فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷٬۰۰۱ تا ۷٬۰۲۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۷۰۰۱.

«النقد و الدراسه لمواقف أبی الفرج الإصفهانی تجاه بعض شعراء الشیعه»

کلید واژه ها: أبو الفرج الإصفهانی شعراء الشیعه تلطیخ السمعه النقد و الدراسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۷۴
إنّ شعراء الشیعه قد خدموا الشیعه مباشرهً بمدائحهم لأئمتهم وبصوره غیر مباشره بذمّ أعداء أهل البیت، فإنّهم کانوا یهجون خصام عقیدتهم الدینیه ویفحشون فی هجوهم، فدافعوا عن أهل البیت وحماهم المطهّره ولکنّهم قد رُموا بالفسق والخیانه والجبن و...من قبَل بعض النقاد و قلّما نجد شاعراً أو کاتباً شیعیّاً دافع عن أهل البیت (ع) إلّا ونجد أنواع التهم تخیم علیه. بما أنّ کتاب «الأغانی»، یعدّ مصدر هام فی الأدب العربی، ولا غروَ، أنّ هذا الکتاب یجمع بین دفّتیه الکثیر من الروایات الضعیفه أو المنحوله؛ فلا یخلو من بعض الهفوات والسقطات حین إستعراضه لشخصیّه بعض شعراء الشیعه. فیصوّرهم فی بعض الأحیان بما لا یوافقه الشیعه. فی هذا المقال نأتی بما أوردها أبوالفرج فی کتابه الأغانی من مساویء بعض شعراء أهل البیت الملتزمین. هو قد نقل روایات تدلّ علی أخلاقهم الدنیئه وهجاءهم الساخره من غیر النقد ولا تمحیص. فإنّه حین استعراض التهم الشنیعه لهؤلاء الشعراء یذکر ما یرتاب فیه من حکایات السخیفه یبدوا تلطیخ سُمعتهم والطعن فی أعراضهم.
۷۰۰۲.

راه حلّی به دشواره ی تسلسل در ابژه در رد وجود ذهنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تسلسل وجود ذهنی ابژه اعتبار ذهن هوسرل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۱۰۵
برخی از اشکال هایی که اندیشمندان غربی به وجود ذهنی وارد کرده اند نزد فیلسوفان مسلمان هنوز ناشناخته است. مثلاً یک نقد هوسرل اشکال تسلسل در ابژه و مطابَق خارجی است: ابژه ← ← «ایده ی ابژه» ← ← «ابژه ی «ایده ی ابژه»» ← ← «ایده ی «ابژه ی «ایده ی ابژه»»» ← ← «ابژه ی «ایده ی «ابژه ی «ایده ی ابژه»»»» ← ⁞ ما می کوشیم به روش عقلی و برپایه ی برخی از مبادی فلسفه ی اسلامی راه حلّی برای این اشکال - که وجود ذهنی را رد می کند - بیابیم. اندیشمندان مسلمان گرچه درست با همین تسلسل روبه رو نبوده اند، با مواردی مانند آن بسیار درگیربوده اند و گفته اند: چنین تسلسل هایی در ذهن اعتبارکننده ی ما پدید می آید و بنابراین با انقطاع اعتبار ذهنی منقطع می شود و از بین می رود. بدین سان، در این جا نیز بر پایه ی آن مبانی خلاصه ی پاسخ این است که: به جز ابژه و مطابَق نخست، بقیه هنگامی پدید می آید که با اعتبار ذهن ما آن امور زنجیروار در ذهن ما پدید آید. پس هرگاه ما اعتبار خود را متوقف سازیم، آن ها نیز متوقف می شوند و تسلسلی پدید نمی آید. در پایان به مناسبت به تسلسل مطابَق در رد نفس الامر بودن عقل فعّال نزد برخی از اندیشمندان مسلمان نیز اشاره ای می کنیم. نشان می دهیم این تسلسل مطابَق نیز نقدی ناکارآمد است.
۷۰۰۳.

واکاوی اخلاق آموزش در شبکه آموزشی دانش آموزی (شاد): رویکرد قوم نگاری مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اخلاق آموزش آموزش مجازی اخلاق فناوری اطلاعات قوم نگاری مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۳۵
هدف پژوهش حاضر شناسایی اخلاق آموزش در فضای مجازی بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، کیفی و از نوع قوم نگاری مجازی بود. جامعه پژوهش شامل آموزگاران ابتدایی شهرستان خاش بود که در سال تحصیلی 1400-1399 مشغول آموزش مجازی دانش آموزان بودند. پژوهشگر با رضایت معلمان در گروه کلاسی مجازی آنان به عضویت درآمد، مدت سه ماه آموزش های درسی و تربیتی را مشاهده کرد. روش نمونه گیری هدفمند در دسترس و گردآوری داده ها به طریق مشاهده و مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. داده ها با روش تحلیل محتوای استقرایی، تحلیل گردید. با توجه به یافته های مطالعه، مؤلفه های اخلاقِ آموزش مجازی در سه بُعد و هفت عامل طبقه بندی شد که شامل: حفظ حریم خصوصی و کرامت انسانی، حفظ امنیت خاطر و آرامش ذهنی، و رعایت فرهنگ درست کاری و امانت داری می باشند. نتایج می تواند جهت برنامه ریزی و تنظیم استراتژی های کلان حوزه اخلاقِ آموزش مجازی توسط سیاست گذاران و ذینفعان نظام آموزشی کشور به کار آید.
۷۰۰۴.

آموزش اخلاق با استفاده از بازی: ظرفیت ها و مزایا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تربیت اخلاقی آموزش از طریق بازی آموزش اخلاق از طریق بازی آموزش غیرمستقیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۱۱
یکی از روش های آموزش اخلاق که اخیراً مورد توجه پژوهشگران حوزه اخلاق و تعلیم و تربیت قرار گرفته و سابقه دیرینه ای در آموزه های اسلامی دارد، آموزش از طریق بازی است که هدف اصلی این مقاله تبیین دقیق آن و بررسی ظرفیت ها و مزایای این روش است؛ با این تفاوت که در این مقاله، تمرکز ما نه بر نوع یا مورد خاصی از بازی ها، بلکه بر مطلق بازی های جمعی است که الزاماً طراحی اخلاقی نیز ندارند. براین اساس در این مقاله با استفاده از روش استنتاجی و استنادی و بهره گیری از منابع کتابخانه ای، پس از مروری بر پیشینه روش های غیرمستقیم آموزش اخلاق، به تعریف و تحدید بازی پرداخته شده و سپس ضمن برشماری تعدادی از کارکردهای مؤثر بازی در ارتقای اخلاقی بازیکنان، به برخی مزایای این روش بر روش های دیگر تربیت اشاره شده است. تقویت تواضع اخلاقی، تعادل بین نفع شخصی و نفع جمعی، ایجاد ظرفیت بُرد و نهایتاً روحیه پذیرش شکست، از جمله ظرفیت های بازی در آموزش اخلاق است.
۷۰۰۵.

چیستی اخلاق الله با رویکرد عرفانی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: اخلاق الله عرفان اسلامی معیار ارزش اخلاقی اصل اخلاقی الاسم الحَکَم العَدْل اسماء الله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۸۹
از آنجا که آموزه تخلق به اخلاق الله در میان علمای علم اخلاق و نیز عارفان مسلمان از جایگاه ویژه ای برخوردار است، ضروری است تا در گامی پیشینی به تبیین و ارائه تصویری درست از اخلاق الله پرداخت. برای این منظور، با تکیه بر مفهوم اخلاق و نگاه گزاره محور و با استناد به آیات و احادیث و برخی آموزه های عرفانی به شیوه استنادی، اصطیادی و استنباطی و با رویکرد نقلی، عقلی و عرفانی، به معرفی اخلاق الله پرداخته و با بررسی موضوع و محمول گزاره های اخلاقی ناظر به خدا، نظریه ارزش اخلاقی و اصل اخلاقی روشن گردد. با مدنظر قرار دادن آموزه «کمال جلا و استجلا» و همچنین قانون «میل اصل به فرع» که خود برآمده از آموزه مبنایی وحدت شخصیه وجود عرفانی است، به تبیینی از نظریه ارزش اخلاقی در اخلاق الله تحت عنوان کمال محوری که به وزان فضیلت محوری در اخلاق ناظر به انسان است نائل شد. همچنین، با مبنا ساختن جامعیت و شمول اسم «الله» نسبت به دیگر اسم های خداوند و رفتار ارتباطی اعتدال بخش از سوی اسم اعظم نسبت به اسم های جزئی زیرمجموعه خود از رهگذر ویژگی دو اسم «الحَکَم العدل»، به ارائه نظریه ارزش اخلاقی دیگری تحت عنوان حق محوری و نیز معرفی اصل اخلاقی برآمده از این دو اسم پرداخته شد. نتیجه ای را که می توان در سایه این معرفی به مثابه گوشه ای از حقیقت اخلاق الله گرفت، می توان در انعکاس این خُلق در متخلقان، چه در بُعد اجتماعی و چه در ساحت فردی، جست وجو کرد؛ به طوری که مهم ترین رسالت انسان کامل، رفع اختصام از مظاهر اسمای وجودی و تأدیه حقوق آنان در نهایی ترین مرحله از قوس نزول خواهد بود.
۷۰۰۶.

اقالیم معرفت دینی: نگاهی فراسوی معرفت سکولار و معرفت دینی در نگاه علامه جعفری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علامه جعفری فرهنگ مشترک بشری اقالیم معرفت دینی معرفت دینی معرفت سکولار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۰۸
علامه جعفری با تکیه بر مفهوم «فرهنگ مشترک بشری» اندیشمندان مختلف در ازمنه و جوامع گوناگون را با یک دید کل نگرانه مورد توجه قرار می دهد و با روش شناسی خاص خود، معرفت دینی را به گونه ای صورت بندی می کند که توجه به آن، ما را به بازنگری و بازاندیشی حوزه های متفاوت اندیشه و الگوهای فکری رایج دعوت می کند. او معرفت دینی را برآیند اقالیم هفت گانه معرفتی (علمی، فلسفی، شهودی، حکمی، اخلاقی، عرفانی، مذهبی) می داند. بر این اساس تقسیم معرفت به دو طیف دینی و سکولار کارکرد و مفهوم خود را از دست می دهد. سکولار اساسا نه به معنی غیر دینی یا ضد دینی بلکه مفهومی خاص جامعه مسیحی به معنای غیررهبانی است که مسلمانان با درونی کردن این مفهوم، آن را به عنوان بنیان نظری و فکری زیست جهان خود برگزیده اند؛ در حالی که دین اسلام هم تفسیر رهبانی و هم تفسیر روحانیتی از دین را نفی می کند و تفقه و ارتباط بی واسطه با خدا را مدنظر قرار می دهد. لذا می توان به جای دوگانه دینی/ سکولار با توجه به مفهوم «عرف» و «فرهنگ مشترک بشری» صورت بندی جدیدی از زیست جهان اسلام ارائه کرد که ریشه در سنت تاریخی و تعابیر فرهنگی و دینی مسلمانان داشته باشد.
۷۰۰۷.

شاخصه سنجی سیره سیاسی امام صادق (ع) در مواجهه با نظام های سیاسی با تأکید بر عنصر زمان در نظام اموی و عباسی

کلید واژه ها: شاخصه سیره سیاسی امام صادق (ع) امویان عباسیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶ تعداد دانلود : ۲۶
حیات سیاسی و عصر امامت امام صادق(ع)، با دوره نظام سیاسی- حکومتی سلسله امویان و عباسیان مصادف بود و با اینکه هر دو حکومت، از نظر امام مصداق طاغوت بودند، بااین حال، سیره و استراتژی آن حضرت در این دو زمانه، متفاوت است. به راستی این تفاوت در نحوه برخورد با دو نظام سیاسی غیر مشروع، ناشی از چه بوده است؟ به نظر می رسد اوضاع و شرایط سیاسی-اجتماعی حاکم بر زمانه، نقش تعیین کننده ای بر نوع رفتار و واکنش های امام صادق(ع) داشت و سبب تفاوت سیره سیاسی ایشان در مواجهه با نظام های حکومتی بود؛ چه اینکه تمامی عملکرد امام همچون سایر ائمه(ع)، مانند پازلی در راستای رسالت الهی امامت، صیانت از اسلام و تکمیل احکام الهی به فراخور بازه های زمانی، متفاوت بود. از جمله دستاوردهای فرضیه که در این مقاله به اثبات می رسد آنکه نه تنها حیات سیاسی امام صادق(ع) بسیار برجسته تر از دیگر ابعاد زندگی ایشان است، بلکه مشی سیاسی حضرت با درنظرداشتن ماهیت متفاوت حاکمیت اموی و با انعطاف پذیری سیره امام در حفظ کیان فرهنگ تشیع، نقشی اساسی داشت. پژوهش پیش رو، به روش توصیفی-تحلیلی و با استناد بر منابع تاریخی و اسناد روایی، نقش عنصر زمان را در حیات سیاسی امام صادق(ع) مورد تحلیل و بازکاوی قرار می دهد.
۷۰۰۸.

پوشش و آراستگی در سیره امام حسن عسکری(ع)

کلید واژه ها: امام عسکری (ع) سیره فردی پوشش آراستگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۲۹
پوشش مناسب و آراستگی ظاهری، یکی از موضوعات مهم سبک زندگی است که انسان ها در فطرت خود به آن علاقمندند. پوشش، از مولفه های مهم ارتباطات انسانی نیز به شمار می رود که در استحکام و انسجام افراد جامعه موثر است. دین مبین اسلام به این موضوع بسیار تاکید دارد و روایات نسبتا زیادی از معصومان(ع) در این باره نقل شده است. در میراث اسلامی، به پوشیدن برخی از لباس ها تشویق و از پوشیدن برخی دیگر نهی شده است. همچنین در زمینه رنگ، جنس، نوع، مکان و زمان مناسب پوشش، توصیه هایی وجود دارد که مسلمانان را به انجام این دستورات، ترغیب کرده است. امامان معصوم(ع) به عنوان اسوه و الگو در همه امور و مسائل زندگی، بنا بر اقتضای دستور اسلام، در دوره خود، پوششی را انتخاب کرده اند. با بررسی این گونه روایات و تحلیل رفتارشناسانه آنها می توان به علل، عوامل و اصول مهمی پی برد که در تعیین نوع پوشش، تاثیرگذار بوده اند. این مقاله، با روش تاریخی – تحلیلی، درصدد است با بررسی گزارش ها و روایات مربوط به پوشش در دوره امام حسن عسکری(ع)، وضعیت لباس و پوشش آن حضرت را بررسی کرده و اصول حاکم بر انتخاب نوع پوشش را با تاکید بر پوشش و آراستگی تحلیل کند.
۷۰۰۹.

نسبیت ضرورت حجاب اسلامی با اصل کاهش جرم در پرتو آثار و قوانین آن؛ تاکید بر سیاست مشارکتی مردم نهاد

کلید واژه ها: حجاب آثار اجتماعی کاهش جرم سیاست مشارکتی قانونگذاری کیفری کنترل اجتماعی ابزار فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۲۵۱
حجاب به عنوان امری مهم در قوانین مختلف مورد تاکید قانونگذار قرار گرفته است با این قید که در برخی از متون قانونی دارای مفهوم جزایی و در مواردی نیز به عنوان تخلف اداری یا انضباطی قابل بررسی است.حجم بالای قوانین در این زمینه نشان می دهد فرهنگ عفاف و حجاب با توجه به آثار زیادی که در عرصه های مختلف فردی و اجتماعی دارد باید به عنوان یکی از مبانی فرهنگ اصیل اسلامی همواره مورد توجه حاکمیت و جامعه قرار گیرد بنابراین جهت کاهش خطرات ناشی از عدم رعایت حجاب لازم است تا نهادهای قانونی با این پدیده برخورد نمایند همچنین ضرورت وجود اقدامات قانونی به عنوان عاملی برای کاهش حجاب نامتعارف اگرچه ضروری و لازم است اما کافی نیست از این رو ایجاد سیاست مشارکتی جهت جلوگیری از ارتکاب بی حجابی با محوریت حضور نیروی مردمی در عرصه اجتماع،امری قابل توجه و غیر قابل انکار خواهد بود به همین علت می بایست علاوه بر ضرورت نقش آفرینی مراجع قانونی،از نقش مردم و نیروی جامعه نیز در این زمینه استفاده حداکثری برد چه اینکه ایجاد جامعه سالم در خصوص موضوعی فرهنگی اجتماعی همچون حجاب با استفاده از بسترهای فرهنگ ساز و مشارکت مردمی،از نتیجه مطلوب تری برخوردار خواهد بود تا آنکه بخواهیم از ضمانت اجراهای قانونی یا قضایی برای تحقق هدف مطلوب استفاده نماییم بنابراین بهره گیری از ابزار مردمی جهت تحقق اصل حجاب در اجتماع و در نتیجه جلوگیری از جرایم خلاف عفت و اخلاق جنسی و به طور کلی کاهش جرم به عنوان ضرورتی مهم،قابل توجه است.
۷۰۱۰.

کارکردهای تربیتی مودت اهل بیت علیهم السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محبت مودت اهل بیت (ع) کارکرد تربیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۱ تعداد دانلود : ۲۴۲
محبت از صفات حیات و دارای مراتب است که در تربیت انسان نقش آفرینی ویژه ای دارد. پژوهش حاضر که با هدف بازشناسی و تبیین کارکردهای تربیتی مودت اهل بیت علیهم السلام به رشته تحریر در آمده است، از نوع تحقیقات کیفی است و با روش تحلیل محتوا و با استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی موضوع پرداخته است. قرآن کریم در آیات متعددی موضوع محبت را مورد توجه قرارداه است و به لحاظ نقش زیر بنایی محبت در تعالی یا انحطاط انسان، برخی از محبت ها را به صراحت نهی فرموده و بر برخی محبت ها تأکید می ورزد. از جمله محبتهای ایجابی قرآن، مودت قربای نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله است که می تواند بسترساز تعالی انسان برای عبودیت حق تعالی و نیل به کمال نهایی باشد.نتیجه پژوهش، شناسایی بخشی از کارکردهای تربیتی مترتب بر مودت اهل بیت علیهم السلام، در حوزه فردی و اجتماعی بود که عبارت هستند از: توسعه خودآگاهی، ژرفابخشی به فهم معارف قرآنی، تزکیه و تطهیر نفس به دو صورت تطهیر فعالانه وتطهیر تصرفی، تألیف حبی و ایمن سازی محب از مخاطرات روانی، اخلاقی و معنوی.
۷۰۱۱.

تبیین الگوی رویکرد معنوی به تربیت دینی در دوره دوم کودکی (مبتنی بر معرفت شناسی از منظر علامه طباطبایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معنویت تربیت دینی تربیت دینی معنوی مبانی معرفت شناختی دوره دوم کودکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۲۷۲
هدف این مقاله، ارایه تبیینی از رویکرد معنوی به تربیت دینی برای دوره دوم کودکی است. این تحقیق به دنبال پاسخ به این سؤال است که برای تربیت دینی در دوره دوم کودکی (سنین 6 تا 11 سال)، رویکرد مناسبی که براساس مبانی اسلام، بتواند عوامل اساسی دینداری را در این دوره تمهیدی، نهادینه کند، به چه اهداف و اصولی تکیه دارد؟ رویکرد پیشنهادی پژوهش حاضر، رویکرد معنوی به تربیت دینی است که مبتنی بر آرای علامه طباطبایی در مبانی معرفت شناختی است. روش پژوهش، توصیفی−استنتاجی است. الگوی پیشنهادی برای بسترسازی تربیت دینی در کودکی دوره دوم در این پژوهش، به رویکرد معنوی به تربیت دینی یا تربیت دینی معنوی برمی گردد. یافته های مقاله، استنتاج اهداف و اصول از برخی مبانی معرفت شناختی علامه طباطبایی است که در آرای علامه نقش کلیدی دارد. اصول استنتاجی از مبانی معرفت شناختی، بر مفاهیمی چون: الف) توجه و اهتمام به تربیت قوای حسی و خیالی کودک، ب) نمادپردازی مفاهیم دینی در قالب های جذاب و متنوع هنری، ج) توجه دادن کودک به معرفت های انفسی و حضوری، د) توجه به خودکنترلی کودک برای بسترسازی فرقان استوار است.
۷۰۱۲.

نگاهی به حجگزاری کشور مغرب با بررسی گزارشی دوره معاصر (مراکش)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: مغرب مراکش حج مغرب المملکه المغربیه حج المغاربه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۱۶۳
در این گزارش پس از ارائه مقدمه ای مختصر درباره تاریخچه مغرب و حجگزاری آن،به حجگزاری معاصر مغرب می پردازیم که بر اساس داده های اینترنتی، عمدتاً از سایت سازمان اوقاف و امور دینی مغرب، تنظیم شده است. پژوهشی که تاکنون به حجگزاری معاصر مغرب (مراکش) پرداخته باشد، یافت نشد؛ ازاین رو این مقاله در داده های خود نوآوری دارد و باعث معرفی بهتر این کشور و حجگزاری آن خواهد شد.این تحقیق به روش کتابخانه ای و نقلی تهیه شده که تاریخچه حجگزاری آن بنا بر منابع کتابخانه ای و نقلی، و اطلاعات معاصر آن بر پایه گزارش های سازمان های اوقاف و امور دینی مغرب در محورهای زیر سامان یافته است:تاریخچه مغرب و حجگزاری آن، نظام حجگزاری معاصر در مغرب، سند حج مغرب، وظائف و اقدامات سازمان اوقاف و امور دینی مغرب درباره حج، پادشاه مغرب و حج، برخی از مشکلات و چالش های حجاج مغربی، سفرنامه نگاری حج. 
۷۰۱۳.

واکاوی اعتبار سنجی اجماع مدرکی از منظر استاد آملی لاریجانی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: اجماع حدسی اجماع تعبدی اجماع مدرکی محتمل بودن مستند مورد ابتلا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۹۳
اجماع به عنوان یکی از منابع استنباط احکام شرعی از موضوعاتی است که از زمان شکل گیری با چالش های فراوانی همراه بوده است. از این رو، تلاش های زیادی برای تصحیح و ضابطه مند کردن آن صورت پذیرفته است. بر این اساس آنچه در نزد امامیه به عنوان مسئله ای بنیادین در اعتبار سنجی اجماع قلمداد می شود، کاشفیت آن از رأی معصوم است که این امر تنها در صورت اتفاق فقیهان هم عصر با اصحاب ائمه قابل دست یابی است، زیرا چنین اتفاقی، کاشف از مسلم بودن حکم بیان شده و ارتکازی بودن آن است. آنچه شایسته تحقیق است، چگونگی کشف نظر معصوم 7 از اتفاق فقیهان است، با بررسی متون دینی می توان به آراء متفاوتی دست یافت به طوری که برخی تنها به اجماعاتی تکیه می نمایند که تعبدی باشند و مواردی را که در آنها مدرک اجماع معلوم بوده و یا احتمال استناد به مدرک در آنها وجود دارد، از اعتبار ساقط می دانند. عده ای دیگر نیز با التفات به مسئله مدرکی بودن اجماع، همچنان از آن به عنوان عاملی در راستای استنباط احکام بهره برده اند. در این میان برخی فقها همچون استاد آملی لاریجانی بر این باورند که نمی توان از مدرکی بودن به عنوان عاملی انحصاری در اعتبار سنجی اجماع بهره برد، بلکه لازم است ابعاد مختلفی از اجماع مورد واکاوی قرارگیرد. از این رو خصوصیاتی همچون اتصال به زمان معصوم7، مورد ابتلا بودن، عقلائی بودن احتمال و در نهایت، کیفیت بیان حکم در لسان فقیهان، به عنوان عواملی تأثیر گذار در اعتبار سنجی اجماع مورد واکاوی و تبیین قرار گرفت.
۷۰۱۴.

قاعده حدوث؛ از سازگاری با فلسفه مشاء تا بهسازی در حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قوه ماده نخستین قاعده حدوث حکمت مشاء انسجام درونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۲۶۶
در میان نظریات متنوع حرکت از انکار تا اثبات مطلق، گام ماندگار و معتدل نظریه «قوه» ارسطو بود. وی ماده نخستین را نیز جوهری می دانست که تنها حامل قوه و در کنار جوهر صوری، جسم را تشکیل می دهد. فلسفه اسلامی براهینی بر این مطلب اقامه کرد. گاه این برهان ها آن چنان نقد شده اند که به انکار اندیشه «قوه» انجامیده است. این نوشتار به بررسی این مطلب در خصوص براهین اثبات ماده حامل قوه، یعنی «قاعده حدوث زمانی» می پردازد که نشان می دهد می باید پیش از هر پدیده زمانی، قوه و آمادگی آن که در جوهر مادی قرار دارد، وجود داشته باشد. نگارنده بر آن است که می توان با جداسازی اشکالات روبنایی از زیربنایی و پاسخ از اشکالات دسته نخست، از انسجام اندیشه قوه ارسطویی با حکمت مشاء دفاع کرد و با توجه به گنجایش بالای آن برای پذیرش ویرایشی صدرایی، آن را تبیین کرد و به خدشه های وارده پاسخ داد. اهمیت و ضرورت این موضوع به تثبیت جایگاه حکمت مشاء در یکی از مهم ترین آموزه های فلسفی، یعنی «قوه و فعل» است که خود، زمینه ساز تبیین قلمرو حرکت جوهری به عنوان یکی از مهم ترین بنیان های حکمت متعالیه است و زیرساخت تبیین فلسفی بسیاری از گزاره های دینی به ویژه در بازه نفس و معاد را فراهم می آورد.
۷۰۱۵.

تأثیر رجوع از اذن سابق بیمار در انگاره اثبات و انکار مسئولیت پزشک(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: رجوع از تصرفات ترخیص مسبق رجوع از اذن سابق در حکم غصب غصب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۶ تعداد دانلود : ۱۴۲
«رجوع از اذن سابق بیمار» از موضوعات مهم در فقه پزشکی است که متأسفانه جایگاه شایسته خود را در مطالعات فقهی نیافته و امروزه خلأی در روابط بیمار و پزشک ایجاد نموده است. در انگاره اثبات یا انکار مسئولیت پزشک، با وضع عدم امتناع از درمان در اثنای رجوع بیمار از اذن سابق، و با ژرف نگری در ذیل ماده ۳۰۸ ق.م، با تلقی مالکیت به عنوان تسلط انسان بر اعضای بدن و احتساب تصرف در مال بیمار (بدن) با استیلای پزشک در درمان، مسئولیت پزشک جلوه گر شود؛ این نظر هرچند اقوی به نظر می رسد، ولی نمی تواند صواب باشد. پزشکان برای عدم رجوع بیمار بعد از اذن ابتدایی به ادله جلوگیری از اضرار به نفس و ممنوعیت القا در هلاکت، قاعده درء و مسئولیت اخلاقی پزشک استناد نموده اند؛ در مقابل، بیماران با استدلال به سلطه بر نفس، فساد اذن در صورت رجوع بیمار، و استصحاب، قائل به مسئولیت تکلیفی و وضعی پزشک هستند. محقق در صدد است با روش توصیفی-تحلیلی و پذیرش مسئولیت پزشکان در صورت عدم امتناع از درمان با وجود رجوع از اذن سابق توسط بیمار در مواقع غیرضروری و قائل شدن به عدم رجوع از اذن درمان توسط بیمار با وجود ضرورت، به تعارضات مطروحه با چاره جویی جبران خسارت بیمار توسط دولت خاتمه دهد.
۷۰۱۶.

نقد انگاره حرمت گوش سپاری به غیبت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استماع غیبت اعانه بر غیبت رضایت به حرام گناه شنیداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷ تعداد دانلود : ۱۱۱
ازآنجاکه شارع مقدس عِرض افراد را بسیار محترم شمرده، احکام مختلفی نیز برای حمایت از آن جعل کرده است. یکی از این احکام، حرمت غیبت است. مسئله استماع غیبت ازجمله مسائلی است که گرچه از دیرباز مطرح بوده، ولی کمتر به آن پرداخته شده است. برخی از محققان برای اثبات حرمت استماع غیبت، ادله عقلی و نقلی متعددی ذکر کرده اند. بر اساس یافته های نگارنده هیچ کدام از این ادله حتی به روزترین آن ها توان اثبات حرمت استماع غیبت را ندارد. این نوشتار از جهات مختلفی شامل نوآوری های فقهی است که مهم ترین آن تمسک به دلیل عقلی برای اثبات عدم امکان حرمت استماع غیبت است. البته حرام نبودن استماع غیبت بدین معناست که استماع غیبت به خودی خود حرمت ندارد و این با حرام بودن استماع به سبب انطباق عناوین دیگر بر آن منافاتی ندارد.
۷۰۱۷.

بررسی سرایت دلایل عصمت از شخصی به شخص دیگر(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: دلایل عصمت انبیا نبی اکرم و ائمه اطهار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۲۳۲
مسأله ای که در باره مباحث عصمت پژوهی مطرح است، این است که آیا در سرایت دلایل عصمت اشخاصی به اشخاص دیگر اشتباهاتی صورت گرفته است یا خیر؟ به عنوان مثال دلایلی که ثابت کننده عصمت همه جانبه نبی اکرم6 و ائمه اطهار: است، به انبیای سلف: سرایت داده شود و به وسیله آن دلایل خواسته شود عصمت همه جانبه انبیای سلف: نیز اثبات شود؛ در حالی که هیچ وجهی برای این سرایت وجود نداشته باشد و دلایل فقط ثابت کننده عصمت همه جانبه نبی اکرم6 و ائمه اطهار: باشد، نه بیشتر. بررسی مباحث عصمت پژوهی نشان می دهد گاهی از برخی دلایل عصمت فراتر از محدوده و بُرد پوشش دهنده خود استفاده شده و دلایل عصمت اشخاصی به اشخاص دیگر بدون دلیل متقن و استوار سرایت داده شده است. این اشتباه گاهی در استفاده از دلایل عصمت اشخاصی برای اثبات عصمت اشخاص دیگر و گاهی در ردّ دلایل عصمت اشخاصی به جای رد دلایل عصمت اشخاصی دیگر است. هدف از این پژوهش، آسیب شناسی مباحث عصمت پژوهی در این مسأله و نشان دادن اشتباهاتی است که در این زمینه صورت گرفته است. نگارنده در این مقاله در صدد است که با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، این مسأله را مورد بحث و بررسی قرار دهد.
۷۰۱۸.

کشفیات علمی جدید و قوانین حقوقی غربی در قرآن! (مروری بر نوشته های فخرالاسلام ملامحمد صادق ارومیه ای)

نویسنده:

کلید واژه ها: فخرالسلام انیس الاعلام کشفیات علمی قرآن اسلام قوانین غرب اعجاز قرآن حقوق غرب بیان الحق و الصدق المطلق آثار فخرالاسلام قوانین حقوقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۳۵۶
شهرت فخرالاسلام محمد صادق ارومیه ای به سبب کتاب انیس الاعلام وی در دایره منازعات مسیحی اسلامی در دوره اخیر قاجار است. کتاب دیگر او با عنوان بیان الحق المطلق هم به این جهت کمک کرد. او از گستره دانش نقد مسیحی برخوردار بوده و سعی کرده است آنها را در آثار خود درج نماید. بدین ترتیب، فخرالاسلام از چهره هایی است که به هر روی، جایگاه شناخته شده ای در گفتگوهای اسلام شیعی مسیحی دارد و دراین زمینه، تجربه ای از منازعات اسلامی مسیحی دوره اخیر قاجار است. نویسنده، نوشتار پیش رو را با ارائه اطلاعاتی پیرامون فخرالاسلام و محتوای اطلاعاتی آثار و نوشته های وی، آغاز نموده است. در ادامه، اندیشه های فخرالاسلام در باب علم نو و دین را که در دو فصل از دو جلد اول و چهارم بیان الحق مطرح شده است، مورد واکاوی قرار می دهد.  
۷۰۱۹.

بررسی و نقد نظریه «تزاحم حفظی» در جمع بین حکم ظاهری و واقعی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: حکم ظاهری حکم واقعی ملاک حکم احکام ثانوی تزاحم حفظی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۲۶۹
چگونگی جمع بین حکم واقعی و ظاهری از مسائل پیچیدهای است که اصولیان از دیرباز به دنبال راه حلی برای آن بودهاند. وجود همزمان این دو حکم به مشکلات مختلفی چون تضاد، نقض غرض و... منجر میشود که علمای دانش اصول، راههای مختلفی را برای برونرفت از آنها پیشنهاد دادهاند؛ ولی این راهها با اشکالاتی مواجه است. در مقاله پیش رو ضمن اشاره به نظریهای جدید در باب حکم ظاهری و واقعی و ارائه سه راه حل معتبر برای پاسخ به اشکالات، نظریه «تزاحم حفظی» شهید صدر در این زمینه بررسی و نقد میشود.
۷۰۲۰.

تأثیرگذارترین صوفیان و مهم ترین موضوعات عرفانیِ سده دوم تا چهارم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تأثیرگذارترین صوفیان تصوف سده های دوم تا چهارم کتب تعلیمی تصوف مهم ترین موضوعات عرفانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲ تعداد دانلود : ۱۴۹
بازتاب تعالیم و تأثیر اندیشه صوفیان سده های دوم تا چهارم که دوره شکل گیری تصوف است، از مباحث مهمی است که در این مقاله به صورتی آماری و تحلیلی به آن پرداخته شده است. در نتیجه تفحص در کتب تعلیمی تصوف که در سده های چهارم تا هفتم تدوین شده است، بیست وپنج تن از صوفیان برجسته قرون دوم تا چهارم که سخنان آن ها بسامد بالاتری در این کتب داشته اند، به تفکیک قرن شناسایی شده اند. وجه عمده تعلیم صوفیان بزرگ سده دوم همچون حسن بصری، سفیان ثوری، ابراهیم ادهم، عبدالله مبارک، رابعه عدویه، معروف کرخی و ابوسلیمان دارانی، فضایل اخلاقی، زهد و ریاضت در چهارچوب دستورات شرعی است، اما موضوع تعالیم عرفای سده سوم یعنی بایزید بسطامی، ذوالنون مصری، ابوسعید خراز، سهل تستری، ابوالحسین نوری، حسین منصور حلاج، سری سقطی، ابوتراب نخشبی، یحیی معاذ رازی، ابوعثمان حیری و ابراهیم خواص، معرفت، سماع، عزلت، حیرت و فنا است که عموماً برای اولین بار در این سده مطرح شده و تصوف را از سلوکی اخلاقی و زهدگرا به جانب مکتبی معرفت شناختی مبتنی بر سلوک عملی و آداب و احوال بدیع سوق داده است؛ همچنان که بیشتر موضوعات این قرن مربوط به توحید، معرفت و پس از آن محبت و توکل است. اما تصوف سده چهارم با صوفیانی چون ابوبکر واسطی، ابوعلی رودباری، ابوبکر شبلی و ابوعبدالله خفیف به شدت تحت تأثیر تعلیم صوفیان تصوف دو سده پیشین است و گویا حرف تازه ای ندارد. به طور کلی، مهم ترین موضوعات قرون دوم تا چهارم تصوف عبارت اند از: زهد و معرفت. موضوعات توحید، محبت، اخلاق، توکل و فقر در جایگاه بعد قرار دارند. از میان این صوفیان، جنید بغدادی بیشترین تأثیر را داشته و در طرح بسیاری از موضوعات در جایگاه نخست است. پس از وی به ترتیب سهل تستری و شبلی قرار دارند. چهار چهره برجسته دیگر عبارت اند از ذوالنون مصری، ابوالحسن نوری، ابوسعید خراز و بایزید بسطامی.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان