردمی ناظر بر شناسایی امور و رخدادهایی است که ماهیت راهبردی یافته اند؛ پس برای دستیابی به رویکردی نسبتا پایدار در تبیین راهبردهای انتظام و امنیت سازی در عرصه مردمی و دیگر عرصه های نیازمند اتکا به مشارکت مردمی، تبیین ماهیت و مبانی نظری و نیز عناصر و مختصات مشارکت، از اهمیتی اساسی برخوردار است و یکی از منابع اصلی و مطمئن برای استخراج خطوط راهنما، اندیشه ها و دیدگاه های رهبران فکری انقلاب اسلامی است. بر این اساس، مقاله حاضر با هدف پاسخ گویی به این پرسش شکل گرفت که «مشارکت مردمی در دیدگاه امام خامنه ای دارای چه بنیان ها، ابعاد، عناصر و مختصاتی است و این دیدگاه، چه بایسته ها و راهبردهایی را در راستای مأموریت های پلیس در جمهوری اسلامی ایران الزام آور می سازد». به منظور پاسخ به این پرسش در پژوهش حاضر، با ارائه یک الگو از مفهوم مشارکت مردمی و با روش تبارشناسی، تحولات و کاربردهای این مفهوم در زمینه های مختلف به صورت تحلیل محتوای کیفی از متن بیانات حضرت آیت الله خامنه ای بررسی شده و با روشی دیالکتیک در ارتباطی دوسویه میان تصور از مشارکت و امر واقعی مشارکت، ابعاد و اجزای نادیده این مفهوم بازنمایی و تعریف گردید. اجزا، ابعاد و مؤلفه های سازنده و مرتبط ذیل 10 مقوله مشارکت به مثابه جهان بینی یا روش، موضوع، اهداف، مشارکت کننده، کیفیت، فرآیند و مراحل، میدان، آثار و پیامدها و نتایج، پایدارسازی و مبانی نظری ترسیم و در حد لازم و تااندازه ای که برای ادراک استقرار معنای واحد از کلام در موضوع مورد نظر از کفایت لازم برخوردار باشد، تبیین شد که در مقام مقایسه با ادبیات موجود، نوعی تعمیق و توسعه فضای معنایی این مفهوم نیز به شمار می رود.
۳.

گفتمان های هویتی و منازعات نخبگان سیاسی در جمهوری اسلامی ایران 1376- 1398(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال ۱۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۵ (پیاپی ۷۵) 7 - 58

کلید واژه ها: نخبگان سیاسی منازعه نخبگان سیاسی گفتمان هویتی همبستگی ساختاری و ارزشی نخبگان متحد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۹۱
تحول گفتمان های هویتی به تشدید منازعات نخبگان سیاسی منجر می شود. پرسش این است که «تحول گفتمان هویتی بازگشت به خویشتن، چه تغییراتی در منازعات میان نخبگان سیاسی در ج.ا.ا در بازه زمانی 1376-1398 ایجاد کرده است؟». فرضیه این است که با ظهور گفتمان هویتی تطبیق گرای روشنفکران دینی و تأثیرپذیری بخشی از نخبگان سیاسی چپ از آن، با کاهش همبستگی ساختاری و ارزشی نخبگان سیاسی، منازعات بلوک های نخبگانی در ج.ا.ا برون گفتمانی، فزاینده و متکثر شده است. برای تبیین سازکار علی میان متغیرها روش تحقیق در شباهت های ساختاری بکار رفته و برای تشریح رابطه علت و معلول این سازکار تشریح شده است. نتایج نشان می دهد که با ظهور گفتمان هویتی تطبیق گرا، منازعات میان نخبگان سیاسی بر محور این مسائل متمرکز شده است: نگرش به انقلاب اسلامی و فلسفه وجودی آن، کیفیت حل مشکلات کشور و تحقق پیشرفت، جهت گیری نسبت به نظام بین الملل و مدیریت مسائل فرهنگی. تفاوت در ادراک از این مسائل دوقطبی نوین، تکامل گرا- عدالت گرا درون گرا حفظ محور در حوزه روابط خارجی و حداکثرگرا در حوزه فرهنگی در مقابل، قطب ترمیدوری آزادی خواه برون گرا بسط محور در حوزه روابط خارجی و حداقل گرا در حوزه فرهنگی را شکل داده که بعد از حوادث سال 1388 بر ابعاد آن افزوده شده است.
۴.

ناپایداری توسعه در جمهوری اسلامی ایران، اجماع نخبگان، فرایندهای مشارکتی، تمرکز زدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی سال دهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 7-27
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۵۱
یکی از مسائل و مباحث اساسی ایرانِ امروز، توسعه و چالش های فراروی آن است. از این رو، یکی از دغدغه های اصلی نخبگان علمی، کشف علتها و عوامل توسعه نیافتگی و دستیابی به روش های جبران آن و نیل به توسعه ملی است. این مقاله با عنایت به اهمیت توسعه در ایران امروز، آسیب شناسی پایداری و عدم پایداری توسعه در دوره جمهوری اسلامی را تبیین نموده است. مسئله اساسی این است که ایران در طی چهار دهه اخیر مسئله توسعه و پیشرفت را در کانون توجه خود قرار داده است، اما بنا به دلایل مختلف نتوانسته است توسعه پایدار و مستمری ایجاد نماید. ب بنابراین، این پرسش به ذهن متبادر میگردد که «دلایل ناپایداری فرایند توسعه و فراز و فرودهای غیرمنطقی آن در دوره جمهوری اسلامی را چگونه می توان تبیین نمود؟ پاسخ اولیه به پرسش مذکور در قالب این فرضیه ارائه شده است: به نظر می رسد که فقدان اجماع نخبگان راهبردی در سطح ایده، الگو و نحوه اقدام و تداوم برنامه های توسعه، ضعف در فرایندهای مشارکتی، و تمرکزگرایی به مثابه الزامات پایداری توسعه مبتنی بر تجارب جهانی، سبب ناپایداری توسعه در دوره جمهوری اسلامی ایران شده است. تلاش محقق در این مقاله ناظر بر تبیین این پرسش خواهد بود. در حد توان تلاش خواهد شد، با رویکردی آسیب شناسانه استدلالهای منطقی و ادله های عقلانی برای موضوع مذکور فراهم گردد. این روند مطالعاتی و پژوهشی کمک خواهد کرد تا به درک درستی از فراز و نشیب فرایند توسعه در ایران امروز دست یابیم.
۵.

نقش «مصلحت سیاسی» در افزایش قدرت نرم برای بازدارندگی سیاسی و امنیتی "با تأکید بر اندیشه امام خمینی (ره)"(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳۰ 55-78

کلید واژه ها: مصلحت سیاسی جمهوری اسلامی ولایت فقیه حفظ نظام امام خمینی آیت الله خامنه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۷۴
از منظر امام خمینی، مصلحت سیاسی و حکم حکومتی برآمده از آن از ریاست الهیه مفوضه به پیامبر اسلام و اختیارات حکومتی فقیه جامع الشرایط ناشی می شود و غایت مصلحت سیاسی در جمهوری اسلامی «حفظ جمهوری اسلامی» است و هیچ امر دیگر فقهی و غیر آن نمی تواند مانعی در مسیر حفظ نظام تلقی شود. این امر به دلیل آن است جمهوری اسلامی مهمترین دلیل حفظ و بقای «اسلام ناب» در جهان و مهمترین حامی محرومان و مستضعفان جهان است؛ از این منظر حفظ آن مهمترین واجب الهی تلقی می گردد و در صورت انحصار حفظ جمهوری اسلامی در مسیر یا ابزاری خاص، استفاده از آن جایز و بلکه واجب می باشد. این رویکرد نظری به مصلحت سیاسی تأمین کننده بخش قابل توجهی از قدرت نرم نظام سیاسی بوده که طی آن می تواند بازدراندگی سیاسی – امنیتی خود را به خوبی حفظ نماید. در واقع مصلحت سیاسی به معنای ابزاری برای تهدید نظری و شناختی دشمن برای کاهش احتمال اعمال قدرت سخت اوست و سبب افزایش بازدارندگی نظام اسلامی می گردد. بر این اساس نظام اسلامی بدون توسل به قدرت سخت می تواند بازدارندگی سیاسی و امنیتی خود را افزایش دهد.
۶.

گفتمان های هویتی و منازعات نخبگان سیاسی؛ الگوی نظری تبیین منازعات نخبگان سیاسی در ج.ا.ا.(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۰ 44 - 68

کلید واژه ها: گفتمان هویتی منازعات نخبگان سیاسی همبستگی ساختاری و ارزشی نخبگان متحد نخبگان گسیخته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۵۶
بررسی و تحلیل منازعات نخبگان سیاسی در ج.ا.ا، از نقطه نظر تأثیر تحول گفتمان های هویتی بر این منازعات، موضوعی است که مورد مداقه علمی جدی قرار نگرفته است. بنابراین، سؤال اصلی آن است که «تحول گفتمان های هویتی چگونه بر منازعات نخبگان سیاسی در ج.ا.ا تأثیر گذاشته است؟» فرض بر آن است که تحول گفتمان های هویتی با کاهش میزان همیستگی ساختاری و ارزشی نخبگان سیاسی در ج.ا.ا، منجر به تشدید منازعات آن ها شده است. در این پژوهش با استفاده از روش «اندیشیدن با نظریه»، این نتیجه به دست آمده که با پذیرش گفتمان هویتی تغییریافته از سوی بخشی از نخبگان چپ، آنها ضمن ائتلاف با نخبگان بیرون از حاکمیت و لایه های اجتماعی نوگرا، گفتمان و ادبیات جدیدی چون جامعه مدنی، آزادی، توسعه سیاسی و... را نیز به استخدام خود درآورند که در نهایت، بازسازی گفتمانی و تشکیلاتی راست های سنتی و کاهش همبستگی ساختاری و ارزشی نخبگان این جناح ها را در پی داشت. در این شرایط، منازعات نخبگانی به صورت نوعی و فازی متحول شد؛ بدین ترتیب که مناسبات آن ها از حالت متحد به گسیخته تغییر یافت و به مرور زمان، در اثر منازعات عملی، روند آن تشدید شد، به گونه ای که هم اکنون، پیچیده، متراکم و متکثرند و جامعه را نیز دوقطبی کرده اند.
۷.

مشارکت اجتماعی؛ معناکاوی یک مفهوم راهبردی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی ناجا سال ۴ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۱ 31 - 59

کلید واژه ها: مشارکت مشارکت اجتماعی مشارکت کننده میدان مشارکت مبانی مشارکت موضوع مشارکت پایداری مشارکت مفاهیم راهبردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲ تعداد دانلود : ۸
یکی از ویژگی های مطالعات راهبردی این است که مفاهیم این حوزه مطالعاتی علاوه بر کارکرد ماهیت شناختی، به مثابه ابزاری برای پیشبرد و تسهیل اهداف و برنامه های مربوط به نظم، امنیت و سامان امورعمومی کاربرد دارد؛ از این رو تدقیق فضای معنایی و ابعاد و مؤلفه های آن برای پیشگیری از خطای شناختی ضرورتی اجتناب ناپذیر است. با طرح مسائل و موضوعاتی مانند «امنیت اجتماعی»، «نظم عمومی»، «اجتماعی شدن امنیت»، «پلیس جامعه محور» و «امنیت جامعوی»، موضوع مشارکت اجتماعی در مطالعات راهبردی اهمیت خاص یافته است. بررسی منابع موجود نشان می دهد با اینکه جذابیت و علاقه زیادی برای کاربرد این واژه میان پژوهشگران اجتماعی و مطالعات راهبردی وجود دارد، تلاش زیادی در ادبیات این حوزه برای شفاف سازی مفهومی و ترسیم فضای معنایی این دانش واژه صورت نگرفته است. این مقاله برای رفع این کاستی و غنی سازی ادبیات حوزه، به بررسی و واکاوی مفهوم مشارکت اجتماعی و مسائل مرتبط با آن می پردازد. مشارکت اجتماعی عبارت است از: حضور نسبتاً پایدار و عنداللزوم عناصر سازنده جامعه شامل افراد، گروه ها، اجتماعات، نهادها و سازمان ها در فرایندها، امور و فعالیت های اجتماعی. در بررسی مفهوم مشارکت اجتماعی، لازم است نوع فعالیت اجتماعی در محیط مد نظر باشد. این مقاله تلاشی است برای تبارشناسی و بررسی کاربردهای نظری مفهوم مشارکت اجتماعی در ادبیات این حوزه و توسیع ابعاد مفهومی آن در پژوهش های راهبردی. تبیین مبانی نظری معرفت شناسی، ارزش شناسی، کاربردشناسی، هستی شناسی، و ابعاد و مؤلفه های مفهومی مشارکت کننده، موضوع و میدان بخشی از تلاش توسیع مفهومی است.
۸.

اقتدار، جذابیت، هوشمندی و معماری ناجای آینده

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی ناجا سال ۳ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۸ 151 - 170

کلید واژه ها: ناجای آینده پلیس هوشمند خودانطباقی پیچیدگی اقتدار جذابیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹ تعداد دانلود : ۱۱
 «پلیس آینده باید چه مختصاتی داشته باشد؟» پرسشی راهبردی برای طراحی معماری ناجای آینده است. برای پایداری و پایدارسازی هویت و سازمان و کارامدی و اقتدار پلیس در آینده، مختصات پلیس بر محوری از پارامتراها مانند اقتدار و جذابیت از یک سو و هوشمندی از سوی دیگر قابل تصور است. چنین ویژگی هایی برآمده از الزامات و ضرورت های محیط عملیاتی و فرایندها و تغییرات رخ داده کنونی و در حال ظهور در آینده، در ابعاد اقتصادی، فناورانه، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در این محیط است. این فرایندها به تغییر الگوی رفتار اجتماعی، توانمندی عناصر اجتماعی یعنی گروه ها و افراد، ظهور الگوها و روابط اقتصادی نوین و جرایم ناشناخته و تغییرات دیگر در وضعیتی از پیچیدگی و فقدان اطمینان خواهد انجامید. پلیس هوشمند، تصور وضعیتی از هویت سازمانی ناجاست که به خودانطباقی، پیشرو بودن، آینده نگری، کارایی، کارامدی و اقتدار و جذابیت در فضا زمان هوشمند آینده خواهد انجامید.  در این مقاله ضمن ارائه تبیینی از شهر هوشمند به مثابه محیط عملیاتی یا فضا زمان آینده نیروی انتظامی، الزامات هوشمندسازی پلیس به عنوان ایده پیشنهادی برای پلیس آینده معرفی و بررسی می شود. چنین ایده ای پلیس را در اعمال بهینه و مطلوب وظایف خود در استقرار نظم و امنیت و اجرای قانون و مقابله با جرایم و حفاظت از دستاوردهای انقلاب اسلامی در وضعیتی متفاوت از اکنون با شاخص های پیچیدگی، آشوبناکی، تنوع و فقدان اطمینان توانمند می سازد و آن را به نیرویی هوشمند تبدیل می کند.   
۹.

رهیافت نیروی انتظامی به مشارکت اجتماعی؛ با تاکید بر رهیافت شناختی- پیچیدگی

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی ناجا سال ۲ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴ 67 - 86

کلید واژه ها: نیروی انتظامی خدمات انتظامی مشارکت اجتماعی نظام شناختی پیچیدگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۹
مشارکت اجتماعی، به مثابه راهبرد کلان سازمان های خدمت رسان به ذی نفعان، در شرایطی که سازمان ها و محیط های عملیاتی به پیچیدگی دچار شده اند، در شناخت و ادراک و سیاست گذاری و برنامه ریزی به رهیافت نوین نیاز دارد. رهیافت شناختی – پیچیدگی که بر نقش نظام شناختی عاملان اعم ذی نفعان و خدمت رسانان، از یک سو، و پیچیدگی موضوع مشارکت اجتماعی و محیط عملیاتی، ازسوی دیگر، تأکید دارد، رهیافت نظری و راهبردی مناسب برای اقدام بهینه در این شرایط است. نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، به عنوان نیروی ویژه ارائه کننده خدمات انتظامی به شهروندان و دیگر ذی نفعان، در این شرایط با وظایف گسترده و محیط پیچیده رو به روست. ادراک مختصات این محیط و موضوعات مأموریت و ماهیت کنش مشارکتی اجتماعی همراه با مختصات نظام شناختی ذی نفعان اعم از افراد، اجتماعات، سازمان ها و دولت ها از الزامات و لوازم طراحی راهبرد کلان برای اقدام بهینه برای اجرای مأموریت ها و ارتقای ظرفیت و موقعیت در نیروی انتظامی است.
۱۰.

انتخابات ریاست جمهوری در ایران؛ الگویی نظری برای تبیین پیروزی یک کاندیدا بر سایر رقبا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال ششم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۱ (پیاپی ۵۱) 41 - 72

کلید واژه ها: بسیج بسیج منابع انتخابات منابع بسیج منابع و انتخابات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۷ تعداد دانلود : ۳۶۴
هدف پژوهش حاضر ارائه الگویی نظری برای شناسایی یکی از عوامل مؤثر بر سرنوشت رقابت انتخاباتی و پیروزی یک کاندیدا یا کاندیداهای یک حزب بر رقبای خود با استفاده از رهیافت بسیج منابع و تعیین نوع منابع در اختیارِ کاندیداها و نظریات آن، در انتخابات ریاست جمهوری به صورت خاص و دیگر انتخابات های به صورت عام است. فرضیه اصلی پژوهش «بسیج منابع در اختیارِ کاندیدا یا کاندیداهای یک حزب،در فرایند انتخابات، عامل پیروزی کاندیدا یا کاندیداها بر رقبای آن ها» است. الگوی نظری، برساخته ای از نظریات بسیج منابع در انطباق با الزامات و لوازم و فرآیند و شرایط انتخابات است. برای سنجش اعتبار الگو از روش مراجعه به نخبگان استفاده شده است. جامعه آماری شامل اساتید علوم سیاسی دانشگاه های شهر تهران، با جمعیتی حدود 140 می باشد که از بین این 140 نفر با روش فرمول کوکران  و با استفاده از جدول مورگان به 100 نفر از آن ها مراجعه شده  است. برای تعین رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد  و نتایج نشان داد که تمام پنج فرضیه فرعی تعیین شده در پژوهش رابطه ی نسبتاً معناداری دارند. . میزان تأثیرگذاری متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته از طریق کاربست آزمون رگرسیون چند متغیره با بهره گیری از روش Enter ، تعیین شده است. مقدار ضریب همبستگی رگرسیون چند متغیره عدد (791/0 =R) است که  بیانگر همبستگی شدید و بالاتر از متوسطی از واریانس متغیر وابسته، توسط پنج متغیر مستقل تحقیق  می باشد. یعنی با ورود همه متغیرهای مستقل، حدود 63 درصد از تغییرپذیری  یا احتمال پیروزی یک کاندیدا بر رقبای خود توسط این عوامل تبیین می شود.  
۱۱.

بررسی مکاتب امنیتی موجود در ادبیات حوزه مطالعات امنیتی

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی ناجا سال ۱ بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ 85 - 123

کلید واژه ها: مکتب امنیتی امنیت نظریه مطالعات امنیتی انتظام ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲ تعداد دانلود : ۱۴
پژوهش حاضر تلاشی مقدماتی در جهت احصاء و صورتبرداری از دستاوردهای نظری حوزه مطالعات امنیتی در جهت زمینه سازی و تمهید تبیین مکتب امنیتی و انتظامی نظام جمهوری اسلامی است. در این پژوهش ضمن بررسی پیشینه نظری و عملی موجود در پژوهش های صورت گرفته، تعاریف ودیدگاه های موجود در موضوع  نظم و امنیت، و دیگر مفاهیم اصلی همچون مکتب و مکتب امنیتی در چارچوب بررسی مکاتب امنیتی موجود در ادبیات حوزه مطالعات امنیتی اختصاص دارد. آشنایی با سبک های نظریه پردازی و مفهوم سازی در عمل و دستاوردهای مفهوم سازی و صورتبندی های نظری در کنار آگاهی از رهیافت ها و محتوا و مفاهیم مکاتب موجود در مطالعات امنیتی از اهداف اصلی این پژوهش بوده است. دستاوردهای این تحقیق گویای آن است که مکتب با دیگر سازه های نظری تمایزی اساسی دارد و به اجرا در آمدن صورت ذهنی نظم و امنیت مطلوب نیازمند الزامات و لوازم و ابزارها و کارگزارانی است.که همه باید در صورتبندی نظری از تعریف تا مقوله سازی ها و ابعاد  و سطوح نظم و امنیت در نظر گرفته شود. ویژگی دیگر مکتب به نسبت دیگر سازه های نظری همانند نظریه، گفتمان و پارادایم این است که مکتب هم در حوزه نظر و هم در حوزه عمل انسجام و تصلب خاصی دارد. پیوستگی سطوح نظری(ایده) و سطوح عینی وعملی(ساختار، سازمان، اجرا و عمل) بسیار زیاد است.
۱۲.

کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران؛ مدلی برای سنجش و ارزیابی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۲۲)

کلید واژه ها: کارگزار ساختار شاخص رفتار ایده کارآمدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۰ تعداد دانلود : ۶۶۷
کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران از جمله موضوعاتی است که علی رغم اهمیت آن، معیارها و شاخص هایی برای ارزیابی و سنجش آن ارائه نشده است. ازاین رو، سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که «کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران چگونه ارزیابی می شود و این نظام بر اساس شاخص های کارآمدی چه وضعیتی دارد»؛ بنابراین، با یک رهیافت نظری جدید، کارآمدی با توجه عناصر و ارکان نظام های سیاسی،یعنی ایده، ساختار، کارگزار و رفتار تعریف شده، سپس شاخص های کارآمدی مرتبط با هر یک از این ارکان ارائه شده است. در گام بعدی، با عنایت به این شاخص ها، مدلی برای ارزیابی کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ارائه شده است. مدل ارائه شده علاوه بر بازنمایی وجوه مشترک نظام جمهوری اسلامی ایران با سایر نظام های سیاسی، ابعاد و ویژگی های خاص این نظام را نیز بازنمایی می کند. علاوه بر این، برخی مصادیق کارآمدی این نظام در هر یک از سطوح مذکور ذکر شده است.
۱۳.

مدیریت انتخابات در ایران؛ کیفیت و ارزیابی اجرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال چهارم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۳ (پیاپی ۴۳)

کلید واژه ها: انتخابات نظام انتخاباتی مدیریت انتخابات کمیسیون ملی انتخابات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳۸ تعداد دانلود : ۷۹۳
انتخابات ازجمله ضابطههای تمایز نظامهای مردمسالار از دیگر نظامها و از شاخصها ی مهم ارزیابی و کیفیت عملکرد اینگونه نظامها است. ازاینرو انتخابات از جهات مختلف و ازجمله از نظر کیفیت برگزاری، نهاد مجری، مجریان، نظارت و ناظران و چگونگی اجرا و نظارت ، همواره موردتوجه، سیاستگذاران، قانونگذاران، مجریان قانون و شهروندان بوده است . در برگزاری انتخابات عناصر و عوامل متعددی نقشآفرینی میکنند که نقش و اهمیت هر عنصر و عامل تابع مقتضیات و ماهیت نظام انتخابات است. مدیریت انتخابات از متغیرهای مؤثر و مغفول در تحلیل و علتیابی چالشهای انتخابات و از جمله چالشهای انتخابات در ایران است. در این مقاله ضمن بررسی وضعیت مدیریت انتخابات در ایران و آسیبشناسی آن با رویکردی مقایسهای با تجربیات جهانی و داخلی اجرای انتخابات، الگوی بدیل وضعیت کنونی در مدیریت بررسی شود . تأس یس نهادی فراقوهای همانند کمیسیون ملی انتخابات که میتواند از بروز برخی از چالش ها ی کنونی انتخابات ایران در اجرا و عمل پیشگیری کند.
۱۴.

مکاتب امنیتی؛ نقدهای موجود و ضرورت طرح نگرشی نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق امنیت سال ۷ بهار ۱۳۹۳ شماره ۲۲

کلید واژه ها: مکاتب امنیتی پاردایم های نظری مبانی امنیت موضوعات امنیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱ تعداد دانلود : ۵۱
اندیشیدن به معضلات امنیتی به پیدایش مکاتب مختلف امنیتی منجرشده است. هریک از این مکاتب با توجه به مبانی و رویکردهای متفاوت، به مفهوم سازی و تبیین ابعاد و تحلیل چارچوب مفهومی امنیت پرداخته اند. حاصل آن مجموعه ای از ایده ها، روش ها و مطالعات موردی است که به مطالعات امنیتی مشهور شده است. هدف این مقاله بررسی، ارزیابی و نقد مکاتب موجود امنیتی است. نتیجه بررسی انجام شده بیانگر آن است که مکاتب امنیتی بر مبانی نظری هستی شناسی، معرفت شناسی و انسان شناسی های مدرن استوار شده اند و از نظر مسائل عینی نیز بیشتر به جوامع غربی، اروپایی و آمریکایی تعلق دارند و تبیین ها و نقدهای موجود بیشتر درون پارادایمی است، تا نقد جوهری هستی شناسی و انسان شناختی که از رویکردی متفاوت در فهم و مقوله سازی درباره امنیت نشات گرفته باشد. نقدهای درون پارادایمی نتوانسته است راهی برای برون رفت از معضل نا امنی بیابد و نیاز به طرح نظریاتی دارد که منشاء پارادایمی متفاوت به امنیت داشته باشد.تغافل و ناتوانی مکاتب امنیتی غربی در تبیین تمامی وجوه امنیت، همواره عرصه را برای ظهور نظریات و مکاتب جدید بازگذاشته است.
۱۵.

مکاتب امنیتی؛ نقدهای موجود و ضرورت طرح نگرشی نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۴ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ 833 - 858

کلید واژه ها: اسلام امنیت معمای امنیتی مکاتب امنیتی نظریه های امنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۷ تعداد دانلود : ۴۷۹
مکاتبامنیتیمجموعه ایازنظریاتورهیافت هایتبیین کنندهمفهومامنیت،مبتنی بربنیان هاینظریهستی،معرفتوانسان شناختیمختلف،روایت هایمختلفیازامنیت، ویژگی هاومختصاتآنبهدستداده اند. تأثیرگذارینظریه هادرسیاست هاوسیاستگذاری هایامنیتی،لزومبررسیو نقدایننظریاتراایجابمی کند .زمینهپایگیجغرافیاییو ایدئولوژیکدرچارچوبپارادایمهستی شناسیومعرفت شناسیمدرن، تفاوتماهویدردرک معنایامنیتدرجهانتنوعاتهستی شناختیوانسان شناختیایجادکردهاست. دراینمقاله،ضمن معرفیمکاتبامنیتیموجود،نقدهایموجودوضرورتطرحنگرشینوینبهمعناوادراکامنیت مبتنیبرواقعیاتتنوعهویتیموجودبررسیشدهاست.  
۱۶.

تشکل های سیاسی در گفتمان سیاسی امام خمینی(س)

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام سال اول پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱

کلید واژه ها: جمهوری اسلامی گفتمان سیاسی حزب امام خمینی (س) تشکل سیاسی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی امام خمینی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مسایل ایران احزاب
تعداد بازدید : ۲۲۵۹ تعداد دانلود : ۸۶۸
عمومی شدن، مردم سالاری در جهان کنونی، ضرورت ها و الزاماتی به همراه داشته است واگرچه برخی جزء مقتضای ذات عمومی شدن و مردم سالار شدن سیاست و رژیم های سیاسی نیست، لکن در استقرار و تدوام این وضعیت موثر است. سازمان یافتگی فعالیت های سیاسی ازجمله ضرورت هایی است که به اشکال گوناگون در فضای عمل سیاسی نمود می یابد. تشکل های سیاسی گونه هایی از این سازمان یابی است. انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(س) به حکومت دیکتاتوری وابسته در ایران پایان بخشید و با تأسیس نظام جمهوری اسلامی مبتنی بر و ملهم ازآموزه های اسلام عصری نو را در سیاست ،درجهت تحقق خواست عمومی مردم بنیان گذاشت. نکته حائز اهمیت این است که از آغاز و در فرایند تأسیس نظام اسلامی ، درمورد تشکل های سیاسی، ماهیت و نوع عمل و ساختار و نقش و جایگاه آن ها ، در افکار عمومی پرسش ها و دیدگاههای مختلفی مطرح شد.آنچه هم اکنون بعد از گذشته سه دهه از تاسیس نظام اسلامی همچنان مطرح است. هدف این مقاله پرتو انداختن بر وجوه و ابعاد ناشناخته و ابهامات مربوط به احزاب و تشکل های سیاسی از طریق تبیین دیدگاه های حضرت امام خمینی(س) است. روش به کار رفته در این پژوهش اکتشافی و تحلیلی با بهره گیری از امکانات تحلیل گفتمان است.
۱۷.

ابعاد و شاخص های امنیت پایدار؛ مبتنی بر مدل مهندسی همگرایی ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق امنیت سال ۶ پاییز ۱۳۹۲ شماره ۲۰

کلید واژه ها: امنیت پایدار همگرایی هویتی همگرایی معیشتی همگرایی نهادی مهندسی همگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱ تعداد دانلود : ۵۳
امنیت پایدار از جمله موضوعاتی است که از زوایای مختلف مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. مکاتب و رویکردهای مطالعات امنیتی مختلف به بررسی عوامل مؤثر بر پایداری امنیت پرداخته اند. این مقاله با رهیافت سازه انگارانه و گاه بنا به ضرورتِ محیط امنیتی مورد مطالعه، از رویکرد مطالعاتی مکتب جهان سوم به بررسی تأثیر متغیرهای هویتی، معیشتی و نهادی بر متغیر میانجی همگرایی ملی و مآلاً تأثیر این متغیر در مجاورت متغیر خارجی بر امنیت پایدار پرداخته است. آنچه این مقاله را از سایر تحقیقات مشابه متمایز می کند، تمرکز نویسندگان بر کارکردهای مهندسی و تحلیلِ حساسیت متغیرهای غیرهویتی معیشتی و نهادی در جبرانِ کسریِ تمایزات هویتی اقوام با هویتِ ملی است. روش این پژوهش کیفی و روش جمع آوری آن کتابخانه ای است و بعضاً به صورت فراتحلیل از تحلیل و نتایج سایر محققان استفاده شده است. در پایان این نتیجه حاصل شده است که به دلیل ذاتی بودن آثار هویتی، بعضی متغیرهای منتسب به همگرایی هویتی با تعیین نوع، شکل، شدت و بسامد امنیت پایا، نقش اصلی و محوری را در تولید همگرایی ملی و در نتیجه امنیت پایدار با دوامِ نسبتاً درازمدت و نهادی شده دارند و در رویکرد مبتنی بر مهندسی و معماری امنیت، سایر عوامل غیرهویتی، مثل دو گروه متغیرهای نهادی و معیشتی، می توانند موجباتِ جبران ِ کسریِ هویت ملی و حاکمیتی از هویت قوم مورد مطالعه را فراهم آورند. بنابراین لازم است سیاست گذاران، کارامدی و اثربخشی حاکمیت در ابعاد نهادهای جامعه پذیری و انجام صحیح تکالیف معیشتی را به عنوان راهکار و راهبرد تأمین امنیت در بعد داخلی در مناطق قومی تلقی کنند و در مواجهه با بازیگران خارجی با خوداتکایی و تولید قدرت و اقتدار، مانع تأثیرگذاری این متغیرها بر اقوام و گروه های داخلی شوند.
۱۸.

امنیت پایدار نظام جمهوری اسلامی ایران ؛ الگویی برای تبیین و اجرای سیاست های کلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلید واژه ها: الگو پایداری امنیت پایدار نظام جمهوری اسلامی ایران سیاست های کلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۳۰ تعداد دانلود : ۲۵۶۹
امنیت پایدار از جمله موضوعات سیاست های کلان برنامه پنجم توسعه نظام جمهوری اسلامی ایران است که ابعاد تبیینی و اجرایی آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از این رو پرسش اصلی در این مقاله این است که« چگونه می توان سیاست های کلان امنیت پایدار را تبیین و اجرایی ساخت؟» در پاسخ تلاش شده با نظر داشت مضامین و محتوای ایده های سیاست های کلی ،الگویی کلان در ابعاد نظری وراهبردی جهت تمهید مقدمات تبیینی و اجرایی شدن سیاست های کلی این موضوع فراهم گردد. در طراحی الگوی اصلی و بسط اجزا و انواع الگوهای فرعی، از روش های الگوسازی فرمال و غیر فرمال به صورت مجزا و ترکیبی بهره گیری شده است. الگوی کلان بدست داده شده شامل الگوهای فرعی مفهومی و سناریوهای اجرایی در چهار عرصه مفهومی ،آرمانی، رویکردی واقدام است که نقشه راه تبیین و اجرایی شدن سیاست های امنیت پایدار را به دست می دهد. امنیت پایدار حاصل تقارن حالت های وضعیت و سیستم است.
۱۹.

بررسی ابعاد نرمافزاری قدرت و پدیده عملیات روانی

نویسنده:
منبع: مهندسی فرهنگی سال ششم خرداد و تیر ۱۳۹۱ شماره ۶۵ و ۶۶

کلید واژه ها: قدرت قدرت نرم عملیات روانی قدرت سخت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵۹ تعداد دانلود : ۲۸۰۴
در دهه های اخیر، ادبیات سیاسی دستخوش قبض و بسطهای زیادی گشته است از این رو ما شاهد رواج واژه های جدیدی هستیم که درک آنها مستلزم یک تبارشناسی، ترمینولوژی و معرفتشناسی است. یکی از این واژه ها که در عرصه روابط بین الملل کاربرد زیادی یافته است، قدرت نرم میباشد. اگرچه قدرت نرم از بعد پراگماتیستی دارای سابقه طولانی است؛ اما از بعد مفهومی و آکادمیک پدیدهای نوین محسوب میشود. در عرصه روابط بین الملل و محیط بین الملل، دول و بازیگران سیاسی از اعصار گذشته تاکنون از گونه های مختلفی از قدرت بهره گرفتهاند. قدرت سخت در بدو امر مورد بهرهبرداری قرار گرفت و پس از مدتی به علت بار سنگین هزینه، تلفات جانی، نامعلوم بودن نتیجه کاربرد قدرت و کاهش مشروعیت و محبوبیت استفاده کننده قدرت سخت، تلاش گردید تا از مرحله سخت افزاری عبور کرده و برای پیشبرد اهداف از قدرت نرم و نرمافزار استفاده کنند. قدرت نرم امری چندبعدی، پیچیده و ماهیتی پلاستیک گونه و انضمامی دارد. این ویژگیها قدرت نرم را امری زمانبر میسازد که حصول به آن نیازمند کاربرد ابزار جدید است. قدرت جدید از ابزاریی چون رسانه ها، مطبوعات، سایبر، نبرد اطلاعات و عملیات روانی و فریب استراتژیک بهره میگیرد که هر یک از ابزارها خود پیچیدگیهایی دارد. به همین دلیل در این رساله بعد از پرداختن به قدرت نرم در ابعاد تئوریک، به طور موردی، عملیات یا جنگ روانی را بررسی میکنیم.
۲۰.

آسیب شناسی مسائل قومی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران دوره سوم ۱۳۸۹ شماره ۳

کلید واژه ها: هویت هویت ملی قومیت خوزستان هویت قومی قوم عرب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۱۳ تعداد دانلود : ۱۳۴۹
تحقیق حاضر با استفاده از رویکرد کمّی و به صورت پیمایشی در شهرستان اهواز انجام گرفته است. در این تحقیق، هویت قومیِ بخشی از جمعیت عرب این شهر مورد بررسی قرار گرفته است.اهداف کلان تحقیق، پاسخگویی به سؤال های زیر است:) عوامل داخلی مؤثر بر هویت قومی این بخش از جمعیت شهرستان اهواز چه بوده است؟؛2) تغییر در هویت قومی این بخش از جمعیت چه تأثیری بر هویت ملی آنان داشته است؟؛ 3) تغییر در هویت قومی چه تأثیری بر گرایش سیاسی مردم دارد؟؛ 4) تغییر در هویت قومی چه تأثیری بر گرایش به خشونت جمعی این جمعیت داشته است؟نمونة آماری در این تحقیق، 384 نفر از عرب های 18 تا 65 سال (زن و مرد) ساکن شهرستان اهواز بوده است. داده های این تحقیق در زمستان 1386 طی کاری سه ماهه، توسط پرسشنامه و به صورت نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای جمع آوری شده است. همچنین به منظور دقت بیشتر، یک پرسشنامة پیش آزمون در مهر ماه 1386 در بین 50 نفر از عرب های ساکن شهرستان اهواز تکمیل شده است.نتایج حاصل از تحلیل دو متغیر داده ها نشان می دهد 21 متغیر از 22 متغیر مستقل (به جز ارتباط با خارج از کشور) با هویت قومی رابطة معناداری دارند. همچنین رابطة هویت قومی و هویت ملی با جهت گیری نه چندان مثبت به مقدار R برابر 586/0 مورد تأیید قرار گرفته است. در تحلیل دومتغیره، سه متغیر که مقدار آمارة آنها بیشتر از همه بود، به ترتیب عبارت بودند از: رضایت از نظام سیاسی، احساس محرومیت نسبی در بُعد سیاسی و احساس محرومیت نسبی در بُعد اقتصادی. نتایج حاصل از تحلیل چندمتغیرة داده ها که با استفاده از رگرسیون چندمتغیرة گام به گام انجام گرفته است، نشان می دهد 9 متغیر وارد معادلة رگرسیونی شدند که در نهایت توانسته اند 58 درصد از واریانس متغیر وابسته (هویت قومی) را تبیین کنند. متغیر احساس محرومیت نسبی در بُعد سیاسی با مقدار R2 برابر با 32/0 بیشترین اثر تعاملی را در بین سایر متغیرها بر هویت قومی داشته است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان