درخت حوزه‌های تخصصی

طبیعت گردی یکی از منابع مهم درآمدزایی و راه های توسعه ی پایدار با توجه به توانمندی های سرزمین است. در صورت بی توجهی به قابلیت های سرزمین برای این کاربری، نه تنها اهداف موردنظر محقق نخواهد شد، بلکه سرزمین دچار تخریب خواهد شد. هدف از این تحقیق تعیین مناطق با قابلیت طبیعت گردی در زیرحوضه ی آب خیز پلاسجان در استان های اصفهان و چهارمهال و بختیاری به روش ارزیابی چندمعیاره است. به این منظور، ابتدا با بررسی دیدگاه های کارشناسان و مرور منابع، داده های موردنیاز، مانند نقشه ی کاربری و پوشش اراضی و مظاهر زیبای طبیعت تعیین، استانداردسازی و وزن دهی شدند. استانداردسازی معیارها به روش فازی و  محدودیت ها به روش بولین انجام شد. وزن معیارها به روش AHP و با استفاده از نظر کارشناسان و استادان دانشگاه تعیین شد. لایه های اطلاعاتی از منابع گوناگون تهیه، دقت آن ها بررسی و به روش ترکیب خطی وزن دار با یکدیگر ترکیب و مدل قابلیت طبیعت گردی تهیه و نقشه ی قابلیت طبیعت گردی منطقه در شش طبقه ارائه شد. نتایج به دست آمده نشان داد که مناطق با قابلیت خیلی زیاد و زیاد با وسعت 2701 و 7101 هکتار در مجاورت منابع آب، سایر مناظر زیبای طبیعی و راه های دسترسی قرار گرفته اند. بررسی نقشه ی قابلیت طبیعت گردی منطقه نشان داد مناطق با قابلیت متوسط و کم با مساحت 17187 و 176539 هکتار در برخی مناطق، نواحی مجاور منابع آب با فاصله ی دورتر از جاده هستند. علاوه بر این، بررسی پرسش نامه های تکمیل شده توسط گردشگران نشان داد، علی رغم اهمیت فراوان مظاهر زیبای طبیعی، توسعه ی زیرساخت ها اهمیت ویژه ای دارد.

باد یک کمیت برداری است که از مراکز پرفشار به طرف مراکز کم فشار به حرکت در می آید و با دو فاکتورسنجیده می شود، جهت باد که مبدأ آن شمال جغرافیایی بوده و در جهت عقربه های ساعت درجات آن افزایش می یابد و سرعت باد که جریان افقی هوا است که در واحد زمان سنجیده می شود. سرعت حرکت باد می تواند با تفکیک ذرات کلوئیدی شامل رس وسلیت را از محل تخریب تا فاصله صدها کیلومتر منتقل کند . مطالعات نشان می دهد که بیشترین روزهای گرد و غباری در مناطق شرقی کشور به وقوع می پیوندد به طوری که در محدوده وزش بادهای120 روزه سیستان،فراوانی وقوع گرد و غبار در سال به بیش از150 روز می رسد.لذا با توجه به اهمّیت موضوع بررسی و پیش بینی میانگین عددی حداکثر سرعت باد سالیانه با استفاده از روش رگرسیون فضایی-زمانی در این تحقیق مد نظر قرارگرفت بررسی پارامتر هایی همچون: خود همبستگی ، ایستایی ، نرمال بودن خطاها ، عدم همبستگی آنها، همسانی واریانس خطاها و بررسی هم خطی با استفاده از شاخص تورم واریانس نشان داد که مدل های عددی رگرسیون فضایی-زمانی داده ها ، این قابلیت را دارند که می توانند میانگین حداکثرسرعت باد را در طی سالهای آینده پیش بینی کنند نتایج نیز نشان می دهد که رگرسیون فضایی-زمانی تا سال 2022 می تواند سرعت باد را پیش بینی کند مدل عددی بیانگر آنست که کمترین میانگین سالیانه سرعت باد طی سال های 2019 تا 2022 مربوط به ایستگاه قاین است و روند پیش بینی آن نشان می دهد تا سال 2022 از میانگین سالیانه سرعت باد کاسته می شود. بیشترین میزان میانگین سالیانه سرعت باد مربوط به ایستگاه زابل است که روند پیش بینی این ایستگاه نشان می دهد از میانگین سالیانه سرعت باد تا 2022 کاسته می شود.

مسأله ی فقر و نابرابری، نتیجه ی عدم نگاه عادلانه به فضای سرزمین است که در کشور ایران نیز نمود فضایی پیدا کرده است. دهه هاست مسأله ی فقر شهری با عناوین مختلفی مورد اشاره قرار می گیرد: سکونت گاه های غیررسمی، بافت های ناکارآمد، بافت های فرسوده و...طرح ها برنامه ها و قوانین مختلفی برای مقابله با این مسأله تدوین می شوند، اما آنچه شاهدش هستیم، گسترده تر شدن و ژرف تر شدن ابعاد مسأله است. بافت ناکارآمد شهر آبادان، چشم انداز نامناسبی در منظر و سیمای شهری داشته و تهدیدی جدی نیز برای ساکنان آن محسوب می شود. تحلیل پراکنش فضایی فقر در بافت های ناکارآمد نفت شهر آبادان، به منظور برنامه ریزی بهتر برای ساماندهی، توانمندسازی و ارتقای کیفیت زندگی در این بافت ها است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی-تحلیلی است. در این تحقیق، سی شاخص موردنظر در قالب سه عامل اصلی اقتصادی اجتماعی و کالبدی توسط تکنیک AHP طبقه بندی و برای نمایش نتایج تحلیل فضایی پراکنش فقر شهری در بافت های ناکارآمد شهر آبادان از نرم افزارARC GIS 10/3  استفاده شده است. نتایج نشان می دهد وضعیت پراکنش فقر در بافت های ناکارآمد شهر آبادان از الگوی خوشه ای تبعیت می کند. بر اساس نتایج فقر چندبعدی، بافت های ناکارآمد با ساکنین خیلی فقیر  بیشتر در قسمت های غربی و شرقی شهر تمرکز دارند و این پهنه 54/11 درصد از مساحت بافت های ناکارآمد را در برمی گیرند. پهنه های فقیر نیز با 6/22 درصد مساحت، بیشتر در قسمت های شمالی از قبیل (محله های سلیچ غربی، فیه، کوی ملت و شاه آباد)، غربی (محله های احمدآباد  و بریم) و شرقی (محله های الوانیه و ذوالفقاری) شهر قرار دارند.

زمینه و هدف: امروزه خدمات گسترده تری از پارک های بزرگ شهری انتظار می رود به طوری که برخی از آن ها نقش جاذبه ای گردشگری را نیز ایفا می کنند. از همین رو، در پژوهش حاضر، پارک سرچشمه در شهر خوانسار به عنوان یک پارک گردشگرپذیر انتخاب و به ارزیابی رضایتمندی مردم از خدمات آن پرداخته شده است. روش شناسی: پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایش میدانی است. داده ها به کمک 400 پرسش نامه و با توزیع در میان مراجعه کنندگان به پارک سرچشمه گردآوری شده است. در ادامه داده ها در نرم افزار SPSS وارد شده و به کمک مدل تحلیل عاملی اکتشافی و رگرسیون چندمتغیره خطی مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها: مطابق مدل تحلیل عاملی، کیفیت پارک های گردشگرپذیر در 9 عامل شامل «سرزندگی»، «خدمات پایه»، «آرامش و فرح بخشی»، «منحصربه فردی»، «مأمن خانوادگی»، «مدیریت و نگهداری»، «محرک پویایی»، «تسهیلات مکمل» و «زیست بوم طبیعی» دسته بندی می شوند. همچنین بر اساس مدل رگرسیون چندمتغیره خطی، عوامل خدمات پایه، مأمن خانوادگی و محرک پویایی بیشترین تأثیر را بر رضایت مراجعه کنندگان به این گونه پارک ها دارند. نتیجه گیری و پیشنهادها: ضعف پارک مورد بررسی در دو عامل مدیریت و نگهداری و محرک پویایی بوده است و پیشنهادها باید در راستای ارتقای شاخص های این عوامل باشد. از جمله پیشنهادها برای بهبود این عوامل می توان به تبدیل خیابان سرچشمه به پیاده راه به ویژه در ایام پرمراجعه، تعبیه وسایل و تجهیزات ورزشی در هم جواری محیط بازی کودکان، تعبیه مسیرهای دوچرخه سواری درون پارک و مسیرهای منتهی به آن و برپایی نمایشگاه های فصلی در پارک اشاره نمود. نوآوری و اصالت: استفاده از مدل های آماری جدید و کاربست بیش از 50 شاخص جهت ارزیابی، مهم ترین تفاوت های این پژوهش با پژوهش های پیشین است.

شهرها از جمله پدیده های جغرافیایی- انسانی هستند که از اهمیت و جایگاه برجسته ای در معادلات سیاست و قدرت برخوردارند. شهرها از گذشته تاکنون مقر حاکمان، نماد و فضایی برای اعمال قدرت در قلمرو حکومت و نیز محلی برای نمایش شکوه قدرت و کشمکش بر سر قدرت بوده اند و از ین رو تبیین شهر امری پیچیده است. از طرف دیگر شهرها به طور پیوسته میدان رقابت اند به طوری که بازیگران سعی می کنند بخش بیشتری از منابع و سرمایه های متحرک مالی و انسانی آن ها را جذب کنند. با توجه به این مقدمه اگر شهرها و به ویژه کلانشهرها را کانون منابع و ثروت برای تولید قدرت در نظر بگیریم در ایران کلانشهر تهران به عنوان کانون تولید قدرت در کشور به شمار می آید که دارای منابع جغرافیایی-انسانی قدرت بسیاری است که بازیگران در تلاش اند با در اختیار داشتن این منابع به شکل دادن به مناسبات قدرت بپردازند. در این بین ابعاد انسانی ژئوپلیتیک کلانشهر تهران شامل منابع قدرتی هستند که بازیگران در پی کسب و بهره برداری از آن هستند. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی در پی شناخت مؤلفه های ژئوپلیتیکی با ماهیت انسانی در کلانشهر تهران می باشد. بر پایه یافته های پژوهش، کمیت جمعیت، کیفیت جمعیت، ساختار جمعیت، تنوع جمعیت، مرکزیت احزاب سیاسی، مدیریت شهری کارآمد، مشارکت سیاسی – اجتماعی شهروندان از جمله منابع جغرافیایی قدرت با ماهیت انسانی در کلانشهر تهران می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد مؤلفه های ژئوپلیتیکی با ماهیت انسانی به کلانشهر تهران مزیت رقابتی بخشیده است تا بتواند در سطوح (ملی و فراملی) نقش آفرینی کند و برای این شهر جایگاه ژئوپلیتیکی کسب نماید

رشد شتابان و فزاینده شهرنشینی و در پی آن، افزایش جمعیت شهرها، پیامدهای مختلفی را در زمینه های گوناگون به دنبال داشته است. از جمله مهمترین این پیامدها می توان به افزایش مصرف و تقاضا برای منابع انرژی اشاره نمود. یکی از این مؤلفه های مهم برنامه ریزی و طراحی شهری ، ویژگی های کالبدی ساختمان است که بر میزان مصرف انرژی در این بخش مهم، با سهم 40 درصدی از کل انرژی مصرفی در شهرها، تأثیر می گذارد. مصرف بیش از اندازه مصرف انرژی در بخش مسکونی خصوصاً در مجتمع های مسکونی یکی از مشکلات در مناطق گرم و خشک محسوب می شود. عملکرد تیپولوژی های مختلف مجتمع های مسکونی از حیث مصرف انرژی در اقلیم های مختلف مورد بررسی و تحقیق واقع شده است اما به طور مشخص برای اقلیم گرم و خشک کرمان گونه مناسب مجتمع مسکونی توصیه نشده و همچنین مشخص نیست که کدام تناسبات فرمی و سطح پنجره در هر یک از گونه های مجتمع مسکونی با توجه به اهمیت آنها در کاهش مصرف انرژی و افزایش ساعات آسایش حرارتی مناسب تر می باشد، لذا هدف این تحقیق تعیین ساعات عدم آسایش حرارتی در گونه های مختلف مجتمع مسکونی در کرمان با تناسبات مختلف فرمی و نسبت سطح پنجره به دیوار خالص از طریق شبیه سازی با نرم افزار DESIGN BUILDER می باشد که در ارزیابی نتایج شبیه سازی مجتمع های مسکونی با پلان (L) شکل میزان ساعات آسایش حرارتی بیشتری نسبت به تیپ های دیگر مجتمع مسکونی فراهم می آورد. در مجتمع مسکونی های (L) شکل بهینه ترین حالت از لحاظ مصرف انرژی و آسایش حرارتی ساکنان، مجتمع مسکونی با جهت گیری شمالی- جنوبی، تناسبات فرمی طول به عرض 1به1 و نسبت پنجره به دیوار 60 درصد می باشد. نتایج این تحقیق می تواند مورد استفاده معماران برای تعیین تیپ بهینه و تعیین تناسبات و نسبت سطح پنجره به سطح دیوار در طراحی الگوهای مختلف مجتمع مسکونی منطقه کرمان به منظور افزایش بهره وری انرژی قرار می گیرد.

گردشگری موسیقی گونه ای از گردشگری فرهنگی است که با افزایش چشمگیر حجم بازار آن، در دههٔ اخیر، مورد توجه پژوهشگران و فعالان عرصهٔ گردشگری در جهان قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل ساختاری عوامل کلیدی مؤثر در ارتقای گردشگری موسیقی در استان بوشهر (به منزلهٔ مورد مطالعه) است. همچنین، اولویت عوامل یادشده از دیدگاه گردشگران ورودی تبیین شده و زیرساخت ها و امکانات لازم برای ارتقای جذابیت رویدادهای موسیقی محلی تحلیل شده است. از روش مطالعهٔ کتابخانه ای، مصاحبه با خبرگان و توزیع پرسش نامه میان گردشگران برای گردآوری داده ها و از رویکرد تحلیل ساختاری (نرم افزار میک مک) و روش های آماری (آزمون فریدمن) و نیز تحلیل محتوا برای تجزیه وتحلیل داده ها و تبیین یافته ها بهره گیری شده است. نتایج تحلیل ساختاری نشان می دهد «فرهنگ، مراسم و آیین های ویژهٔ جامعهٔ میزبان»، «شفافیت و کارایی فرایندهای اقتصادی و مدیریتی»، «همسویی نوع موسیقی با تصویر گردشگر از مقصد» و «بازاریابی و جلب توجه رسانه ای» اثرگذارترین عوامل در افزایش جذابیت رویدادهای موسیقی برای مخاطبان و کنشگران به شمار می روند. همچنین، اهمیت و اولویت هریک از عوامل کلیدی شناسایی شده شامل «میراث فرهنگی ملموس و ناملموس» و «امکانات و زیرساخت های موردنیاز» از دیدگاه گردشگران فرهنگی ارزیابی شده است. درنهایت، زیرساخت ها و امکانات مورد نیاز برای توسعهٔ گردشگری موسیقی در استان بوشهر در قالب چهار بْعد اصلی «فرهنگ جامعهٔ میزبان»، «مدیریت رویداد موسیقی»، «اقامتگاه» و «حمل و نقل» شناسایی و پیشنهاد شده است.

زیست پذیری از رویکردهای نوین تعریف شده در نظام مطالعات شهری است که کاملاً در راستای توسعه پایدار می باشد. در واقع در این رویکرد به سلامت کل یک سیستم شهری توجه می شود. لذا هدف پژوهش حاضر؛ تحلیل و تبیین الگوی همبستگی بین ابعاد و شاخص های زیست پذیری در شهر زاهدان می باشد. نوع تحقیق کاربردی بوده و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات، از نرم افزار های LISREL, SPSS و از روش کیفی و کمی و تکنیک تحلیل عاملی استفاده شده است. نتایج حاصل از معیار کیسر، میر و والکین (KMO) نشان می دهد که با توجه به سطح معناداری کوچکتر از 05/0، تحلیل عاملی برای شناسایی ساختار و مدل عاملی، مناسب است. نتایج نرم افزار لیزرل نشان از برازش خوب ابعاد زیست پذیری توسط داده ها دارد. همچنین پس از بررسی تحلیل عاملی مرتبه دوم مشخص شد که تمام بار های عاملی معنی دار بوده و شاخص ها و مؤلفه ها را به خوبی حمایت می کنند. همچنین نتایج ماتریس همبستگی ابعاد زیست پذیری نشان می دهد، از میان ابعاد زیست پذیری پژوهش بالاترین ضریب همبستگی بین ابعاد محیط زیست شهری و امکانات و زیرساخت های شهری با ضریب همبستگی 81/0، می باشد. همچنین می توان این چنین نتیجه گرفت ضریب همبستگی بین مؤلفه ها با سطح معناداری 000/0 زیاد می باشد.

در دهه های اخیر، فضاهای شهری به دلایل مختلفی همچون کاهش نرخ اقتصادی توسعه، تغییرات جمعیتی، تعدیل ساختار صنعتی و اُفت بازار املاک و مستغلات تحت فشار بوده اند و بحث زوال و پژمردگی شهری گسترش یافته و به یک پدیده جهانی تبدیل شده است؛ ازاین رو، شناسایی عوامل تأثیرگذار بر گسترش پژمردگی شهری و برنامه ریزی استراتژیک به منظور مواجهه با گسترش این پدیده و تحقق توسعه پایدار ضرورتی اجتناب ناپذیر است. در این راستا، هدف از تحقیق حاضر شناسایی عوامل تأثیرگذار بر پژمردگی فضاهای شهری در کلان شهر تبریز است. روش تحقیق ترکیبی از رویکردهای کمّی-کیفی و با هدف کاربردی و ماهیت توصیفی-تحلیلی بوده و در راستای تجزیه و تحلیل داده ها از معادلات ساختاری مبتنی بر واریانس با روش حداقل مربعات جزئی Smart-pls استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق نیز شامل کارشناسان، مدیران و مسئولان شهری و نخبگان دانشگاهی بوده (حدود 1400 نفر) و حجم نمونه با استفاده از قواعد خاص روش حداقل مربعات جزئی و مدل اصلاح شده کوکران 344 نفر تعیین شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که بیشترین اثرگذاری در راستای شکل گیری پژمردگی شهری در کلان شهر تبریز مربوط به متغیرهای نظام مدیریتی تکنوکرات گرا و سوق یافتن منابع و امکانات به سمت دهک های پردرآمد جامعه، عدم تفکیک مداخلات در انواع بافت های شهری (جدید، قدیمی، فرسوده و غیررسمی)، فرسودگی بافت و قدیمی بودن تجهیزات و تحول در مراکز اقتصادی به ترتیب با امتیاز 791/0، 744/0، 728/0 و 639/0 بوده است. همچنین نتایج حاکی از آن است که تحولاتی همچون جابه جایی های جمعیتی و تغییر مراکز اقتصادی در دهه های اخیر موجب شکل گیری عدم تعادل های فضایی در ابعاد مختلف و پژمردگی برخی از فضاهای شهر شده است.

مقدمه : نیاز به طرح و بررسی مسائل شهری به صورت سیستماتیک و در پیوند با حوزه های اجتماعی-اقتصادی، یکی از وظایف اصلی برنامه ریزی شهری به شمار می آید. یکی از حوزه هایی که به شدت نیازمند این گونه از تحلیل است، حوزه ناکارآمدی و زوال شهری است، که عمدتا به صورت بافت های ناکارآمد و منزوی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. عدم توجه به چنین کارکردهایی، طرح های توسعه شهری را به سمت ناکارآمد متمایل می نماید. در این راستا، هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل و نتایج زوال شهری در ایران، نیز شناسایی روندهای پیش روی زوال شهری بوده است. داده و روش : جهت انجام پژوهش حاضر از روش کمی استفاده شده است. نمونه آماری مورد استفاده 10 کارشناس حوزه مطالعات شهری بوده است. دو مدل MicMac  وScenarioWizard  مورد استفاده قرار گرفته است. مدل نخست جهت شناسایی عوامل تأثیرگذار و تاثیرپذیر و مدل دوم جهت پیش بینی روندهای پیش روی شاخصه های تبیین کننده زوال شهری در ایران مورد استفاده قرار گرفته است. یافته ها : 45 شاخص مرتبط با زوال شهری مورد مقایسه قرار گرفت. تأثیرگذارترین و تأثیرپذیرترین موارد شناسایی گردید. در نهایت مشخص گردید که فساد مالی گسترده، توزیع رانتی درآمدهای نفتی (یارانه ای)، مدیریت غیریکپارچه شهری، توزیع رانتی مشاغل و پست های حکومتی، نفوذ نهادهای دولتی-حکومتی در ایجاد و پیوستن نواحی جدید به شهرها تأثیرگذارترین عوامل زوال شهری بوده اند. در ادامه مشخص گردید، 8 سناریو به سرعت بیشتر رو به زوال پیش می روند و 14 سناریو با سرعت کنونی رو به زوال خواهند بود. نتیجه گیری : توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش، برای تصمیم سازان برنامه ریزی کلان و برنامه ریزی شهری در سطوح ملی و منطقه ای کارآمد خواهد بود.

مبسوط پیشینه و هدف: برنامه ریزی کاربری اراضی به عنوان قلب فرآیند برنامه ریزی شهری در توسعه پایدار نقش اساسی دارد، به گونه ای که در شهرسازی امروز جهان، برنامه ریزی کاربری از محورهای اساسی شهرسازی و یکی از اهرم های توسعه پایدار شهری به شمار می رود. در چند دهه گذشته، شهر کاشان، با رشد و توسعه شهری و شهرک های صنعتی متعددی مواجه بوده است که این مسئله، موجب تغییرات وسیعی در اراضی شهری کاشان و نواحی پیرامون شده است. در این پژوهش روند تغییرات کاربری اراضی کاشان در چند دهه گذشته مورد بررسی قرار گرفته است. هدف این پژوهش ارزیابی کمّی کاربری اراضی شهر کاشان در راستای تحقق توسعه پایدار می باشد.  مواد و روش ها: روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی، روش جمع آوری داده و اطلاعات روش اسنادی و میدانی است. در این مطالعه، به منظور تحلیل توسعه شهری و تغییرات کاربری زمین در طی دوره های مختلف از سنجش از دور و تصاویر ماهواره ای لندست، سنجنده TM سال 1370، لندست سنجنده +ETM سال 1390، لندست 8 سال 1400 استفاده شده است. نخست، در مرحله پیش پردازش تصحیحات اتمسفری و رادیومتریک بر روی تصاویر اعمال شد. در این پژوهش برای طبقه بندی از روش طبقه بندی نظارت شده استفاده می کنیم. در این طبقه بندی از یکسری نمونه های تعلیمی برای طبقه بندی استفاده کرده ایم. سه طبقه کاربری اراضی شامل، اراضی انسان ساخت، اراضی بایر و پوشش گیاهی می باشد. سپس با استفاده از روش ماشین بردار نقشه کاربری زمین برای این سه دوره تهیه و مقایسه شد. برای ارزیابی دقت و صحت نقشه بندی های طبقه شده، ماتریس خطا تشکیل شد و براساس آن دقت کلی و ضریب کاپا محاسبه شد. پردازش و تحلیل تصاویر ماهواره ای در محیط نرم افزار ENVI 5.3 انجام شد و از نرم افزارهای Google Earth، IDRISI و ArcGIS10.8  به منظور تجزیه وتحلیل اطلاعات استفاده شده است. برای تحلیل تغییرات از تابع Crosstab در محیط نرم افزارIdrisi Selva  استفاده شده است. یافته ها و بحث: تغییرات کاربری ها و افزایش فشار ناشی از توسعه کالبدی شهر بر عرصه های طبیعی منجر به تخریب اکوسیستم های منطقه کاشان در طول ۳0 سال شده است. این تغییر کاربری اراضی بیشترین تخریب و فشار را به اکوسیستم زمین های زراعی و باغات و زمین های بایر وارد کرده است. نتایج مقایسه نقشه های کاربری اراضی در دوره های مطالعاتی نشان دهنده تغییر سطح همه کاربری ها است. به طوری که کاربری های انسان ساخت طی دوره 30 ساله پژوهش به روند رو به رشد خود ادامه داده و در مقابل از مساحت زمین بایر و زمین دارای پوشش گیاهی کاسته شده است. چنین تغییراتی موجب شد میزان مساحت این کاربری از 2562 هکتار در سال 1370 به مساحت 4689 هکتار در سال 1400 رسیده و رشدی نزدیک به 18 درصد را شاهد بوده است. در مقابل وسعت زمین دارای پوشش گیاهی از مساحت 3892 هکتار در سال 1370 به مساحت 2733 هکتار در سال 1400 رسیده و حدود 10 درصد از وسعت این زمین کاسته شده است. از دیگر اثرات توسعه، روند کاهشی مساحت زمین های بایر در محدوده مطالعه، از مساحت 5722 هکتار در سال 1370 به مساحت 4754 هکتار در سال 1400کاهش یافته است. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد که مساحت زمین انسان ساخت، از 2562 هکتار در سال1370 به 3419 هکتار در سال 1390 و 4689 هکتار در سال 1400 افزایش یافته است که این میزان توسعه شهری به ضرر کاربری های دیگر به خصوص زمین بایر و زمین دارای پوشش گیاهی بوده است، به طوری که مساحت زمین دارای پوشش گیاهی از 3892 هکتار در سال 1370 به2733 هکتار در سال 1400 کاهش پیدا کرده است. یکی از مهم ترین پیامدهای منفی چنین  تغییرات وسیعی در الگوی کاربری زمین، کاهش توان اکولوژیکی و بیولوژیکی و برهم خوردن تعادل زیست محیطی و توسعه پایدار در پیرامون شهر می باشد.

صنعت گردشگری امروزه بزرگ ترین صنعت خدماتی از لحاظ درآمدزایی و عامل مهمی برای توسعه ی اقتصادی به شمار می آید. یکی از مهم ترین اقداماتی که می تواند با کاهش وابستگی اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی موجب رشد صنعت گردشگری شود توسعه ی اقامتگاه ها و هتل ها به منظور اقامت مسافران است. استفاده از بازاریابی حسی ازجمله عوامل مؤثر در پیشرفت صنعت هتل داری است. ازاین رو، در این پژوهش، اثر بازاریابی حسی در ارزش ویژه ی برند در صنعت گردشگری را با میانجیگری متغیرهای تجربه ی برند، نگرش به برند و دلبستگی به برند بررسی می کنیم. جامعه ی آماری این پژوهش گردشگران خارجی هستند که در بهار و تابستان امسال به شهر تهران سفر کرده اند و در هتل های چهارستاره و پنج ستاره اقامت داشتند. شیوه ی نمونه گیری غیرتصادفی در دسترس و پرسش نامه به منظور جمع آوری داده ها استفاده شد. برای بررسی روایی پرسش نامه از روایی محتوایی و همچنین برای بررسی پایایی پرسش نامه از آلفای کرونباخ استفاده شد. به منظور تحلیل داده های گرد آوری شده، شیوه ی مدل سازی معادلات ساختاری از طریق نرم افزار اسمارت پی ال اس استفاده شد. براساس نتایج به دست آمده، مؤلفه ی لامسه در تجربه ی برند اثر معناداری ندارد، اما هر چهار مؤلفه ی بینایی، بویایی، چشایی و شنوایی تأثیر مثبت و معناداری در تجربه ی برند دارند. سایر فرضیه های پژوهش نیز تأیید شده اند.

امروزه کلان شهرها مهم ترین واحدهای فضایی فعالیت های اقتصادی- اجتماعی از یکسو و مظهر بلافصل این مناسبات می باشند که در پیوندهای فضایی نوینی، قلمروهای پیوسته و گسسته گسترده ای به وجود آورده و به محورهای گردش توسعه به دور خود بدل شده اند. در این راستا پژوهش حاضر به بررسی الگوی سرمایه گذاری مسکن در شهر اهواز از دیدگاه اقتصاد سیاسی فضا می پردازد. مطالعه حاضر ازنظر هدف کاربردی، و ازنظر شیوه اجرا توصیفی- تحلیلی است. در این پژوهش جهت بررسی وضعیت سرمایه گذاری مسکن در شهر اهواز از داده های مکانی و فضایی، داده ها و گزارش های طرح های توسعه شهری اهواز استفاده می شود تا از این طریق الگوی موجود سرمایه گذاری مسکن در شهر اهواز مشخص گردد. برای تحلیل داده ها از روش رگرسیون وزنی جغرافیایی، مدل موران و لکه های داغ در محیط نرم افزار ARC GIS استفاده شده و درنهایت به منظور نمایش تغییرات سرمایه گذاری مسکن از مدل Change Detection استفاده شد. نتایج حاصل بیانگر وجود افتراق مکانی و فضایی گسترده در بین محلات شهری اهواز و الگوی موجود ساخت وساز مسکن و سرمایه گذاری آن متناسب با رشد و توسعه شهر اهواز چه در مقیاس فضایی و چه در مقیاس جمعیتی نبوده و نظام سیاسی و مدیریت شهری حاکم بر شهر اهواز درواقع نتوانسته به تقاضای گروه های مختلف جامعه متناسب با توان مالی آن ها پاسخ دهد. الگوی سرمایه گذاری مسکن در کلان شهر اهواز از روند بسیار نامتعادلی پیروی کرده و در بحث سیاست گذاری مسکن، گروه های بیشتری از نظام رسمی برنامه ریزی خارج شده و در شکل گیری این پدیده علاوه بر عوامل کلان اقتصادی، عوامل کالبدی، زیرساختی، زیست محیطی و اجتماعی باعث شکاف در برخورداری از اساسی ترین حق به شهر گروه های متفاوت جامعه در ارتباط با نیاز سکونتی شده اند. بازتاب کالبدی آن به صورت گسترش بافت های حاشیه نشین، اراضی قهوه ای و بافت فرسوده در سطح محلات شهری اهواز می باشد.

طرح مسئله: حکمروایی روستایی، فرایند نوینی است که در نظام مدیریت روستایی با دارابودن اصول، معیارها و شاخص هایی متفاوت از رویکردهای مطرح شده ماقبل خود، بازیگران متعددی در عرصه روستایی دارد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان اثرگذاری شورا، دهیاری، جهاد کشاورزی، بنیاد مسکن و ... در حکمروایی روستایی شهرستان اردبیل انجام شده است. روش شناسی پژوهش: این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و براساس ماهیت، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری، 30 نفر از کارشناسان و متخصصان عرصه روستایی بودند. روش نمونه گیری در این پژوهش در ابتدا به صورت هدفمند و در ادامه گلوله برفی بود. برای تحلیل موضوع از نرم افزار مکتور بهره گرفته شد. یافته ها: تعداد نه بازیگر و نه هدف در نرم افزار تحلیل شدند و میزان اثرگذاری و اثرپذیری، رقابت پذیری و همگرایی وتوافق و واگرایی بین بازیگران بررسی شد. نتایج نشان دهنده آن است که عملکرد بازیگران در راستای تعیین و دستیابی به اهداف نقش مهمی دارد. بیشترین میزان اثرگذاری مربوط به شبکه های اجتماعی با 111 اثر و سمن ها با 100 اثر بود؛ همچنین بیشترین میزان رقابت پذیری مربوط به شبکه های اجتماعی با 05/2 است. بین 9 هدف در نظر گرفته شده برای حکمروایی، بیشترین میزان توافق بین بازیگران در رابطه با هدف مسئولیت پذیری بود. نتایج: در رویکرد حکمروایی روستایی در ادارهامور روستا، برای تقویت هدف های در نظر گرفته شده، همگرایی بین بازیگران ضروری و مشهود است. هرچند عملکرد سمن ها و شبکه های اجتماعی نقش بیشتری داشت، خروجی و نتایج نشان دهنده توافق و همگرایی بین تمام بازیگران بوده است و بازیگران بر سر اهداف تعیین شده مخالفت و واگرایی نداشتند. نوآوری: در پژوهش حاضر برای نخستین بار به تحلیل بازیگران کلیدی حکمروایی روستایی با استفاده از تکنیک مکتور توجه شده است.

ایران، با بهره مندی از پهنه وسیع جغرافیایی، غنای تاریخی و تنوع قومی، ظرفیت های بسیاری را برای توسعه گردشگری میراث ناملموس دارد؛ اما تاکنون نظام مدونی برای جذب این گونه گردشگر وجود نداشته است. ازاین رو، هدف از این پژوهش طراحی الگویی برای توسعه گردشگری میراث ناملموس در ایران با استفاده از رویکرد کیفی داده بنیاد است. بدین منظور، مصاحبه ای نیمه ساختاریافته متشکل از پنج سؤال کلی با نوزده کارشناس در این حوزه شامل استادان دانشگاه، مدیران گردشگری و راهنمایان فرهنگی تورها انجام شد. این کارشناسان با روش نمونه گیری هدفمند و با رویکرد گلوله برفی انتخاب شده بودند. داده ها با نرم افزار کیفی مکس کیودا و روش کدبندی دستی تجزیه وتحلیل شد. به منظور بررسی روایی صوری و محتوایی، یافته ها در اختیار چند نفر از مشارکت کنندگان قرار گرفت و نظر آنان اِعمال شد. پایایی نیز با روش توافق درون موضوعی بررسی شد که میزان توافق 84 درصد به دست آمد. بنابر یافته های پژوهش، عوامل علّی شامل عوامل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و دیپلماسی، بسترها و زمینه ها شامل خط مشی گذاری، سازمانی، آموزش و پژوهش و برنامه ریزی، موانع شامل نوگرایی (مدرنیسم)، دیوان سالاری (بروکراسی)، مدیریت تعارض و دولت، راهکارها شامل بازاریابی، سیستم اطلاعاتی منسجم، مدیریت رویدادها، پشتیبانی و مشارکت، و نتایج و پیامدها شامل پیامدهای اقتصادی، فرهنگی   اجتماعی، ادراکی، توسعه ای و پایداری بود. نتایج این پژوهش به سیاست گذاران توسعه گردشگری میراث ناملموس در برنامه ریزی و اجرا کمک خواهد کرد.

مسئله بحران هویت که ریشه در جریان مدرن دارد، محلات مسکونی را به عنوان واحدهای شهری، دچار آشفتگی نموده است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی ریشه های بحران هویت در محلات مسکونی، شاخص های شکل دهنده هویت در محلات مسکونی تاریخی(نمونه مورد مطالعه: محله سنگ سیاه شیراز) را مورد بررسی قرار داده تا به کمک آنها، راهکارهایی جهت باززنده سازی هویت در محلات مسکونی جدید ارائه دهد. این پژوهش از نوع کاربردی- توسعه ای و روش انجام آن کمی-کیفی است. چهارچوب نظری با استفاده از روش کتابخانه ای و مرور نوشتارهای تخصصی مربوط به هویت و محلات مسکونی تعیین شده، مدل ارزیابی هویتمندی محلات مسکونی بر اساس شاخص ها و معیارهای مستخرج از مطالعات نظری تبیین گشته و جهت ارزیابی محدوده مورد مطالعه تعیین گردید. برای سنجش هر یک از معیارها از تکنیک های مختلف مصاحبه، مشاهده عینی، سنجش طرز برخورد، مرور نوشتارها، اسناد، تحلیل نقشه های مربوط و سایر تکنیک های تجربی استفاده شده است. پس از گردآوری پرسشنامه ها و امتیازدهی به سوالات پاسخ داده شده، با استفاده از نرم افزار SPSS و روش های آماری نظیر روش دلفی، تجزیه و تحلیل صورت گرفت. بنا بر یافته های تحقیق: بازشناسی هویت محله سنگ سیاه به عنوان حوزه شهری (درهم تنیدگی، نفوذ پذیری، خوانایی) در سطح بالایی قرار دارد. این بدان معنا است که بافت محله سنگ سیاه از نقطه نظر کالبدی از شرایط مساعدی برخوردار است، اما از نظر متخصصین حوزه، برخی از تغییرات این محله در سالهای نه چندان دور، میزان هویتمندی این محله را در معرض خطر قرار داده است که به عنوان نمونه می توان به درهم تنیدگی اجتماعی از دست رفته در این محله اشاره کرد. شاخص های بازشناسی هویت این محله به عنوان سکونتگاه (امنیت، آسایش، آرامش و خودمانی بودن) نیز از میانگین نسبتا مناسبی برخوردار هستند. در قسمت تشخص که مرحله بعد از بازشناسی می باشد، این محله نمره قابل قبولی کسب نموده و در نهایت محله مزبور هویتمند تلقی گردید.

مفاهیمی چون گسست تاریخی، کارکردگرایی، سبک بین الملل و استانداردسازی همگی از ویژگی های مدرنیزم است. با پیدایش پست مدرنیزم، لزوم توجه به زمینه در ابعاد مختلف از سوی اندیشمندانی از حوزه های مختلف همچون تاریخ، فرهنگ، فلسفه، زبان، محیط زیست، روانشناسی و پدیدارشناسی مورد تأکید قرار گرفت؛ اما زمینه گرایی در شهر، فضا و به طور کلی محیط مصنوع، نیاز به بازشناسی موشکافانه تری به ویژه در ارتباط با حوزه هایی چون نشانه شناسی، معناگرایی و ساختارگرایی و نیز رویکردهایی چون سنت گرایی و بوم گرایی که چهارچوب های نظری آن را ایجاد نموده اند، دارد. با توجه به خاستگاه های گوناگون، بازگشت به زمینه گرایی از سال های 1960 تاکنون با دگرگونی هایی در نگرش، ابعاد، اصول و روش ها همراه بوده است. پژوهش حاضر با مروری بر اندیشه های تأثیرگذار بر زمینه گرایی در شهرسازی و معماری، به دنبال شناخت تأثیر جنبش ها، رویکرد ها و پارادایم های گوناگون در حوزه های مختلف در بازه زمانی 1960 تاکنون می باشد. روش پژوهش حاضر توصیفی بوده و با تشریح اندیشه های صاحب نظران زمینه گرایی در رشته معماری و شهرسازی و نیز رشته های مرتبط و پیشرویی همچون فلسفه و زبان شناسی که آبشخور اندیشه های این دو رشته اند، سه گروه اصلی و متمایز را دسته بندی می نماید. از سه دسته شناسایی شده، دسته نخست که بیشتر تحت تأثیر فلسفه و زبان شناسی اندیشمندان فرانسوی هستند؛ دسته دوم که تم رکز بیشتری بر روی تاری خ، فرهنگ، سنت گرایی، بوم گرایی و توده گرایی دارد و دسته سوم که با توجه به تاریخ، سنت، فرهنگ بومی و بوم گرایی، تلاش در همزیستی با محیط زیست داشته و در راستای همگرایی با اصول توسعه پایدار تلاش کرده است.

ژئوتوریسم ترکیبی از واژه زمین و توریسم است و به توریسمی گفته می شود که دارای جاذبه های زمین شناسی، مورفولوژیکی و فرهنگی است. هدف از این تحقیق ارزیابی میزان قابلیت و توانمندی های برخی از لندفرم های ژئومورفولوژیکی در ایجاد جاذبه های ژئوتوریستی ژئوسایت ها با استفاده از مدل کومانسکو و مدل رقابت پذیری پائوولووا می باشد. بر اساس بر اساس نتایج مدل های کومانسکو و پائولووا، پارک جنگلی فندقلو با میانگین 45/14 بیش ترین و آبشار سردابه با 85/11 کم ترین امتیاز را در بین لندفرم ها کسب کرده اند. ژئومورفوسایت های دریاچه سبلان، دریاچه نئور، گردنه حیران و پیست اسکی آلوارس به ترتیب رتبه های دوم تا پنجم قرار گرفته اند. امتیاز بالای پارک جنگلی فندقلو علاوه بر دارا بودن ارزش علمی و زیبا شناختی به خاطر وجود لندفرم های ژئومورفولوژیکی زیبا و کم نظیر حیات وحش و محیط زیست بکر آن است. نتایج حاصل از رقابت پذیری نشان داد که جنگل فندوقلو نسبت به سایر مناطق ژئوتوریستی قابلیت بیش تری برای توریست به مناطق مورد مطالعه دارا می باشد. نتیجه کلی تحقیق گویای پتانسیل بالای ارزش های ژئوسایت های مورد مطالعه است؛ اما به دلیل عدم وجود زیر ساخت های لازم مقوله ژئوتوریسم در این مناطق نیازمند برنامه ریزی های کلان در سطح منطقه ای و ملی است. در نهایت برای جذب گردشگران و شناساندن مناطق ژئوتوریستی طراحی سامانه آنلاین برای گردشگری مجازی پیشنهاد می گردد.

با توجه به وجود فضای مناسب و پتانسیل نواحی روستایی کشور، انرژی های تجدیدپذیر به عنوان گزینه ای مناسب برای تأمین انرژی مطرح شده است؛ بنابراین، هدف این مطالعه ادغام روش های تصمیم گیری چندمعیاره و سیستم اطلاعات جغرافیایی به منظور پتانسیل سنجی مناطق بهینه در سطح محلی و روستایی است تا با ارائه روش تصمیم گیری در مطالعات فضایی انرژی های تجدیدپذیر بالاترین تفکیک فضایی ممکن در این زمینه فراهم شود. در این مطالعه، جهت وزن دهی به معیارها از روش بهترین- بدترین و برای به دست آوردن نقشه تناسب جهت توسعه انرژی های تجدیدپذیر در روستاهای شهرستان مشهد از روش ترکیب خطی وزنی استفاده شده است. نتایج نشان دهنده اهمیت معیارهای محیطی و اقتصادی و نیز توجه به نوع انرژی تجدیدپذیر برای مناطق روستایی است به طوری که از مجموع مساحت منطقه مورد مطالعه، 54 درصد جهت تأسیس نیروگاه خورشیدی و 25 درصد جهت تاسیس نیروگاه بادی در کلاس مناسب هستند. روستاها در منطقه مورد مطالعه به دو گروه روستاهای برخوردار از پتانسیل انرژی بادی و انرژی خورشیدی تقسیم بندی شدند. روستاهای گروه اول عمدتاً در حاشیه جنوب غربی و روستاهای گروه دوم در حاشیه جنوبی و مرکزی شهرستان مشهد توزیع شده اند. نتایج این مطالعه می تواند برای برنامه ریزی و تصمیم گیری در تمام سطوح مدیریتی جهت توسعه انرژی های تجدید پذیر در آینده بسیار مفید باشد.

امروزه بسیاری از تناقض های موضوع تاب آوری در حوزه مدیریت بحران از تفاوتها در شناخت مفهومی، روش شناسی، طراحی شاخصها جهت سنجش و ارائه الگویی برای ارزیابی آن ناشی می شود که برآیند آن سردرگمی در مطالعات تاب آوری است. هدف این مقاله؛ به طور خاص پس از بررسی مدل های تاب آوری اجتماعی در برخورد با پیامدهای سوانح، مطالعه و ارزیابی تاب آوری اجتماعی در مواجهه با مخاطرات محیطی در شهر همدان با استفاده از روش منتخب "مجم وع میانگی ن انح راف از ح د بهینه شاخص ها" است، به عبارتی در این تحقیق شاخص های تاب آوری اجتماعی روش انتخابی در مناطق چهارگانه شهر همدان بررسی و پس از مشخص شدن عدد نهایی آنها؛ نسبت عددی آن شاخص به حد بهینه (IIF) برآورد می شود؛ با جمع فواصل به دست آمده برای هر شاخص از مقدار بهینه (IIFs) می ت وان میزان فاصله تاب آوری اجتماعی از حد بهینه هر یک از مناطق شهر همدان را در قالب فاکتور ثانویه DSF محاسبه نمود، در ادامه تاب آوری اجتماعی شهر همدان از طریق میانگین عددی DSFs مناطق چهارگانه آن در قالب فاکتور نهایی تاب آوری اجتماعی URF محاسبه می شود، با برآورد URF و از طرفی مشخص بودن سطوح سنجش ارزیابی؛ سطح تاب آوری اجتماعی شهر مورد مطالعه از بین سطوح "تاب آور، نسبتاً تاب آور، مستعد بحران، بحران آفرین و بحرانی" مشخص می گردد.در نهایت میزان کمی تاب آوری اجتماعی شهر همدان (URF) پس از بررسی شاخص های مرتبط و تعیین درصد آنها و همچنین اندازی گیری درصد تاب آوری در هر شاخص (IIF) و میزان تاب آوری اجتماعی هر منطقه (DSF) معادل 01825/1 برآورد گردید که با توجه ب ه سطوح سنجش مبنا، نتایج به دست آمده بیانگر تاب آور بودن شهر همدان در حوزه اجتماعی است.