روانشناسی تحولی روانشناسان ایرانی

هدف این پژوهش تعیین تحول مهار بازدارنده در نمونه ای از کودکان ایرانی بود. شرکت کنندگان پژوهش 90 پسر از پایه اول تا ششم دبستان بودند، که با نمونه برداری دردسترس انتخاب شدند. به منظور بررسی نتایج حاصل از عملکرد این کودکان در دو آزمون فلانکر (اریکسن و اریکسن، 1974) و آزمون برو/ نرو (گوردون و کارامازا، 1982) از تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در سیر تحول با افزایش سن مهار بازدارنده از چند جهت یعنی سرعت پاسخگویی به هنگام حضور محرک های همخوان، سرعت مهار محرک های ناهمخوان، دقت و سرعت مرحله اجرا (برو) ارتقا و توسعه می یابد، اما در بازه سنی شش تا نه سال با افزایش سن از جهت دقت مهار (نرو) کاهش مشاهده می شود. به طور کلی به نظر می رسد مهار بازدارنده با افزایش سن از جنبه های گوناگون به اشکال متفاوت توسعه و تحول می یابد.

هدف این پژوهش تعیین تأثیر آموزش معماهای زندگی واقعی بر هویت اخلاقی بود. با روش شبه تجربی با طرح پیش آزمون پس آزمون پیگیری با گروه آزمایش و گواه، 60 دانش آموز پایه دهم (30 دختر و 30 پسر) در سال تحصیلی 97-96 به روش نمونه برداری هدفمند از بین آزمودنی هایی که به سیاهه هویت بنیون و آدامز (1986) پاسخ دادند و دارای سبک هویت موفق بودند به عنوان نمونه انتخاب و پس از تکمیل سیاهه هویت اخلاقی آکوئینو و رید (2002) به طور تصادفی در گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. گروه آزمایش در 8 جلسه 70 دقیقه ای تحت آموزش معماهای اخلاقی زندگی واقعی گرین (2011) قرار گرفت و سپس هر دو گروه در پس آزمون و پس از 8 هفته در آزمون پیگیری شرکت کردند. نتایج نشان داد میانگین نمره های هویت اخلاقی و ابعاد آن بعد از آموزش افزایش یافته است، اما تفاوت دو گروه در مرحله پیگیری معنادار نبود. همچنین فقط در بعد نمادسازی تأثیر آموزش معماهای زندگی واقعی در گروه آزمایش پسران در پس آزمون بالاتر از گروه دختران بود. بنابراین اگرچه هویت اخلاقی می تواند با آموزش تغییر کند، اما برای دست یابی به اثرات پایدار آموزش اخلاقی، آموزش مداوم و محیط اخلاقی شده از شرایط لازم است.

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی برنامه روان درمانگری مثبت نگر بر افزایش سرمایه روان شناختی و مدل بهزیستی پرما در دانش آموزان انجام شد. در یک پژوهش شبه تجربی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه غیرمعادل و همراه با پیگیری دوماهه، 52 دانش آموز دختر در دو گروه آزمایش (27 نفر) و گواه (25 نفر) قبل و بعد از برنامه آموزشی به پرسش نامه سرمایه روان شناختی (لوتانز، آولیو، آوی و نورمن، 2007) و سیاهه روان درمانی مثبت نگر (رشید و سلیگمن، 2013) پاسخ دادند. از طریق 7 جلسه و هر جلسه دو ساعت، بسته روانی آموزشی روان درمانگری مثبت نگر به شیوه گروهی برای گروه آزمایش اجرا شد. نتایج روش آماری تحلیل واریانس مختلط ساده نشان داد بسته روانی/ آموزشی روان درمانگری مثبت نگر در افزایش وجوه سرمایه روان شناختی شامل خودکارآمدی، امید، تاب آوری و خوش بینی و ابعاد مدل بهزیستی پرما شامل هیجان های مثبت، تعهدمندی، روابط، معنا و پیشرفت، مؤثر بوده است. نتایج این پژوهش، همسو با دیگر پیشرفت های انجام شده ذیل رویکرد آموزش و پرورش مثبت، نشان می دهد که مداخله روانی آموزشی روان درمانگری مثبت نگر از طریق تغذیه منابع مقابله ای یادگیرندگان و تجهیز سرمایه روانی آن ها در تدارک مهارت های ناظر بر تأمین بهزیستی، شادکامی و نیرومندی های منشی یادگیرندگان در کنار دیگر مهارت های تحصیلی سنتی در مؤثر بوده است.

هدف این پژوهش تعیین نقش واسطه ای حرمت خود در ارتباط والد کودک با همدلی بود. بدین منظور 295 دانش آموز دوره متوسطه دوم منطقه شش تهران در سال تحصیلی 1398-1397 به شیوه خوشه ای مرحله ای انتخاب شدند و به اندازه همدلی و هم احساسی نوجوانان (وزن، پیوتروسکی و والکنبرگ، 2015)، سیاهه حرمت خود کوپراسمیت (1990) و پرسش نامه ارتباط والد کودک (فاین و شوئبل، 1983) پاسخ دادند. تحلیل یافته ها با آزمون همبستگی و تحلیل مسیر صورت گرفت و نتایج نشان داد حرمت خود و ارتباط والد کودک با همدلی رابطه مثبت دارند و ارتباط والد کودک هم با حرمت خود رابطه مثبت داشت. نتایج نقش واسطه ای حرمت خود را در رابطه والد کودک و همدلی تأیید کرد. با توجه به نتایج این پژوهش، ارتباط والد کودک باعث شکل گیری حرمت خود می شود و بر آن تأثیر می گذارد و به واسطه حرمت خود نیز ارتباط والد کودک با همدلی رابطه دارد.

هدف این پژوهش مقایسه تأثیر مدل عمومی پرخاشگری و رفتار درمانی دیالکتیکی بر پرخاشگری و نشخوار خشم دانش آموزان و روش پژوهش تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان پسر متوسطه اول شهر شیراز در سال تحصیلی 99-1398 تشکیل دادند؛ 45 نفر از دانش آموزانی که نمره متوسط به بالا در پرخاشگری داشتند با نمونه برداری تصادفی خوشه ای انتخاب و به شکل تصادفی گمارش شدند. برای اجرای مداخلات از پروتکل مدل عمومی پرخاشگری و پروتکل رفتاردرمانی دیالکتیکی و برای جمع آوری داده ها از مقیاس پرخاشگری (باس و وارن، 2000) و مقیاس نشخوار خشم (ساکودولسکی، گلاب و کرومول، 2001) استفاده شد. نتایج آزمون چندمتغیری نشان داد، هر دو نوع مداخله تاثیر معنادار بر کاهش پرخاشگری و نشخوار خشم دارد. بین تأثیر مدل عمومی پرخاشگری و رفتاردرمانی دیالکتیکی در کاهش پرخاشگری تفاوت معنادار وجود داشت، اما در کاهش نشخوار خشم تفاوت معنادار یافت نشد. با توجه به یافته های پژوهش می توان از مدل عمومی پرخاشگری به عنوان روش مطلوب برای کاهش پرخاشگری و نشخوار خشم استفاده کرد.

هدف این پژوهش تعیین نقش واسطه ای خودفریبی در ارتباط بین ذهن آگاهی و امنیت اجتماعی بود. پژوهش از نوع همبستگی بود و شرکت کنندگان 300 نفر از دانشجویان (160 دختر و 140 پسر) دوره کارشناسی دانشگاه شیراز بودند که به شیوه نمونه برداری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و به مقیاس ذهن آگاهی (دروتمن، گالوب، اوگانیسان و رید، 2018)، پرسشنامه خودفریبی (سیرونت، هررو، ویلامورال و رودریگز، 2019) و مقیاس امنیت اجتماعی (گیلبرت، مک اوان، بلوی، میلز و گیل، 2009) پاسخ دادند. به منظور تحلیل مدل پژوهش از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان دهنده رابطه منفی و معنادار ذهن آگاهی و خودفریبی، رابطه منفی و معنادار خودفریبی و امنیت اجتماعی و رابطه مثبت و معنادار ذهن آگاهی و امنیت اجتماعی بود. هم چنین خودفریبی در ارتباط بین ذهن آگاهی و امنیت اجتماعی نقش واسطه گری داشت. درمجموع یافته های این پژوهش نشان می دهد که بهبود ذهن آگاهی دانشجویان و کاهش خودفریبی آنان می تواند باعث افزایش امنیت اجتماعی در آنان می شود.

هدف این پژوهش تعیین برازش مدل ساختاری رابطه خودکارآمدی در روابط رمانتیک و رضایت زناشویی با میانجی گری رفتارهای حفظ رابطه و طرح این پژوهش هم بستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. 200 معلم زن متأهل از مدارس ابتدایی نواحی یک و سه شهر اهواز به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای برگزیده شدند و به مقیاس خودکارآمدی در روابط رمانتیک (ریجیو، ویزر، والن زالا، لی، مونتس و هایر، 2011)، سنجه راهبرد حفظ رابطه (کاناری و استافورد، 1992) و مقیاس رضایت زناشویی (محرابیان، 2005 به نقل از رجبی، 2010) پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش آماری مدل سازی معادلات ساختاری تحلیل شدند و نتایج نشان داد که همه شاخص های برازندگی مدل مناسب است. ضرایب مسیر مستقیم خودکارآمدی در رابطه رمانتیک به راهبردهای حفظ رابطه و راهبردهای حفظ رابطه به رضایت زناشویی معنادار بودند، امّا مسیر خودکارآمدی در رابطه رمانتیک به رضایت زناشویی معنادار نبود. همچنین، راهبردهای حفظ رابطه نقش واسطه گر بین خودکارآمدی در رابطه رمانتیک و رضایت زناشویی بر عهده داشت. با توجه به نتایج این پژوهش به نظر می رسد افرادی که خودکارآمدی مناسب در رابطه رمانتیک دارند، به دلیل استفاده از راهبردهای حفظ رابطه، رضایت زناشویی بیشتری را تجربه می کنند.

هدف این پژوهش مقایسه تمایلات حرکتی در کودکان 6 تا 9 سال با سبک دلبستگی ایمن و ناایمن بود. پژوهش حاضر از نوع توصیفی و علی مقایسه ای بود و نمونه ها شامل ۲۴ کودک ۶ تا ۹ سال دختر و پسر (۸ کودک دلبسته ایمن، ۸ کودک دلبسته ناایمن اضطرابی و ۸ کودک دلبسته ناایمن اجتنابی) بودند که با استفاده از مقیاس دلبستگی کودکی میانه (رونقی، دلاور و مظاهری، ۱۳۹۱) به روش دردسترس و با در نظر گرفتن ملاک های ورود و خروج انتخاب و رفتار حرکتی هر کودک در حین انجام فعالیت تصویربرداری و در پایان، فیلم ها با نظارت ارزیاب متخصص و با استفاده از چک لیست مشاهده ای کیفیت های حرکتی محقق ساخته و چک لیست مشاهده ای ابعاد حرکتی (اساسه، ۱۳۹۳) نمره گذاری و داده ها با استفاده از آزمون های خی دو و تحلیل واریانس چندمتغیری بررسی شد. نتایج این پژوهش تفاوت معنادار در کیفیت های حرکات سه گروه را نشان داد. این کودکان در استفاده از ابعاد فضایی نیز تفاوت هایی داشتند؛ بدن کودکان اضطرابی بیش تر در بعد افقی و بدن کودکان اجتنابی در بعد عمودی شکل گرفته بود. این یافته ها نشان داد که تفاوت های فردی مشاهده شده در الگوهای حرکتی به گونه ای معنادار با جهت گیری های دلبستگی مرتبط است.