روانشناسی تحولی روانشناسان ایرانی

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی مداخله ای دلبستگی محور مادر- کودک بر افزایش ایمنی دلبستگی کودکان پیش دبستانی بود. از بین مادران و کودکان 4 تا 6 ساله مراجعه کننده به کلینیک آتیه، 28 زوج مادر- کودک بر اساس نمره آنها در طبقه های Q دلبستگی (واترز، 1987) و با در نظر گرفتن ملاک های ورود و خروج انتخاب شدند. گروه نمونه به صورت تصادفی دو گروه آزمایش و گواه جایگزین و مداخله دلبستگی محور برای گروه آزمایش اجرا شد. این مداخله در برگیرنده 6 جلسه آموزش گروهی مادران و 6 جلسه بازی درمانگری گروهی برای کودکان و پس از آن 4 جلسه روان درمانگری برای هر زوج مادر - کودک بود. در پایان جلسه های مداخله، 12 زوج مادر- کودک از گروه آزمایش و 11 زوج مادر - کودک از گروه گواه بار دیگر براساس طبقه های Q دلبستگی ارزیابی شدند. نتایج آزمون تحلیل کواریانس نشان داد که در گروه آزمایش، افزون بر ایمنی کلی کودکان، چهار زیرمقیاس کاوش در محیط در حضور پایگاه ایمن، تعامل هموار با مراقب، انتظار کودک از دردسترس بودن و پاسخگویی مراقب، تنیدگی و آرامش طلبی نسبت به گروه گواه افزایش معنادار داشته است. به نظر می رسد مداخله های دلبستگی محور در افزایش سطح ایمنی دلبستگی که پیامدهای تحولی مهمی دارد، مؤثر است و در موقعیت های بالینی کاربرد دارد.

هدف از این بررسی مقایسه پاسخ های ضربان قلب افراد واجد سبک دلبستگی ایمن و ناایمن به تماشای ویدئوکلیپ های مرتبط با دلبستگی بود. بر اساس یک طرح تحقیق شبه تجربی، 30 دانشجوی 18 تا 30 سال (15 نفر دارای سبک دلبستگی ایمن ، 15 نفر دارای سبک دلبستگی ناایمن) به روش نمونه برداری دردسترس و از طریق پرسشنامه دلبستگی بزرگسالان (AAQ) (هازان و شیور، 1987) انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها، تغییرات شدت ضربان قلب (HR) شرکت کنندگان در طول مشاهده هشت ویدئوکلیپ ایرانی مرتبط با دلبستگی با استفاده از دستگاه الکتروکاردیوگرام (ECG) ثبت شد. نتایج آزمون t مستقل نشان داد که در افراد دارای سبک دلبستگی ناایمن به طور معناداری کاهش سرعت ضربان قلب در هنگام مشاهده سه کلیپ با وزن هیجانی بالا و محتوای منفی، و دو کلیپ با وزن هیجانی پایین و محتوای مثبت، پایین تر از افراد واجد سبک دلبستگی ایمن بوده است. همچنین، سرعت ضربان قلب افراد ناایمن در طول مرحله استراحت به طور معناداری بالاتر از افراد دارای سبک دلبستگی ایمن بود. در مورد نتایج این بررسی در زمینه سطوح برانگیختگی بالا و نظم جویی هیجانی پایین در افراد واجد سبک دلبستگی ناایمن بحث شده است

این پژوهش، با هدف تعیین تأثیر آموزش ذهن آگاهی به مادران بر خودکارآمدی فرزندان انجام شد. جامعه آماری، کل دانش آموزان مقطع اول متوسطه شهرستان بهارستان (از توابع استان تهران) در سال تحصیلی 1394-1393 مشغول به تحصیل و مادرانشان بود. از بین این دانش آموزان، تعداد 24 نفر به روش نمونه برداری خوشه ای انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش مقیاس خودکارآمدی عمومی شرر و دیگران (1982) بود. مادران گروه آزمایش هشت جلسه 120 دقیقه ای آموزش ذهن آگاهی (یک جلسه درهفته) دریافت کردند و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. در این پژوهش از طرح پیش آزمون آزمون با گروه کنترل همراه با پیگیری 90 روزه استفاده شد. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیری نشان داد که آموزش ذهن آگاهی به مادران موجب افزایش خودکارآمدی در فرزندان می شود (05/0p<). براساس یافته های پژوهش به مشاوران و روان شناسان پیشنهاد می شود از آموزش ذهن آگاهی به شیوه گروهی به عنوان روش کارآمد برای افزایش سطح خودکارآمدی در فرزندان استفاده کنند.

هدفاین پژوهش تعیین رابطه معنویت و ابعاد نظم جویی شناختی هیجان بود. شرکت کنندگان پژوهش 387 دانشجو، 228 دختر و 160 پسر مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز بودند که به شیوه چندمرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان (گارنفسکی، کرایج و اسپین هاون، 2001) و شاخص معنویت فراگیر (میوز- بورک، 2004) استفاده و با استفاده از رگرسیون چندگانه به روش همزمان قدرت پیش بینی زیرمقیاس های معنویت در هر یک از ابعاد نظم جویی هیجانی تحلیل شد. یافته های این پژوهش مبین آن بود که ابعاد تعالی و احساس معنا و هدفمندی معنویت، راهبردهای سازش یافته را به صورت مثبت و بعد تعالی معنویت را به صورت مثبت معنادار و بعد آرامش درونی به صورت منفی معنادار، راهبردهای سازش نایافته را پیش بینی کرده اند. نتایج حاکی از آن بود که در کل معنویت راهبردهای سازش یافته نظم جویی شناختی هیجان را به صورت مثبت و راهبردهای سازش نایافته را به صورت منفی پیش بینی می کند.

هدف پژوهش حاضر مقایسه کنش های اجرایی و خودکارآمدی در افراد مبتلا به ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس و افراد سالم بود. به این منظور از بین افراد مراجعه کننده به انجمن مولتیپل اسکلروزیس ایران، 100 فرد مبتلا به مواتیپل اسکلروزیس که حداقل 5 سال از بیماری آنها می گذشت، به روش نمونه برداری تصادفی انتخاب شدند. به منظور تشکیل گروه مقایسه، از بین همراهان افراد مبتلا به مواتیپل اسکلروزیس و کارکنان انجمن، 100 نفر از افراد از لحاظ سن، جنس، تحصیلات، شغل و وضعیت تأهل همتا شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه کنش های اجرایی (نجاتی، 1392) و مقیاس خودکارآمدی عمومی (شرر و دیگران، 1982) جمع آوری و با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیری و آزمون t تحلیل شد. یافته ها نشان داد که نمره افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس در پرسشنامه کنش های اجرایی و مقیاس خودکارآمدی کمتر است. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که به دنبال ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس، افراد دچار نارسایی در کنش های اجرایی و خودکارآمدی می شوند و این موضوع، نیاز به توجه جدی متخصصان را در زمینه مداخله در حل مشکلات این گروه نشان می دهد. کنش های اجرایی، خودکارآمدی، مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)

هدف از این پژوهش تعیین ساختار عاملی تأییدی و اعتباریابی مقیاس تعارض والد نوجوان در نمونه ای از نوجوانان 13 تا 17 سال غیربالینی بود. روش پژوهش از نوع توصیفی و مقطعی و جامعه آماری آن، دانش آموزان دوره اول و دوره دوم متوسطه شهرستان قدس استان تهران بود که با استفاده از روش نمونه برداری تصادفی چندمرحله ای، 748 نفر از آنها انتخاب شدند و به پرسشنامه های تعارض والد نوجوان (فرم نوجوان) اسدی یونسی (1390)، تعارض بین والدین گریچ، سید و فینچام (1992)، گزارش دهی مشکلات رفتاری آشنباخ (1991)، مقیاس رضایت خانوادگی السون (1995) و تعامل های خانوادگی بارنز و السون (1985) پاسخ دادند. نتایج تحلیل عاملی تأییدی، مدل 14 عاملی نسخه اصلی پرسشنامه تعارض والد نوجوان را تأییدکرد؛ در بررسی روایی واگرا و ملاک، ضریب همبستگی پیرسون پرسشنامه تعارض والد نوجوان با پرسشنامه های تعارض بین والدین، پرسشنامه گزارش دهی مشکلات رفتاری آشنباخ، مقیاس رضایت خانوادگی و تعامل های خانوادگی بین 21/0 تا 57/0 به دست آمد. همچنین به طور کلی بخش شدت تعارض پرسشنامه تعارض والد نوجوان نسبت به بخش فراوانی تعارض والد نوجوان، هم در شاخص های تحلیل عاملی تأییدی و هم در مقادیر به دست آمده از همبستگی پیرسون برای بررسی روایی واگرا و ملاک، مطلوب تر بود. در بررسی اعتبار پرسشنامه، نتایج ضریب آلفای کرونباخ در بخش فراوانی تعارض 97/0 و در بخش شدت تعارض 96/0 و ضریب بازآزمایی به ترتیب 76/0 و 75/0 و رضایت بخش بود؛ بنابراین بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش، پرسشنامه تعارض والد نوجوان دارای ویژگی های روان سنجی مناسب است و می توان از آن را برای دستیابی به اهداف پژوهشی و ارزیابی خانواده ها در مشاوره خانواده استفاده کرد.

هدف این پژوهش آزمون دو مدل واسطه گری نسبی و کامل مشکلات درونی سازی بین ناگویی هیجانی و مشکلات برونی سازی در دختران نوجوان بود. به این منظور 297 دانش آموز دختر در مقطع دبیرستان از مناطق تهران به روش نمونه برداری خوشه ای انتخاب و با مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو (بگبی، پارکر و تیلور، 1994) و مقیاس خودگزارش دهی مشکلات رفتاری کودک و نوجوان (آشنباخ، 1991) ارزیابی شدند. داده ها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل شد. نتایج نشان داد که مدل واسطه گری کامل مشکلات درونی سازی در رابطه بین ناگویی خلقی با مشکلات برونی سازی با داده ها برازش مطلوب دارد. همچنین نتایج نشان داد که رابطه ناگویی خلقی مشکلات درونی سازی و رابطه مشکلات درونی سازی و مشکلات برونی سازی مثبت معنادار بود. تفسیر این نتایج به این معناست که ناگویی هیجانی فقط در افرادی به مشکلات برونی سازی تبدیل می شود که در آنها مشکلاتی نظیر اضطراب، افسردگی، کناره گیری و شکایت های جسمانی پدید آورد.

این پژوهش با هدف تعیین روایی، اعتبار، و ساختار عاملی نسخه پیش دبستانی فرم والد سیاهه رتبه بندی رفتاری کنش های اجرایی (جیویا و دیگران، 2003) در کودکان ایرانی انجام شد. بدین منظور 592 کودک 2 تا 5 ساله به صورت چندمرحله ای از مراکز پیش دبستانی شهر اصفهان در سال 93 1392 انتخاب شدند و والدین آنها به سؤالات این سیاهه پاسخ دادند. برای سنجش اعتبار و همسانی درونی سیاهه از ضریب همبستگی بین مادّ ه ها با نمره کل عوامل، ضریب آلفای کرونباخ، تحلیل عاملی تأییدی و ضریب همبستگی زیرمقیاس ها استفاده شد. تحلیل عاملی تأییدی برازش مادّه ها بر عوامل بازداری، تغییر، مهار هیجانی، حافظه کاری و برنامه ریزی/سازماندهی را تأیید کرد و بنابراین ساختار پنج عاملی مقیاس تأیید شد. همچنین ضرایب آلفای کرونباخ برای هریک از عامل ها و نمره کل مقیاس در حد مطلوب قرار داشت. لذا در مجموع می توان نتیجه گرفت که مقیاس رتبه بندی رفتاری کنش های اجرایی برای سنجش کنش های اجرایی کودکان ایرانی ابزاری پایا و رواست و می تواند به عنوان ابزاری مفید در پژوهش های روان شناختی و موقعیت های بالینی استفاده شود.