حمید پارسانیا

حمید پارسانیا

مدرک تحصیلی: دانشیار دانشگاه تهران
پست الکترونیکی: h.parsania@yahoo.com

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۱۵۷ مورد.
۶۱.

چارچوب نظریه پیشرفت و تکامل از منظر استاد مطهری(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: نظریه پیشرفت تکامل حقیقی تکامل مجازی تکامل فردی تکامل اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 13 تعداد دانلود : 421
با گذشت نزدیک به 40 سال از انقلاب اسلامی، کشور ایران نیازمند الگویی بومی و اسلامی برای پیشرفت است؛ الگویی که متناسب با مبانی شکل گیری انقلاب و در راستای اهداف ترسیمی رهبران الهی آن باشد. برای ترسیم الگوی پیشرفت، اولین گام مفهوم پردازی است و هدف آن رسیدن به چارچوبی نظری برای یافتن حدود پیشرفت است. فواید دیگر آن، امکان تشخیص پیشرفت واقعی از پیشرفت مجازی و توان تشخیص پیشرفت صحیح از غیر آن است. در این تحقیق به بررسی مفهوم، مبانی و انواع تکامل جامعه انسانی از منظر استاد مطهری پرداخته شده است و در نهایت به چارچوبی نظری برای تعیین حدود پیشرفت منتهی گردیده است. در این چارچوب، انواع پیشرفت در چهار عرصه: فرهنگی، تمدنی، روحی، و جسمی، به شکل نموداری تصویر شده است؛ البته در ادامه، با ترسیم روابط میان این چهار عرصه و وزن دهی به این روابط بر اساس تقدم و تأخر و میزان اهمیت هر یک از آنها، می توان این چارچوب را تکمیل و از آن در الگو پردازی پیشرفت در حوزه های مختلف اجتماعی بهره جست.
۶۲.

رویکردی اجتماعی به مبادی عرفانی نظریه فطرت با تأکید بر اندیشۀ عالمه طباطبایی (ره) و استاد مطهری (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فطرت مبادی وجودشناختی ادراکات و گرایشات افعال و ملکات عشق و شوق علامه طباطبائی مرتضی مطهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 65 تعداد دانلود : 656
نظریه فطرت در اندیشه متفکرین مسلمان همواره مورد توجه بوده است؛ در این میان حکمت متعالیه با توجه به طرح قرآن برهان عرفان، وجوه متفاونی بدان بخشیده است که منجربه استحکام در مفصلبندیِ نظریه مذکور شده است. در بین حُکمای صدرایی، علامه طباطبائی (ره) و استاد مطهری (ره) نظریه فطرت را نه تنها در ثمرات فعلی و فکری، بلکه مبتنی بر ظرفیتهای عرفانی حکمت متعالیه مورد تحلیل قرار دادند. بدین معنا فطرت به لحاظ وجودی یکی از وجوه حقیقت محمدیه(ص) می باشد که خداوند آن را در نفوس جهت تکوین صبغه الهی قرار داده است؛ طبق تقریر علامه و مطهری، به واسطه فطرت، شوق و عشق به کمال مطلق و مطلق کمال در ذات موجودات نهاده شده است. انسان به واسطه قوه ناطقه، بالاترین مرتبه از فطرت را داراست تا حدی که می تواند با فطرت خویش به درجه اتحاد با حقیقت محمدیه(ص) نائل شود. از سوی دیگر فطرت، نقش وجودی در فعل و فکرِ انسان و جامعه نیز دارد؛ چه اینکه هر کنش انسانی و اجتماعی مقرون به شوق به کمالات می باشد که در حاشیه فطرت پا به عرصه جهان اجتماعی نهاده و زیست جهان را شکل می دهد. پرسش مقاله این است که علامه و استاد مطهری با توجه به ظرفیتهای نظریِ حکمت متعالیه چگونه نسبت مبادی وجودشناختی فطرت را با ثمرات اجتماعی آن پیوند زده اند؟ در این نوشتار از روش شناسی بنیادین استفاده شده است؛ بنابراین مبنای نظری نوشتار متکی بر نظریه فطرت در حکمت متعالیه و چارچوب روشی آن، مبتنی بر روش شناسی اجتهاد متوسط است که در پی یافتن مسیر تحلیلی علامه و استاد مطهری پیرامون سؤال فوق می باشد.
۶۳.

نسبت مفهوم عقل در قرآن و روایات با عقل در فرهنگ و تاریخ اسلام

نویسنده:

کلید واژه ها: معانی عقل عقل در قرآن عقل در تاریخ اسلام عقل در فرهنگ اسلامی عقل خود بنیاد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفهوم شناسی
تعداد بازدید : 853 تعداد دانلود : 771
مقاله رویکردی تاریخی و فرهنگی به معانی عقل در جهان اسلام دارد و با روش توصیفی – تحلیلی نقش قرآن و متون دینی را نسبت به معانی و اصطلاحات عقل در فرهنگ اسلامی دنبال می کند. در بخش نخست مفاهیم و معانی ای که عقل در تاریخ اسلام با آنها مواجه شده است شناسایی می شود و این معانی براساس ملاک های مختلف دسته بندی می شود. در بخش دوّم با رعایت دسته بندی های معانی و اصطلاحات تاریخی و فرهنگی عقل نسبت آنها با متون و دیگر نصوص دینی شناسایی می شود، این روش نشان می دهد که کدام یک از اصطلاحات و معانی عقل می تواند تحت تأثیر حضور و نفوذ فرهنگی متون اسلامی شکل گرفته و یا فرصت بسط و گسترش یافته باشد و کدام یک از آنها تحت تأثیر عوامل خارجی و یا داخلی دیگر پدید آمده و با مقاومت متون و نصوص دینی مواجه شده و یا می شوند.
۶۴.

صداقت خبری؛ مؤلفه های سازندة «خبر صادقانه» برای بخش های خبری تلویزیون جمهوری اسلامی ایران(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: اخلاق صداقت خبر تلویزیونی ژورنالیسم فقه خبر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات روزنامه نگاری و روابط عمومی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات گروه های ویژه اخلاق در رسانه
تعداد بازدید : 408 تعداد دانلود : 767
رسیدن به این نتیجه که تلویزیون در ذات خود دروغ گوست، اغراق به نظر می رسد؛ اما این نتیجة قطعی است که در تلویزیون، به ویژه در برنامه های خبری، امکان سوگیری، تحریف، بازسازی، جعل واقعیت، جانب داری و غیره وجود دارد. این مقاله می کوشد با توجه به سه منبع معرفتی «پژوهش های انجام شده در حوزة ارتباطات و ژورنالیسم»، «آیین نامه ها و منشورهای اخلاقی بین المللی» و «پژوهش های فقهی حوزة خبر»، مؤلفه های تأمین کنندة صداقت در خبر را استخراج کند و در واقع مشخص سازد که چه شاخصه هایی باید در خبر وجود داشته باشد، تا خبر، صادقانه خوانده شود. یافته های این پژوهش نشان می دهد بر اساس اصول حرفه ای ژورنالیسم، منشورهای اخلاقی بین المللی، قواعد و دیدگاه های فقهی، تولیدات خبری سازمان صدا و سیما برای احراز صفت «صداقت» باید از مؤلفه های «بی طرفی»، «عینیت»، «انصاف»، «صحت» و «جامعیت» به منزلة شاخصه های تأمین کننده صداقت خبری برخوردار باشد.
۶۵.

صورت بندی روش تأویل و تأثیر آن بر علوم اجتماعی با تأکید بر اندیشه آیت الله جوادی آملی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: باطن تأویل وجودی تأویل مفهومی خرق حجاب بازگشت به اصل پدیده اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات تاریخ فلسفه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
تعداد بازدید : 170 تعداد دانلود : 407
روش تأویل براساس حکمت متعالیه، ویژگی های خاصی دارد. این روش وقتی برای فهم پدیده های اجتماعی به کار می رود، توصیفی عمیق از آنها عرضه می کند. هدف این نوشتار صورت بندی روش تأویل براساس حکمت متعالیه و با تأکید بر آراء آیت الله جوادی آملی است. در این مقاله پس از اشاره به مبانی و مراحل روش تأویل براساس حکمت متعالیه، به تبیین ""تأویل وجودی"" و ""تأویل مفهومی"" پرداخته و دو مرحله ""خرق حجاب"" و ""بازگشت به اصل"" برای رسیدن به چهره باطنی پدیده ها بیان می شود. یافته های این پژوهش چنین است: «دانشمند علوم اجتماعی با به کارگیری این روش پس از خرق حجاب های فهم پدیده اجتماعی، به اصل و چهره باطنی آنها که همان نماد و نشانه بودن است می رسد»؛ «چهره باطنی پدیده های اجتماعی، نشانه ها و نمادهایی هستند که اسما و صفات الهی را در صحنه اجتماعات انسانی و روابط حاکم بر آنها نشان می دهند»؛ نتیجه اینکه، فهم پدیده های اجتماعی، اعم از حقیقی و اعتباری، جز در پرتو فهم اسماء الهیِ حاکم بر آن ها امکان پذیر نیست.
۶۶.

بررسی مقایسه ای مواجهه ی امام خمینی (ره) و علمای سنتی با سنت»در دوره ی منتهی به وقوع انقلاب اسلامی»

کلید واژه ها: تجدد امام خمینی انقلاب اسلامی روحانیت تحجر احیای سنت تکرار سنت نومید از سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 250 تعداد دانلود : 655
امام خمینی، علاوه بر تمایزگذاری بین فکر و عمل خود با متجددین، ضمناً بین خود و برخی جریان های سنتی و از جمله متحجرین نیز تمایز می گذارد. او نسبت به برخی مقولات فقهی یا رسومات مذهبی سنتی نیز دیدگاه انتقادی و احیاگرانه داشت. این مقاله با قرار دادن امام در قالب جریان «احیای سنت»، او را در مقابل دو جریان اصلی می داند: نخست متجددینی که در چهارچوب رویکردهای «بازگشت به سنت» و «رد سنت» نظریه پردازی کرده اند، و دیگری «علمای سنتی». تأکید مقاله بر بیان تمایزات دیدگاه ایشان با رویکرد علمای سنتی است و نشان می دهد که این گروه اخیر یک دست نبوده، و در درون خود دسته بندی هایی دارند: دست کم می توان دو گروه معتقد به «تکرار سنت» و «نومید از سنت» را از یکدیگر تفکیک کرد. بر همین اساس نیز نسبت تفکر و عمل امام با آنها دارای مرتبه بندی بوده، و یکسان نیست. برای این کار مقاله ضمن بحث تاریخی، و شناسایی بافت گفتمانی که امام خمینی درون آن عمل کرده، از شیوه ی تحلیل اسنادی و تحلیل متن بر اساس گفتار و نوشتار امام خمینی سود برده است.
۶۷.

روش شناسى علم دینى ناظر به علوم انسانى(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حکمت متعالیه متافیزیک علوم انسانى نظریه اجتماعى علم دینى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 409 تعداد دانلود : 697
داعیان علم دینى معتقدند که علوم، اعم از انسانى و طبیعى، در دامنه و حاشیه متافیزیک به وجود آمده و بسط یافته اند؛ لذا با تغییر در متافیزیک، علوم نیز متحول خواهند شد. به عبارت دیگر، چنانچه متافیزیک الهى باشد، علوم نیز الهى مى شوند و چنانچه متافیزیک سکولار و این جهانى باشد، علوم نیز سکولار خواهند شد. با این حال، براى ایجاد تغییر و تحول در علوم، ارائه روش هایى بایسته و ضرورى است. هدف پژوهش پیش رو، ارائه روشى براى تغییر در علوم انسانى متناسب با چارچوب هاى علم دینى است. روش مقاله، تحلیلى برهانى است.
۶۸.

هانری کربن و تمهید علم فرهنگ معنوی(مقاله پژوهشی حوزه)

تعداد بازدید : 202 تعداد دانلود : 196
این مقاله طرح نظری هانری کربن درباره «دانش فرهنگ معنوی» را شرح داده است. فرضیه مقاله آن است که کربن برای دانش فرهنگ معنوی طرحی ارائه کرده است؛ مبانی نظری آن را بیان و روش ویژه ای طرح کرده است و حتی در آثارش مصادیقی از آن را به تفصیل بیان کرده است. هدف این پژوهش، تشریح امکان طرح نوعی متفاوت، از دانش فرهنگ است که با سنت دینی قرابت دارد و دچار تاریخ گرایی و لاادری گری رویکردهای مدرن، نیست. روش پژوهش مطالعه اسنادی آثار «هانری کربن» و نیز آثار مربوط به وی، بر اساس الگوی «روش شناسی بنیادین در تکوین نظریه های علمی» است. نتیجه پژوهش آن است که هانری کربن توانسته تا حد زیادی، نوعی متمایز از دانش فرهنگ معنوی، بر اساس مبانی فلسفه اشراقی و حکمت شیعی و روش پدیدارشناختی را معرفی کند. آثار وی می تواند در نقد و فهم فرهنگی و هنری، می تواند سرمشقی برای این حوزه باشد. البته طرح نظری کربن از جهاتی مبهم یا ناتمام است که سبب شده اندیشمندان متأخر به صورت های مختلفی از آن استفاده کنند. این مقاله در بخش ارزیابی این موارد را بررسی کرده و پیشنهادهایی را به اجمال در خصوص کاربست اندیشه وی ارائه داده است.
۶۹.

دلالت های نظریه اعتباریات برای تحول در علوم انسانی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: علامه طباطبایی نظریه ادراکات اعتباری اعتباریات تحول در علوم انسانی علوم انسانی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 366 تعداد دانلود : 129
نظریه ادراکات اعتباری، از مهمترین زوایای فلسفه اسلامی است که ارائه نظام مند آن به ابداع علامه طباطبایی، صورت گرفت. اهمیت این نظریه در نظام فلسفی علامه طباطبایی آنقدر زیاد است که در اکثر قریب به اتفاق آثار ایشان، اشاره ای موجز یا مبسوط به آن شده است. این نظریه با تمایزی که میان ادراکات حقیقی و اعتباری قائل می شود، از یک سو علوم حقیقی را از گزند خطاهای معرفت شناسانه حفظ می کند و از دیگر سو خلأ تئوریکی که میان ذخائر غنی فلسفه اسلامی و علوم اجتماعی کاربردی شکل گرفته را پُر می نماید. از این رو، می تواند تأثیر عمیقی بر حوزه های گوناگون علوم انسانی و علوم اجتماعی بگذارد. پیوند اعتباریات با حقایق، از مهمترین اجزای این نظریه است که تمایز جدی آن با رویکردهای اثبات گرا و معناگرا را نشان می دهد. تبیینی که علامه در آثار گوناگون خود از این نظریه داشته اند، زمینه خوبی برای تحلیل و نقادی رویکردهای اثبات گرا و معناگرا فراهم می کند و بَستر تحول در علوم انسانی بر اساس مبانی و مبادی حکمت اسلامی را فراهم می آورد.
۷۰.

نقش و جایگاه عقل در اخلاق از منظر فارابی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سعادت عقل اخلاق فارابی لذت تعلیم تأدیب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی فلسفه مشاء
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  5. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و..]
تعداد بازدید : 638 تعداد دانلود : 506
بررسی ارتباط عقل و اخلاق، از مباحث گریز ناپذیر فلسفی در زمینه اخلاق است. فارابی نیز یکی از تأثیرگذارترین فلاسفه مسلمان در حوزه اخلاق است. اما این که از منظر فارابی، عقل چه نقش و جایگاهی در اخلاق دارد، پرسشی است که در این نوشتار در پی پاسخ گویی به آن است. از این رو، ابتدا نظریه عقل از دیدگاه فارابی مطرح می شود. نظریه ای که پایه و اساس آن، بر ارتباط عقل انسانی با عالم مفارق از ماده، به وساطت و فیض عقل فعال گذارده شده است. سپس مفهوم اخلاق از نگاه وی و غایت اخلاق که همان «سعادت» است، تشریح شده، در نهایت، از جنبه های مختلف، جایگاه و نقش عقل را در رسیدن به سعادت بررسی می کنیم. شایان ذکر است که سعادت در دستگاه معرفتی فارابی، یک مفهوم بسیط نیست، بلکه مفهومی مرکب است و برای درک معنای آن، باید ارتباط آن با مفاهیمی چون اراده و اختیار، لذت، معرفت و تعلیم و تأدیب روشن شود. در این میان، پس از تعریف مفهوم عقل و انواع آن از نگاه فارابی، چگونگی بروز و ظهور و نقش آفرینی آن در هر یک از مفاهیم فوق الذکر، روشن شده، مشخص می شود که فارابی بر خلاف برخی فلاسفه اخلاق، فیلسوفی است که جایگاه بسیار پررنگی برای عقل در اخلاق قائل شده است و این مسأله را نیز از مسیرهای گوناگون و با مفاهیم متفاوت، نشان داده است.
۷۱.

روش شناسی فارابی در علوم اجتماعی و فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روش روش شناسی فارابی علوم فرهنگی هستی شناسی معرفت شناسی روش شهودی و وحیانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 85 تعداد دانلود : 496
بحث متدولوژی و استراتژی های پژوهش در علوم اجتماعی از اهمیت و ارزشی ویژه ای برخوردار است، اما از آنجا که در ادبیات علمی گذشته گان توجه اندکی به منطق و روش برای خلق معرفت می شد، پرداختن پیشینیان نظیر فارابی و ابن خلدون به مقوله متدولوژی و تکنیک های پژوهشی و استانداردهای علمی به سبک و سیاق امروزی آنهم به صورت آگاهانه، فعالیت ارزشمندتری به حساب می آید. به خصوص تأمل و دقت های ژرفی که فارابی نسبت به بحث متدولوژی از خود نشان داده است به گونه ای که می توان او را پیش گام در طرح مباحث روش شناسی دانست. این نوشتار در پی آن است تا با تعمق در آثار فارابی، یعنی "احصاء العلوم"، "علم مدنی" و" آراءاهل مدینه فاضله" و برخی دیگر آثار او که به بحث متدولوژی پرداخته، قواعد و اصول روش شناختی که مؤلف از آن بهره برده است را استخراج، طبقه بندی و تشریح نماید و تلاش دارد تا شیوه هایی که فارابی در مقام گرد آوری و تحلیل داده ها و نقد ارزیابی آرای دیگران به کار گرفته است توضیح دهد. قبل از آن، به مفروضاتی در مورد ماهیت واقعیت اجتماعی که از آن به مفروضات "هستی شناختی" یاد می شود و نیز مجموعه ی مرتبطی از مفروضات در مورد شیوه ای که معرفت نسبت به این واقعیت را می توان بدست آورد یعنی مفروضات "معرفت شناختی" و نیز مفروضات "انسان شناختی" که نقش مقدمی در بحث روش ها دارد، به اجمال پرداخته است.
۷۲.

جایگاه زمان و مکان در روش شناسی بعد از هجرتِ پیامبر اکرم (صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهِ وَسَلَّم) در گذر از جامعه ی

کلید واژه ها: روش شناسی پیامبر (ص) جامعه ی جاهلی بعد از هجرت زمان و مکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 23 تعداد دانلود : 540
پیامبر اکرم (صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهِ وَسَلَّم) در جامعه ای به راه قویم قرآن دعوت می نمود، که مردم به سوی باطل هجوم آورده و فساد و ظلم بر تمام شؤون زندگی آنان مستولی بود، با این وجود، خداوند سبحان می خواهد به دست آن حضرتحق را حکومت داده، دل های مردم را از پلیدی شرک پاک کند و رفتارشان را پیراسته و اجتماع شان را اصلاح سازد. پیامبر خاتم (صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهِ وَسَلَّم) در دوران دعوت ده ساله ی بعد از هجرت خود با موقعیت های مختلف از حیث زمان و مکان و با مردمی متفاوت از حیث روان شناختی و جامعه شناختی مواجه بود که این خود اقتضائات متفاوتی را به دنبال داشت. لذا در این مقاله به این سؤال پاسخ داده خواهد شد که آیا این اقتضائات مختلف چه از بُعد روان شناختی و جامعه شناختی و چه از بُعد نقش زمان و مکان در روش شناسی آن حضرت لحاظ شده است؟ با مطالعه و تحلیل کتب تاریخی، سیره، مغازی، تراجم و تفاسیر این نتیجه به دست آمده است که رسول الله (صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهِ وَسَلَّم) هماز حیث روان شناختیو جامعه شناختی رعایت ظرفیت عقول مردم می نمود، و هم با لحاظ این عبارت که هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد با تأسیس مسجد، تخریب مسجد، اعزام دعات، ایجاد وحدت ملّی، ارسال پیک به سران کشورها، مذاکراه و... توانست گستره ی اسلام را به گستردگی جهان وسعت بخشد.
۷۳.

بررسی روش شناسی دانش تربیت اسلامی بر اساس رویکرد اسلامی سازی معرفت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم دینی اسلامی سازی معرفت روش شناسی پژوهش در تربیت اسلامی دانش تربیت اسلامی نظریه پردازی در تربیت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 584 تعداد دانلود : 921
این پژوهش به بررسی رویکرد اسلامی سازی معرفت به عنوان قدیمی ترین رویکرد در زمینه ی نظریه پردازی در دانش تربیت اسلامی می پردازد. بدین منظور در نخستین گام، مقصود از اصطلاحات «اسلامی سازی معرفت»، «تربیت اسلامی» و «روش شناسی» بیان گشته و سپس در ادامه، مهم ترین آرای اندیشمندان این رویکرد -با تمرکز بر آرای عبدالرحمان نقیب، تربیت پژوه مسلمان مصری- در دو سطح مبانی و روش شناسی ارائه می شود. در پایان نیز به مهم ترین نقاط قوت و ضعف این رویکرد و میزان توفیق پیروان آن در دست یابی به اهداف خود اشاره خواهد شد. به نظر می رسد هرچند این رویکرد نقش به سزایی در شکل گیری یک جریان فرهنگی اجتماعی نسبت به ضرورت بازتولید دانش تربیت اسلامی و تدارک ادبیات علمی در این زمینه داشته است، اما ضعف در مبانی و عمق نظری این رویکرد، از مهم ترین نقاط کور آن به شمار آمده و امکان نقش آفرینی جدّی در فضای علوم تربیتی معاصر را از آن سلب می نماید.
۷۴.

روش شناسی اندیشه اجتماعی ابن رشد(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: روش شناسی ابن رشد عقل وحی برهان تأویل مدینه فاضله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 865 تعداد دانلود : 965
مقاله حاضر به «روش شناسی اندیشه اجتماعی ابن  رشد» می پردازد. ابن رشد از فیلسوفان متعلق به غرب عالم اسلام و شارح آثار ارسطو است. روش شناسی او متفاوت با فیلسوفان شرق عالم اسلام، مانند ابن سیناست. تربیت در خانواده ای اهل علم و تصدی جایگاه های مهم حکومتی، از عواملی هستند که زمینه را برای ارتقای علمی و ترویج اندیشه در رویارویی با مسائل مطروحه در آن زمان برای او فراهم آوردند. باور به توحید و نبوت در کنار غایت گرایی و همچنین اعتقاد به عقل و وحی به عنوان - دو منبع معرفتی مهم - مبانی ای هستند که بر روش و اندیشه او تأثیرگذار بوده اند. تأویل، برهان و روش انتقادی، دلالت های روش شناختی ابن رشد است که به آنها ملتزم بوده و در اندیشه اجتماعی خود بر اساس آنها مشی نموده است. تلفیق میان دین و فلسفه و ترسیم مدینه فاضله مسائلی پیش روی ابن رشد بوده که با روش های مذکور به آنها پاسخ گفته است.
۷۵.

روش شناسی دانش تربیت اسلامی بر اساس رویکرد استنباطی تأسیسی دکتر خسرو باقری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم دینی خسرو باقری روش شناسی تربیت اسلامی نظریه تربیتی اسلامی پژوهش در تربیت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 55 تعداد دانلود : 413
تعلیم و تربیت اسلامی به عنوان یک رشتهی علمی یا عرصهای مطالعاتی که به بررسی مسائل تعلیم و تربیت از منظری اسلامی میپردازد، در کانون توجّه اندیشمندان مسلمانِ در چند دههی اخیر بوده است. این مقاله میکوشد با تبیین دیدگاههای یکی از اندیشمندانِ ایرانی صاحبنظر دربارهی هویت و روششناسی این دانشِ انسانی-اسلامی، به تحلیل و نقد رویکرد پیشنهادی ایشان به روششناسی تربیت اسلامی (از هر دو زاویهی معرفتشناختی- علمشناختی و دینی) بپردازد. نقدها عمدتاً مبتنی بر تحلیل منطقی و بررسی انسجام درون ی دیدگاههای ایشان بوده و حتّی الامکان از نقدهای بیرونی و مبنایی احتراز گردیده است. مقاله (پس از مقدمه) در چهار بخش کلّی سامان یافته است: بخش نخست به مرور مهمترین مبانی روششناختی این رویکرد اختصاص یافته و بخشهای دوم و سوم نیز، به بررسی چیستی دانش تربیت اسلامی و روشهای پژوهش در آن بر اساس این رویکرد، اختصاد دارد. در پایان نیز، برخی ملاحظات و تأملات دربارهی دیدگاههای ایشان طرح شدهاند.
۷۶.

بررسی ماهیت بیداری اسلامی از منظر رهبر معظم انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسلام انقلاب اسلامی مردم استکبار بیداری اسلامی رهبر معظم انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در اسلام تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در جهان اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه خاورمیانه بیداری اسلامی
تعداد بازدید : 571 تعداد دانلود : 233
شناخت دقیق و جامع از ماهیت هر مسئله ای، از مهم ترین امور مربوط به آن قلمداد می شود تا به واسطه این شناخت، قضاوت و تصمیم در مورد آن امر بهتر صورت پذیرد. این امر در ارتباط با مسئله بیداری اسلامی به دلیل وجود تحلیل های متعدد و بعضاً متضاد از آن ( نظیر عربی، آمریکایی و یا اسلامی بودن ماهیت آن) اهمیت مضاعفی پیدا می کند، لذا در این متن به ماهیت شناسی این جریان از منظر رهبر انقلاب پرداخته شده است. این ماهیت شناسی به واسطه بررسی سه ساحت پیش زمینه ها، عنصر میدان دار و عوامل معارض و مزاحم با این جریان بررسی شده است.
۷۷.

سیاست علمی در ایران پس از انقلاب اسلامی ( با تأکید بر علوم انسانی در اسناد بالا دستی)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: علوم انسانی سیاست گذاری برنامه های پنج سالة توسعه سیاست تبعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 273 تعداد دانلود : 72
با ورود دانش نوپای سیاست گذاری به ایران، تلاش برای کاربست آن در حوزه های مختلفی که در آنها امکان سیاست گذاری هست، آغاز شده است. از جملة این حوزه ها، حوزة علم است. این مقاله به سیاست های علمی پس از انقلاب اسلامی در بخش علم با تأکید بر علوم انسانی می پردازد و درصدد پاسخ به این پرسش است که پس از شکل گیری نظام اسلامی در ایران، در سیاست های تدوین یافته در زمینة علم (انسانی)، به چه اموری توجه شده است؛ سیاست علمی چه تغییراتی را پشت سر گذارده و از چه الگویی تبعیت می کند. روش تحقیق با توجه به تأکیدی که بر اسناد بالادستی وجود دارد تحلیل محتوا و در مواردی به تحلیل گفتمان است و نتیجة تحقیق رشد تدریجی توجه به علم طی سال های پس از انقلاب و استفاده از الگوهای متنوع در سیاست گذاری، و غلبة حاکمیت سیاست تبعی در نگاه به علم (انسانی ) است.
۷۹.

بررسی مبانی اجتماعی نظریةمعرفت علوی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: معرفت نهج البلاغه جامعه امام علی (ع) تعین اجتماعی معرفت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 333 تعداد دانلود : 814
برخلاف رویکرد سه بعدی حاکم بر جامعه شناسی موجود، این مقاله ابعاد جامعه را چهاربعدی (خداوند، انسان، زمین، و پیوند) به تصویر می کشد و با بهره گیری از سخنان حضرت علی(علیه السلام) به کمک روش «تحلیل محتوای کیفی»، نشان می دهد که هر چهار بعد جامعه، با تفاوت هایی، به شکل طولی، بر فکر و روحیات انسان اثرگذارند. اثرگذاری خداوند متعال حتمی و قاطع بوده، در همة عوامل دیگر جاری و ساری است، هرچند در خصوص افعال اختیاری انسان، این اثرگذاری از مسیر ارادة انسانی، اعمال می شود، اگرچه، همان جا نیز خداوند حضور دارد. در مرحلة بعد، اثرگذاری انسان قرار دارد که به موجب اختیار و مسئولیتی که دارد، بیشترین دخالت را در این فرایند، پس از خدای متعال و در طول او ایفا می کند. در مرحلة سوم، عوامل غیبی (فرشتگان و شیطان) قرار دارند، و سرانجام، در مرحلة چهارم، باید به نقش عوامل طبیعی و اجتماعی در این خصوص اشاره کرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان