درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اجتماعی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۷۲۱ تا ۲٬۷۴۰ مورد از کل ۳۳٬۷۳۰ مورد.
۲۷۲۱.

ارائه مدل پارادایمی مهاجرت به محلات حاشیه نشین کوی علوی و حصیرآباد اهواز (مطالعه کیفی با روش نظریه داده بنیاد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 72 - 92

کلید واژه ها: مهاجرت روش نظریه داد هبنیاد حاشیه نشینی کوی علوی حصیرآباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۶ تعداد دانلود : ۱۴۴
این مطالعه کیفی با هدف کاوش میان ذهنیت مهاجران واردشده به دو محله حاشیه نشین اهواز و ارائه یک مدل پارادایمی از کنش های آنان و شرایط و پیامدهای مرتبط به انجام رسیده است. روش مورداستفاده در این پژوهش نظریه داد هبنیاد بوده است. داد ههای این پژوهش از طریق مصاحبه عمیق و شیوه نمونه گیری هدفمند  نظری در شهر اهواز گردآوری و جهت تحلیل داد هها از پنج شیوه کدگذاری باز، توسعه مفاهیم، وارد کردن زمینه، وارد کردن فرایند و یکپارچه سازی مقولات استفاده شد. داده های گردآور یشده در قالب شش مقوله عمده و یک مقوله هسته کدگذاری و تحلیل شدند. مدل پارادایمی ارائ هشده شامل سه بعد شرایط، کنش  تعامل ها و پیامدهاست که در بخش شرایط شامل رسانه شهرگرا، آرمان گرایی و ایدئالیسم، دگرگونی ایستارها و نگرش ها؛ در بخش کنش- تعامل شامل مهاجرت در جهت راح تطلبی مصر فگرایانه/ شغلی؛ و در بخش پیامد شامل تقویت اقتصاد غیررسمی است که حول یک مقوله هسته به نام مهاجرت به مثابه کنشی افق گشایانه شکل گرفته اند.
۲۷۲۲.

تمایل به مشارکت در حفاظت از محیط زیست و عوامل موثر بر آن (مورد مطالعه: شهروندان تهرانی متولد دهه 80 و دهه 50)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 176 - 206

کلید واژه ها: مشارکت در حفظ محیط زیست نگرش دانش محیط زیستی اخلاق محیط زیستی آموزش رسانه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۳۸
محیط زیست به عنوان عامل حیات بخش زندگی بشر در طول تاریخ بر اثر عوامل گوناگون تخریب و گاهی به صورت خود به خود ترمیم شده اند. اما با صنعتی شدن جوامع و رشد روزافزون جمعیت و دستیابی بشر به رفاه بیشتر اثرات نامطلوب و تخریب محیط زیست دوچندان شده است. اینجاست که باید اذهان عمومی را بیدار و آگاه نمود و فکر جدی ای برای حیات زیست و زندگی بشریت کرد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی میزان تمایل به مشارکت در حفاظت از محیط زیست و عوامل موثر بر آن با بررسی عملکرد زیست محیطی شهروندان تهرانی متولد دهه 80 و 50 است. چارچوب نظری این پژوهش مبتنی بر نظریه های گربنر، شوارتز و اوالندر و توجرسون است. روش تحقیق مورد استفاده کمی- پیمایشی و ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است. شیوه نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای است و حجم نمونه پس از حذف داده های پرت 384 نفر به دست آمد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مشارکت محیط زیستی متأثر از دانش محیط زیستی، اخلاق محیط زیستی، نو ع نگرش به زیست محیط و آموزش رسانه ای است و بیشترین تأثیر مربوط به دانش زیست محیطی است و میزان تمایل به همکاری و مشارکت در فعالیت های محیط زیستی در پاسخگویان متولد دهه 50 بیشتر است.      
۲۷۲۳.

بازتاب جنگ دوم قرا باغ در مطبوعات ایران (مطالعه موردی: روزنامه های کیهان، اعتماد و اطلاعات)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه رسانه بین الملل سال ششم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸ 147-177

کلید واژه ها: جنگ دوم قرا باغ جمهوری آذربایجان جمهوری ارمنستان کیهان اعتماد اطلاعات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۱۰۸
مناقشه بین جمهوری های آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قراباغ، با آغاز جنگ دوم قرا باغ در سال 2020 بار دیگر در کانون توجه جهانی قرار گرفت. در این جنگ، دولت باکو به دستاوردهای میدانی رسید و هفت ناحیه اطراف قراباغ را به دست آورد. در این پژوهش سعی شده است بر اساس نظریه های «برجسته سازی و دروازه بانی خبر»، ضمن فهم گرایش های فکری و جهت گیری ها، نحوه بازتاب جنگ دوم قرا باغ در روزنامه های کیهان، اعتماد و اطلاعات با روش تحلیل محتوای کمی مطالعه شود. بر این اساس، تمام 173 مطلب چاپ شده از بازه زمانی 7 مهر تا 21 آبان 1399 (28 سپتامبر تا 11 نوامبر 2020) در این سه روزنامه، بررسی شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که مقوله های لزوم پایان جنگ قرا باغ، تحقق صلح و امنیت پایدار و تأثیر مناقشه بر منافع ملی ایران برجسته ترین مباحث مطبوعات مذکور بوده اند. طبق داده ها، بیشترین مطالب جنگ دوم قرا باغ به سبک «مصاحبه، گفتگو و گزارش» به مخاطب ارائه شده است و رویدادهای خبری این جنگ، بیش از فرآیندها مورد توجه بوده است.
۲۷۲۴.

بررسی رابطه فعالیت های فرهنگی مدارس و تربیت فرهنگی دانش آموزان درآموزش و پرورش منطقه 5 شهر تهران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناختی سال پانزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۵۳) 95 - 111

کلید واژه ها: فرهنگ تربیت فرهنگی فعالیت های فرهنگی مدارس آموزش و پرورش منطقه 5 شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۵ تعداد دانلود : ۱۷۰
تربیت یکی از مباحث مورد توجه ادیان و مکاتب مختلف در طول قرون و اعصار بوده است یکی از مهمترین ابعادتربیت، بعد تربیت فرهنگی است. برای تربیت فرهنگی بهترین دوران، دوران کودکی است. این تحقیق در راستای بررسی نقش فعالیت های فرهنگی مدارس در تربیت فرهنگی دانش آموزان درآموزش و پرورش منطقه 5 شهر تهران انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش از نظر  هدف کاربردی، از نظر نوع داده ها کمی  و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی و تحلیلی است. جامعه آماری دانش آموزان  پسر مقطع متوسطه می باشند. تعداد آنها حدودا 1500 نفر که(بر اساس شیوه نمونه گیری مندرج در جدول مورگان) تعداد 306 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. سپس بر اساس مدل مفهومی پژوهش، سوالات و فرضیه های پژوهش، با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، گویه های مستخرجه در نمونه آماری تحقیق مورد پرسش قرار گرفته است. در بخش آمار توصیفی، توصیف داده ها در دو بخش متغیر های زمینه ای و متغیر های اصلی ارائه گردیده و در بخش آمار استنباطی ، جهت بررسی فرضیه های تحقیق از آزمون همبستگی اسپیرمن (ناپارامتری) استفاده شده است. با توجه به مثبت بودن علامت ضریب رگرسیونی می توان گفت فعالیت های فرهنگی مدارس بر تربیت دانش آموزان درآموزش و پرورش منطقه 5 شهر تهران تاثیر مثبت دارد. تربیت فرهنگی در حوزه بینشی دانش آموزان دارای رتبه اول می باشد و متغیر تربیت فرهنگی در حوزه رفتاری دانش آموزان دارای رتبه آخر می باشد.
۲۷۲۶.

شناسایی موانع ارتقاء سرمایه اجتماعی در استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ارتباطات سال اول تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 7-23

کلید واژه ها: شبکه های اجتماعی فضای مجازی سرمایه اجتماعی ارتباطات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۸۵
این پژوهش با هدف شناسایی موانع ارتقاء سرمایه اجتماعی در استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی انجام شد. روش تحقیق این پژوهش، کیفی و از نوع پدیدار شناسی بوده و حوزه پژوهش شامل اساتید، کارشناسان و متخصصین حوزه رسانه، ارتباطات، جامعه شناسی و علوم اجتماعی بودند که در این زمینه تعداد ۱8 نفر با روش نمونه گیری هدفمند از نوع نظری انتخاب و اطلاعات آنها با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته استخراج شد که جمع آوری یافته ها تا اشباع نظری اطلاعات ادامه داشت و با روش هفت مرحله ای کلایزی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که مهمترین موانع ارتقاء سرمایه اجتماعی در استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی عبارتند از حضور کاربر با هویت جعلی، بی اعتمادی به شبکه های اجتماعی داخلی، انتشار اخبار منفی به دلایل فرهنگی، بی اعتمادی مردم به حاکمیت، ناتوانی نخبگان در بهره برداری از فضای مجازی، نگاه منفی به فضای مجازی، ضعف در پیام رسانهای داخلی، بی اعتمادی در اثر محتوای نامعتبر، بهره گیری موثرتر دشمن از فضای مجازی، ترویج ارتباطات نابهنجار، گسترش فردگرایی، وارونه نمایی واقعیت، تضعیف سرمایه اجتماعی سنتی، تضعیف اصول اخلاقی، تهدید سنت ها و رسوم بومی، ترویج ادبیات غیر بومی، تغییر در باورهای مثبت کاربران و ابزار سلطه غرب بودن فضای مجازی.
۲۷۲۷.

واکاوی بنیادین تلورانس و درآمیختگی آن با فرهنگ غرب

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه سال چهارم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۵) 51-68

کلید واژه ها: تلورانس تساهل و تسامح غرب قرون وسطی رنسانس رفورم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۰ تعداد دانلود : ۱۵۰
«تلورانس» گفتمانی رایج در ادبیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع غربی است که ترجمه آن «تساهل و تسامح» در جامعه ما نیز رواج بسیاری دارد؛ در حالی که بین این مفهوم غربی، با آن چه در فرهنگ متعالی اسلام است، تفاوت های ریشه ای وجود دارد. واکاوی و تبیین صحیح خاستگاه این اصطلاح در فرهنگ غرب، از آن جهت که باعث شناخت درست و بهتر این مسأله می شود، کنکاشی بایسته و ضروری است؛ که در این مقاله به آن پرداخته شده است. در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و بهره مندی از منابع اصیل غربی، به این نتیجه دست یافته ایم که ریشه تلورانس را باید در دوران قرون وسطی و هم چنین عصر رنسانس و اطلاحات دینیِ غرب، جستجو کرد؛ که منشأ آن نیز، اعتراض نسبت به اختناق دینی گسترده ی کلیسای مسیحی کاتولیک بوده که با انواع فسادهای مالی، اقتصادی و فکری آمیخته گشته است؛ در این فرآیند، بنیان های تساهل و تسامح غربی بر اساس اومانیسم و سکولاریسم شکل گرفته و به مرور، پلورالیسم، لیبرالیسم، شکاکیت و نسبیت هم با آن ها پیوند خورده است.
۲۷۲۸.

واکاوی رویکردهای مختلف درباره پیوند جهانی شدن و بومی گرایی و دلالت های تربیتی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد فرهنگ سال چهاردهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۳ 183-213

کلید واژه ها: جهانی شدن بومی گرایی تعلیم و تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱ تعداد دانلود : ۱۲۹
بررسی رویکردهای مختلف درباره پیوند جهانی شدن و بومی گرایی و کارکردهای تربیتی آن، هدف اصلی مقاله حاضر است. برای نیل به این هدف از روش تحلیلی استفاده شد. بر این اساس، چهار رویکرد یکسان سازی، کثرت گرایی رادیکال، اختلاط و پیوند فرهنگی و جهانی محلی شدن و نیز کارکردهای تربیتیِ هر یکاز این رویکردها موردمطالعه قرار گرفت. در میان این رویکرد ها، رویکرد یکسان سازی، با توجه به تلاش آن برای حاکم کردن فرهنگ غربی، نسبت به بومی گرایی و تعلیم وتربیت بومی بی تفاوت است. رویکرد کثرت گرایی رادیکال نیز با دامن زدن به نسبیت گرایی رادیکال، نوعی بومی گرایی و تعلیم وتربیت بومی افراطی را تجویز می کند و باب هر نوع تعاملی را بین فرهنگ های مختلف و نظام های آموزشی می بندد. اما رویکرد جهان محلی شدن نسبت به بومی گرایی و تعلیم وتربیت بومی، رویکرد معتدل تری دارد و بر تعامل جنبه محلی و بومی با جنبه جهانی تأکید می کند.
۲۷۲۹.

نقش مشارکت اجتماعی شهروندان در حمایت از تولید ملی؛ گامی در جهت تبیین عملی بیانات مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی سال نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۸ 69-93

کلید واژه ها: مشارکت اجتماعی مشارکت حمایتی حمایت شهروندان از تولیدات ملی شبکه های حمایتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷ تعداد دانلود : ۲۴۷
در شرایط تحریم های اقتصادی بر علیه ایران،حمایت شهروندان از تولید ملی نیازمند زمینه های اجتماعی است که باید مورد توجه قرار گیرد.فرمایشات مقام معظم رهبری بهترین راهکار برای خروج از بن بسط اقتصادی است.در این تحقیق به بررسی رابطه بین انواع مشارکت های مردمی بر حمایت شهروندان از تولید ملی پرداخته ایم .جامعه آماری تحقیق،جمعیت 15 ساله و بالاتر شهر کرمان و تعداد نمونه تحقیق برابر با 400 نفر می باشد که با استفاده از روش های تلفیقی نمونه گیری خوشه ای،طبقه بندی شده متناسب با جنس و سن و سیستماتیک،استفاده شده است.چارچوب نظری تحقیق با تلفیق نظریات اقتصادی و جامعه شناسی همراه بوده و از نظریات رومر و جونز استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که حمایت شهروندان از تولیدات ملی، تحت تاثیر مشارکت اجتماعی،هویت حمایتی،شبکه های مجازی و مشارکت حمایتی قرار دارد.این رابطه به گونه ای است که هویت حمایتی بیشترین تاثیر(در حدود 30/0)را بر حمایت شهروندان از تولید ملی دارد.این امر درحالی است که این متغیر خود تحت تاثیر اثر شبکه های حمایتی مجازی(تاثیری در حدود 14/0) است.دیگر نتایج تحقیق حاکی از آن است که مذهب و عقاید و باورهای دینی شهروندان مبتنی بر اسلام ناب محمدی،مهمترین عامل ایجاد گرایشات مشارکتی در جهت حمایت از تولید ملی محسوب می شود.
۲۷۳۰.

بررسی تمایزیافتگی زوجین از خانواده اصلی و نقش آن در پیش بینی الگوهای ارتباطی و رضایت زناشویی در قومیت های مختلف ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۷ 353 - 368

کلید واژه ها: تمایزیافتگی الگوهای ارتباطی رضایت زناشویی قومیت های مختلف ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۲۰۵
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش تمایزیافتگی زوجین از خانواده اصلی شان در پیش بینی الگوهای ارتباطی و رضایت زناشویی در اقوام ایرانی بود. در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی، جامعه آماری زوجین اقوام فارس، ترک، کٌرد، عرب و بلوچ بودند. 250 زوج ( 500 نفر) از جامعه آماری فوق که 50 زوج از هر قومیت را تشکیل میدادند، با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و توسط پرسش نامههای تمایزیافتگی هافمن ( 1984 )، نظام کدگذاری تعامل زوجین ایرانی 1389 ) و رضایت زناشویی انریچ ( 1998 ) ارزیابی شدند. ) نتایج نشان داد که استقلال تعارضی در مردان و استقلال هیجانی در زنان، بیشترین سهم را در پیش بینی الگوهای ارتباطی و رضایت زناشویی زوجین به طور مستقیم دارد. همچنین در قومیت ها، فقط در مردان قوم بلوچ، استقلال تعارضی، پیش بینی کننده رضایت زناشویی آن ها بود. فرد تمایزیافته در برخورد با مسائل و مشکلات زندگی توانایی برخورد منطقی و عقلانی داشته و می تواند از برخورد با مسائل به صورت احساسی جلوگیری کند. بنابراین این افراد توانایی حل مسائل را به صورت مسالمت آمیز دارند. هرچه تمایز یافتگی فرد بیشتر باشد، به همان اندازه می تواند رفتار خویش را اندیشمندانه و مطابق با اصول صریح و جاافتاده هدایت کند.
۲۷۳۱.

تلفن همراه هوشمند، جوانان و جامعه در ایران (تحلیل ثانویه کلیه مقالات مجلات علمی پژوهشی طی سال های 1385- 1399)

نویسنده:
منبع: مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی سال چهارم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۴) جلد اول 1-19

کلید واژه ها: جامعه شناسی تلفن همراه تحلیل ثانویه مجلات علمی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۸ تعداد دانلود : ۵۶۵
مصرف تلفن همراه به مثابه یکی از مراحل زندگی اجتماعی تلقی شده و پذیرش آن در جوامع مدرن به مثابه رسانه موجب تحول در شکل و ساختار ارتباطات به ارتباطات موبایلی و هم چنین رسانه های موبایلی گردیده و این تحول علاوه بر تحول ابعاد فنآورانه، نشان از ظهور و بروز ابعاد گوناگون تغییرات اجتماعی و فرهنگی در جوامع معاصر دارد. بر این اساس هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مصرف تلفن همراه در جامعه ایران با استفاده از روش تحلیل ثانویه خواهد داشت. اطلاعات تحقیق با استفاده از چهار منبع اینترنتی پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پایگاه اطلاع رسانی نشریات علمی ایران، پایگاه مجلات تخصصی نور، پرتال جامع علوم انسانی تا آذر ماه سال 1399 (تعداد 121 مقاله) جمع آوری شده است. یافته های پژوهش نشان از روندی صعودی و افزایشی در تحقیقات تلفن همراه در ایران طی سال های 1385 تا 1399 داشته است. گرایشهای پژوهشی تحقیقات تلفن همراه در ایران در چهار بخش اصلی طبقه بندی و بررسی گردیده اند که به ترتیب بیشترین آنها اختصاص به پسایندها (44 درصد، 53 پژوهش)، پیشایندها (30 درصد، 37 مقاله)، وضعیت (17 درصد و 21 پژوهش) و کلیات استفاده از تلفن همراه (8 درصد و 10 مقاله) داشته اند. بیشترین کارکردهای مصرف تلفن همراه اختصاص به متغیرهای سبک زندگی (8 مقاله)، کاهش عملکرد تحصیلی (7 مقاله) داشته اند. نتایج تحقیق معرف آن بوده که تلفن همراه باعث تغییرات اجتماعی در ایران در حوزه هایی مانند سبک زندگی و هویت یابی کاربران گردیده است. استفاده از تلفن همراه به مثابه میدان هائی برای فراغت مجازی جوانان تلقی شده و باعث تغییر نحوه گذران اوقات فراغت کاربران شده است؛ و علاوه بر آنها نقش مهم و بارزی در فرآیند اجتماعی شدن جوانان ایفاء نموده است. الگوی مصرف تلفن همراه از سطح جوانان به سطح کودکان در حال تغییر و افزایش می باشد اگرچه استفاده از تلفن همراه موجب افزایش "تعاملات میان فردی"، "ارتباطات اجتماعی" و همچنین "شکل گیری هویت شخصی مدرن" شده و لیکن از سوئی دیگر موجبات بروز کارکردهای نامناسب هم چون کاهش عملکرد افراد در حوزه های مختلف رفتاری، خانوادگی، آموزشی و اجتماعی را فراهم نموده است.
۲۷۳۲.

خرده فرهنگ رزمندگان جمهوری اسلامی ایران در جنگ هشت ساله

نویسنده:
منبع: شاهد اندیشه دوره جدید پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴) 9 - 46

کلید واژه ها: جنگ هشت ساله خرده فرهنگ جبهه رزمندگان فرهنگ اسلامی و ایرانی نظامیان دوران جنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۱۳۲
خرده فرهنگ ها موجب شناخت پدیده های اجتماعی و فرهنگی می شوند. جبهه و دوران هشت ساله جنگ، از فرهنگ و خرده فرهنگ های مربوط به خود برخوردار بود که واکاوی این حوزه اهمیت فراوانی در به یادسپاری نسل جوان دارد. مطالعه حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ماهیت داده ها کیفی است که به روش توصیفی گردآوری شده است. هدف از این پژوهش، بررسی خرده فرهنگ رزمندگان جمهوری اسلامی ایران در جنگ هشت ساله است. این مطالعه به مباحثی از قبیل؛ زبان (کنایه، اصطلاحات رایج و زبان های محلی رمز کننده اطلاعات)، شوخ طبعی، موسیقی های حماسی و دفاع مقدس و فرهنگ ایثار پرداخته است. خرده فرهنگ رزمندگان در جبهه های جنگ، رنگ مایه فرهنگ اسلامی و ایرانی داشت، فرهنگ ویژه ای در بخشی از تاریخ ایران به وجود آورده است. شناسایی خرده فرهنگ های موجود در جبهه های جنگ برای بررسی فرهنگ حاکم بر دفاع مقدس و همچنین برهه ایی از تاریخ نیروهای مسلح بسیار مهم و ارزشمند است. ایثار و از خودگذشتگی رزمندگان در جنگ هشت ساله به عنوان یکی از خرده فرهنگ های موجود در رفتار رزمندگان بسیار مهم است که تبیین این شاخص ها برای الگوسازی و ایجاد نمادهای فرهنگی برای نسل جنگ ندیده در برابر تهاجم فرهنگی حائز اهمیت است.
۲۷۳۳.

ضرب المثل های دَری بهدینی زرتشتیان ایران و تأثیر آن بر نقشمایه های هنر زرتشتی دوزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره سوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 87 - 61

کلید واژه ها: ضرب المَثل های دری زرتشتی دوزی فرهنگ و معاش زرتشتیان زیست کشاورزی و شبانی انسان شناسی فرهنگی و هنری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۱۸۵
هنر، محمل مناسبی برای فرهنگ است. زرتشتیان، همواره زندگی مسالمت آمیزی با هموطنان خویش داشته اند. اما به واسطه آنکه در ساختار و قشر خاص خویش، قواعد و نحوه زیستی متفاوتی را تجربه می کرده اند؛ لذا خرده فرهنگ ویژه ای را رقم زده اند که در ضرب المَثَل هایشان رخ نمایی می کند. چرایی به وجود آمدن زرتشتی دوزی در راستای ضرب المثل های دَری بهدینی پرسش اصلی این پژوهش می باشد. تأثیر و تأثرات ضرب المَثل های دَری بهدینی به همراه قوانین حاکمه عصر قاجار، یکی از دلایل شکل گیری این نحوه ی خاص سوزن دوزی سنتی گردید که به هنر «زرتشتی دوزی» شهرت دارد. هدف اصلی مقاله، پیگیری همانندی ها و تکرار نقشمایه های هنر زرتشتی دوزی با واژه های پراستعمال ضرب المثل های دَری بهدینیست که بر نام حیوانات اهلی، آب (ماهی) و گیاهان دلالت دارد. از آنجا که ضرب المثل ها، شامل بخش شفاهی فرهنگند و گویش دری بهدینی هرگز نوشتار نشده است، به ناچار بخشی از گردآوری اطلاعات بر پایه مصاحبه های میدانی و کتابخانه ای نهاده شد. زرتشتی دوزی مسبب شکل گیری اولین نمونه هنر تکه دوزی ایرانی، به نام «تیر و سیخ» گردید. پارچه های «تیر و سیخ» مزین به زرتشتی دوزی می شد، اغلب در مراسم و مجالس سنتی یا آیینی کاربرد داشت. در واقع زرتشتی دوزی، هنر زنانه ایست که توسط بانوان زرتشتی یزد به ثبت و ضبط فرهنگ خویش پرداخت؛ فرهنگ زرتشتیان نیز که به نوبه خود با نحوه زیست و معاش ایشان ارتباط تنگاتنگ داشت منجر به شکل گیری ضرب المثل های دَری بهدینی شد. این ضرب المثل ها نیز به ترسیم واژگانی زیست کشاورزی و شبانی زرتشتیان پرداخته اند. چنانکه کمیت تکرار اسامی مرتبط با شیوه زیستی ایشان مشابه با مقدار استعمال و اقبال در انتخاب نقشمایه های موجود در زرتشتی دوزیست.
۲۷۳۴.

عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش به دروغ گویی در بین دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) بهار ۱۴۰۰ شماره ۹۲ 167 - 198

کلید واژه ها: دروغ گویی هراس اجتماعی بیگانگی اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۱۷۴
پژوهش باهدف «بررسی گرایش دانشجویان به دروغ گویی» می باشد. روش پژوهش، پیمایش و جامعه آماری، دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال 1398 با حجم نمونه 375 نفر به روش طبقه ای به دست آمد. شیوه گردآوری با استفاده از پرسشنامه می باشد. برای محاسبه ی ضریب قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری از روش آلفای کرونباخ و برای اطمینان از اعتبار صوری و محتوایی پرسشنامه از قضاوت اساتید در زمینه ی موضوع استفاده شده است. مبانی پژوهش «نظریه برگر و لاکمن، هابرماس، بوردیو، ساترلند و..» می باشد. برای تحلیل داده ها از spss18 و Amos استفاده شده است. بر اساس نتایج پژوهش بین «هراس اجتماعی، ساختار قدرت در خانواده، بیگانگی اجتماعی، فقر فرهنگی، محرومیت نسبی» رابطه مستقیم و بین «سرمایه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، کنش ارتباطی» رابطه معکوس با گرایش به دروغ گویی به دست آمد. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیری، عوامل «اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی» به میزان 37 درصد گرایش به دروغ گویی را تبیین می کنند و 63 درصد از واریانس توسط متغیرهای خارج از پژوهش قابل تبیین است.
۲۷۳۵.

مطالعه جامعه شناختی رویکرد جوانان به همباشی و همزیستی های نوپدید (مورد مطالعه: شهر تهران)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تغییرات اجتماعی - فرهنگی سال هجدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۷۱ 22 - 41

کلید واژه ها: همباشی عقلانیت همزیستی جوانان ازدواج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۱۶۵
همزیستی های نوپدید یا همباشی، شیوه ای از زندگی مشترک بدون عقد و پیوند رسمی ازدواج است و در سال های اخیر در ایران مطرح شده و پژوهش های پراکنده ای در مورد آن صورت گرفته است. این تحقیق با هدف واکاوی رویکرد معنایی جوانان نسبت به همباشی و با روش کیفی از نوع تحلیل تماتیک انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته به صورت فردی و گروه های کانونی است. نمونه گیری هدفمند با حداکثر تنوع تا اشباع داده به تعداد 28 نفر دختر و پسر ساکن در مناطق مختلف شهر تهران بوده است. تجزیه و تحلیل داده های متنی با تکنیک کدگذاری روش های کیفی انجام و اعتبار تحقیق با مثلث توافق کدگذاران و بر پایه رویه تحقیق برلکات مورد دقت قرار گرفت. دو رویکرد اصلی خوش بینانه و منفی نگر حاصل این واکاوی است که هر دو مبتنی بر نوعی از عقلانیت وبری است. به این معنا که افراد با رویکرد منفی نگر این پدیده را به دلیل مغایرت مذهبی، فرهنگی، قانونی، هنجاری و در نهایت غیرعقلانی بودن آن، بر اساس عقلانیت معطوف به ارزش، رد و کنش ناظر به ارزش ها را برمی گزینند. دسته دوم اگرچه بر اساس دلایلی همچون بازی نقش و گریز از مواجهه با مشکلات ازدواج و احتمالاً تجربه تلخ طلاق آن را انتخابی عقلانی می دانند. منتهی عقلانیتی صوری  و ناظر به جنسیت است. اما استراتژی این گروه هوشمندانه و کنش موکول به بازتولید فرهنگی پدیده و فرهنگ سازی آن در جامعه است.
۲۷۳۶.

بررسی حضور فعالانه زنان در سازمان های مردم نهاد و تاثیر آن بر آگاهی و زیست فرهنگی (مورد مطالعه استان لرستان 1395)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تغییرات اجتماعی - فرهنگی سال هجدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۷۰ 54 - 76

کلید واژه ها: آگاهی زنان تغییرات زیست فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۷۴
این پژوهش به بررسی حضور فعالانه زنان در سازمان های مردم نهاد و تاثیر آن بر آگاهی و زیست فرهنگی آنان می پردازد، روش گرد آوری داده ها به صورت پیمایشی از طریق پرسشنامه انجام گرفته است. با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 333 نفر از زنان عضو در سازمان های مردم نهاد استان لرستان مورد پرسش قرار گرفتند. با توجه به آزمون فرضیه های مرتبط یافته های تحقیق نشان می دهد: ماهیت بسیاری فعالیت های اجتماعی- فرهنگی زنان از گذشته تا به امروز داوطلبانه بوده است و زنان با کار اجباری بیرون از خانه مواجه نبودند و از طرف دیگر همیاری و یادگیری از شاخصههای این فعالیت ها می باشد و نقش هایی که زنان در رابطه با فعالیت های داوطلبانه مدرن از جمله حضور مؤثر در این سازمان ها به عهده می گیرند، انعطاف پذیر است و با زیست فرهنگی-اجتماعی شان متناسب است بنابراین آن ها از این طریق به طور کل از نقش های خانوادگی خود گسسته نمیشوند و یکپارچگی مواجه با "خود" را از دست نمی دهند به عبارت دیگر آن ها نه تنها می توانند، حضور مطلوب خود را در حفظ و مدیریت جامعه به ثمر میرسانند بلکه هم زمان قادرند با آگاهی و رضایت بیشتری نسبت به نقش های سنتی و دینی خود روبرو شوند. 
۲۷۳۷.

آماتوریسم به مثابه کنشی اخلاقی و سیاسی در موسیقی: نگاهی به تحلیل نشانه شناختی موسیقی در آثار رولان بارت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی هنر و ادبیات دوره ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 131 - 153

کلید واژه ها: آواز رمانتیک آماتوریسم بارت پیانو شومان شوبرت نابهنگام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۸۴
این مقاله به بررسی مسئله تحلیل نشانه شناختی موسیقی از منظر رولان بارت می پردازد. تحلیل نشانه شناختی موسیقی به این دشواری بر می خورد که موسیقی نظامی نشانه ای نیست. دلالت، که مسئله اصلی نشانه شناسی است در موسیقی غایب است. بررسی بارت از موسیقی دست آوردهای مهمی برای موسیقی و نشانه شناسی دارد، زیرا از طرفی این رویکرد به تحلیل بدیعی از موسیقی منجر می شود و از طرف دیگر توان نشانه شناسی را در بررسی تولیدات هنری را گسترش می دهد. اما هرچند بارت نشانه شناس است، چیزی به عنوان نشانه شناسی موسیقی به شکل مجزا در آثار او وجود ندارد. این پژوهش تلاش می کند با توجه به تفکر رولان بارت و بحث های او درباره موسیقی، عناصر اصلی نوعی نشانه شناسی موسیقی مبتنی بر تفکر بارت را توضیح دهد. ما برای بررسی این مسئله از شاخه های مختلف علوم انسانی هم چون فلسفه، روانکاوی و علوم اجتماعی یاری گرفته ایم همچنین این مقاله با استفاده از منابع کتابخانه ای با رویکرد توصیفی تحلیلی نگاشته شده است. بارت برای بررسی موسیقی از دو مفهوم آماتوریسم و نا به هنگام استفاده می کند که در این مقاله شرح داده می شوند. از خلال این بررسی ها پژوهش حاضر سعی دارد مسئله جدایی بین هنر مدرن و جامعه را بازاندیشی کند. با برجسته کردن مسئله بدن از طریق تحلیل موسیقی می توان با کمک تفکر بارت راه برون رفتی از این جدایی یافت که نه به معنی بازگشت به گذشته باشد و نه پافشاری بر منطق مدرن.
۲۷۳۸.

مطالعه تطبیقی سیاستهای حمایت از سالمندی در ایران و سوئد(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۲۱ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۸۲ ۹۴-۴۵

کلید واژه ها: سالمندی سوئد اجتماع گرایی فردمحوری انفعال و مداخله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۵۲
مقد مه:با توسعه بهداشت و رفاه در جهان معاصر و افزایش طول زندگی حاصل از آن، موضوع سالمندی به یکی از مسائل اجتماعی قابل توجه در بسیاری از کشورهای جهان بدل شده است. در نتیجه چنین شرایطی اتخاذ سیاستهای کارآمد درزمینه سالمندی بیش ازپیش اهمیت و ضرورت یافته است. پژوهش حاضر به دنبال آن است که سیاستهای سالمندی دو کشور ایران و سوئد را با یکدیگر مقایسه کند. روش: بدین منظور مهم ترین متون، اسناد و سیاستهای سالمندی دو کشور مورد خوانش قرار گرفته و بر اساس این سیاستها، چهار محور کلیدی در حوزه سیاست گذاری سالمندی، استخراج شد که عبارت اند از: دولتی/ خصوصی بودن حمایتها، اقتصادی/ فرهنگی بودن حمایتها، حمایتهای مبتنی بر انفعال/ مداخله سالمند، حمایتهای مبتنی بر اجتماع گرایی/ فردمحوری. یافته ها: نتایج مقایسه سیاستها نشان داد که سیاستهای سالمندی در دو کشور ایران و سوئد در سه محور اول، قرابت قابل توجهی دارد؛ به نحوی که سیاستهای هر دو کشور عموماً دولت گرا (محور اول)، مبتنی بر حمایتهای اقتصادی بوده (محور دوم) و بیشتر رویکردی انفعالی نسبت به سالمند داشته است (محور سوم). اما مقایسه در محور چهارم نشان داد که سیاستهای ایران بیشتر فردگرایانه و در سوئد عموماً ماهیتی اجتماع گرایانه دارد. بحث: درمجموع با توجه به قرابت خطوط کلی سیاستهای سالمندی در ایران و سوئد و اختلاف قابل توجه آنان از حیث رفاه عمومی سالمندان، می توان نتیجه گرفت که مسائل سالمندی در ایران بیش از آنکه مربوط به نوع نظام رفاهی و ماهیت سیاستها باشد، به نحوه اجرای سیاستها مربوط است.
۲۷۳۹.

تحلیل انتقادی برنامه ی «دورهمی» از منظر سلبریتی محوری و گفت وگوهای زرد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 75 - 53

کلید واژه ها: سلبریتی برنامه های گفت وگومحور محتوای زرد تحلیل گفتمان دورهمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۴۰۹
این پژوهش با هدف مطالعه ی انتقادی پربیننده ترین برنامه ی سیما در سال 1399 – یعنی «دورهمی» – از منظر سلبریتی محوری و گفت وگوهای زرد انجام شده است. سلبریتی محوری به موضوعیت یافتن سلبریتی ها و ویژگی های جامعه ی شهرت از جمله اهمیت پیداکردن حواشی و زندگی خصوصی چهره ها و اصطلاح زرد نیز به اطلاعات و اخبار کم اهمیت و مبتذل ولی جنجالی اشاره دارد. برای مبانی نظری این مقاله از نظریه ی صنعت فرهنگ و در روش از تحلیل محتوای کیفی و تحلیل گفتمان انتقادی استفاده شده است. یافته ها نشان می دهند که گفت وگوی سلبریتیِ میزبان با سلبریتی های مهمان در قالب سه بخش اصلی مربوط به حرفه ی سلبریتی، زندگی شخصی سلبریتی و جامعه صورت می گیرد. گفت وگوهای زرد بیشتر (و نه صرفاً) در بخش دوم اتفاق می افتند. در این بخش مسائلی مربوط به داستان عشق و ازدواج، سن، اخلاق شخصی، عادات رفتاری، خاطرات شخصی، تیپ ظاهری، حاشیه ها و شایعات مربوط به سلبریتی و ... مورد پرسش قرار می گیرد. عواملی چون ساعت پخش برنامه، جایگاه میزبان در نظر مردم، لحن بیان و بدن میزبان و مهمان، شوخی و سرگرمی، تشویق ها و خنده های تماشاگران و ... همگی در تغییر ریتم و هیجانی ترشدنِ آن در مواقعی که راجع به زندگی شخصی سلبریتی ها صحبت می شود و در نتیجه برجسته شدن زردی ها در نظر مردم نقش دارد. دامن زدن به میل مردم برای آگاهی بیشتر از جزئیات کم ارزش زندگی خصوصی سلبریتی ها آن هم از طریق یک برنامه ی پرمخاطب در سیمای ملی جمهوری اسلامی ایران، برجسته سازیِ نیاز کاذبی است که می تواند نگاه نقادانه را از افراد سلب کرده و آن ها را دچار نوعی انفعال و رخوت نماید.
۲۷۴۰.

طراحی چارچوب تحلیل اثر محتوای برنامه های رسانه ملی بر فرهنگ مصرف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رسانه های دیداری و شنیداری دوره ۱۵ بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 9 - 40

کلید واژه ها: تاثیر رسانه تحلیل اثر فرهنگ مصرف رسانه ملی دلالت پژوهی بازبینه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۲۵۴
رسانه ملی به عنوان رسانه ای پرمخاطب، تاثیراتی گسترده بر فرهنگ مصرف مخاطبین خود دارد. از این رو لازم است طی فرایندی تاثیرات محتمل تولیدات این رسانه، پیش از تولید مورد شناسایی قرار گرفته و اقدامات مقتضی در جهت کنترل و کاهش تاثیرات نامطلوب و تقویت تاثیرات مطلوب صورت گیرد که به این فرایند، اثرسنجی گفته می شود. به منظور اثرسنجی محتوای تولیدات، در گام نخست باید به طراحی چارچوب اثرسنجی اقدام نمود. لذا این پژوهش به دنبال ارائه چارچوب اثرسنجی برنامه های رسانه ملی بر فرهنگ مصرف است. چارچوب اثرسنجی پژوهش حاضر، در قالب بازبینه ی(چک لیست) اثرسنجی ارائه شده است. برای این منظور در ابتدا الگوی تاثیرات محتوای رسانه معرفی و سپس با روش تحلیل مضمون، ابعاد فرهنگ مصرف با توجه به منابع دینی و لاتین ارائه گردید. سپس با استفاده از روش دلالت پژوهی، فهرست اولیه نقاط قابل بررسی که تاثیرات محتمل محتوای رسانه بر فرهنگ مصرف است، تولید گردید. این فهرست اولیه شامل 51 نقطه قابل بررسی بود که با توجه به مراحل پیشنهادی استافل بیم در طراحی بازبینه، در چهارده طبقه و سه کلان طبقه دسته بندی و سپس تشریح گردید و کابرد و اعتبار آن مورد تایید قرار گرفت. در پایان این پژوهش نیز به فرایند پیشنهادی اجرای اثرسنجی با محوریت بازبینه اشاره گردید. اثرسنجی برنامه های رسانه ملی با محوریت بازبینه ی تولیده شده ی این پژوهش، می تواند تنبه مدیران، برنامه سازان و ناظران تولید در رسانه ملی را نسبت به تاثیرات محتوا بر فرهنگ مصرف بیشتر نموده و به آنان در کاهش تاثیرات نامطلوب و تقویت تاثیرات مطلوب یاری رساند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان