فرشید طهماسبی

مقدمه: هدف از اجرای پژوهش حاضر، تعیین تأثیر مشاهده و تصویرسازی پرتاب آزاد بسکتبال بر واکنش نورون های آینه ای بود. روش: 10 دانشجوی پسر مبتدی (میانگین سنی؛ 5/1 ±2/23 سال) به صورت داوطلبانه در این تحقیق شرکت کردند. ترتیب مشاهده و تصویرسازی به صورت موازنه متقابل کنترل شد. امواج مغزی شرکت کنندگان در چهار حالت استراحت با چشمان باز، بسته، مشاهده و تصویرسازی پرتاب آزاد به صورت بیرونی توسط دستگاه الکتروانسفالوگراف ثبت گردید. سرکوب ریتم میو به صورت نسبت توان موج آلفا در حالت مشاهده و تصویرسازی به توان موج آلفا در حالت استراحت با چشمان باز و بسته محاسبه شد. یافته ها: نتایج آزمون تحلیل واریانس درون گروهی 3×2 (شرایط آزمون: مشاهده و تصویرسازی؛ منطقه عصبی: 3C، 4C، Cz) در دو حالت استراحت با چشمان باز و بسته نشان می دهند که اثر اصلی شرایط آزمون معنادار است (01/0 ≥ P)، به گونه ای که بین سرکوب ریتم میو در دو حالت مشاهده و تصویرسازی تفاوت معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر، ریتم میو در حالت مشاهده نسبت به تصویرسازی به طور معناداری بیشتر سرکوب شده است (01/0 ≥ P)، اما اثر اصلی منطقه عصبی و تعامل آن ها معنادار نبود. نتیجه گیری: نتایج تحقیق پیشنهاد می کنند که سرکوب بیشتر ریتم میو در حالت مشاهده نسبت به تصویرسازی نشان دهنده ی واکنش بیشتر نورون های آینه ای به مشاهده ی عمل است. لذا به نظر می رسد مشاهده نسبت به تصویرسازی راهبرد مؤثرتری در فرایند آموزش است.

هدف از اجرای پژوهش حاضر تعیین روایی و پایایی نسخه فارسی پرسش نامه خودگفتاری در ورزش بود. بدین منظور، 209 ورزشکار رشته های انفرادی و تیمی مختلف پرسش نامه را تکمیل کردند. از تحلیل عاملی تأییدی مبتنی بر مدل یابی معادلات ساختاری به منظور تعیین روایی سازه استفاده شد. همسانی درونی و پایایی زمانی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی درون طبقه ای موردارزیابی قرار گرفت. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد ساختار دوعاملی خودگفتاری(شناختی و انگیزشی) از برازش خوبی برخوردار است. ضریب آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی درون طبقه ای بالاتر از مقدار 81/0 بود، که نشان دهنده همسانی درونی و ثبات زمانی پرسشنامه است. بنابراین، نسخه فارسی پرسشنامه خودگفتاری در ورزش را می توان به عنوان یک ابزار روا و پایا برای اندازه گیری کارکردهای خودگفتاری در ورزشکاران ایرانی مورداستفاده قرار داد.

هدف از پژوهش حاضر، تعیین تأثیر سطح مهارت الگو بر سرکوب ریتم میو در شوت سه گام بسکتبال بود. بدین منظور، 13 نفر از دانشجویان تربیت بدنی دانشگاه شهید رجایی تهران (با میانگین سنی 5/1 ±15/23 سال) به صورت داوطلبانه در این پژوهش شرکت نمودند. جهت انجام پژوهش، شرکت کنندگان به طور تصادفی در دو گروه قرار گرفتند: گروه اول ابتدا الگوی ماهر و سپس، الگوی غیرماهر را مشاهده کردند و گروه دوم الگوی ماهر را پس از الگوی غیرماهر مشاهده نمودند ( ترتیب نمایش در بین شرکت کنندگان به صورت موازنه متقابل کنترل شد). امواج مغزی شرکت کنندگان در سه حالت استراحت با چشم باز، مشاهده الگوی ماهر و غیرماهر با استفاده از دستگاه الکتروانسفالوگرافی ثبت گردید و توسط نرم افزار نروگاید به داده های کمی تبدیل شد. سرکوب ریتم میو نیز به صورت نسبت توان مطلق موج آلفا هنگام مشاهده الگوی ماهر و غیرماهر به توان مطلق موج آلفا درحالت استراحت محاسبه گشت. یافته های آزمون تحلیل واریانس با اندازه های تکراری درون گروهی نشان می دهد که اثرات اصلی مهارت الگو و منطقه عصبی معنادار است؛ در حالی که اثر تعامل این دو متغیر معنادار نمی باشد. نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی نیز حاکی از آن است که ریتم میو درحالت مشاهده الگوی ماهر درمقایسه با الگوی غیرماهر (P≤0.01) و نیز در منطقه مرکزی میانی نسبت به منطقه مرکزی چپ به طور معناداری بیشتر سرکوب شده است (P≤0.05). براساس نتایج، مشاهده الگوی ماهر می تواند مناطقی از مغز را که در اجرای واقعی عمل درگیر هستند، فعال نماید .

ه دف از پژوهش حاضر، بررسی ارتباط بین ناهنجاری وضعیتی هایپرکایفوزیس با سلامت روان دانش آموزان بود. بدین منظور، 50 دانش آموز دختر دارای ناهنجاری هایپرکایفوزیس و 50 دانش آموز سالم، به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. تشخیص و تعیین شدت ناهنجاری با استفاده از کایفومتر صورت گرفت. سپس، شرکت کنندگان پرسش نامه سلامت عمومی گلدبرگ را تکمیل نمودند و پس از جمع آوری پرسش نامه ها، برای تحلیل داده ها از آزمون های آماری هم بستگی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده شد. نتایج نشان داد که بین هایپرکایفوزیس با سلامت روان و خرده مقیاس های آن (اضطراب، کارکرد اجتماعی، علائم جسمانی و افسردگی) در دختران جوان تفاوت معنا داری وجود دارد. همچنین، مشاهده شد که قوز پشتی و ظاهر نامناسب ناحیه پشتی در افراد دارای هایپرکایفوزیس می تواند سلامت روانی دانش آموزان را درگیر کند. به طورکلی، می توان نتیجه گرفت که این ناهنجاری، علاوه بر این که به لحاظ جسمانی، مشکلاتی را برای فرد به وجود می آورد، از نظر روانی نیز سلامت فرد را به مخاطره می اندازد. بر این اساس، می توان با تشویق افراد دارای ناهنجاری به ورزش و تمرینات اصلاحی، زمینه بهبودی سلامت روان آن ها را فراهم نمود.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر خستگی جسمانی بر مهارت ویژه شوت بسکتبال در بازیکنان خبره بود. 10 بسکتبالیست مرد با میانگین سنی 9/24 سال و میانگین سابقه ورزشی 5/10 سال، داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند. در مرحله پیش آزمون، بازیکنان 150 شوت ثابت را از 5 فاصله 35/3، 96/3، 57/4، 18/5 و 79/ 5 متر نسبت به حلقه (هر نقطه 30 شوت) اجرا کردند .در مرحله پس آزمون، برای ایجاد شرایط خستگی از آزمون RAST استفاده شد. بازیکنان پیش از اجرا از هر فاصله، یک بار RAST را به طور کامل انجام دادند و بلافاصله 30 پرتاب خود را اجرا کردند. یافته های حاصل از آزمون رگرسیون خطی و t تک نمونه ای نشان داد که تفاوت معناداری بین عملکرد واقعی و پیش بینی شده بازیکنان در نقطه پنالتی در پیش آزمون و پس آزمون وجود دارد و از اثر مهارت ویژه حمایت می کند. همچنین نتایج آزمون t همبسته نشان داد که تفاوت معناداری بین عملکرد بازیکنان در نقاط پنالتی و دورترین نقطه در پیش آزمون و پس آزمون وجود دارد. براساس یافته های تحقیق بازیکنان در نقطه پنالتی دارای مهارت ویژه اند و خستگی جسمانی در این نقطه بر عملکرد بازیکنان تأثیر معناداری نداشته و از کیفیت عملکرد بازیکنان در آن نقطه نکاسته است.

هدف تحقیق حاضر بررسی ارتباط ویژگی های شخصیتی با میزان بروز آسیب در کشتی گیران نخبه ایران بود. بدین منظور 60 نفر از کشتی گیران نخبه ایران در این مطالعه شرکت کردند. اطلاعات تحقیق از طریق فرم گزارش آسیب و پرسشنامه ارزیابی شخصیت نئو جمع آوری شد. از روش های آمار توصیفی و آزمون ضریب همبستگی پیرسون در سطح معناداری 95 درصد برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد همه کشتی گیران در طول یک فصل حداقل دو آسیب را متحمل شده اند. همچنین در کشتی گیران نخبه بین ویژگی های شخصیتی شامل بی ثباتی هیجانی (005/0≥P)، برون گرایی (003/0≥P)، باز بودن نسبت به تجربه های مختلف (047/0≥P)، توافق پذیری (0001/0≥P) و وجدانی بودن (0001/0≥P) با میزان بروز آسیب ارتباط معناداری وجود داشت. در مجموع یافته های این تحقیق نشان داد که برخورداری از ویژگی های شخصیتی مانند بی ثباتی هیجانی پایین، برون گرایی بالا، باز بودن نسبت به تجربه های مختلف پایین، توافق پذیری بالا و وجدانی بودن بالا به ورزشکاران نخبه کمک می کند تا بهتر بتوانند با موقعیت های استرس زا که در ورزش اتفاق می افتد، کنار بیایند و با اعتمادبه نفس بالا با عوامل روانی مضر مانند استرس و اضطراب مقابله کنند و در نهایت احتمالاً سبب کاهش بروز آسیب شوند. بنابراین به مسئولان، مربیان، پزشکان و روان شناسان ورزشی توصیه می شود تا برنامه ریزی و اقدام های لازم را برای ارزیابی ویژگی های شخصیتی ورزشکاران نخبه انجام دهند تا با انتخاب ورزشکاران با ویژگی های شخصیتی مناسب احتمال بروز آسیب در ورزشکاران نخبه کاهش یابد و به این صورت در پیشگیری از بروز آسیب گام هایی برداشته شود.

آزمون های نیمرخ حالات خلقی نشان می دهند، بازیکنانی که دچار آسیب دیدگی می شوند، از نظر روانی نیز تأثیر می پذیرند. در موارد آسیب های شدیدتر، افت سلامت روانی و تمایل به افسردگی غیرمعمول نیست. هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر آسیب بر نیمرخ حالات خلقی بازیکنان فوتبال تیم پرسپولیس تهران بود. بدین منظور 54 نفر از بازیکنان تیم پرسپولیس در دو رده سنی بزرگسالان و امید در این تحقیق شرکت کردند. اطلاعات تحقیق از طریق پرسشنامه POMS قبل و بعد از آسیب دیدگی بازیکنان و توسط پزشک تیم جمع آوری شد. از روش های آمار توصیفی و آزمون t وابسته در سطح معناداری 95 درصد برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که همه بازیکنان تیم پرسپولیس در طول فصل 92 – 91 حداقل یک آسیب را متحمل شده اند. همچنین نتایج نشان داد که قبل از آسیب نیمرخ حالات خلقی آنها همانند نمودار کوه یخی مورگان بود که بعد از آسیب دچار وارونگی شد و نیز تفاوت معناداری بین نیمرخ خلقی بازیکنان قبل و بعد از آسیب مشاهده شد (0001/0=P). یافته های این تحقیق نشان می دهد که میانگین نیمرخ حالات خلقی بازیکنان بعد از آسیب دچار تغییراتی شده و سطح تنش، افسردگی، خشم، خستگی و سردرگمی آنها افزایش یافته است، درحالی که سرزندگی آنها کاهش یافته است.

هدف از اجرای تحقیق حاضر، تعیین اثر جنسیت و نوع رشته ی ورزشی(باز و بسته) بر کاربرد کارکرد های یادگیری مشاهده ای در ورزشکاران نخبه بود. جامعه ی آماری تحقیق حاضر را ورزشکاران رشته های مختلف تیم های ملی ایران تشکیل دادند که از این میان ، 240 ورزشکار با میانگین سنی78/4 ± 79/21، پرسش نامه ی کارکردهای یادگیری مشاهده ایرا برای اندازه گیری کاربرد سه کارکرد مهارتی، راهبردی و اجرایی تکمیل کردند. ضریب پایایی همسانی درونی کل پرسش نامه برای 180 ورزشکارماهربرابربا 852/0 وبرایخرده مقیاس هایمهارتی،راهبردیواجراییبه ترتیببرابربا759/0، 756/0 و 82/0 به دستآمد. نتایجتحلیلعاملیتأییدینشاندادندکهمدل سه عاملی مفروض برای ورزشکاران ماهر مناسب است.نتایج آزمون تحلیل واریانس در اندازه های تکراری نشان داد که ورزشکاران بیشترین استفاده را از کارکرد مهارتی، سپس از کارکرد راهبردی و در نهایت از کارکرد اجرایی داشته اند(01 /0≥P). همچنین نتایج آزمون تحلیل واریانس دوراهه نشان دادند که اثرات اصلی جنسیت و نوع رشته ی ورزشی و اثر متقابل بین این دو عامل معنی دار بود(01 /0≥P). نتایج تعقیبی اثر تعامل معنی دار با استفاده از اجرای آزمون اثرات اصلی ساده نشان داد که ورزشکاران مرد، کارکرد مهارتی را در مهارت های بسته در مقایسه با مهارت های باز(01 /0≥P) و کارکرد راهبردی را در مهارت های باز در مقایسه با مهارت های بسته به طور معنی داری بیشتر استفاده کرده اند(01 /0≥P). در نهایت اینکه تفاوت معنی داری در میزان استفاده از کارکرد اجرایی ورزشکاران زن و مرد٬ هنگامی که در رشته هایی با مهارت های باز و بسته فعالیت می کنند، وجود نداشت( 05/0<P). یافته های تحقیق پیشنهاد می کنند که شناختو کاربرد کارکرد های شناختی و روان شناختی یادگیری مشاهده ای توسط مربیان ورزشی، روان شناسان ورزش و ورزشکاران می تواند فرایند یادگیری را بهبود بخشد.

امروزه، عملکرد مطلوب ورزشکاران حاصل ترکیب عوامل مختلف شامل آمادگی جسمانی و روانی است. هدف از اجرای تحقیق حاضر تعیین ارتباط بین سرسختی ذهنی و آمادگی جسمانی و همچنین تعیین پیش بین های سرسختی ذهنی است. برای دستیابی به هدف مذکور، 85 دانشجوی دختر با میانگین سنی 52/2 ± 14/20 در این تحقیق شرکت و به منظور سنجش سه خرده مقیاس اطمینان، ثبات و کنترل پرسشنامه سرسختی ذهنی ورزشی (شیرد، گلبی و ون ورش، 2009) را تکمیل کردند. برای سنجش آمادگی جسمانی دانشجویان از آزمون های دراز و نشست، پرش عمودی (سارجنت)، کشش از بارفیکس، دو رفت و برگشت 9×4 متر، دو 1600 متر و آزمون انعطاف پذیری ولز استفاده شد. یافته های آزمون تحلیل واریانس در اندازه گیری های مکرر نشان می دهد بین سه خرده مقیاس اطمینان، ثبات و کنترل تفاوت معنی داری وجود ندارد (05/0p>). یافته های آزمون همبستگی پیرسون نیز نشان می دهد بین استقامت عضلات کمربند شانه، توان عضلات پاها، استقامت هوازی، آمادگی جسمانی کلی و خرده مقیاس اطمینان ارتباط معنی داری وجود دارد. همچنین، همبستگی بین استقامت هوازی و خرده مقیاس کنترل معنی دار است (05/0p≤)، اما بین نمره کل سرسختی ذهنی و هیچ کدام از شاخص های آمادگی جسمانی ارتباط معنی داری یافت نشد (05/0<p). در نهایت، یافته های رگرسیون خطی چندگانه به منظور تعیین متغیرهای پیش بین (شاخص های آمادگی جسمانی) بر متغیرهای ملاک (خرده مقیاس های سرسختی ذهنی) نشان دادند خرده-مقیاس های اطمینان و کنترل با استفاده از استقامت هوازی پیش بینی شدند، در حالی که در متغیر ثبات هیچ کدام از متغیرهای آمادگی جسمانی وارد معادله رگرسیون نشدند. یافته های تحقیق پیشنهاد می کنند که ترکیب ویژگی های جسمانی و روان شناختی موجب دستیابی ورزشکاران به اوج عملکرد می شود.

هدف از اجرای تحقیق حاضر تعیین اثر سن، جنسیت و نوع رشته ورزشی (انفرادی و تیمی) بر کاربرد کارکردهای یادگیری مشاهده ای در ورزشکاران نخبه است. به منظور دست یابی به این هدف، 265 ورزشکار تیم های ملی (106ورزشکار مرد و 159ورزشکار زن) با میانگین سنی84/4 ± 6/20، پرسش نامه کارکردهای یادگیری مشاهده ای (کامینگ و همکاران، 2005) را برای اندازه گیری کاربرد سه کارکرد مهارتی، راهبردی و اجرایی تکمیل کردند. نتایج نشان میدهند که تفاوت جنسیتی در کاربرد کارکرد اجرایی وجود دارد. به عبارت دیگر، ورزشکاران زن به طور معنی داری بیشتر از ورزشکاران مرد از کارکرد اجرایی یادگیری مشاهده ای استفاده کرده اند در حالی که کاربرد کارکردهای مهارتی و راهبردی در بین ورزشکاران زن و مرد مشابه بود. علاوه بر این، هر سه رده سنی نوجوانان، جوانان و بزرگ سالان به طور مشابه از دو کارکرد راهبردی و اجرایی یادگیری مشاهده ای استفاده کرده اند، اما کاربرد کارکرد مهارتی در ورزشکاران بزرگ سال به طور معنی داری بیشتر از ورزشکاران رده های نوجوانان و جوانان بود. در نهایت اینکه، ورزشکاران رشته های انفرادی به طور معنی داری بیشتر از ورزشکاران رشته های تیمی از کارکرد راهبردی استفاده کرده اند در حالی که تفاوتی معنی دار درکاربرد کارکردهای مهارتی و اجرایی در بین ورزشکاران رشته های انفرادی و تیمی دیده نشد. یافته های تحقیق پیشنهاد می کنند که مربیان ورزشی، روان شناسان ورزش و ورزشکاران، از کارکردهای شناختی و انگیزشی یادگیری مشاهده ای به عنوان یک ابزار قدرتمند برای اکتساب مهارت های حرکتی و آماده سازی ورزشکاران از لحاظ روانی استفاده نمایند.

هدف از اجرای پژوهش حاضر، بررسی اثرات تمرکز و تصویرسازی درونی وبیرونی بر اکتساب و یادداری مهارت پرتاب دارت با تأکید بر آزمون فرضیه ولف و همکاران(1998) و ماهونی و اَونر(1977) به صورت جداگانه و ترکیبی بوده است. به منظور دستیابی به اهداف تحقیق تعداد 112دانشجوی پسر دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران با میانگین سنی SD1 24 و توانایی تصویرسازی 57/23و06/25 در دو وجه جنبشی(منتسب به بُعد درونی تصویرسازی) و بینایی (منتسب به بُعد بیرونی تصویرسازی)، به صورت داوطلب انتخاب شدند. بعد از اجرای مرحله پیش آزمون، نمونه آماری پژوهش به صورت همگن (با استفاده از روش ABBA) در8 گروه 14 نفره گمارده شدند. با تعیین گروه های آزمایشی هشت گانه، آزمودنی ها به صورت جداگانه پیرامون متغیر مستقل اعمال شده در گروه مربوطه آموزش دیدند. سپس آزمودنی های چهارگروه اول (تصویرسازی درونی، تصویرسازی بیرونی، تمرکز درونی،تمرکز بیرونی) در قالب آزمایش اول و چهار گروه دوم (گروه های ترکیبی تصویرسازی درونی + تمرکز درونی، تصویرسازی بیرونی + تمرکز درونی، تصویرسازی بیرونی+ تمرکز بیرونی و تصویرسازی درونی+ تمرکزبیرونی) در قالب آزمایش دوم، وارد مراحل دیگر آزمون یعنی مرحله اکتساب (5جلسه تمرین مهارت پرتاب دارت با دست برتر، هر جلسه 90کوشش)، مرحله پس آزمون (10کوشش پرتاب دارت بادست برتر) و مرحله آزمون یادداری (10کوشش پرتاب دارت بادست برتر)شدند. تجزیه و تحلیل یافته های حاصل از دو آزمایش با استفاده از نرم افزار 15 SPSSو آزمون تحلیل واریانس در اندازه های تکراری نشان داد که اگرچه عملکرد آزمودنی ها در مرحله اکتساب هر دو آزمایش پیشرفت داشت اما تفاوت معنی داری بین گروه های آزمایشی در این مرحله مشاهده نشد. از سوی دیگر، اثر اصلی مراحل آزمون در هر دو آزمایش معنی داربود، اما اثر اصلی گروه و همچنین تعامل مراحل آزمون و گروه به لحاظ آماری معنی دار نبوده است. به عبارت سادهتر، تفاوت اثرات ابعاد تصویرسازی ذهنی و تمرکز(به طور جداگانه و به صورت ترکیبی) بر اکتساب و یادداری مهارت دارت معنی دار نبود. نتایج برآمده از هر دو آزمایش این تحقیق، فرضیه ولف و همکاران و ماهونی و اَونررا که به ترتیب، بر اثر بخشی بیشتر تمرکز بیرونی و تصویرسازی درونی تأکید داشتند، رد می کند.