عباسعلی قیومی

فرهنگ ایرانی در عصر متلاطم و ناپایدار هجوم فرهنگ ها، تکنولوژی ها و ابزارهای نوین ارتباطی وارده، نیازمند حراست و حفاظت می باشد. ارائه الگوی پدافند غیرعامل جهت حفظ امنیت فرهنگی در شرایطی که فرهنگ های مختلف بر فرهنگ ایرانی- اسلامی هجوم آورده اند بسیار لازم و ضروری است. این تحقیق با هدف بسط نظری مفاهیم امنیت فرهنگی در کشور و شناسایی الگوی تقویت پدافند غیرعامل جهت حفظ امنیت فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. روش ﭘﮋوﻫﺶ ﮐﯿﻔﯽ از نوع داده ﺑﻨﯿﺎد (ﮔﺮاﻧﺪد ﺗﺌﻮری) اﺳﺖ و دادهﻫﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮔﺮدآوری ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺟﺎﻣﻌﻪی آماری ﭘﮋوﻫش از ﻣﯿﺎن ﺧﺒﺮﮔﺎن فرهنگی متشکل از صاحبنظران، اﺳﺎﺗﯿﺪ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ فرهنگی کشور بودند ﮐﻪ ﺑﻪ روش ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺑﺮﻓﯽ ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ و پس از اﻧﺠﺎم 15مصاحبه ﻧﯿﻤﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﯾﺎﻓﺘﻪی ﻋﻤﯿﻖ، ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ها ﺑﻪ اﺷ ﺒﺎع ﻧﻈﺮی رﺳﯿﺪ. ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎ ﮐﺪﮔﺬاری ﮔﺮدﯾﺪ و ﭘﺲ از ﺗﻮﻟﯿﺪ 680 ﮐﺪ ﻣﻔﻬﻮم، ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ در ﻣﺮﺣﻠﻪی ﺑﻌﺪی اﻧﺘﺰاﻋﯽﺗﺮ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﻘﻮﻟﻪﺑﻨﺪی ﮔﺮدﯾﺪﻧﺪ. ﻣﻘﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺪل اﺷﺘﺮاوس و ﮐﻮربین در ﻣﺤﻮرﻫﺎی ﻣﺪل ﭘﺎراداﯾﻤﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و پیشنهادات براساس شش محور ارائه گردید.

فرهنگ شهروندی به عنوان یک مفهوم جدید در هزاره سوم، به شکل مستقیم تحت تاثیر مهارت های اجتماعی شهروندان قرار دارد. مقاله حاضر در همین راستا هدف خود را شناسایی رابط مقدمه و هدف پژوهش: فرهنگ شهروندی به عنوان یک مفهوم جدید در هزاره سوم، به شکل مستقیم تحت تاثیر مهارت های اجتماعی شهروندان قرار دارد. مقاله حاضر در همین راستا هدف خود را شناسایی رابطه دوره های آموزشی مهارت های اجتماعی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با فرهنگ شهروندی قرار داده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ شیوه اجرای آن، پیمایشی توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری در مقاله حاضر عبارتست از کلیه شهروندان شرکت کننده در دوره های آموزش مهارت های اجتماعی منطقه هشت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در شش ماهه نخست سال 1395 خورشیدی که شامل 400 نفر است. نمونه مورد مطالعه به صورت تصادفی و به حجم 196 نفر به پیشنهاد فرمول کوکران انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده ها عبارت بود از دو پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر طیف لیکرت 5 سطحی برای سنجش مهارت های اجتماعی و فرهنگ شهروندی (به ترتیب مشتمل بر 20 و 22 سوال). یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که رابطه معنا داری بین آموزش مهارت های اجتماعی و فرهنگ شهروندی شهروندان مراجعه کننده به مراکز منطقه8 سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران وجود دارد. نتیجه گیری: با استفاده از محاسبه ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن نشان داد همبستگی مثبت و معناداری بین آموزش مهارت قابلیت بیان افکار در تبادلات اجتماعی، آموزش مهارت دانش نسبت به نقش ها و ارزش های اجتماعی، آموزش مهارت های حل مسئله، آموزش مهارت های ایفای نقش های اجتماعی و فرهنگ شهروندی در جمعیت آماری مورد مطالعه وجود دارد. البته شواهد آماری کافی برای اثبات همبستگی آموزش مهارت درک شرایط مختلف اجتماعی و فرهنگ شهروندی یافت نشد.ه دوره های آموزشی مهارت های اجتماعی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با فرهنگ شهروندی قرار داده است. روش تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ شیوه اجرای آن، پیمایشی توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری در مقاله حاضر عبارتست از کلیه شهروندان شرکت کننده در دوره های آموزش مهارت های اجتماعی منطقه هشت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در شش ماهه نخست سال 1395 خورشیدی که شامل 400 نفر است. نمونه مورد مطالعه به صورت تصادفی و به حجم 196 نفر به پیشنهاد فرمول کوکران انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده ها عبارت بود از دو پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر طیف لیکرت 5 سطحی برای سنجش مهارت های اجتماعی و فرهنگ شهروندی (به ترتیب مشتمل بر 20 و 22 سوال). نتایج تحقیق با استفاده از محاسبه ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن نشان داد همبستگی مثبت و معناداری بین آموزش مهارت قابلیت بیان افکار در تبادلات اجتماعی، آموزش مهارت دانش نسبت به نقش ها و ارزش های اجتماعی، آموزش مهارت های حل مسئله، آموزش مهارت های ایفای نقش های اجتماعی و فرهنگ شهروندی در جمعیت آماری مورد مطالعه وجود دارد. البته شواهد آماری کافی برای اثبات همبستگی آموزش مهارت درک شرایط مختلف اجتماعی و فرهنگ شهروندی یافت نشد.

مقدمه و هدف پژوهش: کیفیت زندگی کاری که عامل مهمی در ارتقای عملکرد سازمانی به شمار می رود، خود تحت تاثیر فرهنگ سازمانی قرار می گیرد. تحقیق حاضر در همین راستا هدف خود را بررسی نقش و تاثیر مولفه های فرهنگ سازمانی بر کیفیت زندگی کارکنان سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران قرار داده است. جامعه آماری در این تحقیق عبارت بود از کارکنان سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در شش ماهه نخست 1395 که شامل 2500 نفر است. نمونه مورد مطالعه به صورت تصادفی و به حجم 334 نفر به پیشنهاد فرمول کوکران انتخاب گردید. روش پژوهش: ابزار گردآوری پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر طیف لیکرت 5 سطحی فرهنگ سازمانی(بر اساس مولفه های فرهنگ سازمانی رابینز) مشتمل بر 60 سوال و یک پرسشنامه استاندارد کیفیت زندگی کاری والتون مشتمل بر 35 سوال (گویه) که روایی آنها با اخذ نظر اساتید راهنما و مشاور و پایایی آنها از طریق محاسبه آلفای کرونباخ (به ترتیب با مقادیر آلفای 817/0 و 843/0) احراز گردید. یافته ها : نتایج تحقیق با استفاده از تحلیل واریانس و تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان داد که مولفه های فرهنگ سازمانی رابینز به استثنای دو مولفه یکپارچگی و الگوی ارتباطی،بر کیفیت زندگی کارکنان سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران تاثیر دارند. نتیجه گیری: هم چنین مشخص شد که بیشترین تاثیر در این میان مربوط به مولفه خلاقیت فردی و کمترین تاثیر مربوط به مولفه رهبری بوده است.  

مقدمه و هدف پژوهش: در تحقیق حاضر عدالت سازمانی به مثابه متغیر مستقل، و رفتار شهروندی سازمانی به مثابه متغیر وابسته در نظر گرفته شده است با نظر داشت مطالب بیان شده و با عنایت به عدم توجه لازم به این موضوع مشکلات و کاستی های فراوانی در ارائه خدمات به مشتریان، تعهد کارکنان، مشارکت فعال آنان و در نتیجه عملکرد مثبت کارکنان ایجاد نموده است که در نتیجه ما در این تحقیق بر آنیم که بررسی نماییم آیا عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی از دیدگاه کارکنان سازمان های فرهنگی تاثیر دارد؟ روش پژوهش: تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر روش گردآوری داده ها، توصیفی و از حیث تاثیر بین متغیرهای تحقیق از نوع همبستگی است. روش انجام تحقیق نیز به صورت پیمایشی بوده و با استفاده از دو عدد پرسشنامه استاندارد شده در خصوص موضوعات رفتار شهروندی سارمانی (پرسشنامه 20 سوالی ارگان) و عدالت سازمانی (پرسشنامه20 سوالی نیهوف و مورمن) اطلاعات مورد نیاز از بین 218 نفر از کارکنان معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال به عنوان نمونه آماری جمع آوری گردیده است. یافته ها: با توجه به ضرایب همبستگی اسپیرمن بین ابعاد عدالت سازمانی و رفتارشهروندی کارکنان، شاخص عدالت توزیعی با داشتن بالاترین ضریب همبستگی با متغیر رفتار شهروندی سازمانی یعنی0/507 بالاترین اولویت را در تاثیر بر این متغیر به خود اختصاص داده است. شاخص های عدالت مراوده ای با ضریب همبستگی 0/384 و عدالت رویه ای با ضریب همبستگی 0/214 به ترتیب در اولویتهای دوم و سوم قرار دارند. نتیجه گیری: باتوجه به نتایج آزمون فرضیه ها، عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان سازمان های فرهنگی تاثیر گذار است. یعنی تمام فرضیه های مطرح شده مورد تأیید قرار گرفت.

مقدمه و هدف پژوهش:مقوله شناسایی و ارزیابی میزان تأثیر مؤلفه های فرهنگی مؤثر بر تحول سازمانی، از نیازهای مهم معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران می باشد و یافته های پژوهش می تواند کمک شایانی را به این سازمان بنماید. بنابراین توجه به مؤلفه های فرهنگ سازمانی تأثیرگذار بر تحول سازمان، امری مهم محسوب شده که در این پژوهش به دنبال آن است تا با استخراج مؤلفه های فرهنگی اثرگذار بر تحول، اولویت بندی هر کدام از این مؤلفه ها را در معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران مشخص نماید. روش پژوهش:با استفاده از مدل فرهنگ سازمانی دنیسون، چهار مؤلفه های فرهنگ سازمانی مؤثر بر تحول سازمانی شناسایی شد و با توزیع و جمع آوری 501 پرسشنامه در میان کارکنان سازمان صورت گرفت اطلاعات مورد نیاز پژوهش جمع آوری شده و با بهره گیری از نرم افزار SPSS و استفاده از آزمون نشانه تک نمونه ای که معادل نا پارامتری آزمون تی تست یک طرفه است، داده های جمع آوری شده مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها:مؤلفه های: فرهنگ مشارکتی، فرهنگ انطباق پذیری، فرهنگ مأموریتی و فرهنگ قابلیت سازگاری بر تحول سازمانی در معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران اثرگذار است. اولویت اول مربوط به مؤلفه فرهنگ مشارکتی و اولویت های دوم تا چهارم، به ترتیب مربوط به مؤلفه فرهنگ مأموریتی، مؤلفه فرهنگ انطباق پذیری و مؤلفه فرهنگ سازگاری است. نتیجه گیری:بر مبنای نتایج و یافته های پژوهش و مشخص شدن ارتباط معنادار بین مؤلفه های فرهنگ سازمانی مؤثر بر تحول سازمانی وجود دارد.

مقدمه و هدف پژوهش: این مقاله برآمده از پژوهشی که با روش توصیفی پیمایشی انجام شده است، نظر جامعه نمونه در خصوص وضعیت مؤلفه های هویت ایرانی اسلامی از لحاظ قومی و قبیله ای، ایرانی، دینی (اسلامی)، مذهبی (شیعه) و جهانی جمع آوری، سپس با استفاده از عملیات و محاسبات آماری وضعیت هویت به لحاظ اهمیت و اولویت عضویت در جوامع، ارتباط فرهنگ ایرانی با فرهنگ اسلامی، تعلّق خاطر به هویت ایرانی اسلامی در میان جامعه آماری سنجیده شده است.  روش پژوهش: پژوهش حاضر را با توجه به ماهیت تحقیق و موضوعیت یک پژوهش توصیفی تحلیلی است. این تحقیق با استفاده از پرسشنامه انجام شده و محقق در گام نخست اعتبار داده های جمع آوری شده را با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محک زده، سپس اطلاعات جمع آوری شده، دسته بندی و تجزیه و تحلیل گردید. در این تحقیق با آزمون نسبت مؤلفه های هویت ایرانی-اسلامی مورد سنجش قرار گرفت و با آزمون فریدمن مؤلفه های هویت ایرانی-اسلامی بر اساس اهمیت و رتبه درجه بندی گردید. یافته ها: نتایج به دست آمده از تحقیق نشان می دهد اکثر دانشجویان بر این باورند که: فرهنگ ایرانی و فرهنگ اسلامی عجین شده است و گسترش اسلام در جهان باعث رضایت و خشنودی شان می گردد؛ بین فرهنگ ایرانی و فرهنگ شیعه فاصله ای وجود ندارد و شیعه بودن نشانه ایرانی بودن است؛ احساس تعلّق به هویت ایرانی– اسلامی دارند. نتیجه گیری: در راستای ارتقاء مؤلفه های هویت ایرانی-اسلامی در میان دانشجویان در محورهای اجرای موارد ذیل پیشنهاد می گردد: حفظوارتقاییکپارچگیبینهویتایرانیواسلامی؛ تأکیدبرباورهایاسلامی، ایرانی،منطقه ای،محلیوقومی؛ تأکیدمتوازنبرتمامیاَبعادهویت ایرانی-اسلامی در دانشگاه؛ بسترسازیبرایتربیت دانشجویانهویتیابوهویتجو در دانشگاه.

مدیریت دانش از راه های بهبود بخشیدن به شرایط بقاء سازمان است. زمانی به طور موفقیت آمیز در سازمان اجرا می گردد که از قبل زمینه فرهنگی مناسب با این نظام بسترسازی شده باشد. چرا که هدایت نمودن دانش موجود در سازمان یک امر انسانی است و به طور کامل مربوط به منابع انسانی می شود و تابعی از فرهنگ کارکنان سازمانی می باشد. بنابراین سازمان ها باید برای اجرای موفقیت مدیریت دانش، فرهنگ متناسب با آن را ایجاد نموده و براساس آن عمل نمایند. لذا هدف از این تحقیق بررسی رابطه فرهنگ سازمانی (مدل کویین) با امکان پذیری استقرار مدیریت دانش در شرکت انتقال گاز ایران می باشد. جامعه آماری مورد تحقیق کارکنان رسمی شرکت انتقال گاز ایران می باشد. برای گردآوری داده ها از دو پرسشنامه ""فرهنگ سازمانی"" برگرفته از کامرون و کویین و پرسشنامه ""مدیریت دانش"" برگرفته از شرون لاوسون استفاده شده است. نتیجه آزمون فرضیه اصلی این پژوهش حاکی از آن است که بین فرهنگ سازمانی و امکان پذیری استقرار مدیریت دانش رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. هم-چنین نتایج سایر فرضیات بیانگر آن است که بین همه انواع فرهنگ سازمانی (فرهنگ گروهی، فرهنگ ویژه سالاری، فرهنگ بازاری، فرهنگ سلسله مراتبی) با امکان پذیری استقرار مدیریت دانش رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان می دهد که در شرکت انتقال گاز ایران از میان انواع فرهنگ سازمانی، تنها فرهنگ ویژه سالاری می تواند به عنوان یک فرهنگ پیش بین و اثرگذار بر مدیریت دانش تلقی شود.

در این مقاله د ر راستای تبیین مفهوم مهندسی فرهنگ با رویکرد آینده پژوهی ، نخست ضمن ار ائ ه مفاهیم مهندسی فرهنگ و رویکردهای مختلف در این خصوص و معرفی روشهای آینده پژوهی نسبت به بررسی فرهنگ موجود و شناخت نقاط قوت و ضعف آن اقدام گردیده و راههای رسیدن به فرهنگ مطلوب با استفاده از رویکردهای آینده پژوهی مشخص می گردد . در ادامه ، سطوح مولفه ها و شاخص های مورد نظر بر اساس دیدگاه ادگار شاین و با کمک تحقیقات انجام شده توسط هافستده، محسنی و چلبی جهت اعمال تغییرات در فرهنگ   موجود با رویکرد آینده پژوهی شناسایی شده و سپس مولفه ها و شاخص های فرهنگ مطلوب در آینده بر اساس   و سایر روشه ای     MATLAB نظر سنجی از نخبگان فرهنگی جامعه مشخص شده و در نهایت با استفاده از نرم افزار آماری چون میانگین هندسی و     ... اطلاعات جمع آوری شده تجزیه و تحلیل و الگوی فرهنگ مطلوب ارائه شده است     . پس از انجام مراحل فوق با توجه به وجود شکاف بین فرهنگ موجود و فرهنگ مطلوب سعی گردیده تا با استفاده از تکنیک های آینده پژوهی از جمله سناریو نویسی را ه کارهای پر کردن انحرافات و شکا فهای موجود بین   دو وضعیت فرهنگ در قالب یک الگوی مهندسی فرهنگ ارائه شود    

این پژوهش در راستای تبیین مهندسی فرهنگ در سازمان های ایرانی به بررسی و تلفیق نظریات ادگار شاین ، رابینز، لیتوین و استرینگر در سه مرحله مختلف اقدام نموده و سپس مولفه های فرهنگ سازمانی مربوط به هر نظریه را معرفی کرده است و این سوال را مطرح می نماید که چگونه م ی توان مدلی را برای مهندسی فرهنگ در سطح سازمان های ایرانی طراحی و ارائه نمود؟ لذا بدنبال پاسخ به این سوال و نیز ب ه منظور تعیین اهمیت هر یک از سطوح و مولفه های مطرح شده با توزیع پرسشنامه ای بین 14 تن از نخبگان و مدیران سازمان توسعه برق ایران و سازمان بازنشستگی کشوری به جمع آوری اطلاعات پرداخته است     . این پژوهش به روش توصیفی – پیمایشی انجام گرفته و نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان می دهد که مدل ارائه شده در این پژوهش قابلیت اجرا در   سازمان های مختلف را نیز دارد       .