تعلیم و تربیت استثنایی

تعلیم و تربیت استثنایی

تعلیم و تربیت استثنایی سال شانزدهم مرداد و شهریور 1395 شماره 3 (پیاپی 140) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

نقش سرمایه روان شناختی و رفتار شهروندی سازمانی در پیش بینی رضایت شغلی معلمان مدارس استثنایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رضایت شغلی رفتار شهروندی سازمانی سرمایه روان شناختی معلمان مدارس استثنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 723 تعداد دانلود : 633
زمینه: هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش سرمایه روان شناختی و رفتار شهروندی سازمانی در پیش بینی رضایت شغلی معلمان مدارس استثنایی شهر کرمانشاه بود. روش: روش پژوهش، از نوع توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماری شامل همه معلمان مدارس استثنایی مقطع ابتدایی شهرکرمانشاه در سال تحصیلی 94-93 بود. حجم جامعه پژوهشی 108 نفربودند و به علت کوچک بودن جامعه، کل آن ها انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از 3پرسش نامه سرمایه روان شناختی لوتانز، رفتار شهروندی سازمانی پودساکف و رضایت شغلی بری فیلد و روث استفاده شد. داده های پژوهش از طریق شاخص های آمار توصیفی، همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره به روش گام به گام تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد بین سرمایه روان شناختی و مؤلفه های آن (خودکارآمدی، امیدواری، تاب آوری و خوش بینی) با رضایت شغلی، همبستگی مثبت معنی داری وجود دارد. همچنین بین مؤلفه های شهروندی سازمانی، جوانمردی و تواضع با رضایت شغلی به ترتیب همبستگی منفی و مثبت معنی داری وجود دارد. تجزیه و تحلیل رگرسیونی نشان داد مؤلفه جوانمردی و سرمایه روان شناختی کل 25 درصد از واریانس رضایت شغلی را تبیین می کنند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش، نقش و اهمیت سرمایه روان شناختی و 2مؤلفه جوانمردی و تواضع رفتار شهروندی سازمانی را در پیش بینی رضایت شغلی معلمان یادآور می شود.
۲.

مقایسه استرس ادراک شده، انسجام خانوادگی و خودپنداره مادران کودکان با اختلال طیف اتیسم و عادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خودپنداره مادران انسجام خانوادگی استرس ادراک شده اختلال طیف اتیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 395 تعداد دانلود : 540
زمینه: حضور کودک با اختلال طیف اتیسم، فشار زیادی بر اعضای خانواده، به ویژه مادران وارد می کند. مادران کودکان با اختلال طیف اتیسم با چالش های بسیاری روبه رو هستند که آن ها را در معرض سطوح بالای استرس و دیگر پیامدهای منفی روانی قرار می دهند. این پژوهش به منظور مقایسه استرس ادراک شده، انسجام خانوادگی و خودپنداره مادران کودکان با اختلال طیف اتیسم و عادی انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر از نوع علی مقایسه ای بود. جامعه آماری در این پژوهش عبارت از همه مادران کودکان 7 تا 11ساله با اختلال طیف اتیسم و عادی شهر رشت در سال تحصیلی 93-1392 بود. نمونه مورد مطالعه نیز 49نفر از مادران دارای کودک با اختلال طیف اتیسم و 52مادر دارای کودک عادی بود که با شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش از مقیاس استرس ادراک شده کوهن و همکاران، مقیاس انسجام خانوادگی بلوم و نار و پرسش نامه خودپنداره بک استفاده شد. برای تحلیل داده ها ی به دست آمده از روش های آمار توصیفی میانگین و انحراف استاندارد و از روش استنباطی تحلیل واریانس چندمتغیره استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تفاوت معناداری بین 2گروه مادران کودکان با اختلال طیف اتیسم و مادران کودکان عادی در استرس ادراک شده (0001/0>p)، انسجام (0001/0>P) و خودپنداره (0001/0> P)، وجود دارد.
۳.

بررسی اثربخشی آموزش کفایت اجتماعی خانواده محور بر مهارت های اجتماعی کودکان با کم توانی ذهنی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهارت های اجتماعی کم توان ذهنی کفایت اجتماعی خانواده محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 143 تعداد دانلود : 628
هدف: هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش کفایت اجتماعی خانواده محور بر مهارت های اجتماعی دانش آموزان پسر کم توان ذهنی شهر شیراز بود. روش: پژوهش حاضر از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش را همه دانش آموزان پسر کم توان ذهنی 7 تا 12ساله شهر شیراز به همراه والدین شان تشکیل دادند. برای انتخاب آزمودنی ها به روش نمونه گیری تصادفی از مدارس استثنایی شیراز، یک مدرسه انتخاب و از میان دانش آموزان آن 40نفر به همراه والدین شان (40مادر و 24پدر) به طور تصادفی انتخاب و به 2گروه آزمایش و گواه به طور مساوی تقسیم شدند. گروه آزمایش با حضور مادران و پدران دانش آموزان طی 12جلسه تحت آموزش کفایت اجتماعی خانواده محور قرار گرفت ولی به گروه گواه آموزشی ارایه نشد. ابزار جمع آوری اطلاعات، مقیاس ارزیابی مهارت های اجتماعی کودکان ماتسون و برنامه آموزشی کفایت اجتماعی خانواده محور بود. داده های به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که گروه آزمایش و گواه دست کم در یکی از خرده مقیاس های مهارت های اجتماعی تفاوت معناداری داشتند (01/0 > P). نتایج نهایی تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که آموزش کفایت اجتماعی خانواده محور بر مهارت های اجتماعی کلی، رفتارهای اجتماعی مناسب، رابطه با همسالان، کاهش رفتارهای غیراجتماعی و پرخاشگری اثر مثبت داشته اما در مولفه برتری طلبی این تاثیر معنادار نبوده است. نتیجه گیری: برنامه آموزشی کفایت اجتماعی خانواده محور باعث بهبود مهارت های اجتماعی کلی، رفتارهای اجتماعی مناسب، رابطه با همسالان،کاهش رفتارهای غیراجتماعی و پرخاشگری دانش آموزان کم توان ذهنی شد.
۴.

بررسی معناشناسی زبان در کودکان دارای بیماری فنیل کتونوریا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان کودکان معناشناسی فنیل کتونوریا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 432 تعداد دانلود : 91
زمینه: فنیل کتونوریا بیماری اختلال در سوخت وساز فنیل آلانین ناشی از کمبود آنزیم کبدی فنیل هیدروکسیلاز است که به صورت اتوزوم مغلوب منتقل می شود. شیوع این بیماری یک نفر از هر ۱۲هزار تولد است و شایع ترین عارضه آن کم توانی ذهنی است. از تاثیرات کم توانی ذهنی تاخیر در رشد زبان و شناخت است که موجب اختلال در برقراری ارتباط می شود. ازآن جاکه زبان مهم ترین ابزار برقراری ارتباط است، این اختلال ارتباطی در افراد دارای فنیل کتونوریا می تواند ناشی از نقص زبانی باشد. روش: 2بیمار دارای فنیل کتونوریا، یک دختر ۷سال و ۳ماهه و یک پسر ۸ سال و ۱۱ماهه انتخاب شدند و جنبه معناشناسی زبان آن ها با استفاده از آزمون رشد زبان فارسی (حسن زاده و مینایی، 1380) ارزیابی شد. نمره استاندارد به دست آمده در 3خرده آزمون واژگان تصویری، شفاهی و ربطی برای تعیین بهره معناشناسی استفاده شد. در پایان مجموع نمرات استاندارد و بهره معناشناسی بیماران با کودک همتای سنی سالم مقایسه شد. یافته: در بیمار یک به طور میانگین 3سال و 11ماه تاخیر معناشناسی مشاهده شد که به موجب آن بهره معناشناسی از 106 به 81 کاهش داشته است. برای بیمار 2 نیز به طور میانگین 5سال و 5ماه تاخیر در حیطه معناشناسی زبان مشاهده شد که موجب کاهش بهره معناشناسی از 107 به 71 شده است. نتیجه گیری: معناشناسی زبان در بیماران دارای فنیل کتونوریا به طور قابل ملاحظه ای تاخیر دارد.
۵.

ناتوانی های یادگیری ویژه در نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی و ارایه الگوی 3 لایه ای پاسخ به مداخله برای تشخیص(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ناتوانی یادگیری پاسخ به مداخله اختلال یادگیری ویژه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی مرضی تحولی اختلالات دوران شیر خوارگی، کودکی و نوجوانی اختلالات یادگیری
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی نقد و بررسی کتاب
تعداد بازدید : 59 تعداد دانلود : 823
زمینه و هدف: بیش از 50سال از زمانی می گذرد که ساموئل کرک، اصطلاح ناتوانی یادگیری را برای توصیف کودکانی به کار برد که هوش نزدیک به متوسط یا بالاتر از متوسط دارند. در حقیقت، این کودکان هم معما و هم متناقض هستند و به طور معمول، این کودکان در مدرسه مشکلات بسیاری دارند. در ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی در سال 2013، اصطلاح ناتوانی یادگیری به اختلال یادگیری ویژه تغییر نام یافت. در جدیدترین تعریف که در سال 2013 توسط انجمن روان پزشکی آمریکا از اختلال یادگیری ویژه به عمل آمده است، در ملاک های تشخیصی این اختلال هم تغییراتی به وجود آمد. ملاک تشخیصی ناهماهنگی بهره هوشی و پیشرفت به علت تاخیر در شناسایی، الگوی انتظار به سوی شکست نامیده و حذف شد. از طرف دیگر، رویکرد پاسخ به مداخله جایگزین آن شد. پاسخ به مداخله یک واقعیت در کلاس های درسی امروزی به حساب می آید که سوال های بسیاری را به وجود آورده است. نتیجه گیری: پاسخ به آموزش و مداخله، نوعی رویکرد بهبودبخشی تحصیلی چندمرحله ای است که حمایت های تحصیلی و رفتاری بهنگامی را ارایه می کند. انتظار می رود به منظور غربالگری، شناسایی و تشخیص بهنگام به رویکرد نوین پاسخ به مداخله، توجه ویژه ای شود.
۶.

نقش درمان ترکیبی موسیقی به همراه بازی در تحول اجتماعی، جسمی و رفتاری کودکان با اختلال طیف اتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کودکان موسیقی درمانی بازی درمانی اختلال طیف اتیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 550 تعداد دانلود : 615
زمینه: اختلال طیف اتیسم نوعی اختلال عصبی–تحولی است که به طورمعمول در سال های اولیه زندگی ظاهرشده و در طول زندگی ادامه می یابد. از ویژگی های اصلی آن مشکلات مداوم در برقراری تعاملات اجتماعی، ارتباطات کلامی و غیرکلامی ناهنجار و الگو های کلیشه ای رفتار و علاقه مندی هاست. یکی از روی آوردهای درمانی که در حال حاضر راجع به آن بحث می شود موسیقی درمانی و بازی درمانی است. موسیقی همراه با بازی یکی از مهارت های لازم برای برقراری ارتباط در کودکان با اختلال طیف اتیسم است که از زبان برای برقراری ارتباط استفاده نمی کنند، در نتیجه، تجربیات موسیقی و بازی و روابط میان آنها باعث رشد ارتباطات که یکی از مشکلات اصلی این کودکان است، می شود. در طی یکپارچه سازی موسیقی و بازی، بیماران از طریق ارتباط درمانی با متخصصی که در این دوره آموزش دیده به سوی هدف های از پیش تعیین شده درمانی خود حرکت می کنند. این هدف ها می تواند شامل ارتقای حرکتی، تحول اجتماعی و بین فردی،کاهش رفتارهای کلیشه ای و دستیابی به خودآگاهی باشد ولی به آنها محدود نمی شود. نتیجه گیری: در این مقاله ضمن بیان اهمیت آموزش موسیقی و بازی، به تفصیل تاثیر آموزش مهارت های موسیقی و بازی در کودکان طیف اتیسم به صورت ترکیبی موردبحث قرار گرفته و در پایان نتیجه گیری های لازم صورت گرفته است.
۷.

اثربخشی آموزش شناختی – رفتاری والدین در مشکل دیکته نویسی و تعلل در انجام تکالیف درسی: پژوهش مورد منفرد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مشکل دیکته نویسی تعلل در انجام تکالیف درسی آموزش شناختی - رفتاری والدین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 129 تعداد دانلود : 739
زمینه: درصد قابل توجهی از دانش آموزان دارای مشکلات یادگیری هستند. دانش آموزانی که دارای مشکلات یادگیری هستند در معرض مشکلات تحصیلی و سازشی متعدد قرار دارند و این مسئله والدین این دانش آموزان را هم تحت تاثیر آسیب های روان شناختی قرار می دهد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش شناختی – رفتاری والدین در درمان مشکل دیکته نویسی و تعلل در انجام تکالیف درسی دانش آموزان انجام شد. پژوهش حاضر به صورت آزمایشی و در قالب طرح تک آزمودنی ای-بی-ای اجرا شد و رفتارهای دانش آموز در مراحل پیش و پس از درمان مورد ارزیابی قرار گرفت. روش: جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان دارای مشکل دیکته نویسی مراجعه کننده به مرکز مشاوره و خدمات روان شناختی اداره کل آموزش و پرورش استان اردبیل در سال 1392 بودند. نمونه های پژوهش به صورت تصادفی ساده از بین مراجعان مرکز مشاوره انتخاب شدند. از آزمون ریون رنگی کودکان، آزمون مازهای پروتئوس و جدول مشاهده رفتار برای ارزیابی و گردآوری داده ها استفاده شد. یافته ها: پیگیری وضعیت دانش آموز از طریق مدرسه و خانواده و بررسی فراوانی و نمودار رفتارهای عملکرد او نشان داد که این روش در درمان مشکل دیکته نویسی و تعلل در انجام تکالیف درسی دانش آموز موثر بوده است. نتیجه گیری: به کارگیری شیوه آموزش شناختی – رفتاری والدین در مراکز مشاوره می تواند در درمان مشکل دیکته نویسی و مشکلات تحصیلی و سازشی دانش آموزان موثر باشد.
۸.

مداخله گروهی مدیریت خشم در افراد با ناتوانی های چندگانه و جسمی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت خشم ناتوانی هوشی نیازهای ارتباطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 794 تعداد دانلود : 883
زمینه و هدف: این پژوهش با هدف مداخله برنامه گروهی برای برآوردن نیاز های مدیریت خشم در افراد با سطوح گوناگون ناتوانی های هوشی و نیاز های ارتباطی ویژه انجام شد. روش: 29فرد به طور تصادفی در گروه مداخله و در گروه لیست انتظار منتسب شدند. مداخله شامل 12هفته برنامه مدیریت خشم رفتاری –شناختی با مواد تصویری و محتوای اصلاح شده برای مراجعان با دامنه ناتوانی هاست. یافته ها: با تکمیل برنامه، مراجعان گروه مداخله بهبود معنادار در سطوح خود گزارش دهی خشم در مقایسه با گروه مقایسه و نمرات پیش از مداخله نشان دادند. اثر درمان با برنامه پیگیری بعد از 4ماه نیز حفظ شده بود. در مقابل، فقدان بهبود میزان کیفیت زندگی مشاهده شد. نتیجه گیری: این نتایج شواهدی بر تاثیر برنامه مداخله بر مسایل خشم افراد با دامنه ناتوانی ها فراهم می کند. واژه های کلیدی: مدیریت خشم، ناتوانی هوشی، نیازهای ارتباطی

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۳۱