مقالات
حوزه های تخصصی:
در سال های اخیر، دولت به منظور توسعه سکونتگاه های روستایی در اقصی نقاط کشور، اقدامات متعددی را در قالب طرح های هادی و نوسازی- بهسازی اجرا کرده است. در این راستا هدف تحقیق حاضر، ارزیابی کیفیت اقدامات دولت در قالب طرح های توسعه مساکن روستاهای دهستان دولت آباد در شهرستان جیرفت بوده است. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است که در آن برای بررسی سوابق و تبیین مسأله از روش اسنادی و برای جمع آوری اطلاعات مرتبط با اقدامات دولت در روستاهای مورد مطالعه، از روش پیمایشی استفاده شده است. در این راستا، با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در روستاهای دارای طرح هادی یا طرح نوسازی- بهسازی و استفاده از فرمول کوکران، تعداد 345 خانوار به عنوان حجم نمونه محاسبه شد. انتخاب خانوارهای نمونه به منظور تکمیل پرسشنامه های تحقیق با روش تصادفی ساده صورت گرفته است. آزمون روایی ابزار تحقیق از طریق «روایی محتوایی» و بررسی پایایی آن نیز با استفاده از روش «آلفای کرونباخ» بوده است. تجزیه وتحلیل داده ها با روش های آمار توصیفی، استنباطی و مدل تلفیقی AHP-Vikorو با کمک نرم افزارهای Expert Choice، SPSSو ArcGIS انجام شده است. براساس نتایج پژوهش، سطح اقدامات اجرایی دولت در طرح های نوسازی- بهسازی قوی تر از طرح های هادی است. از طرف دیگر، مقایسه سطح اقدامات عملیاتی- اجرایی با اقدامات کنترلی- نظارتی نیز، برتری اقدامات عملیاتی- اجرایی را نسبت به اقدامات کنترلی- نظارتی نشان می دهد. همچنین براساس مدل مورد استفاده، وضعیت اقدامات دولت در 7/22 درصد از روستاهای موردمطالعه در سطح نسبتاً ضعیفی ارزیابی شده است. نتایجِ دیگر پژوهشمؤید آن است که در روستاهای مورد مطالعه،جنبه های کیفی ساخت مسکن (مثل تناسب ساخت وسازها با شرایط محیطی روستا، توجه به هویت بومی و زیبایی بصری آن ها)، عمدتاً قربانی توسعه کمّی آن ها شده است که رفع اشکالات موجود در اقدامات آتی، مستلزم اتخاذ تصمیمات اساسی و تغییر رویکردها در نهادهای اجرایی ذی ربط خواهد بود.
واکاوی روابط مکانی فراوانی رخداد ماهانه بارش های فرین بالا در ناحیه خزری (2016-1966)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بارش یکی از مهم ترین عناصر آب وهوایی موثر بر جنبه های مختلف محیط بشمار می آید از جلوه های رفتاری بارش خشونت آن است که به شکل مقادیر فرین ظهور می یابد. مقادیر فرین بارش می تواند به صورت سیل و خشکسالی و با ناهنجاری ها و پیامدهای محیطی - انسانی قابل توجهی رخ دهد. فرین های بارش نظیر تمامی عناصر آب وهوایی از الگویی جغرافیایی تبعیت می کند. شناسایی این الگوها، بویژه در نواحی که معیشت مبتنی بر نزولات آسمانی است، بر مدیریت و برنامه ریزی مبتنی بر دانسته های مذکور موثرند. با توجه به اینکه بارش های فرین بالای ناحیه خزری، یکی از مخاطرات طبیعی بویژه در بخش های شرقی این ناحیه می گردد، شناخت آرایش مکانی این پدیده می تواند برنامه ریزی های محیطی و کاهش آسیب پذیری و نیز افزایش سازگاری با این عارضه را آسان تر سازد. از این رو و به منظور واکاوی روابط فضایی مجموع فراوانی ماهانه بارش های فرین ناحیه خزری براساس آستانه صدک 99 و بیشتر، 385 ایستگاه ( همدید، اقلیم شناسی و بارانسنجی سازمان هواشناسی و باران سنجی وزارت نیرو ) طی بازه زمانی 2016-1966 مورد بررسی قرار گرفت. به منظور واکاوی روابط مکانی از برخی روش های آمار فضایی (آماره موران جهانی- موران محلی و آماره گتیس-ارد- جی) استفاده شد. نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان داد که رفتارحاکم بر مجموع فراوانی ماهانه بارش فرین ناحیه خزری از الگوی خوشه ای پیروی می کند. نواحی توام با خودهمبستگی های مثبت بیشتر در نواحی داخلی (نواحی کوهپایه ای) و به دور از خط ساحلی در اکثر ماه ها می باشد. خوشه های خودهمبستگی مثبت در بخش های شرقی و غربی و قسمت هایی از مرکز بیشتر گسترش دارند. آزمونG* (گتیس-جی استار) فراوانی خوشه هایی با ارزش بالا و پایین را تایید می کند. مقایسه یافته های این پژوهش و پژوهش های پیشین نشان داد که موقعیت جغرافیایی ناحیه خزری و ارتفاعات البرز و نیز سامانه های همدید موثر بر ناحیه خزری تاثیر شایان توجهی بر الگوی فضایی فراوانی رخداد بارش فرین دارند.
واکاوی فصول دمایی ایران زمین و وردایی آن طی دهه های اخیر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بدون شک با رخنمود تغییر اقلیم و گرمایش جهانی فصول دمایی نیز جابه جا خواهند شد و شدت و ضعف این جابه جایی در مناطق مختلف به تبعیت از آن هم اندازه و یکسان نیست. هدف از این پژوهش شناخت فصول دمایی ایران زمین و وردایی آن طی بازه ی زمانی 1/1/1370 تا تاریخ 29/12/1392 خورشیدی است. جهت پایش مکانی نواحی تقویمی دمایی، نخست انحراف معیار ایستگاه های موردنظر در هرسال با انحراف معیار بلندمدت مقایسه شد. سپس میانگین بلندمدت (LTM) در قالب آرایه ای به ابعاد 49×366 برای هر یک از ایستگاه ها آرایش داده شد. تفاوت انحراف میانگین سالانه از میانگین کلی (Dev) جداگانه محاسبه گردید. سرانجام سه آرایه با نام های آغاز فصل گرم(SWS) پایان فصل گرم (EWS) و طول دوره ی گرم (WSL) تشکیل شد. برای شناخت پهنه های همگن تحلیل خوشه ای به روش ادغام وارد بر روی آرایه ها اعمال شد. درنهایت معناداری وردایی و آهنگ وردایی آغاز، پایان و طول دوره ی گرما، طی دوره ی مورد واکاوی به دست آمد. طی بازه ی زمانی مورد واکاوی آغاز و پایان فصول دمایی ایران زمین دستخوش وردایی معناداری شده است. بطور کلی آهنگ کاهشی آغاز دوره ی گرما بیشتر از آهنگ کاهشی و افزایشی پایان دوره ی گرم بر روی ایستگاه های مورد واکاوی است. به نظر می رسد یافته های این پژوهش شواهد محکمی بر رخنمود گرمایش حاکم بر گستره ی ایران زمین و جابجایی فصول و رژیم دمایی است.
ارزیابی روش های درون یابی در پهنه بندی نیاز مکانی به توان در کشاورزی استان خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دستیابی به توسعه در گرو شناخت جامع و آگاهی دقیق از امکانات، فرصت ها، توانمندی ها و محدودیت هایی است که در راه رسیدن به وضع مطلوب وجود دارد. به منظور شناسایی فرصت ها و کمبودها در توسعه توان کشاورزی در استان خوزستان و به منظور پهنه بندی میزان نیازمندی مناطق مختلف استان به ورود توان جدید از معیارهای کمبود سطح مکانیزاسیون، ضریب کهنگی عمر تراکتورها، نسبت هکتار بر تراکتور و میانگین هارمونیک عملکرد استفاده شد. برای پهنه بندی هر کدام از معیارهای مذکور با استفاده از نرم افزار GIS روش های مختلف درون یابی مورد بررسی قرار گرفت و بهترین روش درون یابی به کمک روش ارزیابی متقابل و مقدار RMS تعیین شد. مطابق با نتایج، وابستگی مکانی متغیرها در حد متوسط می باشد و تنها متغیر ضریب کهنگی عمر تراکتورها در سطح پایینی از وابستگی مکانی قرار داشت. دقت روش درون یابی کریجینگ و روش های درون یابی قطعی تقریباً کارایی یکسانی داشتند. مناسبت ترین روش درون یابی در پهنه بندی سطح مکانیزاسیون، کمبود سطح مکانیزاسیون، ضریب کهنگی، میانگین هارمونیک عملکرد و نسبت هکتار به تراکتور به ترتیب LPI، GPI و LPI، IDW، LPI و RBF تعیین شد. پهنه بندی میزان کمبود سطح مکانیزاسیون نشان داد که در نواحی شرقی و بخش هایی از غرب استان بکمبود شدید سطح مکانیزاسیون وجود دارد. ضریب کهنگی عمر تراکتورهای موجود در نواحی شمالی، شرقی و بخش هایی از جنوب استان از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. بیشترین میزان نسبت هکتار به تراکتور در نواحی شمالی استان و بخش هایی از نواحی شرقی و غربی دیده می شود. نواحی شرقی استان نسبت به سایر نواحی میانگین هارمونیک عملکرد بالاتری دارند. در همپوشانی وزن دار نقشه های تولید شده با استفاده از AHP فازی، معیار نسبت هکتار به تراکتور بیشترین وزن (30/0، 41/0، 54/0) را به خود اختصاص داد. مناطق استان برای ورود توان جدید در سه سطح با نیازمندی زیاد، متوسط و کم قرار گرفتند.
بررسی نقش فعالیت های شبانه شهری در خدمات رسانی به شهروندان مطالعه موردی: منطقه 11 کلان شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف از این پژوهش بررسی نقش شهرهای شبانه در خدمات رسانی به شهروندان در محدوده مورد مطالعه می باشد. و به دنبال پاسخ گوی به این سوالات می باشد، تجهیزات و تاسیسات شهر شبانه تا چه اندازه توانسته است در خدمات رسانی به شهروندان شهری موثر واقع شود؟ شهروندان شهری تا چه اندازه از خدماتی که شهر شبانه ارائه می دهند رضایت دارند؟ نوع تحقیق کاربردی ، روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی و برای گردآوری داده های از روش های کتابخانه و میدانی بهره گرفته شده است. جامع آماری این تحقیق ، 222000در نظر گرفته شده است که از طریق فرمول کوکران 196 پرسشنامه به صورت تصادفی به مردم به پخش و توزیع گردیده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم آماره های توصیفی( میانگین، میانه، و واریانس) و استنباطی( t تک نمونه ای، اسپیرمن و رگرسیون ) بهره گرفته شده است. یافته های این تحقیق نشان داد که در شاخص های( بهداشتی و سلامت، کلانتریها، مسافر خانه و و تاکسی رانی میانگین مورد نظر پایین تر از شرایط مطلوب (3) ارزیابی شده است و در بقیه شاخص ها بالاتر از حد مطلوبیت مورد نظر بوده است و تفاوت معناداری آن نیز برای تمامی همه شاخص ها کاملا معنادار است. بنابراین با توجه به نتیجه بدست آمده می توان اظهار کرد که نقش شهر شبانه توانسته است زمینه را برای خدمات رسانی به شهروندان فراهم کند، یعنی با افزایش تجهیزات و تاسیسات شهری، خدمات رسانی به شهروندان افزایش و با کاهش تجهیزات و تاسیسات، خدمات رسانی کاهش می یابد. و این نشان می دهد که نقش شهر شبانه در خدمات رسانی مهم بوده است و رضایت مندی شهروندان را در پی داشته است.
شواهد ژئومورفولوژیکی رویداد های هنریچ در شمال غرب ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تغییرات شرایط اقلیمی در محیط های دریایی و دریاچه ای تاثیری مستقیم بر نوسان سطح آب آنها دارد، سرد شدن هوا، افزایش میزان بارش و کاهش تبخیر نشانه یک دوره بارانی در یک منطقه می باشد و نتیجه آن بالا آمدن سطح آب دریاچه ها می باشد و بالعکس در دوره های گرم با افزایش میزان دما و کاهش بارش در یک بازه زمانی طولانی، می توان شاهد کاهش آب دریاچه ها در دوره های زمانی مختلف بود. این تحقیق با هدف شناسایی و باز سازی تغییرات اقلیمی در کواترنری با مطالعه پادگانه های دریاچه ای ارومیه به عنوان شاخصه تغییرات اقلیمی صورت گرفته است. در طول مطالعات میدانی تعداد 24 پادگانه دریاچه ای در ارتفاع 1298 متر تا 1365 متر از سطح دریا شناسایی شد. تعداد 6 پادگانه با استفاده از روش کربن 14 تعیین سن مطلق گردید. نتایج تعیین سن پادگانه های ردیاچه ای زمانی بین 35850 تا 54150 هزار سال قبل را نشان می دهد. نتایج حاصل این بررسی ها نشان می دهد بالا آمده سطح آب دریاچه ارومیه در پلیوستوسن پایانی همزمان با دوره یخچالی وورم در شمال اروپا است. از لحاظ زمانی چهار پادگانه دریاچه ای تعیین سن شده در این تحقیق با رویداد های اقلیمی هنریچ 4 و 5 که همزمان با گسترش یخچال ها در اروپای شمالی همزمان هستند که نتایج حاصل از این تحقیق اولین شواهد این دوره های سرد هنریچ در ایران به شمار می آید. بالا آمدن سطح آب دریاچه ارومیه در پلیوستوسن پایانی و همزمانی آن با دوره های سرد هنریچ 4 و 5 با بالا آمدن سطح آب دریاچه مرده و تشکیل پادگانه های دریاچه ای آن همزمان است که این امر تأییدی بر صحت نتایج حاصل از این تحقیق است
پتانسیل سنجی و رتبه بندی قابلیت تبدیل فضای باز ساختمان های اداری به فضای باز عمومی نمونه موردی: شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
فضاهای باز شهری بستر کالبدی تعاملات اجتماعی انسان و یکی از ملزومات زندگی در شهرها است که افزایش اینگونه از فضاها می تواند تأثیر به سزایی در افزایش سلامت، امنیت و تعاملات اجتماعی افراد داشته باشد. در سازمان فضایی شهرها پتاسیل های مختلفی در جهت افزایش این گونه از فضاها وجود دارد که یکی از انواع آن سازمان های دولتی است. به همین جهت پژوهش حاضر قصد دارد تا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و مطالعات اسنادی، افزایش فضاهای باز شهری با بهره گیری از فضای باز 66 سازمان دولتی مستقر در محورهای اصلی و پرتردد شهر، را بررسی کند. برای این منظور در ابتدا شش شاخص مساحت فضای باز ادارات، عرض معابر دسترسی، فاصله از فضای سبز، نوع مراجعه کنندگان، اندازه بر فضای باز و تراکم جمعیت در محدوده خدمات رسانی ادارات با استفاده از داده های بلوک آماری 1390 در هریک از سازمانهای مورد مطالعه بررسی و سپس اهمیت آنها با توجه به نظر کارشناسان شهری نسبت به یکدیگر سنجیده شد. در ادامه با استفاده از نرم افزار Expert choice و روش AHPادارات مورد مطالعه از نظر فضای باز قابل استفاده رتبه بندی شدند.. نتایج بررسی ها نشان می دهد که 7/16 درصد از سازمانهای مورد مطالعه پتانسیل کمی برای استفاده از فضاهای باز جهت ایجاد مبلمان شهری واستفاده موقت رهگذران دارند. این در حالیست که 1/62 درصد از آنها توان متوسطی در این زمینه دارند که بیشترین تعداد آنها در محدوده های با تراکم بالا و متوسط شهر رشت است و در نهایت 2/21 درصد از سازمان های مورد مطالعه توان بالایی جهت تخصیص بخشی از فضای بازشان به فضای باز قابل استفاده شهروندان دارند که بیشترین تعداد آنها در قسمت ورودی شهر قرار دارند. بر این اساس اداره برق دارای بالا ترین رتبه در بین ادارات دولتی شهر از نظر فضای باز قابل استفاده جهت تبدیل به فضاهای باز شهری دارا است
پهنه بندی خطر زمین لرزه و زمین لغزش به روش منطق فازی در رشته کوه باقران (جنوب بیرجند)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
زمین لغزش و زمین لرزه از مخاطرات طبیعی هستند که هر ساله باعث ایجاد خسارتهای جانی و مالی فراوانی در سطح کشور شده است. در این تحقیق پس از تهیه نقشه زمین لغزشها با استفاده از کارهای میدانی و نقشه های زمین شناسی، عوامل موثر در وقوع زمین لرزه و زمین لغزش در کوه باقران تهیه شد. و تراکم سطح آنها(وزن داخلی) محاسبه گردید. مقایسات زوجی بین این پارامترها صورت گرفت در این زمینه پارامترهای موثر، اولویت بندی شد. در مرحله بعدی با استفاده از منطق فازی، درجه عضویت پارمترها مشخص شد و در پایان با هم تلفیق شدند. از بین عوامل موثر بر زمین لرزه، پارامتر هم شتاب بیشترین وزن را به خود اختصاص داد. و از بین عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش پارامتر همشتاب لرزه ای و فاصله از گسل بیشترین وزن را به خود اختصاص دادند. براساس نقشه های خروجی فازی زمین لرزه مشخص شد که جمع جبری فازی بهترین تطابق را با پراکنش زمین لرزه در منطقه دارد طوری که 42 درصد منطقه در کلاس خطر زیاد و خیلی زیاد زمین لرزه قرار دارد. در پایان پس از تلفیق نقشه های حاصل از زمین لغزش و زمین لرزه مشخص شد که جمع جبری فازی بهترین تطابق را دارد که به ترتیب 26/0، 19/0، 22/0 ،21/0 و 12/0 درصد از منطقه در کلاسهای خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد نهایی حاصل از تلفیق زمین لرزه و زمین لغزش قرار دارد.
واکاوی چالش های ژئو پلیتیکی عربستان سعودی با جمهوری اسلامی ایران و تأثیر آن بر منطقه جنوب غرب آسیا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
منطقه جنوب غرب آسیا یکی از مناطق راهبردی و مهم در جهان است که در دهه های اخیر چالشهای ژئوپلیتیکی و بحرانهای سیاسی زیادی را تجربه کرده است. دو کشور جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی مهمترین بازیگران سطح منطقه ای آن است. این دو کشور که تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در چارچوب سیاست دوستونه نیکسون، مکمل استراتژیک یکدیگر بودند، پس از پیروزی انقلاب اسلامی به رقیب یکدیگر تبدیل شدند و روابط رقابتی و پرتنش بین آنها شکل گرفت. بنابراین، پرسش اصلی پژوهش این است که چالشهای ژئوپلیتیکی عربستان سعودی با جمهوری اسلامی ایران چیست و این چالشها چه تأثیری بر منطقه جنوب غرب آسیا داشته است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و اسنادی و با نگاه ژئوپلیتیکی و با استفاده از داده های کتابخانه ای انجام شده است و دوره زمان آن مربوط به پس از انقلاب اسلامی ایران است. به لحاظ تاریخی، روابط این دو قدرت منطقه ای به سه دوره قابل تقسیم است که پیچیده ترین آن در دوره معاصر روی داده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که تضاد ایدئولوژیکی، منافع متعارض و رقابت بر سر گسترش حوزه های نفوذ دو کشور باعث چالشهای ژئوپلیتیکی و بحرانهای سیاسی فراوانی شده که دامنه آن تقریباً در سرتاسر منطقه گسترش یافته است.
برآورد ارتفاع برف مرز واحد ژئومورفیک ایران مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در این مقاله سعی بر این است که ارتفاع برف مرز ایران مرکزی با روش های رایت، ارتفاع کف سیرک، نسبت پنجه به دیواره و نسبت های ارتفاعی برآورد گردد و بهترین روش برای برآورد ارتفاع برف مرز دائمی معرفی شود. در بررسی اثرگذاری مقدار شیب دامنه های کوهستانی و حداکثر ارتفاع قلل بر ارتفاع برف مرز دائمی برآورد شده، روابط خطی این پارامترها در روش های مذکور در دامنه های نسار و نگار مرتفع ترین قلل این واحد کوهستانی محاسبه شد. بر اساس فرم خطوط منحنی میزان در نقشه های توپوگرافی بیش از 3300 سیرک در ایران مرکزی شناسایی گردید. امتداد ناهمواری ها در بیشتر مناطق ایران مرکزی، شمال غربی- جنوب شرقی و گاهی به صورت غربی- شرقی است و بیشتر سیرک های یخچالی در دامنه های شمال شرق یا جنوب غرب شکل گرفته اند. نحوه پراکندگی سیرک ها حاکی از این است که دامنه های نسار (شمال شرقی) واحد ژئومورفیک ایران مرکزی شرایط بهتری برای شکل گیری سیرک های یخچالی داشته و 7/57% از سیرک ها در دامنه شمال شرقی شناسایی شده است. تجزیه وتحلیل ارتفاع برف مرزهای برآورد شده در روش نسبت پنجه به دیواره با اعمال روش رایت هم ازنظر ارتفاع و هم ازنظر اثر جهت بر تفاوت ارتفاع برف مرز با شرایط محیطی انطباق بیشتری دارد. ارتفاع برف مرز در این واحد بین 2743 متر تا 3098 متر متغیر برآورد گردید. متوسط ارتفاع برف مرز کواترنری واحد ایران مرکزی 2853 متر بوده است. تجزیه وتحلیل اثر مقدار شیب و ارتفاع قلل بر تفاوت ارتفاع مرز حاکی از آن است که 77% از اثرگذاری مقدار شیب در دامنه نگار و 35% از اثرگذاری ارتفاع قله مسلط به سیرک در دامنه نسار قابل تبیین است.
شناسایی و تحلیل موانع مؤثر بر گسترش فعالیت سازمان های مردم نهاد زیست محیطی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: انجمن سبز چیا در شهرستان مریوان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش کاربردی حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی و آمیخته ای از دو رویکرد کمی و کیفی انجام گرفته است، داده های مورد نیاز را در بخش نظری با بهره گیری از منابع اسنادی و در بخش عملی به روش پیمایشی مبتنی بر مصاحبه، مشاهده و توزیع پرسشنامه گردآوری نموده است. بر این مبنا ابتدا جهت شناسایی موانع و چالش ها، به روش نیمه ساختارمند با متخصصان و آگاهانی که به روش نمونه گیری گلوله برفی مشخص شده اند، مصاحبه هایی انجام و در مرحله بعد این مصاحبه ها با بهره گیری از تکنیک تئوری بنیادی تجزیه و تحلیل گردیدند. در ادامه و در بخش کمی، به منظور تعمیم اطلاعات حاصله از بخش کیفی، پرسشنامه ای تدوین و در اختیار 50 نفز از متخصصین و آگاهان عرصه توسعه روستایی منطقه و اعضای منتخب انجمن چیا که به روش گلوله برفی انتخاب شدند، قرارگرفت. همچنین با بهره گیری از فرمول کوکران و تعیین حجم نمونه، 300 پرسشنامه نیز به صورت طبقه ای در میان دهستان ها و سرپرستان خانوار در روستاهای منتخب هر دهستان که به روش قرعه کشی انتخاب شدند، توزیع گردید. تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کمی با آزمون تحلیل عاملی و تحلیل مسیر در نرم افزارهای spss و Amos نشان داد که سه عامل عدم توسعه ظرفیتی جامعه محلی، نارسایی های مدیریتی، ضعف برنامه ریزی و کمبود منابع در انجمن چیا و وضعیت نامناسب عملکرد و برنامه ریزی های توسعه ای نهادهای دولتی، مهمترین موانع و در این میان نیز، عامل های عدم توسعه ظرفیتی جامعه محلی و وضعیت نامناسب عملکرد و برنامه ریزی های توسعه ای نهادهای دولتی با بارهای کلی تقریبا مشابه برابر 0.440 بیشترین تاثیر را به عنوان مانع در عملکرد مطلوب و گسترش فعالیت های زیست محیطی انجمن سبز چیا در نواحی روستایی شهرستان دارا هستند.
پتانسیل سنجی توسعه کاربری زنبورداری با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی مطالعه موردی: مراتع تمین، شهرستان میرجاوه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
شناسایی مناسب ترین مناطق برای توسعه کاربری زنبورداری در مراتع یکی از ملزومات جلوگیری از تخریب مرتع است. در پژوهش حاضر پتانسیل مراتع تمین شهرستان میرجاوه جهت توسعه کاربری زنبورداری با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور با تلفیق معیارهای پوشش گیاهی، عوامل محیطی و دسترسی به منابع آب، مدل شایستگی زنبورداری تعیین و شایستگی مناطق مختلف جهت استفاده زنبورداری مشخص شد. نمونه برداری از پوشش گیاهی به روش تصادفی-سیستماتیک و با استقرار 3 ترانسکت 300 متری انجام شد. پس از تعیین وزن معیارهای مؤثر در هر مدل از طریق مقایسه زوجی، شایستگی تیپ های گیاهی مرتع بررسی و اولویت آنها جهت استفاده زنبورداری مشخص شد. بر اساس نتایج، ارزش معیار پوشش گیاهی (62/0) بیشتر از معیارهای عوامل محیطی (37/0) و دسترسی به منابع آب (014/0) تعیین شد. مقایسه کلی مجموعه معیارهای مؤثر نیز نشان داد که تیپ های گیاهی Artemisia sieberi - Asteragalus eriastylus و Astragalus eriastylus - Cousinia stocksi به-ترتیب بیشترین (وزن نهایی 34/0) و کمترین شایستگی (وزن نهایی 055/0) را دارند. به طور کلی، از مجموع 5572 هکتار اراضی مرتعی منطقه مورد مطالعه، 9/1820 هکتار (معادل 68/32 درصد) در طبقه شایستگی بدون محدودیت (S1)، 2630 هکتار (معادل 2/47 درصد) در طبقه شایستگی با محدودیت اندک (S2)، 05/770 هکتار (معادل 82/13 درصد) در طبقه شایستگی با محدودیت زیاد (S3) و 351 هکتار (معادل3/6 درصد) در طبقه غیرشایسته (N) برای توسعه کاربری زنبورداری قرار گرفت. نتایج گویای آن است که به دلیل تنوع گونه های گرده زا و شهدزا و محدودیت کم در عوامل مؤثر دیگر، بخش قابل توجهی از مراتع ییلاقی تمین (حدود 80درصد) از استعداد بالایی جهت توسعه کاربری زنبورداری برخوردار است. از این رو، برنامه ریزی جهت توسعه این کاربری در این مراتع ضروری است و می تواند علاوه بر فراهم آوردن فرصت های شغلی جدید و بهبود وضعیت معیشت بهره برداران، منجر به استفاده پایدار از این مراتع شود.