سید محمدحسین هاشمیان

هر موضع گیریِ سیاست گذار، یک موقعیت هرمنوتیکی را برای وی رقم می زند و فهم های بعدیِ او متأثر از این انتخاب است. چنین موقعیت هایی، موقعیت سازهای هرمنوتیکی هستند که برخی از آن ها کلیدی است و با هر انتخاب در این موقعیت ها، زنجیره ای از موقعیت های هرمنوتیکی به وجود خواهد آمد. در این پژوهش با بهره گیری از راهبرد تحلیل مضمون، موقعیت های تقابلی در حوزه خانواده، بر اساس شش منبع شامل: اسناد بالادستی، بیانات امام خمینی و رهبر معظم انقلاب، راه کارها و سیاست های اتخاذشده از سوی دولت ها، اظهارنظر مسئولین، نخبگان و فرهیختگان، مُدل ها و الگوهای سیاست گذاری عمومی، الگوهای سیاست گذاری فرهنگی و نیز 21 دوراهی شورای اروپا، استخراج شده و طی 11 مرحله با بهره گیری از روش ISM، موقعیت سازهای کلیدی هرمنوتیکی مشخص و تبیین شده است. در پایان مهم ترین چالش های هرمنوتیکی حوزه خانواده مبتنی بر روابط موقعیت سازهای کلیدی هرمنوتیکی در یک سطح «کلی» و چهار سطح موقعیت سازهای کلیدی هرمنوتیکی در حوزه خانواده واکاوی شده است.

در عصر حاضر مبلغان دینی، وظیفه احیای اموزه های اهل بیت(ع) و هدایت گری آحاد جامعه را عهده دار هستند؛ تحقیق پیش رو با توجه به این وظیفه مهم مبلغان دینی در پی تدوین الگوی مطلوب مبلغ است. این الگو در چهار بعد ویژگی های اخلاقی مبلغ، مخاطبان و شیوه های تبلیغی متناسب با آن و عرصه های تبلیغ، به مدد روش تحلیل محتوای کیفی جهت دار تبیین گردیده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که در بعد ویژگی های اخلاقی هفت ویژگی «یکسانی گفتار و کردار»، «زمان شناسی و زمینه شناسی»، «مردمی بودن و دردآشنا»، «شجاعت و قاطعیت»، «صبر و استقامت»، «نفوذ کلام» و «انتقادپذیری» از مهم ترین فضایلی است که مبلغ در ارتباط با دیگران بایستی به آن مجهز باشد. مخاطبان مبلغ به سه دسته کلی خانواده، مخاطبان عام و مخالفان قابل تقسیم بندی است که متناسب با هر کدام شیوه های تبلیغی طرح شده است. در بعد چهارم با عنوان عرصه های تبلیغ نیز به «تقدم پرداختن به مسائل اعتقادی بر احکام و اخلاق»، «تقدم خانواده و خویشاوندان بر دیگران» و «تقدم نوجوانان و جوانان بر سایرین» اشاره شده است.

هدف:هدف این مقاله تبیین آن دسته از ارزش ها[1]و سبک های زندگی[2] است که رفتارهای دوستانه با محیط زیست را به بهترین وجه تشریح می کنند. طرح و روش:این مقاله ارتباط بین متغیرهای ارزش ها و سبک زندگی را با متغیرهای زیست محیطی، نگرشی[3] و دانشی[4] جهت تشریح ساختار بوم شناختی شهروندان شهرهای قم و کرج مورد سنجش قرار داده است. 540 پرسشنامه در شهرهای قم وکرج توزیع گردید که از آن 393 پرسشنامه سالم دریافت و داده های اولیه از طریق آن جمع آوری گردید. پرسشنامه مورد استفاده در این تحقیق، از نوع استاندارد بوده و روش تحقیق هم از لحاظ هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها توصیفی و از نوع پیمایشی می باشد. تحلیل صورت گرفته بر روی داده ها نیز از نوع ساختاری بوده است.   یافته های تحقیق: یافته های تحقیق نشان داد که الگوهای زیستی، مدگرایی و روحیه هیجان طلبی بهترین تعیین _ کننده های بخش بازار سبز می باشند. در این تحقیق متغیرهای جمعیت شناختیِ سن، جنسیت، تحصیلات و میزان درآمد خانوادگی نیز مورد بررسی قرار گرفتند که نشان دهنده تاثیر درآمد خانوادگی و سطح تحصیلات بر رفتار بوم شناختی بود. ارزش تحقیق:مدل VALS مورد استفاده در این پژوهش احتمالا برای اولین بار در ایران مورد استفاده قرار گرفته شده، علاوه بر آن متغیرهای مربوط به سبک زندگی زیستی و جمعیت شناختی نیز به این مدل اضافه شده اند. این تحقیق به بازاریابان و محققان برای شناخت هرچه بیشتر جامعه آماریِ مورد تحقیق جهت شناسایی بازار کالاهای بوم شناختی و شناسایی ویژگیهای مصرف کنندگان علاقمند به این کالاها کمک می کند. [1] . Values [2] . Lifestyles [3] . Attitude [4] . Knowledge

تحولات و تغییرات خانواده در ایران در سال های اخیر، پیامدهای سوئی بر خانواده و جامعه خواهد داشت و به همین دلیل نیازمند سیاست گذاری فرهنگی مناسبی است که بتوان مواجهه درستی با آنها انجام داد و با چالش های فرارو مقابله کرد. این مقاله در پی پاسخ گویی به این سوال است که مسائل اساسی تحکیم خانواده در ایران - که می بایست در سیاست گذاری های فرهنگی آنها را در اولویت قرار داد- کدام اند؟ روش گردآوری اطلاعات، اسنادی و رسانه محور و مبتنی بر نظرات کارشناسان و خبرگان است و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و اولویت گذاری مسائل، روش تاپسیس - از روش های تصمیم گیری چند منظوره - است. یافته های تحقیق نشان می دهد که مهم ترین مسائل آینده خانواده در ایران، بر محور ارزش ها و تغییرات ارزشی است و به همین سبب سیاست های فرهنگی تحکیم خانواده، می بایست ناظر به حل مسائل ارزشی و اخلاقی خانواده باشد.

مسئله «جذابیت» در هر فرایند ارتباطی یکی از نخستین دغدغه های دوسوی ارتباط یعنی فرستنده و گیرنده پیام است؛ پیامی که واجد جذابیت باشد تضمین کننده استمرار ارتباط و شکل گیری ارتباطی اثرگذار خواهد بود. هر دینی مبتنی بر مبانی اندیشه ایِ خود نظام ارتباطی خاصی را برگزیده که به تبع آن، شیوه ها و اهداف خاص در انتقال پیام تعیین می شود. لذا، ماهیت و الگوی جذابیت در پیام رسانی در هر نظام ارتباطی متفاوت و بسته به مبانی اندیشه ای آن قابل تبیین است. این امر به مثابه موضوع جذابیت گامی پایه ای و نخستین در حل مسئله جذابیت خواهد بود. در مقاله حاضر تلاش شده تا به مدد روش تحلیلی - توصیفی و با گزینش مبنای حکمت اسلامی، در گام نخست، ماهیت جذابیت تبیین گردد و در بخش دوم، مبانی هنر دینی در قالب عناصر و روابط الگوی جذابیت مبتنی بر حکمت اسلامی و حکمت هنر اسلامی بازسازی شده است. هنرمند، اثر هنری و مخاطب سه عنصر محوری این الگو هستند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ماهیت جذابیت وصول به زیبایی و ادراک آن است و، لذا، امری متغیر و با مراتب متفاوت است. به طور خاص، در پیام رسانی هنری دینی به میزانی که هنرمند بتواند مراتب بالاتری از زیبایی را در قالب امر محسوس به نمایش بگذارد اثرش از جذابیت بیشتری برخوردار خواهد بود. متقابلاً مخاطب نیز به نسبت سعه وجودی خود به میزانی که بتواند زیبایی حاصل از اثر هنری را ادراک کند از لذت بیشتری برخوردار است و به تبع، پیام برای او جذاب خواهد بود. در این میان، نوع مدینه - اعم از فاضله یا غیرفاضله - یکی از علل مهم زمینه ساز در چگونگی و نوع خلق اثر هنری و ادراک آن است.

درک نظام مند از دیدگاه های فرهنگی امام خمینی(ره) هنگامی میسر می شود که با مطالعه گزاره های مختلفی که ایشان در موضوعات متنوع فرهنگی مطرح کرده اند، نسبت به استنباط سازه ای نظری از این دیدگاه ها اقدام شود. سپس تلاش شود براساس وجه متمایز و اختصاصی این سازه، دیدگاه های فرهنگی امام خمینی(ره) به مثابه یک نظریه فرهنگی منسجم سامان یابد. این مقاله در پی آن است تا ابتدا با روشی توصیفی تحلیلی و با استفاده از چارچوبی که فلیپ اسمیت از مطالعه ی یک نظریه فرهنگی دست می دهد، دیدگاه های فرهنگی امام خمینی(ره) را با تأکید بر نوآوری ها و مفاهیم متمایز ایشان بازسازی کند. سپس تلاش می شود نشان دهد چارچوب به دست آمده از نظریه فرهنگی امام خمینی(ره) چه ظرفیت ها و زمینه هایی را در فهم انقلاب اسلامی در اختیار قرار می دهد.

از بدو پیدایی انقلاب اسلامی ایران، ایران هراسی به مثابه نوعی ایران ستیزی، از سوی دشمنان انقلاب اسلامی ایران در گسترة دولت ها و ملت های مسلمان و غیرمسلمان در حال انجام است. پرسش اصلی این تحقیق آن است که برای مقابله با سیاست ایران هراسی در سطح ملت ها، چه سیاست فرهنگی ای را باید در پیش گرفت؟ بنا بر یافته های این تحقیق که با رویکرد توصیفی تبیینی انجام گرفته است، برای مقابله با ایران هراسی در گسترة ملت ها، دیپلماسی فرهنگی گزینة مطلوب است که در آن کوشش می شود با استفاده از ابزارهای فرهنگی، تصویری مثبت از واقعیت یک کشور برای مردم دیگر کشورها ترسیم شود. تحلیل مضمون بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی نشان می دهد مضمون فراگیری که باید در فرایند دیپلماسی فرهنگی به ملت ها منتقل شود، «معرفی ایران» است که در ذیل آن مضامین سازمان دهندة معرفی ایران اسلامی، معرفی ایران انقلابی و معرفی ایران فرهنگی قرار می گیرد.

بی شک هر دینی برای برقراری ارتباط با مخاطبان خود از شیوه های منطبق با مبانی معرفتی خود بهره می برد. پاسخ به سؤال امکان یا امتناع سینمای دینی، ریشه در شناخت ماهیت سینما و نسبت آن با مبانی معرفتی اسلام دارد. این مقاله، با گزینش مبنای حکمت اسلامی و به مدد روش تحلیلی و توصیفی تلاش دارد با بازاندیشی در مبانی حکمت اسلامی و حکمت هنر اسلامی، مسئله امکان یا امتناع سینمای دینی مورد بررسی قرر گیرد. یافته های تحقیق نشان می دهد که تحقق سینمای دینی نیازمند تسخیر تکنولوژیک این مدیوم و بسته به مراتب سیرِ شهودِ باطنی و عملی سینماگر است؛ به تناظر مراتب غلبه نفس سینماگر از نفس نباتی به حیوانی و انسانی مراتبی از سینمای غیردینی، دین محور و دینی قابل فرض است؛ نوع مدینه - اعم از فاضله یا غیرفاضله - به مثابه بستری که می تواند زمینه ساز تجربه امر زیبا برای سینماگر باشد، از عوامل مهم و تأثیر در ظهور مراتب مذکور از سینما است.

توجه به اصول و ارزش های سیاست های عمومی، دارای آثار منفی و مثبت بسیاری در زندگی عموم جامعه است. یکی از این اصول، اصل خدامحوری در جوامع اسلامی، با نگاه توحیدی است که به اشکال مختلف بر سیاست گذاری عمومی اثر میگذارد. در این مقاله، تأثیر خدامحوری در سه حوزة نظری، فرایندی و محتوایی بر سیاست های عمومی مورد بررسی قرار گرفته است. نقش خدامحوری در سیاست گذاری این است که فقط خدای متعال میتواند سیاست گذاری کند و اگر کس یا کسانی دیگر هم سیاست گذاری نمایند، باید مأذون از سوی او باشند. خدامحوری در فرایند سیاست گذاری، نقطه مقابل انسان محوری قرار دارد. نقش دیگر خدامحوری در مقام تحلیل محتوای سیاست های عمومی است. خدامحوری به عنوان شاخصی کلیدی در مقام تجزیه و تحلیل و سنجش و ارزیابی سیاست های عمومی و روش های کاربست آن مفید فایده خواهد بود.

مسجد، به عنوان اصیل ترین نهاد فرهنگی برخاسته از اندیشه دینی، ظرفیت های نهفته فراوانی برای نقش آفرینی در حیات فرهنگی جامعه اسلامی دارد. مساجد مانند هر پدیده دیگر، تنها در صورت سیاست گذاری و مدیریت صحیح می توانند نقش خود را به بهترین وجه در مناسبات مختلف جامعه ایفا کنند. یکی از ابعاد مهم سیاست گذاری و مدیریت مساجد، توجه به ابعاد کارکردی این نهاد مقدس است. در این مقاله، با بررسی منابع تاریخی و دینی، ده کارکرد برای مساجد در جامعه اسلامی شناسایی و احصاء شده و سیر تطورات این کارکردها در چهار دوره مورد بررسی قرار گرفته است: 1) دوران صدر اسلام: دوره شکوفایی و بالندگی مسجد؛ 2) دوران فتوحات و آغاز ارتباط مسلمانان با دیگر تمدن ها: دوره آغاز افول و انحراف مسجد از جایگاه دینی خود؛ 3) دوران پس از فتوحات تا آغاز جنبش های سیاسی دینی: دوره رکود مسجد و تقلیل کارکردی آن؛ 4) دوران جنبش های سیاسی امت اسلامی: دوران بازگشت به کارکردهای غیرفردی. در نهایت، نحوه پرداختن به این کارکردها در دوره پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، مورد تحلیل و بازخوانی قرار گرفته است تا از این رهگذر بتوان به سیاست گذاری اعتلای جایگاه مسجد در جمهوری اسلامی ایران اندیشید.

برای اثبات امکان و وجوب تحقق دانش مدیریت اسلامی، راه های متخلفی وجود دارد. از جملة متقن ترین آنها تکیه بر آموزه های فلسفی است. این مقاله می کوشد با طرح بحث از امکان و وجوب در قلمرو فلسفة مدیریت به بررسی مدیریت اسلامی بپردازد. بدین منظور در بخش نخست به بررسی امکان تحقق دانش مدیریت اسلامی در دو مقام اثبات و ثبوت پرداخته شده و در بخش دوم از رهگذر نقد روش شناسی اثبات گرا و گذر از منظومة معرفتی آن، مبتنی بر رئالیسم انتقادی، از وجوب تحقق دانش مدیریت اسلامی بحث شده است. در پایان مبتنی بر مبانی حکمت صدرایی، ضمن نقد رئالیسم انتقادی، از ظرفیت های حکمت متعالیه برای پی ریزی بینان روش شناختی دانش مدیریت اسلامی به میان آمده است.

نزاع و درگیری جزو لاینفک جوامع بشری است. گاه عدم مدیریت اختلاف ها، جامعه را به سمت بحران سوق می دهد و چه بسا بنیان های آن را با تزلزل مواجه گرداند. اهمیت مسئله، اندیشمندان علم مدیریت را بر آن داشته است تا آثارشان از این بحث تهی نباشد و در جستجوی ارائه راهکاری برای چگونگی مواجهه با تعارض برآیند. در این جستار برآنیم با استقرا در اقدامات پیامبر(ص) در رویارویی با تنش ها و نزاع های روی داده در مدینةالنبی، به واکاوی این فعالیت ها بپردازیم تا از این رهگذر، چگونگی مدیریت رسول خدا(ص) در این امر به تصویر کشیده شود.

این نوشتار در گام نخست، ضمن معرفی مدل ارزیابی متوازن سیاست ها(BSC) با رویکردی کاربردی به توصیف قابلیت های ویژه این مدل در اجراء و ارزیابی سیاست ها در سازمان های دولتی می پردازد. در مرحله بعد با اتکاء به روش مطالعه موردی و با بهره گیری ازروش ترکیبی، مراحل مختلف و نتایج بکارگیری این مدل در یکی از سازمان های فرهنگی1 مورد بحث قرار خواهد گرفت.

این مقاله ضمن مرور مهم ترین آموزه های شکل گیری خط مشی در پارادایم مدرنیسم، با بهره گیری از روش ساختار شکنی ژاک دریدا به بازسازی این دانش، در زمینه آموزه های پست مدرنیسم می پردازد. بر این اساس، در بخش نخست، آموزه های کلیدی مدرنیسم، در قالب بحث از عینیت گرایی، عقلانیت، توسعه و وحدت گرایی و تاثیر آن در شکل گیری خط مشی مرور می شوند. در بخش دوم، ضمن معرفی آموزه های مختلف پست مدرنیسم، نظریات شکل گیری خط مشی در پارادایم پست مدرن بازسازی می شوند.این مقاله ادعا نمی کند که بر خلاف مشی متفکران پست مدرن، به بازسازی دانش تدوین خط مشی پست مدرن، در قالب یک فراروایت می پردازد؛ بلکه صرفا، در مقام تبیین و نقد نظریات مدرن سیاست گذاری در زمینه ای جدید است.

این مقاله ضمن تلاش برای تبیین برخی مبادی روش شناسانه علم مدیریت، می کوشد تا از طریق تفکیک میان دو جهان نظری و هرمنوتیکی، پارادایم های متفاوت روش شناسی در این دو ساحت را در حوزه علم مدیریت آشکار سازد.پس از آن این نوشتار با تکیه بر مبانی روش شناسی و معرفت شناسی ملاصدرا به معرفی ساحت سومی برای طرح بحث مبادی روش شناسی جدید، به منظور فهم سازمان و مدیریت می پردازد. بر این اساس، با رویکردی تطبیقی مبحث فهم و شناخت از منظر فلاسفه هرمنوتیکی و اسلامی مورد بحث قرار می گیرد. بدین منظور، نظریه اتحاد عاقل و معقول ملاصدرا به عنوان محور طرح مباحث شناخت شناسی اسلامی مدنظر قرار گرفته است. در پایان نیز پژوهشگران، استعاره را به عنوان قوی ترین ابزار متفکران جهان هرمنوتیکی در فرآیند کسب و انتقال معنا مورد بحث قرار می دهند.