تعلیم و تربیت استثنایی

اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی، اثرات جبران ناپذیری در زمینه تحصیلات، ارتباط با همسالان، والدین و معلمان ایجاد می کند. هدف پژوهش حاضر تاثیر همزمان راهبردهای مداخله ای در کاهش نشانه های اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی از نوع تکانشگری بود. طرح پژوهش به روش تجربی تک موردی از نوع چند خط پایه بود که به مدت 16 جلسه هفتگی در یک دانش آموز پسر مقطع متوسطه کم توان ذهنی اجرا گردید. داده ها با استفاده از مصاحبه بالینی، مقیاس سنجش اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی، مقیاس درجه بندی کانرز فرم معلم (1969)، فرم والد(1999) جمع آوری و بر اساس آزمون شاخص تغییر پایا و درصد بهبودی تحلیل شد. نتایج نشان داد تاثیر همزمان راهبردهای مداخله ای در کاهش نشانه های اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی از نوع تکانشگری از نظر بالینی معنی دار می باشد. بنابراین راهبردهای مداخله ای همزمان در کاهش نشانه های اختلال تکانشگری از کارایی و اثربخش لازم برخوردار است.

نظریه ذهن اصطلاحی جامع و کلی پیرامون حالتی عمدی است که کیفیت تعامل اجتماعی فرد را مشخص می سازد تا آنجا که بدون آن، ما قادر به تعبیر و تفسیر اعمال دیگران نخواهیم بود. پژوهشگران درحالی نقش سببی توانایی های زبانی را در تحول نظریه ذهن به عنوان یک قابلیت بنیادی و کارآمداجتماعی مطرح می کنند که پژوهش های اخیر پیوند نزدیکی بین کارکردهای اجرایی و نظریه ذهن پیشنهاد نموده اند. در این میان باوجود اثرات ویرانگر و تخریب کننده کم شنوایی بر تحول زبانی و ارتباطی کودکان آسیب-دیده شنوایی از سویی و ارتباط مولفه های زبانی با تحول نظریه ذهن و کارکردهای اجرایی از سوی دیگر، بررسی روند تحول نظریه ذهن در این کودکان ضرورت می یابد. به این ترتیب، هدف این پژوهش، مروری بر نقش زبان و مولفه های اصلی آن(نحو، معنی شناسی و کارکردشناسی) در تحول توانایی های نظریه ذهن کودکان و بررسی وضعیت تحول نظریه ذهن در میان کودکان ناشنوا با توجه به مشکلات زبانی آن ها نسبت به کودکان عادی است و در پایان تلاش شده است، رابطه زبان، کارکردهای اجرایی و نظریه ذهن در میان کودکان ناشنوا تبیین گردد.

با توجه به سختی کار در مدارس استثنایی و وجود دانش آموان استثنایی با مشکلات عدیده در این مدارس، هدف از اجرای تحقیق حاضر، بررسی رابطه بین کیفیت زندگی و درگیری شغلی کارکنان مدارس استثنایی شهرستان ساری بوده است. روش تحقیق حاضر، توصیفی و از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه کارکنان آموزش و پرورش استثنایی شهرستان ساری می باشد که به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 135 نفر از آنها به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش در این تحقیق فرم خلاصه شده مقیاس 100 ماده ای کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت با ضریب پایایی 84/. جهت سنجش کیفیت زندگی و آزمون لودال و کجنر با ضریب پایایی 73/0، جهت بررسی میزان درگیری شغلی در میان این کارکنان بوده است . که نتایج حاصل از آن نشان دادکه بین کیفیت زندگی و درگیری شغلی کارکنان رابطه معنادار ی وجود دارد و علاوه بر این نتایج حاصل از رگرسیون نیز نشان داد که متغیر سلامت محیط بیشترین و سلامت جسمی کمترین اثر را بر متغیر ملاک دارد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که جنسیت و تاهل افراد نقشی در میزان کیفیت زندگی و درگیری شغلی آنان ندارد، در واقع بطورکلی با بهبود کیفیت زندگی افراد درگیری شغلی آنان نیز افزایش می یابد .

کم توان ذهنی، یکی از متداول ترین معلولیت های ذهنی است که حدود 3 درصد از جمعیت جهان را به خود اختصاص داده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین هوش بهر و تعادل ایستا و پویا در کودکان کم توانان ذهنی است. نمونه آماری پژوهش شامل 31 دانش آموز پسر عقب مانده ذهنی که در دوگروه (کنترل 14 نفر با میانگین سن02/3±07/11سال، قد86/7±152سانتیمتر، وزن 08/8±07/44کیلوگرم) و (17نفر تجربی با میانگین سن 95/1±23/11سال، قد 07/7±147سانتیمتر، وزن 85/4±11/38کیلوگرم ) است که به صورت تصادفی هدف دار به عنوان آزمودنی انتخاب شده اند. اطلاعات فردی که شامل: قد، وزن و سوابق پزشکی با استفاده از پرونده پزشکی دانش آموزان جمع آوری گردید. برای ارزیابی نتایج از آزمون همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج نشان دادند رابطه معنی داری میان هوشبهر و تعادل وجود ندارد (p≤0.05). افراد مبتلا به مشکل کم توان ذهنی در مقایسه با افراد طبیعی دچار تاخیر در رشد حرکتی بوده و دارای سطح IQ پایین تری هستند که به نظر می رسد باعث کاهش تعادل در آنها می شود. همچنین بهبود مهارت های تعادلی از طریق طراحی و اجرای برنامه های تمرینی تعادلی برای کودکان کم توان ذهنی از سوی مربیان و معلمان ورزش به ویژه در سنین کمتر که الگوهای حرکتی آنان در حال شکل گیری است، میتواند مورد تأکید قرار گیرد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی و مقایسه سبک حل مسئله و سازگاری زناشویی مادران کودکان استثنایی و کودکان عادی انجام شد. این پژوهش یک طرح توصیفی از نوع علی- مقایسه ای است. جامعه مورد مطالعه را تمامی مادران کودکان استثنایی (نابینا، ناشنوا، کم توان ذهنی و معلول جسمی) و عادی شهر مشهد تشکیل می داد که از میان آنها 63 نفر از مادران کودکان استثنایی و 67 نفر از مادران کودکان عادی به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های سبک حل مسئله کسیدی و لانگ و مقیاس سازگاری زناشویی اسپینر(DAS) جمع آوری و با آزمونt مستقل و ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد سازگاری زناشویی مادران کودکان استثنایی به طور معناداری کمتر از مادران کودکان عادی است (t=8/8 ,p<0/001). همچنین مادران کودکان استثنایی نسبت به مادران کودکان عادی در هنگام روبه رو شدن با یک مسئله از سبک های کارآمد حل مسئله کمتر (001/0 ,p=<02/7t)، در حالی که از سبک های ناکارآمد بیشتر (001/0 ,p=<08/8t) استفاده می کنند. برطبق یافته های پژوهش حاضر؛ سازگاری زناشویی و ابعاد آن مانند توافق، همبستگی، ابراز محبت و رضایت زناشویی در مادران کودکان استثنایی کمتر از مادران کودکان عادی است. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که استفاده از سبکهای ناکارآمد حلمسئله در خانواده زمینه اختلاف بین اعضاء را فراهم میکند و براین اساس سازگاری زناشویی نیز کاهش می یابد. لذا برگزاری دوره های ویژه آموزش خانواده و مشاوره فردی و گروهی برای والدین کودکان استثنایی در زمینه مهارت حل مسئله و راهبردهای مقابله با موضوعات فشارزای زندگی ضروری است تا بتوان موجبات بهبودی روابط خانوادگی و زناشویی را فراهم کرد.

اگرچه مشکل اصلی کودکان دچار آسیب شنوایی کاستی های زبان و ارتباط است با وجود این، کودکان آسیب دیده شنوایی در معرض خطر بالاتری برای کاستی های حرکتی به ویژه تعادل هستند که اغلب نادیده گرفته می شود. تقریباً 20 تا 70 درصد کودکان کم شنوا دچار اختلال دهلیزی هستند که شیوع آن متناسب با درجه ی کم شنوایی تغییر می کند. بنابراین، ارزیابی اختلال دهلیزی در کودکان کم شنوای حسی عصبی برای شناسایی هرگونه تأخیر رشدی حرکتی برای مداخله ی زودهنگام ضروی است.حرکتی برای مداخله ی زودهنگام ضروی است.

آموزش فراگیر یعنی برخورداری همه جانبه تمامی کودکان از امکانات جامعه و تسهیل شرایط و امکانات به منظور بهره مندی دانش آموزان با نیازهای ویژه از آموزش عمومی در کنار سایر دانش آموزان. در این رویکرد اعتقاد بر این است با فراهم شدن امکانات لازم همه دانش آموزان می توانند یاد بگیرند. یکی از اهداف این رویکرد این است تا حد امکان دانش آموزان با نیازهای ویژه در نزدیک ترین مدرسه به محل سکونت شان تحصیل نمایند. اجرای آموزش فراگیر به عنوان یک رویکرد آموزشی از اوایل دهه 80 در کشور بر اساس نیاز جامعه و عمل به تعهدات بین المللی شروع شده است. از آن زمان تاکنون فعالیت هایی انجام شده، با این حال این رویکرد با موانع و محدودیت هایی همراه بوده است. در میان اطلاع رسانی و ارایه اطلاعات کارشناسی در این زمینه می تواند به اجرای دقیق و صحیح تر این رویکرد کمک نماید. با این هدف بر آن شدیم در رابطه ماهیت این رویکرد، روند اجرا، چالش های پیش رو، راهکارهای اجرایی و وضعیت اجرای آموزش فراگیر در استان کرمان مطالبی را به عرض خوانندگان عزیز برسانیم.

برای لحظه ای فرض کنید که مدرسه شخصی را مسئول حمایت از شما در طول هفته نموده است . حالا تصور کنید که شما نباید روی حرف آن شخص حامی حرفی بزنید . یا فرض کنید کسی مرتباً در محل کار شما ایستاده است تا از شما بصورت انفرادی حمایت نماید. این شخص در همه فعل و انفعالات شما حاضر خواهد بود . همانند نگهبانی بر کارهای شما نظارت خواهد نمود . این شخص حامی ممکن است همچنین بصورت شفاهی وظایف شمارا متذکر شود.با این توصیف به نظر شما: - آیا شما مستقل تر خواهید شد یا وابسته تر؟ - این نوع حمایت روابط شما با همسالانتان را چگونه تغییر خواهد داد؟ - آیا این نوع توجه باعث کاهش حریم خصوصی و آزادیتان نخواهد شد؟ - حضور این شخص چه اثری روی خلاقیت شما خواهد گذاشت ؟ - در این لحضات آیا شما احساس اعتماد به نفس از اینکه کسی شما را حمایت میکند خواهید داشت؟ - آیا شما فکر میکنید که ممکن است باعث توسعه رفتار منفی شوید؟ حالا فرض کنید که چگونه حضور شما روی دانش آموزانی که شما از او حمایت میکنید، اثر می گذارد؟ فراگیر سازی یک روش فکر کردن، عمل کردن ، تصمیم گرفتن در باره کمک به هر دانش آموزی که به حمایت نیاز دارد می باشد. مربیان باید حمایت های خود را با این دیدگاه تدارک ببینند. برای اجرای قانون طلایی حمایت، مربیان باید بتوانند خود را در موقعیت کسانی که این حمایت ها را دریافت میکنند، قرار دهند. مربیان باید بتوانند در مورد چگونگی حمایتهایی که در موقعیت قرار گرفته به آن نیاز دارند تفکر کنند و ببینند که آرزو دارند که چگونه حمایت شوند.و سپس با بصیرت کامل طرحی برای حمایت های خود بریزیند. با علم و دانش ، ابتکار و خلاقیت، و دانستن قاعده طلایی حمایت مربیان خواند توانست حمایتهای خود را به طور موثری تدارک ببینند که این کار متضمن این است که فلسفه فراگیر سازی را به درستی درک کنیم .