درخت حوزه‌های تخصصی

جامعه شناسی تاریخی

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
جامعه شناسی آموزش و پرورش جامعه شناسی اقتصادی جامعه شناسی پزشکی و بهداشت جامعه شناسی تاریخی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی جنسیت جامعه شناسی خانواده جامعه شناسی دین جامعه شناسی سازمان جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی کار و شغل جامعه شناسی کاربردی و برنامه ریزی اجتماعی جامعه شناسی کودک جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات جامعه شناسی نظری جامعه شناسی ورزش جهانی شدن روش شناسی در علوم اجتماعی مددکاری اجتماعی
تاریخ ایران تاریخ تطبیقی روش شناسی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۰۱ تا ۳۲۰ مورد از کل ۶۴۶ مورد.
۳۰۱.

استدلال انتقادی در باب نسبت تئوری با تجربه: مطالعه موردی دستگاه های معرفتی پوزیتیویستی، عقلانیت انتقادی و فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس (جامعه شناسی تاریخ) دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲

کلید واژه ها: دستگاه معرفتی عقلانیت انتقادی دستگاه معرفتی فازی دستگاه معرفتی پوزیتیویستی انطباعات و تصورات اثبات پذیری و ابطال پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳۹ تعداد دانلود : ۶۵۵
موضوع این مقاله، استدلال انتقادی درباب نسبت تئوری با تجربه است و از نظر روش داوری، بر استدلال عقلانی استوار است. مدعای مقاله آن است که روش شناسی حاکم بر نسبت میان تئوری و تجربه بر منطق دو ارزشی ارسطویی مبتنی است که در آن، تجربه مقام داوری یا کشف نظریه را دارد. ضرورت پرداختن به موضوع این نوشتار، درک غلط از پوزیتیویسم و نسبت آن با عقلانیت انتقادی است. این مقاله تلاشی در جهت حل این نوع مسائل روش شناختی از راه بحث انتقادی است. استدلال درباب صدق مدعای مقاله بر دو دستگاه معرفتی پوزیتیویسم و عقلانیت انتقادی استوار است. در ادامه، پس از بحث انتقادی درباب آن دو دستگاه معرفتی، روش شناسی فازی به مثابه نتیجه انتقاد از سنت های فکری موجود و تلاشی برای یافتن کاستی های معرفت شناسی دوارزشی و تعمیم آن فرموله شده است. در پایان، درباب مسئله آمیز بودن پوزیتیویسم در ایران بحث انتقادی شده است.
۳۰۳.

ایدئولوژی رژیم انقلابی مطالعه موردی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس (جامعه شناسی تاریخ) دوره سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: جمهوری اسلامی ایران ایدئولوژی سیاسی رژیم انقلابی اسلامی بودن و جمهوری بودن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۸۶ تعداد دانلود : ۱۵۸۴
رژیم های انقلابی ماهیت های گوناگونی داشته و در شکل های متنوعی ظاهر شده اند. در برخی شرایط، دیکتاتوری های نظامی، حزبی و فردی، و گاهی نیز رژیم های دموکراتیک از دل انقلاب ها سربرآورده است. بنابراین، انقلاب به عنوان یک عامل، به تنهایی رژیم را دموکراتیک یا اقتدارگرا نمی سازد. شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه (ایدئولوژی سیاسی) و نوع رژیم ساقط شده ماهیت رژیم انقلابی را رقم می زند. جمهوری اسلامی ایران به عنوان رژیمی انقلابی، بر اساس نظریه دموکراتیزاسیون و سکولاریزاسیون قابل تبیین نیست و تحلیل و تبیین دیگری می طلبد. از دیدگاه دموکراتیزاسیون، وجه ولایت فقیه جمهوری اسلامی و از نظر سکولاریزاسیون، اسلامی بودن جمهوری اسلامی و از نظر کلی، ترکیب جمهوری بودن و اسلامی بودنِ آن به مسئله ای برای اندیشمندان تبدیل شده است. در تعیین ماهیت رژیم انقلابی، عوامل گوناگونی دخالت دارند؛ از قبیل ساختار و شرایط بین المللی، ماهیت رژیم ساقط شده، قدرت جامعه مدنی و فرهنگ سیاسی. این مقاله با عنایت به نظریه های فرهنگ سیاسی (تقلیل یافته به ایدئولوژی سیاسی) درصدد تبیین این مسئله در دهه اول انقلاب اسلامی ایران (1357-1367) است. روش تحقیق، استفاده از راهبردهای مطالعه موردی است. نتایج تحقیق نشان می دهد نوع ایدئولوژی سیاسی رهبران انقلابی تا حدودی می تواند تبیین گر مسئله باشد. در اسلامی بودنِ نظام (در معنای تصویب قوانین اسلامی، نظارت فقها بر قوانین مصوب و حضور فقها و روحانیان در دولت)، ایدئولوژی رهبران و نخبگان سیاسی نقش مهمی داشت. جمهوری بودن نظام (برگزاری انتخابات) نیز تا حدی ناشی از ایدئولوژی جمهوری خواهی اسلامی امام و نمایندگان مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی بود.
۳۰۴.

ساختار قشربندی اجتماعی جامعه شهری ایران در دو دهه اول نظام جمهوری اسلامی ایران (1360 و 1370)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس (جامعه شناسی تاریخ) دوره سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: جنگ قشربندی اجتماعی جامعه شهری دوران سازندگی نظام جمهوری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱۸ تعداد دانلود : ۱۰۴۰
در این مقاله با استفاده از رهیافت وبر، ساختار قشربندی جامعه شهری ایران در نظام جمهوری اسلامی در دهه 1360 و 1370 بررسی شده است. بر مبنای این رهیافت، تحلیل ساختار قشربندی بر اساس این سه بعد است: بهره مندی از ابزارهای فعالیت اقتصادی، داشتن مهارت و صلاحیت، استفاده از فرصت های زندگی. روش اجرای تحقیق، تاریخی است و منابع داده های آن، آمار سرشماری ده ساله نفوس و مسکن ایران در سال های 1365و 1375 بوده که از سوی مرکز آمار ایران جمع آوری شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد با وجود برنامه های توسعه در پس از انقلاب به ویژه در دهه دوم، در بین قشر کارفرمایان همچنان مناسبات سنتی چیرگی داشته و کارکنان مستقل این قشر سنتی متوسط در بعد از انقلاب رشد زیادی کرده است. قشرهای متوسط نیز به ویژه در بخش دولتی، درنتیجه سیاست های گسترش طبقات متوسط دولتی، به خوبی رشد کرده اند تا چرخ های توسعه دولتی را بچرخانند. اما در بخش خصوصی- که بیشتر کارگران و کارمندان دون پایه در این بخش مشغول به فعالیت بودند- رشد نزولی داشته اند.
۳۰۵.

گفتمان اصلاح طلبی اسلامی در ایران پس از انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس (جامعه شناسی تاریخ) دوره سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: گفتمان تحلیل گفتمان روش کیفی تولیدکنندگان گفتمان گفتمان دینی اصلاح طلبی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۶۷ تعداد دانلود : ۲۳۴۱
این پژوهش در پی بازشناسی توصیفی گفتمان اصلاح طلبی اسلامی در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. شاخص ترین افرادی که در این پژوهش به عنوان تولیدکنندگان این گفتمان انتخاب شده اند عبارت اند از: سید محمد خاتمی، سید محمد موسوی بجنوردی و سید محمد موسوی خوئینی ها. در کنار این افراد، به اندیشه ها و آثار دیگر متفکران اصلاح طلبی اسلامی نیز پرداخته شده است. سوالات اصلی تحقیق عبارت اند از: 1. تولیدکنندگان این گفتمان چه کسانی هستند؟ 2. چرا سخن می گویند؟ 3. درباره چه سخن می گویند؟ 4. چگونه سخن می گویند؟ 5. مخاطبانشان چه کسانی هستند؟ 6. چه کنشی را پیشنهاد می کنند؟ روش پژوهش، تحلیل گفتمان به عنوان روشی کیفی است. روش نمونه گیری نیز قضاوتی است؛ به گونه ای که به آثار مکتوب و سخنان تولیدکنندگان اصلی گفتمان ها در کنار افراد دیگر توجه می شود. ذیل هر یک از سوالات تحقیق، با مراجعه به آثار متفکران نام برده، مباحث مهمی همچون جامعه مدنی، قانون اساسی، حکومت دینی و... آورده شده است. بررسی گفتمان اصلاح طلبی اسلامی، به ما چند بصیرت درباره ماهیت «گفتمان دینی» در ایران امروز می بخشد. گفتمان یاد شده در شیوه نگاه خود به دین و دنیای مدرن، دل مشغول مسائل و موضوعات امروزی و مسائل مرتبط با آن است. بررسی شیوه استدلال گفتمان اصلاح طلبی اسلامی نشان می دهد با اینکه این گفتمان با گفتمان های دیگر اختلاف هایی دارد، در استناد به متون دینی و کمک گرفتن از «رویکرد نقلی» این گفتمان ها با هم اشتراک نظر دارد.
۳۰۶.

منطق تحلیل تطبیقی تاریخی با رویکرد تحلیل بولی دکتر علی ساعی*(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) پاییز ۱۳۹۰ شماره ۵۴

کلید واژه ها: تحلیل تطبیقی- تاریخی معرفت شناسی ترکیب گرایانه روش شناسی ترکیب گرایانه تحلیل تاریخی - روایتی و تحلیل بولی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۸ تعداد دانلود : ۵۰۸
در این مقاله، تحلیل تطبیقی تاریخی با رویکرد تحلیل بولی مورد بحث قرار گرفته است. مساله اصلی آن است که روش شناسی سنتی به تنهایی از کفایت لازم برای توسعه دانش علمی برخوردار نیست. روش شناسی سنتی عضویت یا عدم عضویت در یک مجموعه قطعی استوار است که در آن ""یای منطقی"" نقش اصلی را ایفا می کند.تفسیر تاریخی یا تبیینقانونی، شاهدی از روش شناسی سنتی است. پس از بحث انتقادی درباب روش شناسی سنتی، روش شناسی ترکیب گرایانه را فرموله کرده ایم. روش شناسی ترکیب گرایانه مبتنی بر و منطقی است که در آن و نقش مهمی دارد. تحلیل تطبیقی تاریخی به عنوان مصداقی از روش شناسی ترکیب گرایانه مطرح شده است. در مقاله حاضر، بنیان های معرفت شناسی، هستی شناسی و روش شناسی تحلیل تطبیقی تاریخی به شرح زیر ارایه شده است: روش شناسی → هستی شناسی ترکیب گرایانه → معرفت شناسی ترکیب گرایانه روش تحلیل تطبیقی تاریخی → تحلیل ترکیب گرایانه →ترکیب گرایانه درروش تحلیل تطبیقی تاریخی تبیینقانونی و تفسیر تاریخی حضور همزمان دارند. الزامات تکنیکی تحلیل تطبیقی تاریخی بر تحلیل تاریخی - روایتی و تحلیل بولی استوار است. تحلیل تاریخی- روایتی به عنوان تکنیک تفسیر تاریخی و تحلیل بولی به عنوان تکنیک تبیین قانونی مطرح شده است. در پایان به یک نتیجه، گفته شده است که تحلیل تطبیقی تاریخی می تواند به تایید و اصلاح تئوری و برساختن گزاره های تاریخی منجر شود.
۳۰۷.

ناسیونالیسم ایرانی در سده نوزدهم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی دوره ۱۸ پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲

کلید واژه ها: باستان گرایی ملت جامعه شناسی تاریخی ناسیونالیسم ایرانی ناسیونالیسم مدنی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی تاریخی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی تاریخی تاریخ ایران
تعداد بازدید : ۷۳۱۰ تعداد دانلود : ۱۷۶۶
ناسیونالیسم ایدئولوژی ملت است و بر حاکمیت ملت بر سرنوشت خویش تاکید دارد. ناسیونالیسم ایرانی با پیشینه دو سده ای خود، همزاد گریزناپذیر مدرنیته ایرانی است. در مقاله حاضر، با بازخوانی ناسیونالیسم ایرانی در سده نوزدهم، اهداف و ابعاد زمینه ساز پیدایش آن مورد بررسی قرار می گیرد. پیدایش ناسیونالیسم ایرانی در این سده، پیامد گریزناپذیر بحران ناشی از رویارویی ایران سنتی با مدرنیت است که به صورت نخبه گرایانه و ابتدایی در میان برخی دولتمردان و روشنفکران ایرانی و در قالب سیاست ها و اندیشه های نوگرایانه تبلور یافت. ناسیونالیسم ایرانی در اصل در واکنش به توسعه طلبی قدرت های مهاجم خارجی، به نحو ضداستعماری بروز کرد و سرانجام در برابر استبداد داخلی، شکل ضداستبدادی به خود گرفت. ناسیونالیست های ایرانی در این دوره بر حفظ استقلال ایران تمرکز کردند، هر چند حفظ هویت و یکپارچگی ایران را نیز کمابیش در زمره اهدافشان داشتند. از همین دوره، ناسیونالیسم ایرانی به تدریج در پیوند با زمینه متنوع و در حال دگرگونی ایران، ماهیتی چندبعدی یافت. آشنایی و دریافت داده های سیاسی مدرن، گرایشی مدنی به آن داد و سپس در بازگشت به داشته های فرهنگی، گرایشی باستانی و مذهبی نیز یافت. مهمترین دستاورد ناسیونالیست های ایرانی تا پایان سده نوزدهم، پردازش زمینه های حکومت قانون به عنوان پیش درآمد حق حاکمیت ملت بود که سرانجام در مشروطه ایرانی رونمایی شد. از همین دوره است که زمینه اشکال گوناگون ملت سازی در ایران معاصر شکل گرفت و فرایند تدریجی گذار از یک ملت فرهنگی به یک ملت سیاسی پی ریزی شد، هر چند تاکنون به طور کامل تحقق نیافته است.
۳۰۸.

معماری و تزیینات مسجد- مدرسه سپهسالار قدیم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس (جامعه شناسی تاریخ) دوره سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: تهران مسجد قاجار معماری تزیینات مدرسه سپهسالار قدیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۸۰ تعداد دانلود : ۲۴۷۱
از دیرباز در ایران، آموزش و پرورش جایگاه ویژه ای داشته و با گسترش اسلام نیز بر اهمیت آن افزوده شده است. در کنار جایگاه ممتاز آموزش در ایران، مراکز مرتبط با فعالیت های آموزشی نیز اهمیت یافتند. روند شکل گیری مدارس علوم دینی به صورت رسمی، با شکل گیری نظامیه ها در دوره سلجوقی آغاز شد و با فرازو نشیب هایی تا دوره قاجار نیز ادامه یافت. در شهر تهران، پایتخت ایران در این دوره، بیشترین تعداد مسجد- مدرسه ها را مشاهده می کنیم. همین مسئله ضرورت بررسی و مطالعه این گونه بناها را از جنبه های گوناگون ازجمله معماری و تزیینات وابسته به آن مطرح می کند. در این میان، یکی از مهم ترین و بزرگ ترین مسجد- مدرسه های دوره قاجار شهر تهران، مسجد- مدرسه سپهسالار قدیم است. این مسجد- مدرسه در مقایسه با دیگر مسجد- مدرسه های این دوره، کمترین دگرگونی را در دوره های پسین تر داشته است. ازاین رو، می توان این مسجد- مدرسه را یکی از نمونه های شاخص و به نسبت اصیل معماری مسجد- مدرسه های دوره قاجار در شهر تهران دانست. در این مقاله تلاش شده است ویژگی های معماری و تزیینات مسجد- مدرسه سپهسالار قدیم بررسی شود. بنابراین، تاریخچه، نقشه کلی بنا، عناصر فضایی- کارکردی و شیوه های تزیینی به کار رفته در این مسجد- مدرسه به تفکیک و با نگاهی توصیفی- تحلیلی مطالعه و ارزیابی شده است.
۳۰۹.

جامعه شناسی تاریخی در اندیشة شهید مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: فطرت ساختار تغییر عامل نظم جامعه شناسی تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷۲ تعداد دانلود : ۷۳۴
تغییر و نظم موضوع مرکزی و فصل مشترک بزرگان اندیشه اجتماعی و جامعه شناسی تاریخی در عصر مدرن می باشد. به علاوه نحوه تبیین این دو پدیده نیز در گذر زمان از طبیعت گرایی و نفی انسان تا توجه به عاملیت و ساختار و کنش متقابل این دو سیر کرده است. این مقاله تلاش می کند پس از فراهم آوردن مقدمات نظری، دیدگاه شهید مطهری را در مورد تغییر و نظم و همچنین نحوه استدلال او را تدوین و با آخرین دستاورد های جامعه شناسی تاریخی مقایسه کند. در بین دیدگاه کسانی که در تحلیل به عاملیت توجه می کنند یا به ساختار ، شهید مطهری تغییر و نظم را بر اساس تعامل دو سویه عاملیت و ساختار تحلیل نموده است، منتها در مقام ارزیابی عاملیت و ساختار نقش اساسی را به عاملیت واگذار می کند نه به ساختار.
۳۱۰.

سنجاق های میله ای لرستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس (جامعه شناسی تاریخ) دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲

کلید واژه ها: لرستان عصر آهن سنجاق میله ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۶۷ تعداد دانلود : ۱۱۵۵
در مطالعات پژوهشگران، سنجاق های لرستان به صورت بخشی از اشیاء مفرغی لرستان و گاه هم به طور کلی مطالعه شده اند؛ اما این دسته از اشیاء لرستان که دارای گونه های متنوع، روش های ساخت مختلف و کارکرد های متفاوتی بوده اند، تابه حال کمتر بررسی شده و به صورت تخصصی به آن ها پرداخته نشده است. از دست ساخته های اقوام ساکن در این منطقه، اشیاء فلزی است. یکی از گونه های مهم اشیاء فلزی کشف شده در لرستان، سنجاق های فلزی است. در ساخت این سنجاق ها از انواع مختلف فلز مانند آهن، نقره و فلزات آلیاژی نظیر برنز و حتی گاه به صورت ترکیبی استفاده شده است. از لحاظ تاریخی، این اشیاء به هزاره دوم و اول ق. م مربوط هستند. نوشته پیش رو سعی دارد به مطالعه، توصیف، تحلیل، مقایسه و معرفی این سنجاق ها از لحاظ روش های ساخت، نقش ها، جنس، کاربرد، تاریخ گذاری و... بپردازد.
۳۱۱.

سیاست شهری و دیپلماسی شهری (از نظریه تا تجربه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس (جامعه شناسی تاریخ) دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲

کلید واژه ها: سیاست شهری سیاست بیناشهری بین المللی سیاست دیپلماسسی شهری دیپلماسی شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۲۸ تعداد دانلود : ۱۵۱۹
امروزه، استفاده از قابلیت کلان شهرها برای توسعه «سیاست بینا شهری بین المللی» به جایگزینی سیاست بینا دولت ملت، در قالب «سیاست دیپلماسی شهری» مورد توجه قرار گرفته است. سیاست دیپلماسی شهری بیشتر متوجه صورت بندی ایده ها و راهکارهایی است که به وسیله آن، کلان شهرهای جهان می توانند با هدف نشان دادن توانایی ها و علاقه مندی هایشان برای حل برخی مسائل و چالش های «سیاست شهری»، «ارتباطات فرهنگی و تعهدات سیاسی» را با دیگر بازیگران عرصه سیاست بین المللی- اعم از مجامع و سازمان های بین المللی و کلان شهرها و شهرهای جهانی مختلف- بر عهده گیرند. ایده اصلی سیاست دیپلماسی شهری این است که با توجه به پتانسیل شهروندی- مبنای برخی از مدیریت های شهری پیشرفته و دموکراتیک- و نیز برخی مقتضیات سازمانی این مدیریت ها، به نظر می رسد امروزه «دیپلماسی شهری» بهتر از «دیپلماسی دولت ملت» قادر به ایفای نقش در فرایند جهانی شدن سیاسی و فرهنگی خواهد بود. در این مقاله با این مفروض، سیاست دیپلماسی شهری از جهات گوناگون بررسی شده است.
۳۱۲.

فوکو: حکومت مندی، سوژه سیاسی و کنش سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس (جامعه شناسی تاریخ) دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲

کلید واژه ها: حکومت مندی سوژه سازی قدرت شبانی مصلحت دولت سیاست زیستی تکنیک های خود مسئله سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۹۷ تعداد دانلود : ۳۶۳۷
چرا دولت و- در افقی دیگر- نظام سیاسی یا حکومت، مسئولیت هدایت و اداره رفتار افراد «چه در مقام فرد و چه در مقام گونه» را برعهده می گیرد؟ و چگونه این «اراده به اداره کردن» را به انجام می رساند؟ ممکن است پاسخ به این پرسش بر حسب نحوه فهم ما از مقولاتی مانند دولت، قدرت و یا نسبت این دو با سوژه، متفاوت باشد. طرح چشم انداز «حکومت مندی» از سوی فوکو را می توان گشایش حوزه جدیدی دانست که در آن، هر سه مقوله دولت، قدرت و سوژه، از طریق پیوندی که بین تکنیک های استیلا و تکنیک های خود برقرار شده است به هم مربوط می شوند. در این چشم انداز نشان داده می شود که چگونه اکراه حکومت از توسل به خشونت محض و هم زمان اراده به اداره کردن افراد، به ناگزیر سوژه سازی را به یگانه پاسخ ممکن در افق معرفتی خاص پروبلماتیک حکومت مندی تبدیل می کند. پاسخی که از یک سو، در شکل بس گانه کردن تمام هنرهای حکومت کردن و از سوی دیگر به صورت بس گانه کردن تمام نهادهای حکومت ظاهر می شود. این شکل از مفهوم پردازی نحوه عملکرد قدرت، فقط چگونگی مبهم شدن مرزهای اجبار و رضایت طی فرایند حکومت مند شدن افراد جهت تولید سوژه های دلخواه را توضیح نمی دهد؛ بلکه در عین حال منکر مشارکت «میل در سرکوب خویش» نیز می شود.
۳۱۳.

تاملی بر چیستی غرور ملی و برخی عوامل موثر بر آن مورد مطالعه شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس (جامعه شناسی تاریخ) دوره سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: شخصیت ناسیونالیسم کارآمدی آگاهی سیاسی شهر اصفهان غرور ملی میهن دوستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴۷ تعداد دانلود : ۸۴۳
در این مقاله تاثیر شخصیت (اعم از اقتدارطلب و دموکرات)، احساس کارآمدی (اعم از کارآمدی سیاسی و اجتماعی) و آگاهی سیاسی بر غرور ملی بررسی شده است. هدف پژوهش، توضیح مفهوم غرور ملی به معنای احساس مثبت افراد نسبت به کشورشان و مفهوم سازی آن در دو شکل ناسیونالیستی و میهن دوستانه و همچنین بررسی تاثیر برخی از متغیرها بر غرور ملی ناسیونالیستی و میهن دوستانه است. از روش پیمایش برای تحقیق استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش نیز شهروندان بالای پانزده سال ساکن در مناطق چهارده گانه شهر اصفهان است که بر اساس سرشماری سال 1385، تعداد آن ها 754/248/1 نفر است. با استفاده از فرمول کوکران و نمونه گیری سهمیه ای تعداد 384 به عنوان نمونه انتخاب و بررسی شدند. نتایج پژوهش حاکی از این است که غرور ملی ناسیونالیستی با شخصیت اقتدارطلب و کارآمدی سیاسی اجتماعی رابطه مثبت، و با شخصیت دموکراتیک و آگاهی سیاسی رابطه منفی دارد. در مقابل، غرور ملی میهن دوستانه با شخصیت اقتدارطلب و کارآمدی سیاسی رابطه منفی دارد و از سوی دیگر با شخصیت دموکراتیک، آگاهی سیاسی و کارآمدی اجتماعی رابطه آن مثبت است.
۳۱۴.

عوامل ساختاری کنش اجتماعی؛ بررسی مکانیزم تاثیر جامعه بر فرد در نظریه نقش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس (جامعه شناسی تاریخ) دوره سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: نقش موقعیت انتظارها فرصت های ساختاری اقتضاهای هنجاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷۹ تعداد دانلود : ۱۴۹۷
این مقاله با اتکا به نظریه ها ی نقش، دلایل و مکانیزم تاثیر جامعه را بر فرد بررسی می کند. بر اساس این نظریه ها، افراد با اشغال موقعیت های گوناگون، با انتظارهای مشخصی روبه رو می شوند. فرد در برابر انتظارهای موجود دو راه مشخص پیش رو دارد: 1. پذیرش، 2. عدم پذیرش و درنتیجه تنبیه و طرد. افراد برای فرار از تنبیه و طرد اغلب راه اول را می پذیرند که به معنای گردن نهادن به خواسته های جمع است. اما حاکمیتِ جامعه از راه موقعیت ها بر افراد فقط منحصر به مورد اول نیست؛ بلکه جامعه از راه در اختیار گذاشتن فرصت های ساختاری (حقوق و امتیازات و امکانات و شرایط نقشی) که برای هریک از موقعیت ها متفاوت است، بر اَعمال افراد و کیفیت آن سلطه می یابد و باعث شکل گیری آن در مسیرهای مشخص می شود. تضادهای نقشی و نوع و کیفیت روابط افراد در مجموعه های موقعیتی نیز همین پیامد را به همراه دارد.
۳۱۵.

رابطه بین میزان اعتماد اجتماعی و سلامت روانی (مطالعه موردی: معلمان شهرستان تیران و کرون)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس (جامعه شناسی تاریخ) دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲

کلید واژه ها: سلامت روان معلمان سرمایه اجتماعی اعتماد اجتماعی شهرستان تیران و کرون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴۹ تعداد دانلود : ۶۹۹
اعتماد یکی از مولفه های تاثیر گذار بر سلامت افراد جامعه است. تامین سلامت گروه های مختلف جامعه، یکی از مسائل اساسی هر کشوری به شمار می آید. اما شخصیت و تعادل روانی معلمان بیش از سایر طبقات اجتماعی موردتوجه و با اهمیت است. مطالعه حاضر، پژوهشی مقطعی و کاربردی است و با روش پیمایش، میان معلمان سه دوره (ابتدایی، راهنمایی و متوسطه) شاغل در شهرستان تیران و کرون در سال 1390 انجام شده است. به علت گستردگی و پراکندگی منطقه، جهت تعیین حجم نمونه موردنظر، از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شده است. در این نمونه گیری، 240 نفر از معلمان منطقه مورد مطالعه قرار گرفته اند. داده ها با استفاده از ابزار پرسش نامه جمع آوری، و به کمک نرم افزارهای SPSS و لیزرل تحلیل شده است. یافته های تحقیق بیانگر این است که بین میزان سلامت روان زنان و مردان، افراد مجرد و متاهل و همچنین معلمان مشغول به خدمت در شهر و روستا تفاوت معنا داری وجود ندارد. از سوی دیگر، بین میزان سلامت روان با ابعاد مختلف اعتماد اجتماعی رابطه مستقیم و معنا داری وجود دارد؛ به عبارت دیگر با زیادشدن میزان اعتماد اجتماعی، میزان سلامت روانی افزایش پیدا می کند. نتایج این تحقیق همسو با نظریات اندیشمندانی همچون پاتنام، ویلکینسون و کاواچی است.
۳۱۶.

آسیب شناسی اعتیاد به اینترنت (مطالعه موردی: شاهین شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس (جامعه شناسی تاریخ) دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲

کلید واژه ها: چت اعتیاد به اینترنت شاهین شهر هرزه نگاری احساس تنهایی و افسردگی ارضای نیازها در اینترنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۷۰ تعداد دانلود : ۱۴۱۰
ورود هر فناوری جدید به جوامع، باعث ایجاد تغییرات مثبت یا منفی در زندگی بشر می شود. عوامل متعددی نوع تاثیر فناوری را تعیین می کند؛ ازجمله نوع استفاده از آن. اینترنت به عنوان یکی از فناوری های قرن حاضر، به علت جذابیت های خاص برای برخی از افراد، مسئله «اعتیاد به اینترنت» را به همراه می آورد. در این مقاله تلاش می کنیم اعتیاد به اینترنت را به عنوان آسیبی اجتماعی مورد بررسی قرار دهیم. اعتیاد به اینترنت به استفاده افراطی و وسواس گونه از اینترنت گفته می شود که می تواند باعث ایجاد مشکلات روانی، اجتماعی، درسی، شغلی و همچنین ایجاد مشکلات فیزیکی مثل چشم درد، کمر درد، تغییر در الگوی خواب و تغذیه در فرد شود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام کاربرانی است که در کافی نت های شاهین شهر اصفهان در زمستان 1388 از اینترنت استفاده کرده اند. درمجموع، با 170نفر از این کاربران مصاحبه، و داده های مورد نیاز برای پاسخ گویی به سوالات پژوهش گردآوری شد. برای جمع آوری اطلاعات اصلی از پرسش نامه IAS یانگ استفاده، و سپس ارتباط این اعتیاد با نظریه «ارضای نیازها» بررسی شد. نتایج نشان می دهد 4 نفر (2/3 درصد) نمره بالای 80 داشتند و در زمره گروه اول یا اعتیاد شدید بودند؛ 46 نفر (05/27 درصد) اعتیاد متوسط داشتند؛ 120 نفر هم (58/70 درصد) نمره پایین تر از 50 به دست آوردند و کاربر معمولی بودند. بین استفاده افراطی از اینترنت و ارضای نیاز ها نیز رابطه وجود دارد. با اینکه در حال حاضر، موضوع اعتیاد به اینترنت در جامعه مورد مطالعه در وضعیت عادی و غیر آسیبی قرار دارد، انتظار می رود حرکت گروه دوم (اعتیاد متوسط) به سمت اعتیاد شدید (پدیده مورد مطالعه) شکل آسیبی به خود گیرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان