رشد و یادگیری حرکتی - ورزشی

تغییرپذیری تمرین به تغییر حرکت و تغییر ویژگی های زمینه ای گفته می شود که یادگیرنده هنگام تمرین مهارت تجربه می کند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه تأثیر تغییرپذیری تمرین بر یادگیری پرتاب آزاد بسکتبال در شرایط پنهان و آشکار انجام گرفت. بدین منظور، 40 دانشجوی پسر داوطلب (27-20 ساله) دانشگاه شهید بهشتی، انتخاب و بعد از اجرای پیش آزمون به صورت تصادفی در چهار گروه یادگیری پنهان با تمرین متغیر، گروه یادگیری پنهان با تمرین ثابت، گروه یادگیری آشکار با تمرین متغیر و گروه یادگیری آشکار با تمرین ثابت تقسیم شدند. گروه های تمرین متغیر به مدت 6 روز، در هر جلسه 45 پرتاب را از فاصله های 5/1، 3 و 4 متری از هدف، و گروه های تمرین ثابت، پرتاب از فاصله 3 متری را انجام دادند. گروه های یادگیری پنهان همراه با اجرای تکلیف پرتاب آزاد، تکلیف ثانویه شمارش سه تایی اعداد از 1000 به سمت عقب را انجام می دادند، اما گروه یادگیری آشکار بدون اجرای تکلیف ثانویه، تکلیف پرتاب آزاد را اجرا می کردند. آزمون های مراحل اکتساب، یادداری (با فاصله 48 ساعت) و انتقال (از فاصله 6/4 متری) برگزار شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل واریانس مختلط با اندازه های تکراری، تحلیل واریانس دوطرفه و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد (سطح معنا داری 05/0). نتایج نشان داد که گروه ها در مراحل اکتساب پیشرفت داشتند (001/0 >P)، درحالی که اثر اصلی تمرین و یادگیری معنا دار نبود (05/0 <P). در مراحل یادداری و انتقال، اثر اصلی نوع یادگیری، نوع تمرین و همچنین اثر تعاملی یادگیری و تمرین معنادار نبود (05/0 <P). در کل، نتایج پژوهش حاضر با نظریه طرحواره اشمیت همسو نبود.

سرسختی ذهنی، عبارت است از توانایی افزایش جریان انرژی مثبت هنگام مواجهه با سختی ها. هدف از پژوهش حاضر مقایسه سرسختی ذهنی کوهنوردان زن و مرد ماهر و مبتدی بود. 130 کوهنورد به طور تصادفی ساده در قالب کوهنوردان ماهر و مبتدی انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه سرسختی ذهنی شیرد، گلبی و ون ورش و برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس چندمتغیره و آزمون تعقیبی LSD در سطح معنا داری 05/0≥P استفاده شد .نتایج نشان داد که اثر اصلی تبحر معنا دار نبوده و اثر اصلی جنسیت و تعامل جنسیت و تبحر معنا دار بود. با تجزیه وتحلیل بیشتر داده ها معلوم شد که بیشترین میانگین مربوط به کوهنوردان مرد ماهر در مؤلفه اطمینان و کمترین میانگین به دست آمده مربوط به کوهنوردان زن مبتدی در مؤلفه کنترل بود. همچنین کوهنوردان مرد ماهر به شکل معنا داری در هر سه خرده مقیاس اطمینان، کنترل، و ثبات نسبت به کوهنوردان زن ماهر بالاتر بودند. بدین ترتیب پیشنهاد می شود که با توجه به ماهیت ورزشی کوهنوردی که یک ورزش استقامتی و پرمخاطره است، صرفاً ماهر بودن در توسعه سطح سرسختی ذهنی کوهنوردان ملاک نیست و عوامل دیگری مانند جنسیت و تعامل آن با مهارت نیز نقش مهمی دارند.

کنترل قامت از قابلیت های مهم در زندگی عادی و فعالیت های ورزشی انسان است، که همواره، اهمیت کانون توجه در آن مورد بحث است. ازاین رو هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر دستورالعمل های کانون توجه تکلیف فرا قامتی بر عملکرد و یادگیری کنترل قامت در دختران 9 تا 12 ساله بود. در این پژوهش 45 نفر از دانش آموزان دختر یکی از دبستان های شهرستان ملایر شرکت داشته اند که از طریق قرعه کشی به صورت تصادفی، به سه گروه، توجه بیرونی، درونی و کنترل تقسیم شدند. از آزمودنی ها خواسته شد که با استفاده از دستورالعمل های ارائه شده روی تکلیف فراقامتی، کنترل قامت خود را حفظ کنند. دستورالعمل ها در ارتباط با توجه به میله ای که به صورت افقی در دست داشتند (توجه بیرونی)، توجه به دست های خود (توجه درونی)، و بدون دستورالعمل (کنترل)، بود.نتایج تحلیل واریانس با اندازه های تکراری، نشان داد که روند یادگیری در گروه توجه بیرونی نسبت به گروه توجه درونی (049/0=P)، و کنترل (005/0=P)، معنا دار بود، اما تفاوت معنا داری بین یادگیری گروه توجه درونی و کنترل یافت نشد (345/0=P). نتیجه اینکه دستورالعمل کانون توجه بیرونی در مقایسه با دستورالعمل کانون توجه درونی روی تکلیف فرا قامتی به کنترل قامتی بهتر منجر شد.

هدف گزینی از جمله مؤلفه های انگیزشی است که برای بهبود یادگیری مهارت های ورزشی به کار می رود. هدف از تحقیق حاضر، تعیین تأثیر هدف گزینی آسان و دشوار بر اکتساب و یادگیری پرتاب آزاد بسکتبال در دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر بود. نمونه این پژوهش 21 نفر از دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر 13 – 8 سال شهر اصفهان بودند که در دو گروه هدف گزینی آسان و دشوار قرار گرفتند. شرکت کنندگان 9 جلسه به اکتساب تکلیف ملاک پرداختند. آزمون پرتاب آزاد بسکتبال به عنوان ابزار پژوهش استفاده شد. پیش آزمون قبل از جلسات اکتساب و آزمون های اکتساب در طول جلسات اکتساب و آزمون های یادداری فوری و تأخیری به ترتیب پس از 2 و 10 روز بی تمرینی برگزار شد. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس و اندازه های تکراری و آزمون t مستقل استفاده شد. نتایج نشان داد گروه هدف گزینی آسان در مراحل اکتساب و یادداری، بهبود معنا دار اجرا داشتند (P< 0.05)، درحالی که گروه هدف گزینی دشوار بهبودی اجرا نشان ندادند. یافته ها، استفاده از هدف گزینی آسان به جای هدف گزینی دشوار را برای آموزش پرتاب آزاد بسکتبال به کودکان کم توان ذهنی پیشنهاد می کند.

فراپایداری ناحیه نسبتاً پایداری است که در آن اجزای سیستم در عین حال که شخصیت جداگانه و انعطاف پذیر خود را حفظ کرده اند، می توانند به منظور دستیابی به اهداف عملکردی حرکت به صورت ترکیبی نیز عمل کنند. شرکت کنندگان در سه گروه مهارتی (10=n)، مرحله هماهنگی، مرحله کنترل هماهنگی و مرحله کنترل بهینه قرار گرفتند و افراد هر گروه به صورت دوبه دو با یکدیگر به مبارزه پرداختند. نتایج تحلیل خوشه ای و روش چگالی تجربی حاکی از ظهور یک ناحیه فراپایداری در گروه کنترل هماهنگی (در فاصله 2.270372، 1.689276)، دو ناحیه فراپایداری در گروه کنترل بهینه (در فواصل 1.00113699، 0.9824658 و 2.333738، 1.843131) و عدم ظهور فراپایداری در گروه هماهنگی بود. همچنین با استفاده از آزمون دوجمله ای نشان داده شد که نسبت استفاده از حالت های عمل در نواحی فراپایدار در دو گروه کنترل هماهنگی و کنترل بهینه تفاوت معنا داری ندارد ( 4888/0P=)، ولی وسعت ناحیه فراپایدار در گروه کنترل هماهنگی به صورت معنا داری بیشتر بود. یافته های این تحقیق نشان می دهد که سیستم حرکتی شمشیربازان بسته به سطح مهارت آنها فراپایدار بوده و وسعت نواحی فراپایدار در هر سطح متفاوت است. مربیان ورزشی می توانند در طراحی یادگیری و سازماندهی تمرین برای ظهور عملکردی ترین پاسخ های حرکتی فرد را به نواحی فراپایدار هدایت کنند.

ذهن آگاهی، فرایندی شناختی است که طی آنها فرد ذهن آگاه، بدون قضاوت و همراه با پذیرش، تمرکز خود را روی تجربه احساسات و اتفاقاتی که در لحظه حال در خود یا اطرافش رخ می دهد، متمرکز می سازد. هدف از پژوهش حاضر، تعیین روایی و پایایی نسخه فارسی سیاهه ذهن آگاهی ورزشی بود. بدین منظور 150 ورزشکار با سطوح مختلف مهارتی در هفت رشته ورزشی تیمی و انفرادی، به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و نسخه فارسی سیاهه ذهن آگاهی ورزشی را تکمیل کردند. روش اجرا بدین شکل بود که نخست با بهره مندی از روش بازترجمه، صحت ترجمه نسخه فارسی سیاهه ذهن آگاهی ورزشی تأیید شد. در ادامه برای تعیین روایی سازه نسخه فارسی سیاهه ذهن آگاهی ورزشی از تحلیل عاملی تأییدی مبتنی بر مدل معادلات ساختاری، برای تعیین همسانی درونی ابزار از ضریب آلفای کرونباخ، برای پایایی زمانی (ثبات پاسخ) سؤالات از ضریب همبستگی درون طبقه ای در روش آزمون مجدد استفاده شد. نتایج نشان داد که تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول (042/0RMSEA=، 97/CFI=  و 96/0TLI= ) و دوم (042/0RMSEA=، 97/0CFI=  و 96/0TLI= )، ضرایب آلفای کرونباخ (79/0=ɑ) و همبستگی درون طبقه ای نسخه فارسی سیاهه ذهن آگاهی ورزشی (85/0)، از ساختار سه عاملی و 15 سؤالی سیاهه اصلی حمایت کرده و روایی و پایایی آن را تأیید می کنند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر بازی ها و فعالیت های مبتنی بر پروژه شِر بر مهارت های حرکتی درشت و ظریف کودکان آهسته گام انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش عبارت بود از کلیه دانش آموزان آهسته گام 6 تا 8 ساله در شهر اصفهان که در سال تحصیلی 96-1395 مشغول به تحصیل بودند. نمونه پژوهش، شامل 30 دانش آموز آهسته گام پسر بود که به صورت در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) تقسیم شدند. به منظور ارزیابی مهارت های حرکتی درشت و ظریف در کودکان، از فرم بلند آزمون رشد حرکتی برونینکس- اوزرتسکی (BOTMP) استفاده شد. به گروه آزمایش در 24 جلسه یک ساعته، بازی ها و فعالیت های مبتنی بر پروژه شِر آموزش داده شد و گروه کنترل تحت هیچ گونه آموزشی قرار نگرفت. برای تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار SPSS نسخه 21 و آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که بازی ها و فعالیت های مبتنی بر پروژه شِر بر مهارت های حرکتی درشت (001/0=P) و ظریف (001/0=P) در کودکان آهسته گام تأثیر دارد. با توجه به این نتایج، می توان گفت که بازی ها و فعالیت های مبتنی بر پروژه شِر روش مناسبی برای بهبود مهارت های حرکتی درشت و ظریف در کودکان آهسته گام است و می توان از آن در مراکز آموزشی و توانبخشی بهره برد.

هدف از تحقیق حاضر مقایسه الگوهای مشاهده ای در یادگیری تکلیف حرکتی دریافت توپ والیبال و تکلیف شناختی- حرکتی تردستی با سه توپ بود. آزمودنی ها 80 نفر از دانشجویان دختر 25-19 ساله بودند. در هر تکلیف 40 آزمودنی شرکت داشت. شرکت کننده ها به چهار گروه مشاهده الگوی مبتدی، ماهر، ترکیبی و گروه فعالیت بدنی تقسیم شدند. همه گروه های مشاهده از طریق فیلم ویدئویی الگوی مخصوص به خود را تماشا کردند. در این تحقیق در هر دو تکلیف چند مرحله اکتساب و آزمون یادداری و انتقال انجام گرفت. برای تجزیه وتحلیل داده ها در مرحله اکتساب از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و در آزمون های یادداری و انتقال از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون های تعقیبی مناسب استفاده شد (05/0P<). در تکلیف حرکتی، در مرحله اکتساب مشاهده الگوی ماهر- مبتدی نسبت به دیگر گروه ها بهتر بود، اما این برتری معنادار نبود، ولی در آزمون یادداری و انتقال مشاهده الگوی ماهر- مبتدی، برتری معناداری داشت. در تکلیف شناختی- حرکتی، مشاهده الگوی مبتدی در مرحله اکتساب و آزمون یادداری و انتقال نسبت به گروه های دیگر بهتر بود، اما این برتری در آزمون انتقال معنادار نبود. براساس نتایج تحقیق حاضر پیشنهاد می شود که در یادگیری تکالیف مختلف، از شیوه های الگودهی متفاوتی استفاده شود.

هدف از این مطالعه بررسی تأثیر آموزش بازخورد بیوریتم شناختی بر عملکرد حرکتی(چابکی) دانشجویان ورزشکار و غیر ورزشکار بود. شرکت کنندگان 144 نفر دانشجوی دختر و پسر ورزشکار و غیرورزشکار با میانگین سنی 5/21 سال بودند . آزمودنی ها به 2 گروه ورزشکار و غیر ورزشکار تقسیم و هر کدام از گروه ها تحت 3 شرایط متفاوت از چرخه بیوریتم (اوج بیوریتم شناختی، اوج بیوریتم شناختی + بازخورد و کنترل) در مرحله پیش آزمون و سپس به صورت تصادفی در قالب 6 گروه تقسیم شدند و در 3 نوبت در آزمون عملکرد حرکتی شرکت کردند. داده ها در مرحله پیش آزمون از طریق روش آماری تحلیل واریانس یک راهه و برای مقایسه گروه های مختلف از روش تحلیل واریانس عاملی با اندازه گیری مکرر در یک طرح(3*3*2) و برای شناسایی تفاوت ها از آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری 05/0P< تحلیل شد. نتایج نشان داد بازخورد بیوریتم شناختی بر چابکی ورزشکاران و غیر ورزشکاران تاثیر داشت و عملکرد چابکی افراد افزایش یافت. بنابراین با توجه به نتایج بدست آمده به مربیان ورزشی توصیه می شود که در آموزش و تمرین مهارت به بازخوردهای حاصل از چرخه بیوریتم و به طور خاص بیوریتم شناختی توجه داشته باشند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر خستگی جسمانی بر مهارت ویژه شوت بسکتبال در بازیکنان خبره بود. 10 بسکتبالیست مرد با میانگین سنی 9/24 سال و میانگین سابقه ورزشی 5/10 سال، داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند. در مرحله پیش آزمون، بازیکنان 150 شوت ثابت را از 5 فاصله 35/3، 96/3، 57/4، 18/5 و 79/ 5 متر نسبت به حلقه (هر نقطه 30 شوت) اجرا کردند .در مرحله پس آزمون، برای ایجاد شرایط خستگی از آزمون RAST استفاده شد. بازیکنان پیش از اجرا از هر فاصله، یک بار RAST را به طور کامل انجام دادند و بلافاصله 30 پرتاب خود را اجرا کردند. یافته های حاصل از آزمون رگرسیون خطی و t تک نمونه ای نشان داد که تفاوت معناداری بین عملکرد واقعی و پیش بینی شده بازیکنان در نقطه پنالتی در پیش آزمون و پس آزمون وجود دارد و از اثر مهارت ویژه حمایت می کند. همچنین نتایج آزمون t همبسته نشان داد که تفاوت معناداری بین عملکرد بازیکنان در نقاط پنالتی و دورترین نقطه در پیش آزمون و پس آزمون وجود دارد. براساس یافته های تحقیق بازیکنان در نقطه پنالتی دارای مهارت ویژه اند و خستگی جسمانی در این نقطه بر عملکرد بازیکنان تأثیر معناداری نداشته و از کیفیت عملکرد بازیکنان در آن نقطه نکاسته است.