روانشناسی تحولی روانشناسان ایرانی

هدف پژوهش حاضر تعیین اثر واسطه ای هسته ارزشیابی های خود در ارتباط بین عوامل تنیدگی زای شغلی (تعارض بین فردی، محدودیت های سازمانی، بار کمّی کار) با فشار شغلی و بهزیستی عاطفی بود. برمبنای یک طرح همبستگی، 228 نفر (45 مرد، 183زن) از کارشناسان دانشگاه آزاد اسلامی اندازه های عوامل تنیدگی زای حرفه ای (MJS؛ اسپکتور و جکس، 1998) شامل مقیاس تعارض بین فردی در محیط کار، مقیاس محدودیت های سازمانی، سیاهه بار کمّی کار و سیاهه نشانه های جسمانی، و همچنین مقیاس بهزیستی عاطفی مرتبط با شغل (JAWS؛ ون کتویک و دیگران، 2000) و مقیاس های هسته ارزشیابی های خود شامل مقیاس حرمت خود روزنبرگ (1965)، مقیاس خودکارآمدی تعمیم یافته (GSES؛ جاج و دیگران، 1998)، مقیاس نوروزگرایی سیاهه شخصیت آیزنک (آیزنک و آیزنک، 1968) و مقیاس درونی بودن، افراد قدرتمند و شانس (IPC؛ لوینسون، 1981) را تکمیل کردند. نتایج تحلیل مسیر نشان دادند تعارض بین فردی و محدودیت های سازمانی بر فشار شغلی به طور مثبت و محدودیت های سازمانی بر بهزیستی عاطفی به طور منفی تأثیر می گذارند. افزون بر آن، هسته ارزشیابی های خود در رابطه بینعوامل تنیدگی زای شغلی با فشار شغلی و بهزیستی عاطفی نقش واسطه ای معنادار دارد. بنابراین، می توان نتیجه گرفت ارزیابی عوامل تنیدگی زای شغلی و پیامدهای آن زیر نفوذ هسته ارزشیابی های خود قرار دارد.

هدف پژوهش حاضر، تعیین اعتبار، روایی و ساختار عاملی نسخه پیش دبستانی سیاهه درجه بندی رفتاری کنش وری اجرایی (فرم معلم) بود. سیاهه کنش های اجرایی 390 کودک 2 تا 5 ساله مقطع پیش دبستانی شهر مشهد در سال تحصیلی 91-90 به شیوه نمونه برداری تصادفی چند مرحله ای از طریق معلمان گردآوری شد. اعتبار مقیاس از طریق همسانی درونی و همبستگی های مجموعه مادّه مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای بررسی روایی مقیاس از تحلیل عاملی و روایی همزمان استفاده شد. ضرایب آلفای کرونباخ و همبستگی های مجموعه مادّه بیانگر اعتبار رضایت بخش سیاهه و زیرمقیاس های آن بود. تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی بیانگر دو الگوی پنج عاملی (بازداری، تغییر، مهار هیجانی، حافظه کاری و برنامه ریزی/سازمان دهی) و سه عاملی (خودمهارگری بازداری، انعطاف پذیری و فراشناخت) بود. افزون بر این، روایی همگرای مقیاس با سیاهه فهرست رفتاری کودکان مطلوب بود. نسخه پیش دبستانی سیاهه درجه بندی رفتاری کنش وری اجرایی (فرم معلم) ابزاری مفید جهت سنجش کنش های اجرایی در کودکان پیش دبستانی است و می تواند در پژوهش های روان شناختی و موقعیت های بالینی در ایران به کار گرفته شود.

تحقیق حاضر با هدف مقایسة سبک زندگی، حرمت خود و سلامت روانی سالمندان تنها، غیرتنها ومقیم سرای سالمندان انجام شد. نمونة آماری این تحقیق شامل 384 سالمند (128 سالمند تنها، 128 سالمند غیرتنها ، 128 سالمند مقیم سرای سالمندان) بود که به شیوة نمونه برداری در دسترس انتخاب شد و در سه گروه قرار گرفتند. شرکت کنندگان مقیاس های سبک زندگی سالم درسالمندان (اسحاقی، فرج زادگان و بابک، 1388)، حرمت -خود (روزنبرگ، 1965) و سلامت عمومی (گلدبرگ و ویلیامز، 1988) را تکمیل کردند. نتایج حاصل از تحلیل واریانس چندمتغیری نشان دادند سالمندان غیرمقیم (تنها و غیرتنها) در مقایسه با سالمندان مقیم سرای سالمندان، و سالمندان غیرتنها نسبت به سالمندان تنها از سبک زندگی و سلامت روانی بهتری برخوردار هستند. به علاوه، سالمندان غیرمقیم (تنها و غیرتنها) در مقایسه با سالمندان مقیم سرای سالمندان حرمت خود بیشتری داشتند و سالمندان تنها نسبت به سالمندان غیرتنها از حرمت خود بالاتری برخوردار بودند. بنابراین با توجه به نظریة فعالیت، سالمندان با حفظ فعالیت و نقش های اجتماعی قبلی خویش می توانند سبک زندگی مطلوبی داشته و احساس ارزشمندی خویش را حفظ کنند.

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی بازی های درمانی دلبستگی محور با استفاده از روش پسخوراند ویدیویی بر افزایش حساسیت مادرانه و کاهش بازنمایی های منفی کودک از خود و مادر بود. بدین منظور 25 زوج (12 زوج در گروه آزمایش ، 13 زوج در گروه گواه) مادر کودک (3 تا 5 سال) به روش در دسترس از سه مهدکودک و یک مرکز مشاوره در تهران انتخاب شدند و با ابزار رفتار مادرانه (پدرسون، موران و بنتو، 1999) و مجموعه داستان های مک آرتور (امد، ولف و اوپنهایم، 2003) ارزیابی شدند. روش پژوهش شبه تجربی با پیش آزمون پس آزمون و پیگیری بود. مداخله گروه آزمایش شامل هشت جلسه انفرادی و هفتگی به مدت 60 دقیقه بود و مادران گروه گواه، بسته آموزشی متمرکز بر افزایش مهارت های شناختی کودکان را دریافت کردند. نتایج نشان دادند که بازی های درمانی مبتنی بر دلبستگی، حساسیت مادرانه را در گروه آزمایش به طور معنادار افزایش داد و بازنمایی های منفی کودک از خود و مادر نیز در گروه آزمایش کاهش معنادار یافت. یافته های پژوهش نشان دادند که به کار گیری بازی های درمانی با توجه به مؤلفه های نظریه دلبستگی می تواند در توسعه پایگاه ایمن در کودکان پیش دبستانی مؤثر باشد.

هدف این پژوهش، شناخت روند تحول تفکر فرا انتزاعی از دوره نوجوانی تا بزرگسالی در شهر اصفهان بود. 345 شرکت کننده در چهار گروه سنی 15 تا 18 سال (108 نفر)، 19 تا 29 سال (104 نفر)، 30 تا 45 سال (44 نفر) و 46 سال به بالا (51 نفر) به روش نمونه برداری خوشه ای انتخاب شدند و به سیاهه باورهای پارادایم اجتماعی (SPBI؛ کرامر، کالباف و گلدستون، 1992) پاسخ دادند. یافته های حاصل از تحلیل واریانس نشان دادند اثر گروه بر نمره های سیاهه باورهای پارادایم اجتماعی معنادار نیست. مقایسه های زوجی فقط بین گرو ه های سنی 15 تا 18 سال و 19 تا 29 سال در مرحله تفکر مطلق گرا تفاوت معنادار نشان دادند. به طور کلی در مرحله مطلق گرای سیاهه باورهای پارادایم اجتماعی روند کاهشی و در دو مرحله نسبی گرا و دیالکتیک روندی یکنواخت حاکم بود. نتایج این پژوهش بر پایه نظریه های تحول شناختی در دوره بزرگسالی مورد بحث قرار گرفت.

مطالعه حاضر با هدف آزمون روان سنجی سیاهه شناختارهای کمال گرایی چندبعدی نسخه انگلیسی (MPCI-E؛ کابوری، 2006) انجام شد. 300 دانشجو (156 پسر ، 144 دختر) به سیاهه شناختارهای کمال گرایی چندبعدی و برنامه عاطفه مثبت و منفی (PANAS؛ واتسون، کلارک و تلگن، 1988) پاسخ دادند. به منظور تعیین روایی عاملی MPCI-E از روش های آماری تحلیل عامل اکتشافی و تحلیل عامل تأییدی و به منظور بررسی همسانی درونی MPCI-E از ضرایب آلفای کرونباخ استفاده شد. همچنین، به منظور مطالعه روایی واگرای MPCI-E، ضریب همبستگی بین ابعاد سه گانه شناختارهای کمال گرا با مقیاس های عاطفه مثبت و منفی دانشجویان گزارش شد. نتایج تحلیل مؤلفه های اصلی با استفاده از چرخش اوبلیمین نشان داد MPCI-E از سه بعد استانداردهای فردی، بیش نگرانی درباره اشتباهات و پیگردی کمال تشکیل شده است. شاخص های برازش تحلیل عامل تأییدی، وجود عوامل سه گانه را تأیید کرد. الگوی متمایز ضرایب همبستگی بین ابعاد سه گانه شناختارهای کمال گرا با مقیاس-های عاطفه مثبت و منفی از روایی واگرای MPCI-E به طور تجربی حمایت کرد. همسانی درونی زیرمقیاس های MPCI-E مناسب بودند. در مجموع، نتایج مطالعه حاضر شواهدی را برای روایی و اعتبار MPCI-E به مثابه ابزار بررسی شناختارهای کمال گرایی چندبُعدی در بین دانشجویان ایرانی فراهم آورد.

هدف پژوهش حاضرتعیین نقش دلبستگی ادراک شده دوران کودکی در فرایند سازشی تصور از خدا و خودپنداشت در تدوین یک مدل برای تبیین سلامت روانی بود. 432 دانشجو با روش چندمرحله ای ازدانشگاه های بیرجند انتخاب شدند و مقیاس های تصور از خدا (مظاهری و دیگران، 1384)، خودپنداشت (بک، 1978) دلبستگی به والد (هازان و شیور، 1986) و سلامت روانی (گلدبرگ و هیلر، 1979) را تکمیل کردند. برای تحلیل نتایج از روش مدل یابی معادلات ساختاری بهره گرفته شد. با توجه به مدل برازش یافته، فرضیه سازشی مبنی بر همخوانی ارتباط دلبستگی ادراک شده دوران کودکی با تصور از خدا حمایت شد. خودپنداشت نیز به عنوان پیامد ناشی از فرایند سازشی تصور از خدای کنترل کننده و مهربان با دلبستگی به والد، نقش معناداری در ارتقای سلامت روانی نشان داد. اما در این راستا دلبستگی به مادر برخلاف پدر، علاوه بر نقش پیش بینی کننده به طور غیرمستقیم از طریق فرایند سازشی تصور از خدا، به طور مستقیم نیز نقش معناداری در ارتقای سلامت روانی به ویژه کاهش افسردگی نشان داد که حاکی از اهمیت دلبستگی ایمن به مادر است. نه تنها بررسی نقش دلبستگی ادراک شده به هر یک از والدین در فرایند سازشی تصور از خدا مهم است، بلکه در ارتباط با دلبستگی به پدر، فرایند سازشی شکل گیری تصور از خدا و خود نقش مهمی در پیش بینی سلامت روانی دارند.

هدف این پژوهش مقایسه مهارت های اجتماعی و مشکلات روان شناختی در دانش آموزان مقطع راهنمایی درگیر در پدیده قلدری است. با روش نمونه برداری خوشه ای 282 دانش آموز به طور کاملاً تصادفی به عنوان نمونه انتخاب و از بین این دانش آموزان و از طریق معرفی اولیای مدرسه 53 دانش آموز قلدر، 56 دانش آموز قربانی و 173 دانش آموز عادی شناسایی شد. دانش آموزان مقیاس خودگزارش دهی مشکلات رفتاری آشنباخ (YSR؛ آشنباخ، 1991) و پرسشنامه مهارت های اجتماعی (TISS؛ ایندربیتزن و فوستر، 1992) را تکمیل کردند. نتایج تحلیل واریانس یک راهه نشان دادند دانش آموزان قلدر در مهارت های اجتماعی مثبت به صورت معناداری از دو گروه دیگر پایین تر و در مقابل مهارت های منفی آنان به طور معناداری بالاتر از دو گروه بود. همچنین میانگین نمره های افراد قلدر و قربانی در اختلال های درونی سازی شده به طور معناداری بالاتر از دانش آموزان عدم درگیر است. همچنین در اختلال های برونی سازی شده میانگین افراد قلدر به طور معناداری بالاتر از دانش آموزان عدم درگیر در پدیده قلدری است. تفاوت مهارت های اجتماعی دانش آموزان (قلدر و قربانی و عدم درگیر) و اختلال های درونی سازی و برونی سازی شده دانش آموزان قلدر و قربانی حاکی از اهمیت ارائه آموزش مهارت های اجتماعی و برنامه های پیشگیری ومداخله مناسب در مدارس جهت جلوگیری از وقوع قلدری و پیامدهای آسیب زای آن است.