رمضان رضایی

رمضان رضایی

رتبه علمی: استادیار، گروه پژوهشی ترجمه و کاربردهای اجتماعی ادبیات، پژوهشکده زبان و ادبیات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
پست الکترونیکی: drr_rezaei@yahoo.com

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۲ مورد.
۱.

بررسی تطبیقی جایگاه تعلیم و تربیت در شکل گیری و شکوفایی تمدن اسلامی در انقلاب اسلامی ایران و حکومت فاطمیان مصر

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه سال ۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 73 - 92
تعداد بازدید : 625 تعداد دانلود : 819
تعلیم و تربیت در شکل گیری تمدن اسلامی جایگاه ویژه ای دارد. حکومت های اسلامی از آغاز تشکیل، با تکیه بر تعلیم و تربیت و با توجه به میزان اهتمامی که بر این موضوع داشتند، توانستند به مراتبی از تمدن دست یابند. تطبیق و مقایسه نقش تعلیم و تربیت در تمدن سازی بین حکومت فاطمیان مصر و انقلاب اسلامی ایران، موضوعی است که هنوز مورد پژوهش موردی واقع نشده است. مطالعات پیشین به صورت جداگانه و پراکنده موضوع تمدن اسلامی و تعلیم و تربیت را در دولت فاطمیان مصر و انقلاب اسلامی ایران بسیار بررسی نموده اند. با نگاهی به مسئله تعلیم و تربیت در حکومت فاطمیان مصر و رویکرد و عملکرد این دولت در برخورد با این موضوع و هم چنین با توجه به بیانات امام خمینی (رحمه الله علیه)؛ بنیان گذار انقلاب اسلامی و امام خامنه ای (مدّ ظلّه العالی)؛ به عنوان پرچم دار و نظریه پرداز انقلاب اسلامی و تمدن نوین اسلامی، جایگاه تعلیم و تربیت در تمدن سازی واکاوی شد. ما پی بردیم که تعلیم و تربیت یک امر حیاتی و ضروری در شکل گیری تمدن اسلامی است. و برای تولید فکر و ایده به توجه تعلیم و تربیت ویژه نیازمند است؛ یافته های این تحقیق نشان می دهد برای ایجاد و شکوفایی تمدن اسلامی، لازم است حوزه ها و مراکز تعلیم و تربیت به معنی مطلق از توجه ویژه ای برخوردار باشند و بیشترین سرمایه گذاری در این امور مهم صورت گیرد تا إن شاء الله شاهد صدور و جهانی شدن تمدن اسلامی باشیم.
۲.

Deconstruction of Colonial Policies, Especially England, in the History of Iran (Case Study: Volume Seven of Cambridge)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Contemporary Research on the Islamic Revolution, Volume ۵, Issue ۱۷, summer ۲۰۲۳ 27 - 46

کلید واژه ها: Purification of Colonial Policy Volume Seven of Cambridge History of Iran Historiography Qajar Dynasty Pahlavi

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 687 تعداد دانلود : 157
favorable with the Western-oriented attitude and the History of Iran Cambridge is a prominent example. The authors of the 7th volume of the Cambridge History of Iran briefly were reviewed the political and economic transitions of Iran during the Qajar and Pahlavi periods, without scientific and analytical explanation, and they passed by it descriptively.The important point was disregard their of British colonial policy in the political and economic transitions and foreign relations of Iran during the Qajar period and the Pahlavi dynasty.
۳.

تبیین تمدنی کارکردهای آموزه قرآنی «مکنت» در پرتو عقلانیت وحیانی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکمت اسراء پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۲ 31 - 74

کلید واژه ها: قرآن تمکین تمدن مکنت عقلانیت وحیانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 309 تعداد دانلود : 225
 هدف مقاله: نشان دادن ظرفیت تمدنی آموزه های قرآن کریم، از جمله اهداف علمی انتخاب این موضوع است. اساساً تمدن پدیده ای بشری است که بر پایه عقلانیت و خرد جمعیِ منبعث از حوزه اندیشه و علوم انسانی آن مرز و بوم شکل می گیرد که در سوگیری روابط انسانی در آن جامعه نقش به سزایی دارد. اگر تمدنی به دور از عقلانیّت صحیح شکل بگیرد، آسیب های جدی به انسان و روابط انسانی وارد می کند، تمدنی که بر اساس عقلانیّت صحیح شکل بگیرد، زمینه رشد و بالندگی انسان و روابط انسانی را در سطح کلان مهیا می-کند. هر تمدنی باتوجه به مبانی نظری آن، از سطحی از عقلانیّت برخوردار است که البته مدلِ عقلانیّت در هر تمدنی، مختصِّ به آن تمدن و متفاوت با دیگر تمدن هاست، خوانش تمدنی کارکردهای آموزه «مکنت» در قرآن در پرتو عقلانیت وحیانی یک موضوع مغفول به شمار می آید، بنابراین برای کشف و تبیین علمی آن، انجام پژوهش هایی از این قبیل ضروری است. روش این مقاله با روش: توصیفی -تحلیلی بر پایه عقلانیت وحیانی در پی پاسخ به این سؤال است که تبیین تمدنی از کارکردهای آموزه «مکنت» در قرآن، در پرتو عقلانیت وحیانی چیست؟ نتایج مقاله ایجاد بستر مناسب جهت ایجاد وحدت با هویت سازی واحد در پرتو عقلانیتِ وحیانی، تنظیم مناسبات انسانی در پرتوِ عقلانیتِ وحیانی، تثبیت و گسترش معروف در پرتوِ عقلانیتِ وحیانی.
۴.

تحلیل زبان چشم در سیره و سخنان پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دین و ارتباطات سال ۳۰ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۶۳) 29 - 52

کلید واژه ها: سخنان پیامبر(ص) حدیث ارتباط غیرکلامی زبان بدن زبان چشم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 746 تعداد دانلود : 660
تحلیل زبان چشم در سیره و سخنان پیامبر (ص)چکیدهارتباط، فرایند ارسال و دریافت پیام است که گاه در قالب سخن و کلام و گاه در قالبی غیر از کلام شکل می گیرد. میزان تأثیرگذاری ارتباط غیر کلامی بر مخاطب و گیرنده، بیش از ارتباط کلامی است. ارتباط غیرکلامی، حاصل به کارگیری اندام های مختلف بدن برای دریافت و ارسال پیام است. از بین انواع ارتباط غیرکلامی، و به عبارتی کاربرد زبان بدن در فرایند ارتباط، «زبان نگاه» یا ارتباط چشمی همواره اهمیت فوق العاده ای داشته است. به نظر می رسد که در متون دینی نیز اهمیت این موضوع مطرح بوده و از آن برای تقویت ارتباط با مخاطب به خوبی بهره برداری شده است. بر این اساس، در مقاله پیش رو سعی بر استفاده از ساختار ارتباط چشمی یا زبان نگاه در سیره و سخنان پیامبر(ص)، با استفاده از روش تحلیلی توصیفی بوده است با طرح این پرسش که زبان نگاه در سیره و کلام پیامبر چگونه تجلی یافته است؟. یافته های این پژوهش بیان کننده آن است که هر وقت چشم و نگاه بر تخت «سخن» نشسته است، پیام را حکیمانه رسانده ضمن آنکه در برگیرنده یک زبان رمزی و اشارتی نیز بوده است.کلید واژه ها: سخنان پیامبر(ص)، حدیث، ارتباط غیرکلامی،زبان بدن، زبان چشم.
۵.

بررسی تطبیقی کارکرد نمادهای رنگ سرخ در شعر پایداری (با تکیه بر اشعار شهریار و جواهری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی دوره ۱۷ بهار ۱۴۰۲ شماره ۶۵ 17 - 29

کلید واژه ها: رنگ سرخ شعر پایداری شهریار جواهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 520 تعداد دانلود : 669
گاهی شاعر سخن گفتن را از طریق کلماتی که نماد، رمز و سمبول هستند، برای خود یک اصل قرار می دهد و از این طریق، بی نیاز از شرح موضوعات گوناگون و بسط سخن است. «رنگ»بعنوان برجسته ترین عنصر در حوزه محسوسات، از دیرباز تاکنون مورد توجه انسان بوده و همواره روح وروان آدمی را مسحور قدرت خود کرده است. رنگ ها علاوه بر دلالت های وصفی، در بیان تجربه های افراد نیز نقش عمده ای ایفا می کنند. امروزه نیز رنگ مهمترین عنصر در بروز خلاقیت های هنری و بهره وری محسوب می شود و شاعران به عنوان زیباشناسان جهان آفرینش از واژگان رنگین در عینی تر شدن ایماژهای شاعرانه و گاه در راستای تبیین مفاهیم بیان ناشدنی فضای نمادین اشعار خویش بهره ها می برند. با شناخت ویژگی ها و تاثیرات رنگ ها در فضایی واقعی، کنایی، رمزی و اسطوره ای می توان به رازهای پنهان بسیاری دست یافت و یا پیام هایی را به مخاطب منتقل کرد. از همین روی در شعر پایداری نیز به کارگیری عنصر رنگ، بیانگر آرمان ها و خواسته های شاعران است. شهریار و جواهری نیز با به کارگیری رنگ ها به ویژه رنگ سرخ به عنوان یکی از اجزای مهم صور خیال در اشعار خود، تداعی های پر رمز و رازی را با زمینه های فرهنگی، آیینی و تاریخی خلق کرده اند. این جستار با استفاده از روش تحلیلی توصیفی و با تکیه بر مکتب امریکایی در ادبیات تطبیقی سعی در تبیین کارکرد رنگ سرخ در اشعار پایداری این دو شاعر دارد. یافته های این پژوهش نشانگر آن است که در شعر هر دو شاعر، رنگ سرخ بیانگر شهادت، قیام، اعتراض،ایستادگی و پایداری است.
۶.

آموزه «مکنت» در قرآن و تبیین فرهنگی تمدنی آن

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای تمدنی انقلاب اسلامی سال دوم بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵) 61 - 86

کلید واژه ها: قرآن فرهنگ و تمدن «مکنت» ملک قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 790 تعداد دانلود : 136
هدف: ازجمله اهداف علمی انتخاب این موضوع «نشان دادن ظرفیت تمدنی و تمدن سازی آموزه های دینی بویژه قرآن کریم»است. ضرورت: خوانش فرهنگی و تمدنی اصطلاحات قرآن به طور عام و آموزه "«مکنت»" به گونه ای خاص از مسائل مغفولِ مطالعات تمدنی به شمار می آید، بنابراین برای کشف و تبیین علمی این آموزه ها، انجام پژوهش هایی از این قبیل ضروری است. روش: این مقاله با روش تحلیلی و مستند به تفاسیر فریقین از قرآن و نیز متون تاریخی و تمدنی در پی پاسخ به سوال های پژوهش است. یافته ها: حاکی از آن است که واژگانی نظیر مُلک، امت، حکم، ولایت و ارض ساختار آموزه «مکنت» در قرآن را شکل می دهد و شاخصه اصلی آن ثبات و استقرار یافتگی، قدسی بودن و در جهت رشد حقیقی مردم حرکت کردن است. چنان که آثار آن در تأسیس نظامات و نهادهای سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی- اجتماعی در مقیاس جهانی قابل انعکاس است. نتیجه: بازنمایی ماهیت و حقیقت تمدنِ مبتنی بر آموزه های دینی یعنی ایجاد معنویت خداسو، در سخن از وجهه معنوی و باطنی تمدن و نهاد سازی و ساختارسازی در سخن از وجهه مادی تمدن برای تحقق یافتن مقاصد الهی.
۷.

سبک لایه نحوی آیات دعا

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال ششم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 35 - 59
تعداد بازدید : 604 تعداد دانلود : 555
سبک شناسی لایه ای به تحلیل و بررسی شاخص های یک متن از جهت گزینش کلمات و ساخت و زیرساخت عبارات می پردازد. وجود عناصر سبک ساز در لایه نحوی در ارکان جمله، نشانگر اندیشه حاکم بر متن است. در این لایه سبکی، پیوندِ سبک و اندیشه به واسطه مؤلفه های نحوی همچون نظم نشان دار (تقدیم و تأخیر، حذف، التفات) و ساختمان جمله (طول جمله، پیوند جمله) مورد توجه قرار می گیرد و هر کدام از این مؤلفه ها متناسب با فضای حاکم بر آیات دعا، به یکی از مضامین اجتماعی، اخلاقی، تربیتی، آفرینش عالم و ... ارتباط پیدا می کند و معانی مختلفی همچون هشدار، انذار، توبیخ، راهنمایی، توجه و اهتمام را بیان می کند. بر این اساس، این جستار در صدد تحلیل سبک لایه نحوی آیات دعا در پانزده جزء نخست قرآن است. برای رسیدن به این هدف از شیوه تحلیلی توصیفی بهره برده شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که هر کدام از مؤلفه های سبک ساز به کار رفته در آیات دعا با محتوای آیات در تناسب است. صدای فعال، وجهیت، تقدیم و تأخیر، حذف برخی از اجزای جمله و توازن نحوی آیات منجر به ساخت های بی بدیل می شود و اهداف آیات را در ذهن مخاطب بیشتر می نشاند.
۸.

معرفی مدارس و رصدخانه های مشهورآذربایجان در قرن نهم هجری قمری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال ۱۷ بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۶

کلید واژه ها: قرن نهم هجری آذربایجان مراکز علمی و آموزشی رصدخانه ها مدارس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 315 تعداد دانلود : 436
با روی کار آمدن ایلخانان جامعه علمی و فرهنگی ایران از انفعال و ایستایی چند دهه حاکمیت مغول بیرون آمد. تساهل و مدارای مذهبی ایلخانان تأثیر ویژه ای بر رشد فرهنگ و آموزش در این عصر داشت. نظر به اهمیتی که مراکز علمی آذربایجان در عصر مورد نظر داشته-اند همچنین با توجه به اهتمام در امر تاسیس مدارس مقارن با قرن نهم ه.ق در منطقه آذربایجان و شمال غربی ایران و توسعه و ترقی علوم در این ناحیه پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال است که جایگاه وضعیت علمی مراکز علمی آذربایجان در قرن نهم هجری چگونه بوده و چه پیامدهای اجتماعی با تاکید بر مذهب داشته اند؟ روش تحقیق به صورت توصیفی – تحلیلی می باشد. نتایج حاکی از آن است که مدارس مهم ترین مراکز علمی قرن نهم بودند که هم ازنظر تعداد و هم میزان فعالیت های آموزشی بر سایر مراکز برتری داشتند. در این دوره مدارس بسیاری برای نشر و گسترش علم ساخته و یا بازسازی شدند. عمده ترین علومی که در این دوره در مدارس تدریس می شد علوم کلامی، ریاضی و فلسفه بود. از سوی دیگر به عنوان یک نتیجه قابل توجه، در فعالیت های علمی پس از حمله مغول، روح متعصب و خشک مذهبی که در عهد خلفا براساس جانبداری از مذاهب اهل سنت حاکم بود، در قرن نهم از میان رفت. البته نباید نقش رصدخانه ها و اهمیت آنان در کنار مدارس را نادیده گرفت، زیرا تأسیس رصدخانه ای همچون رصدخانه مراغه با جمعی از اندیشمندان آن زمان نقش بسیار پررنگی در رواج علم و دانش در این خطه داشته است.
۹.

نگرشی تاریخی بر توصیف جغرافیای تاریخی غرب جهان اسلام

نویسنده:
منبع: دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی سال پنجم آذر ۱۴۰۱ شماره ۵۵ 45 - 79
تعداد بازدید : 261 تعداد دانلود : 52
جغرافیای جهان اسلام از دیر باز مورد توجه جهان اسلام و بوده و همچنان هست اسلام در قرن چهارم و پنج هجری قمری در اوج قدرت علمی و تمدنی جهان اسلام قرار داشت.در شرق جهان اسلام بسیار حرف زده شده و مقالات وکتابها نوشته شده است اما برای محققیان ودانشجویان و محققان جهان اسلامی برای غرب جهان اسلامی اندکی ناشناخته تر بنظر می رسد لذا بران شدیم تا گوشه ای از تمدن بزرگ اسلامی که در غرب و شمال آفریقا گسنرده شده بودند را بررسی کنیم بعد از مصر مغرب الادنی و مغرب الاوسط و مغرب الاقصی و همچنین بعد ها اندلس اسلامی گرچه در بعضی از نقاط مهم و باارش بومیان ان منطقه با مسلمانان حتی علویان همسو شدن و برای رسیدن به حکومت قدرتمند تلاش کردن و لذا شناخت تمدن و تاریخ سیالسی بدون اطلاعات جغرافیایی تاریخ مقدور نیست در این نوشتار تا حدودی بر این مفاهیم و تاریخ آن منطقه کمکی کرده باشیم.
۱۰.

واکاوی بنیادین تلورانس و درآمیختگی آن با فرهنگ غرب

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه سال چهارم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۵) 51-68

کلید واژه ها: تلورانس تساهل و تسامح غرب قرون وسطی رنسانس رفورم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 874 تعداد دانلود : 59
«تلورانس» گفتمانی رایج در ادبیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع غربی است که ترجمه آن «تساهل و تسامح» در جامعه ما نیز رواج بسیاری دارد؛ در حالی که بین این مفهوم غربی، با آن چه در فرهنگ متعالی اسلام است، تفاوت های ریشه ای وجود دارد. واکاوی و تبیین صحیح خاستگاه این اصطلاح در فرهنگ غرب، از آن جهت که باعث شناخت درست و بهتر این مسأله می شود، کنکاشی بایسته و ضروری است؛ که در این مقاله به آن پرداخته شده است. در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و بهره مندی از منابع اصیل غربی، به این نتیجه دست یافته ایم که ریشه تلورانس را باید در دوران قرون وسطی و هم چنین عصر رنسانس و اطلاحات دینیِ غرب، جستجو کرد؛ که منشأ آن نیز، اعتراض نسبت به اختناق دینی گسترده ی کلیسای مسیحی کاتولیک بوده که با انواع فسادهای مالی، اقتصادی و فکری آمیخته گشته است؛ در این فرآیند، بنیان های تساهل و تسامح غربی بر اساس اومانیسم و سکولاریسم شکل گرفته و به مرور، پلورالیسم، لیبرالیسم، شکاکیت و نسبیت هم با آن ها پیوند خورده است.
۱۱.

ظاهره التعریف فی خطب نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۴۰۰ (۱۴۴۳ق) العدد ۳ (المتوالی ۹) 115 - 129

کلید واژه ها: الامام علی (ع) نهج البلاغه البلاغه المعانی التعریف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 799 تعداد دانلود : 202
إحدی القضایا الهامه فی البلاغه موضوع التعریف والذی یندرج فی قضایا علم المعانی ولاستخدامه أغراض بلاغیه عالیه یمکن استشفافها فی نهج البلاغه أی استشفاف ولاستخدام الکلمه معرفه أرجحیه لما یحتویه من معنی لایمکن التعبیر عنه بالتنکیر. وإن التعریف یعتبر من الأسالیب البلاغیه التی تقتضیها أحوال المخاطبین ویقصدها المتکلم وقد تکلم النحاه عنها من الناحیه الإعرابیه المحضه والبیانیون وعلماء البلاغه کان حدیثهم من زاویه أخری ومجال آخر حیث تحدثوا عن الأغراض و الدواعی التی یکون من أجلها التعریف. وفی ظل ما تضمنته خطب نهج البلاغه من أغراض سنقف أمام بعض ما ورد فیها من التعریف لنکشف عن اسرار التعبیر به ملتزمین بآراء العلماء. فللوصول علی هذا الهدف اعتمدنا علی المنهج التحلیلی الوصفی. وقمنا بإحصاء هذه الظاهره وتبیین جمالیاتها فی خلال الخطب وأوردنا المعانی الرائعه لها فی بعض الخطب کالتعظیم والتحقیر والاختصار والایجاز والاختصاص و ... ونتائج البحث تشیر إلی أنّ وجود المعارف فی النص یمنح إلی النص الوضوح ویجعل المخاطب أن یدرکه ویفهمه أکثر من قبل و یجعل ارتباطه عمیقا بالنص
۱۲.

جمالیه التعریف فی سوره الملک المبارکه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و چهارم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ (۱۴۴۳ه.ق) شماره ۲ (پیاپی ۴۸) 143-166

کلید واژه ها: القرآن الکریم سوره الملک البلاغه التعریف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 199 تعداد دانلود : 962
إحدی القضایا الهامه فی البلاغه موضوع التعریف والذی یندرج من ضمن علم المعانی ولاستخدام التعریف أغراض بلاغیه کثیره یمکن استشفافها فی القرآن أی استشفاف ولاستخدام الکلمه معرفه أرجحیه لما یحتویه من معنی لایمکن التعبیر عنه بالتنکیر. وإن التعریف یعتبر من الأسالیب البلاغیه التی تقتضیها أحوال المخاطبین و یقصدها المتکلم وقد تکلم النحاه عنها من الناحیه الإعرابیه المحضه والبیانیون وأما علماء البلاغه کان حدیثهم من زاویه أخری و مجال آخر حیث تحدثوا عن الأغراض و الدواعی التی یکون من أجلها التعریف. وفی ظل ما تضمنته سوره الملک الکریمه من أغراض سنقف أمام بعض ما ورد فیها من التعریف لنکشف عن اسرار التعبیر به مستعینین بآراء العلماء. للوصول علی هذا الهدف اعتمدنا علی المنهج الوصفی التحلیلی. لهذا قمنا بإحصاء هذه الظاهره وتبیین جمالیاتها فی خلال هذه السوره وأوردنا المعانی الرائعه لها فی بعض الآیات کالتعظیم والتوبیخ والاختصار والایجاز وتقریع المخاطب و... ونتائج البحث تشیر إلی أنّ الضمیر یدّل أحیانا علی تمییز للمتکلم والإشاره تدلّ علی القرب الحقیقی وقد تأتی لتوبیخ الکفار فالموصول قد یأتی فی السورهلإفاده عظمه وتحقق الغرض من الآیه.
۱۳.

تأثیر آموزه های قرآنی و حدیثی بر تمدن عصر آل بویه و نفوذ آن بر اقدامات عملی عضدالدوله دیلمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۵ 223 - 247

کلید واژه ها: قرآن و حدیث تمدن آل بویه عضدالدوله دیلمی عصر طلایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 428 تعداد دانلود : 512
مستندات تاریخی بغداد قرن چهار و علاوه بر آن، تحلیل هایی که از جانب محدثان و مفسران و مورخان، تمدن پژوهان و فیلسوفان تاریخ و دیگران به دست آمده، حاکی از رشد و گسترش فکری و دینی اسلام در مقایسه با دیگر دوره هاست. لذا این پژوهش در نظر دارد بر ارتقای بی نظیر حوزه های گوناگون عمرانی عهد عضدی مانند ساخت اماکن درمانی و فرهنگی، شهرسازی و احیای ویرانی ها، توجه به مرمت مشاهد مقدسه، جمع آوری حدیث و رشد و گسترش تفاسیر و در نهایت امنیت در این عصر؛ که ریشه قرآنی و حدیثی داشته است؛ با استفاده از منابع و متون اصیل و تحلیل های جانبی، به کشف انگیزه های عمرانی این حاکم(عضدالدوله) بپردازد و انگیزه هایی که چرایی و چگونگی جهت گیری فعالیت های او را تا حدودی مشخص کند. به همین دلیل مسأله اصلی این است که تأثیرآموزه های قرآنی و حدیثی در شکوفایی و درخشش تفکر شیعی و ایرانی چقدر بوده است؟
۱۴.

عارفان مسلمان، علم ستیز یا الگو سازان تمدنی در عرصه دانش و معنویت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱۷ 149-172

کلید واژه ها: عرفان تصوف معنویت اسلامی علم دانش تمدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 635 تعداد دانلود : 715
از گذشته های دور نقد و نگارش ردیه برضد عارفان مسلمان جریان داشته است. اتهام های وارده، عمدتا معطوف به سه محور شریعت گریزی، عقل و علم ستیزی بوده است. بر اساس دو محور اخیر به ویژه محور سوم – علم ستیزی که مسئله این پژوهش است، عارفان مسلمان عامل رکود و بلکه انحطاط تمدن اسلامی قلمداد شده اند. این پژوهش می کوشد از خلال گزاره های تاریخی، منابع و میراث مکتوب عرفان، حقیقت امر را تبیین و مورد تحلیل قرار دهد. مروری بر گزارش های دقیق تاریخی معطوف به مسئله پژوهش، از یک سو، نشان از خدمات ارزنده این جریان در سه ساحت دانشمندان و مولفین، رویکردهای علمی اخلاقی و درنهایت کارکردهای علمی تمدنی آن دارد، حقیقتی که نه فقط در حلقه های خرد و کلان آموزشی خانقاه ها، بلکه در نهان بی نهایت طلب عارفان بلندآوازه در گستره تاریخ عرفان اسلامی متجلی شده ومیراثی فاخر را به ودیعت نهاده است. چنان که ویژگی قرین بودن دانش در عرفان با اخلاق وعلم با معنویت، ضمن مانا کردن کارنامه علمی آنان از سوی دیگر، الگوی دانش در طراز تمدن اسلامی را به ظهور رسانده است.
۱۵.

عرفان و تمدن؛ کاوشی در مشارکت سیاسی عرفا و متصوفه با تکیه بر نقد قدرت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۸ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۷۰ 107 - 130

کلید واژه ها: مشارکت سیاسی نقد قدرت تصوف عرفان تمدن اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 915 تعداد دانلود : 150
به رغم وجود برخی گزارش ها در خصوص دوری نهاد عرفان و تصوف از سیاست از یک سو و وجود برخی گزارش ها بر مدیحه گویی عارفان و صوفیان نسبت به حکومت و قدرت از دیگر سو  و تعمیم این دو از سوی برخی به میراث اصلی این جریان، به نظرمی رسد کنشگری فعال متصوفه در شئون مختلف اجتماعی و تازیدن آن ها به حکومت و نقد قدرت، افق های جدیدی از میراث تصوف و نقش تمدنی آن ها را پیش نهد. این پژوهش با بهره گیری از الگوی تحلیل پیام، سعی دارد از خلال گزاره های تاریخی و ادبی ، نقش آفرینی صوفیان صافی ضمیر را در بطن رخدادهای سیاسی موردبررسی و تحلیل قراردهد. به نظرمی رسد، عارفان به عنوان قشری تأثیرگذار و در برخی مقاطع رهبران معنوی جامعه به لحاظ روش و ابزار،  پیام خود را، مستقیم، غیرمستقیم، شفاهی و مکتوب و در قالب های دیگر به ارکان قدرت رسانده اند چنان که به لحاظ مخاطبان نقد، خلفا، پادشاهان وزرا، امرای محلی، حکومت گرانی اند که موردنقد عرفا بوده اند. به لحاظ محتوای نقد نیز عارفان در قلمروهایی چند ازجمله استبداد، بی عدالتی، ظلم و ستم صاحبان قدرت، گماردن افراد نالایق به پست های حکومتی، زبان به انتقاد گشوده اند، واقعیتی  که از دستاوردهای آن، اثبات حضور اخلاق ، شریعت و عرفان در سیاست  و نقش آفرینی عرفا در نظام سیاسی تمدن اسلامی بوده است.
۱۶.

بررسی تطبیقی مقاصد بلاغی اسلوب ندا در شعر حافظ و ابن فارض(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کهن نامه ادب پارسی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۰) 53-77

کلید واژه ها: اسلوب خطاب شعر عرفانی حافظ ابن فارض استنطاق ادبیات تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 364 تعداد دانلود : 584
نوع خطاب ها و حروف به کار رفته در اسلوب ندا در هر زبان بیانگر سطح بلاغت آن زبان در این زمینه است و هر کدام برای منظوری خاص برای بیان احساسات گوینده آن به کار گرفته می شود. به همین دلیل برخی ادیبان و علمای بلاغت که در متون و کتاب های مختلف به بررسی زیبایی های موجود در اسلوب های مختلف بلاغی می پردازند، منادا را به عنوان یکی از این اسلوب ها بررسی زیباشناسی می کنند. نگارندگان در جستار پیش رو با استفاده از شیوه استنطاقی و با بهره گیری از روش تحلیل محتوا قصد دارند اغراض و مقاصد ندا را در شعر حافظ و ابن فارض با تکیه بر ادبیات تطبیقی مکتب آمریکایی تبیین نماید. یافته ها بیانگر آن است که آن دو ابتدا با استفاده از منادا باعث جلب توجه مخاطب شده و سپس به کمک جمله های دارای نقش ترغیبی (امری، خبری، پرسشی، التزامی، شرطی و بازدارنده) که پس از منادا قرار می گیرد، به انتقال پیام و انگیزش مخاطب می پردازد؛ با توجه به اینکه جملات پس از ندا معمولاً حامل پیام مهمی از جمله نقش ترغیبی از سوی گوینده است، این دو شاعر نقش ترغیبی زبان را در این گونه از جملات که بیشتر دارای درون مایه های عرفانی هستند، مراد قلبی خویش را بیان می کنند.
۱۷.

أسماء بنت عمیس؛ مفسر، محدث، راوی و صحابی بزرگ صدر اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال هفدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۶۹ «ویژه قزن و خانواده» 169-182

کلید واژه ها: اسماء بنت عمیس مهاجرین زنان صدر اسلام صحابه عون جعفر عبدالله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 34 تعداد دانلود : 659
اسماء بنت عمیس؛ مفسر، محدث، راوی و صحابه بزرگ صدر اسلام از شخصیتهای کم ادعا و بزرگ صدر اسلام است. ایشان به عنوان بانویی که هم در مکه در شمار مسلمانان اولیه و هم در سفر به حبشه که به همراه همسر خود جعفر بن ابی طالب به حبشه منتقل می شود؛ برای همه کسانی که با او هستند و نقش اندکی داشته اند، الگو و اسوه دینی قرآنی و نبوی بوده است است. وی چند خواهر داشت، از جمله: یکی سلمی همسر حمزه سیدالشهدا، دوم لبابه همسر عباس عموی پیامبر، سوم میمونه همسر پیامبر اسلام. اسما بنت عمیس در مکه و قبل از استقرار رسول خدا در خانه زید بن ارقم ایمان آورد و با پیامبر اسلام بیعت کرد. هیچ گاه چهره نامیدی نمی گرفت و هیچگاه اعتراض نداشت و در وضع دشوار، بیش از همه تلاش می کرد. در این نوشتار شمه ای از این رشادتها در کنار پیامبر اسلام 6 و امام علی 7 و فاطمه سلام الله علیها و تربیت فرزندانی وارسته ای که تا قرنها درترویج قرآن و سیره نبوی اثرگذاربودند، بیان شده است.
۱۸.

خواجه نصیرالدین طوسی و نقش آن در گسترش تمدن اسلامی

نویسنده:
منبع: دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی سال سوم مهر ۱۳۹۹ شماره ۲۹ 33 - 22
تعداد بازدید : 92 تعداد دانلود : 468
با در نظر داشت دیدگاه های دانشمندان و تاریخ نگاران، نقش خواجه نصیرالدین طوسی در تمدن اسلامی و حفظ آن در زمان مغول ها، مبرهن و آشکار است. عده ای با وارد کردن اتهامات (علت سقوط عباسی ها را خواجه نصیر دانسته اند) نتوانسته اند که از نقش نیک خواجه نصیر در اسلام، صدمه بر ایشان وارد نمایند. بنابر همین ملحوظ هدف از این مقاله، نقش خواجه نصرالدین طوسی در تمدن اسلام و سقوط حکومت عباسی، با بیان آرای موافقین و مخالفین، با در نظر داشت اکثریت که موافق برنقش مثبت خواجه(حفظ میراث اسلامی) در زمان مغول ها بوده پرداخته شده است، بعد از بررسی بر این نتیجه انجامید که آرای اکثریت بخصوص مورخین معاصر بر این است که خواجه نصیر برای نجات اسلام و مسلمانان و حفظ دانش، وارد دستگاه حکومتی مغول گردیده بود، و هیچ گونه دلیل برای منفعت و مصلحت شخصی اش منطقی و بجا نیافتیم، خواجه با پذیرفتن هر نوع خطر وارد شد تا آنها را مهار کند، جلو ظلم آنها را بگیرد، که در نهایت منتج به نتایجی حیرت انگیز شد که چنین درایت ای از شخصیتی چون خواجه نصیرالدین برمی آید.
۱۹.

تحلیل مقایسه ای ارتباط غیرکلامی در شعر کلاسیک فارسی و عربی؛ مطالعه موردی: تحلیل زبان نگاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بین رشته ای ادبی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 274-294

کلید واژه ها: شعر فارسی شعر عربی ادبیات تطبیقی ارتباط غیرکلامی زبان نگاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 284 تعداد دانلود : 492
ارتباط، فرایند ارسال و دریافت پیام است که گاه در قالب سخن و کلام شکل می گیرد و گاه در قالبی غیر از کلام، که به نظر میزان تأثیرگذاری این نوع ارتباط بر گیرنده بیش از ارتباط کلامی است. ارتباط غیرکلامی، حاصل به کارگیری اندام های مختلف بدن برای دریافت و ارسال پیام است. از بین انواع ارتباط غیرکلامی، و به عبارتی کاربرد زبان بدن در فرایند ارتباط، «زبان نگاه» یا ارتباط چشمی همواره اهمیت فوق العاده ای داشته است. به نظر می رسد که شاعران قدیم نیز به اهمیت این موضوع واقف بوده و از آن برای تقویت ارتباط خود با مخاطب به خوبی بهره برده اند. بر این اساس، در مقاله پیش رو کوشیدیم استفاده از ساختار ارتباط چشمی یا زبان نگاه را در شعر قدیم فارسی و عربی، با رویکرد تحلیلی مکتب امریکایی ادبیات تطبیقی تبیین نماییم. یافته های این پژوهش بیان کننده آن است که هر وقت نگاه بر تخت «سخن» نشسته است، پیام را حکیمانه رسانده ضمن آنکه در برگیرنده یک زبان رمزی و اشارتی نیز بوده است.
۲۰.

بررسی تطبیقی تصویر دگر جنسیتی از منظر سیمین بهبهانی و سعادالصباح(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال نهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۵ 10.22126/jccl.2019.1233

کلید واژه ها: ادبیات تطبیقی شعر معاصر ایران و کویت سیمین بهبهانی سعاد الصباح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 866 تعداد دانلود : 656
امروزه شعر، نه به مثابه امری تفننّی یا علاقه شخصی، بلکه به منزله ابزاری فرهنگی است که درراستای القای تفکّر و یا اصلاح روند خاصّی و گاهی معیوب در جامعه به کار می رود و همگان از اهمّیّت آن آگاه اند. منادیان برابری جنسیتی نیز متناسب با حال و مقام از این ابزار بهره برده و خواسته های خویش را با آن مطرح کرده اند. سیمین بهبهانی و سعاد الصّباح دو شاعر معاصری هستند که از این ابزار استفاده کرده و به تصویر مرد را در شعر خود ترسیم کرده اند. پژوهش حاضر به مقایسه تطبیقی تصویر مرد به مثابه دگرجنسیتی در شعر این دو شاعر پرداخته است. برای دستیابی به این هدف از شیوه تحلیلی – توصیفی استفاده شده است. یافته های پژوهش، نشانگر آن است که این دو شاعر با شعرشان چهره ای واقعی از مرد معاصر و خصوصیاتش نشان داده و دو جنبه نکوهیده و ستوده شده از وی ارائه داده اند. سیمین و سعاد، اعتراض هایی نسبت به مردان داشته اند و وضعیّت نابسامان زنان را حاصل رفتارهای نادرست مردان دانسته اند و خواسته اند که زنان نیز مثل مردان از حق و حقوق خود برخوردار باشند. درکنار این مسائل، هردو شاعر همسران خود را ستوده اند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان