سید مجید امامی

سید مجید امامی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۹ مورد.
۱.

تحلیل گفتمان مقایسه ای نسخه های فارسی و ترکی آذربایجانی سرود «سلام فرمانده» با رویکرد ارتباطات میان فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال ۱۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۶۵) 183 - 157

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان سرود «سلام فرمانده» جمهوری آذربایجان ارتباطات میان فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۱۲۲
سرود «سلام فرمانده»، پدیده ای بود که به فاصله کمتر از یک سال از انتشار آن در ایران، توانست به حداقل 35 نسخه به زبان ها و گویش های مختلف بازتولید شود و زنجیره ای از ارتباطات میان فرهنگی را شکل دهد که در مجموع بتوان به آن به عنوان یک پدیده فرهنگی ارتباطی نگریست. این سرود در جمهوری آذربایجان نیز به زبان ترکی بازتولید شد. مسئله این پژوهش، بررسی تحلیل گفتمان مقایسه ای نسخه فارسی و ترکی با رویکرد ارتباطات میان فرهنگی است. روش مورد استفاده تحلیل گفتمان به روش عملیاتی پدام است. چارچوب نظری نیز مبتنی بر نظریه مذاکره بر سر هویت است. بر اساس یافته های این مطالعه، به طورکلی این سرود در خارج از مرزهای ایران، به خصوص برای اقلیت های شیعیان در قفقاز، نمودی از مقاومت فرهنگی شیعیان در برابر فرهنگ جهانی شده غربی، درک و بازتولید می شود. گروه های مختلف برای حفظ و انتقال هویت گروهی مذهبی خود به نوجوانان و کودکان، به بازخوانی و بازتولید این اثر روی آوردند. گفتمان حاکم بر نسخه ترکی آذربایجانی حول سه دال اساسی «معرفی امام زمان(عج) به نوجوانان»، «انتظار فعالانه ظهور امام زمان(عج)» و «ساخت آینده آذربایجان، متناسب با هویت مذهبی» تشکیل یافته است. در مقایسه نسخه ترکی با نسخه فارسی، دو دال اساسی «معرفی امام زمان (عج) به نوجوانان» و «انتظار فعالانه ظهور امام زمان (عج)»، که گفتمان نسخه فارسی نیز حول آن شکل یافته بود، تکرار شدند. همچنین در نسخه ترکی آذربایجانی به دو مفهوم «وجود زمینه های تشکیل حکومت اسلامی در آذربایجان» و «احساس تعلق به جبهه مقاومت» اشاره شده که در نسخه فارسی وجود نداشتند و برای اولین بار در این نسخه مطرح شده است.
۲.

بازنمایی مفهوم تزیین در آیات و دلالت آن در زیبایی شناسی قرآنی (با تأکید بر ریشه شناسی تاریخی و معناشناسی هم زمانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 145 - 164

کلید واژه ها: تزیین ماهیت زیبایی زیباشناسی قرآنی ریشه شناسی تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶ تعداد دانلود : ۷۱
برای تبیین هر مفهوم در نظام معنایی قرآن کریم، علاوه بر تمرکز بر با هم آیندهای آن التفات به معنای واژه در زبان های سامی از اهمیت خاصی برخوردار است؛ در این راستا ریشه شناسی تاریخی خودنمایی خواهد کرد. این مطالعه عهده دار تبیین و تدقیق معنای «تزیین» در قرآن کریم با روش های معناشناسی است که تاکنون با رویکرد جامع معناشناسانه به آن پرداخته نشده و جایگاه آن در نظام معنایی قرآن تبیین نشده است. تبار شناسی ریشه «زین» در زبان های سامی، حاکی از کاربست پربسامد تنوع آوایی آن است که سبب تقویت احتمال اشتراک لفظی ناشی از وام واژگی آن می شود. دریافت های ریشه شناسی حاکی از وجود دو مؤلفه اصلی در نیایی این ریشه است؛ نخست زیبایی و شکوه و دوم تمایل و کشش. بررسی باهم آیی ها، با فاعلیت های متنوع، از گستر ه های مادی و معنوی حکایت دارد. از کارکردهای تزیین، برای مؤمنان، اصلاح و برای غیر آنان، وارونگی در درک و فهم، ولایت شیطان، انفکاک از حق، خسران و هلاکت، مغفول ماندن از علل معنوی هستند.
۳.

تصویرسازی برای تسهیل تغییر انگاره مخاطبان قرآن، در چارچوب تفسیر فرهنگی-ارتباطی سوره عبس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دین و ارتباطات سال ۳۰ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۶۳) 1 - 28

کلید واژه ها: تصویر قرآن افکارعمومی سوره عبس تغییر فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۸۳
قرآن کریم، به مثابه یک رسانه، کتاب هدایت انسان ها به سوی رستگاری بوده و در این مسیر ابزارهایی برای جلب توجه و تأثیرگذاری بر افکارعمومی مخاطبان به کار گرفته شده است که از جمله مهم ترین این ابزارها می توان به انذار و تبشیر اشاره نمود. این انذارها و تبشیرها نیز در قالب های گوناگونی مطرح شده اند که یکی از آنها، تصویرسازی های ذهنی از رویدادها و پدیده ها است. رویدادهای گذشته مانند سرگذشت انبیای پیشین، رویدادهای آینده مانند گروه بندی های روز قیامت، پدیده های دنیوی مانند نحوه آفرینش موجودات و بالاخره پدیده های اخروی مانند صحنه هایی از بهشت و جهنم را می توان به عنوان مثال نام برد. در تمامی این موارد، عنصر «تصویر» نقش بسیار مهمی در چگونگی شکل گیری ذهنیت مخاطبان دارد. در این مقاله تلاش شده تا علاوه بر مرور پژوهش های مختلفی که به بررسی «تصویرپردازی» در سور قرآن پرداخته اند، با رویکرد تفسیر موضوعی و استنطاقی، «تصویرسازی ذهنی در سوره عبس» بازخوانی و الگومند شود. جنبه ی نوآورانه ی مقاله، موضوع «تصویرسازی» از دیدگاه فرهنگ و ارتباطات اقناعی می باشد؛ «تصویر» و «برداشت» ذهن ما از هر امری، ایده و انگاره و نهایتاً نگرش و رفتار ما را دلالت و راهبری می کند و هر فرایند هدایتی برای تغییر حقیقی یا فرهنگی، به ضریب نفوذ رسانه ای و هماهنگ سازی انگاره افکارعمومی تکیه دارد.
۴.

تلازم ظاهر و باطن در نظریه قرآنی مناسک استنطاق آموزه های فرهنگی سوره مبارکه حج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و چهارم پاییز ۱۴۰۲شماره ۶۳ 25 - 48

کلید واژه ها: مناسک سوره حج دین فرهنگی فرهنگ دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۱۵۴
تمایل فطری انسان ها به داشتن نگاه معنادار به جهان اطراف و فرار از پوچی موجب شده دین به عنوان عاملی برای معنابخشی به زندگی، نگرشی جدید و معنادار به زندگی را پدید آورد. این رهیافت با ارائه تفسیری نوظهور از انسان و دین و نیز ارتباط آن دو، درصدد شناخت انسان و ابعاد دین از بینش و اعتقادات تا رفتار و عادات و آداب دینی است. مناسک دینی به مثابه عاملی جهت ارتباط و اتحاد افراد، نقش تعیین کننده ای در ساختار هویتی فرهنگی اجتماعی را دارا بوده است. سوره مبارکه حج به عنوان کانون تمرکز مناسک قرآنی، دربرگیرنده گزاره های دینی فرهنگ ساز در ابعاد مختلف همچون: سیاست، اقتصاد، فرهنگ و... بوده که هریک ریشه در ظهورات و بطون آیات داشته است. بر اساس این مهم پژوهش حاضر باهدف استخراج آموزه های فرهنگی مناسک، با روش تحلیلی توصیفی و تکیه بر رویکرد استنطاقی، درصدد تحلیل کارکردی آموزه های فرهنگی این سوره و تبیین تقابل کارکردی منسک حج با دوران جاهلیت بوده است. یافته های پژوهش حاکی از آن بوده که در سوره حج، با گزاره های مفهومیِ اصلاح آسیب ها و انحرافات فرهنگی مناسک مواجهیم که در رأس این اصلاحات بازگرداندن تقوا به مثابه اتحاد دنیاداری و دینداری به مناسک مورد توجه قرار گرفته شده است.
۵.

از دفاع غیرعامل تا امنیت فرهنگی؛ سیاست ها و تدابیر موجود و مطلوب جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر سند پایه الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت

نویسنده:
منبع: مطالعات امنیت اقتصادی سال دوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵ 119 - 154

کلید واژه ها: دفاع غیرعامل امنیت فرهنگی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت نظریه سیاستی جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۵۳
از مهم ترین موضوعات هر نظام فرهنگی و دولت مستقلی در جهان امروز، پیش بینی تهدیدها و مصون سازی ساختارها و عاملیت ها از هرگونه بحران آفرینی مهاجم و متخاصم است. اگر ابعاد فرهنگی - ارتباطی این دفاع غیرنظامی و غیرمسلح را برجسته سازیم، با حوزه مهم امنیت فرهنگی هویتی در ادبیات سیاست گذاری هم صدا می شود و مسائل مشترکی می یابیم. موضوع این مقاله، بازخوانی و مقایسه دستور کارها و تدابیر سیاستی موجود و مطلوب در اسناد رسمی جمهوری اسلامی ایران ناظر به این میدان مشترک است که با روش اسنادی و تحلیل مضمون سیاست ها، تحقیق و نگارش شده است. این تحقیق طبعاً تحت پرتو مطالعه مروری و یادآوری پژوهش های مرتبط با مسائل سیاستی پدافند غیرعامل به مثابه امنیت فرهنگی محقق شده است. در پایان، بر اساس تطبیق و تحلیل انتقادی محقق، مهم ترین مسائل و تدابیر مطلوب، اما مغفول، صورت بندی و پیشنهاد شده است.
۶.

مروری تحلیلی انتقادی بر نظریات حوزه فرهنگ و فناوری

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و رسانه (نامه فرهنگ و ارتباطات سابق) سال ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 95 - 134

کلید واژه ها: جامعه شناسی فناوری فرهنگ فناوری برساختگرایی تن زدودگی شبکه کنشگران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۷۴
فناوری ها جزء جدانشدنی زندگی امروزی ما هستند. زندگی انسان دراین فضا وابسته به تحلیل فرهنگی او از این پدیده است و این تحلیل نیز برخواسته از فهم فرهنگی فناوری. متن حاضر مروری است بر گفتمان ها و نظریات مهم و جریانات تاثیرگذار در این حوزه. نقد و بررسی گفتمان جبرگرایی و تامل در ابعاد آن اولین بخش متن را تشکیل میدهد و با مرور گفتمان برساخت گرایی، نگاه مقابل جبرگرایی را موردبررسی قرار خواهیم داد. سپس از منظر تن زدودگی و تن یافتگی به عنوان انسان شناسی فناوری به شبکه های اجتماعی و فناوری های شبکه ای خواهیم نگریست. پس ازآن نظریه مشهور و میان رشته ای شبکه کنشگران را به عنوان پدیدارشناسی فناوری جدید مطرح نموده و درنهایت نظریات انتقادی فینبرگ را به عنوان نقد فلسفی بر ماهیت فناوری مرور خواهیم کرد.پس از هر فصل سعی شده است از منظر کاربردی و از زاویه نگاه بومی به تأمل درباره مطالب مطروحه پرداخته شود.. . . . . .
۷.

الگوی مفهومی مؤلفه های تغییر فرهنگ و امنیت فرهنگی در سوره مبارکه مؤمنون (مبنتنی بر رویکرد استنطاقی)

نویسنده:
منبع: نامه فرهنگ و ارتباطات سال پنجم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 125 - 156

کلید واژه ها: فرهنگ تغییرفرهنگ امنیت فرهنگی هدایت تفسیر موضوعی استنطاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۱۶۲
تفسیر موضوعی و استنطاقی قرآن، شاهراهی بسوی درک و طرح هدایت عام قرآن ناظر به مسائل و موضوعات عصری است که درقالب نظریاتی عام در نسبت با سنت ها و نوامیس اجتماعی در کتاب مقدس، استنباط می شود. سوره مبارکه مومنون هفتاد و چهارمین سوره نازل شده قرآن کریم بر پیامبر و امت، در پایان دوره مکی در شرایط سخت، مواجهه و تقابل مومنون و کافران و کیفیت تلاش انبیاء برای تغییر بینشی، گرایشی و رفتاری کفار را تبیین و ویژگی های جامعه شناختی دو طرف را مطرح می سازد. این مقاله پس از تحلیل مضمونی آیات این سوره با استفاده از تفاسیری چون المیزان، نمونه، مجمع البیان و...درصدد است تا با استنطاقی مساله مدار، نقشه و الگوی مفهومی فرهنگی پیامبر (ص) را در جریان هدایت، در اواخر دوره مکی به ترسیم کشیده و راهبردهای قرآن دراین زمینه را باز تنظیم نماید.یافته های پژوهش حاکی از آن است که سه مقوله تذکر، دفع سیئه با حسنه و هجرت به عنوان راهکاری برای حفظ امنیت فرهنگی معرفی شده اند.
۸.

دفاع غیرمسلح و توسعه اجتماعی، از مسائل سیاستی تا نظریه سیاستی؛ تحلیل انتقادی سند پایه الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت جمهوری اسلامی ایران DOR: 20.1001.1.27831213.1399.1.1.2.1

نویسنده:
منبع: مطالعات امنیت اقتصادی سال اول پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱ 29 - 64

کلید واژه ها: دفاع غیرمسلح توسعه اجتماعی الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳ تعداد دانلود : ۲۷۰
مناسبات مشترک دفاع غیرمسلح یا مصونیت بخشی پیشابحران به جامعه با سیاست گذاری اجتماعی، موضوع محوری این مقاله است. براساس تین، تلاش شده تا مسائل سیاستی در توسعه اجتماعی استخراج و مبتنی بر پژوهش های دست اول، ادبیات و نظریات مرتبط مرور شود. سپس، عالی ترین سند کلان پیشرفت و توسعه مدنظر جمهوری اسلامی ایران که در مرحله نقد و ارزیابی نخبگانی قرار دارد، براساس بایسته ها و شایسته های سیاست اجتماعی مورد واکاوی و تحلیل قرارگرفته و موارد مغفول و معیوبی ازنظر پژوهشگر شناسایی شده است. روش این مقاله اسنادی و مبتنی بر منابع کتابخانه ای بوده است.
۹.

مدیریت تصویر قیام عاشورا در افکار عمومی شیعیان: سیره امام صادق(ع) در نسبت با تغییرات فرهنگی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: دین و سیاست فرهنگی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 213-239
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۳۱۸
مدیریت و هدایت تغییرات فرهنگی یکی از مسائل مهمی است که همواره جنبه ای پروبلماتیک برای اندیشمندان دانش اجتماعی داشته است. علاوه بر اندیشمندان دانش اجتماعی، فعالین و دغدغه مندان سیاست گذاری فرهنگی در انقلاب اسلامی به مسئله مدل اسلامی راهبری تغییرات اجتماعی به عنوان یک مسئله اساسی نگریسته اند. از همین رو، اندیشمندان همواره در پی مدلی در جهت هدایت تغییرات فرهنگی بوده اند اما به نظر می رسد سیره ائمه معصومین به عنوان برجسته ترین رهبران اجتماعی تاریخ بشریت ظرف بسیار مناسبی برای استخراج مؤلفه های و محورهای هدایت تغییرات فرهنگی بر مدار ارزش ها و بنیان های نظری و عملی اسلامی باشد. در میان ائمه با توجه به اهمیت مقطع تاریخی زندگان حضرت جعفربن محمد(ع) و خاصتا اقداماتی که ایشان در ترسیم و تصویر حقیقت قیام عاشورا در فضای افکار عمومی جامعه داشته اند، از حیث تأثیری که بر فضای اجتماعی آن روزگار تا زمان حال گذاشته است می تواند به عنوان موردی خاص مورد واکاوی موشکافانه قرار بگیرد. این مقاله با بررسی سیره امام صادق(ع) ضمن بررسی احادیث وارده از امام صادق پیرامون اباعبدلله الحسین(ع) و قیام ایشان گرداوری از کتاب کامل الزیارات به استخراج مضامین مرتبط با مسئله پرداخته است.پس از تحلیل مضامین مستخرج از روایات، پنج مؤلفه اساسیِ «بازسازی شخصیت امام حسین(ع) در جامعه»، «تغییر نگرش عمومی نسبت به زیارت و اجتماع حول سید الشهدا»، «اشاعه فرهنگ عزداری برای امام حسین»، «صورتبندی غیریت از طریق دشمن شناسی امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) »، «یگانگی، تداوم و تکامل قیام بر حق از امام حسین(ع) تا حضرت قائم» برای مدل راهبری تغییرات فرهنگی استخراج نموده است.
۱۰.

پیوست فرهنگی توسعه آموزش عالی علوم انسانی در ایران؛ بایسته های راهبردی

نویسنده:
منبع: نامه فرهنگ و ارتباطات سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۹) 161-194

کلید واژه ها: پیامدهای فرهنگی نهاد دانشگاه خط مشی آموزش عالی پیوست فرهنگی ارزیابی تحصیلات تکمیلی فرهنگ دانشگاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۲۲۴
توسعه آموزش عالی در دو دهه اخیر، با تمرکز بر مقاطع ارشد و دکتری رشته های علوم انسانی در جمهوری اسلامی ایران، موضوع این پژوهش است. در این راستا دو محور پیوست فرهنگی در دستور کار این پژوهش قرار دارد: «احصاء پیامدهای فرهنگی مرتبط با این سیاست» و «توصیه های سیاستی برای رفع پیامدهای منفی و تقویت پیامدهای مثبت  احتمالی». علاوه بر این  ، پژوهش ما «انگیزه های سیاست گذاران» از این توسعه را نیز بررسی می کند. برای چهارچوب  مفهومی، سیزده شاخص توسعه آموزش عالی علوم انسانی، بر طبق نظریه «الگوی چهاروجهی توسعه علوم انسانی» بازخوانی و بازسازی شده است. مرحله جمع آوری داده با دو روش «مصاحبه با نخبگان و اساتید» و «اسنادی مبتنی بر منابع کتابخانه ای» انجام گرفت. در نهایت، داده های بدست آمده  ، با رهیافت «داده بنیاد» در سه مرحله، تحلیل و طبقه بندی شد. پیامدها در چهار سطح طبقه بندی می شود: «سطح سازمانی و سیاست گذارانه»، «سطح جامعه علمی»، «سطح فرهنگ عمومی» و «سطح خانواده و فرد». توصیه های سیاستی نیز در چهار سطح «فعالیت های تربیتی، پژوهشی و آموزشی درون دانشگاهی»، «ارتباط دانشگاه و جامعه»، «فرهنگ عمومی» و «خانواده» به دست آمد. در سطح دیگری از تحلیل، پیامدها از سه جنبه واکاوی شده اند: 1. پیامدهای مطلوب در برابر پیامدهای نامطلوب 2. پیامدهای مستقیم در برابر پیامدهای غیرمستقیم 3. پیامدهای قابل انتظار و برنامه ریزی شده در برابر پیامدهای غیرمنتظره. پیامدها از حیث مستقیم/غیرمستقیم نیز به سه طبقه تقسیم شده اند: متغیر مستقل، متغیر مداخله گر و متغیر وابسته.
۱۱.

تبیین و تحلیل سطوح ارتباطی قرآن کریم و ترسیم مدل ارتباطی آن به مثابه یک فرایند ارتباطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دین و ارتباطات سال بیست و هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۵۸) 117 - 160

کلید واژه ها: قرآن سطوح ارتباطی عناصر ارتباطی مدل ارتباطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۳ تعداد دانلود : ۳۱۳
ا وجود همه پژوهش های میان رشته ای صورت گرفته میان دین و علوم ارتباطات، پژوهش های اندکی قرآن کریم را به عنوان یک پدیده ارتباطی موردمطالعه قرار داده اند و در میان آن ها هیچ کدام به تبیین، تحلیل و ترسیم مدل ارتباطی قرآن کریم نپرداخته اند. نظر به اهمیت این مسئله و در راستای اسلامی سازی علوم انسانی، در این پژوهش تلاش شده تا سطوح مختلف ارتباطی قرآن کریم، تبیین و تحلیل و مدل جامع فرایند ارتباطی قرآن کریم بر مبنای آن ترسیم شود. برای نیل به این هدف، در جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و در پردازش از روش تحقیق استنطاقی استفاده شده است به این معنی که در آن، نظریات و دستاورد های بشری بدون تحمیل بر قرآن بر آیات قرآن عرضه شده و طی چند مرحله، نظریه قرآن در مورد آن مسئله استخراج و تنظیم می گردد. در این پژوهش، علاوه بر تبیین سطوح ارتباطی قرآن و عناصر ارتباطی دخیل در هر سطح و نیز ترسیم مدل ارتباطی سه مرحله ای قرآن بر مبنای آن، مشخص گردید که اولاً سطوح ارتباطی قرآن عبارتنداز: سطح ارتباط وحیانی (ارتباط میان فردی)، قرآن شفاهی (ارتباط گروهی و اجتماعی)، قرآن مکتوب (ارتباط جمعی و رسانه ای). ثانیاً برخلاف تصور مشهور، فرایند ارتباطی قرآن کریم در همه سطوح یک فرایند دوسویه و فراگردی است. ثالثاً قرآن کریم طی یک فرایند دقیق و برنامه ریزی شده از یک ارتباط بین فردی به یک رسانه فراگیر جمعی تبدیل شده است.
۱۲.

تحلیل الگوی مشارکت فعالانه شهروندان در نظام مردم سالاری دینی (با تأکید بر مقوله آتش به اختیار در اندیشه آیت الله خامنه ای مد ظله العالی)

نویسنده:
منبع: تحقیقات اسنادی انقلاب اسلامی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ 29-56

کلید واژه ها: آیت الله خامنه ای مردم سالاری اعتماد مشارکت فرهنگی آتش به اختیار نظریه مردم سالاری دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۱۴۲
تبارشناسی فرهنگ سیاسی ایران پیش از انقلاب، حاکی از نهادینه شدن فرهنگ سیاسی تبعی و پذیرش اقتدار سیاسی «بالا به پایین» در بین اکثریت جامعه بود. با نهادینه شدن «الگوواره مردم سالاری دینی» در ایران، مقوله آتش به اختیار بودن، بنا بر وضعیت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کشور، متأثر از مبانی دینی «امر به معروف و نهی از منکر» و تحقق مطلوب تر حقوق و مسئولیت های شهروندان از سوی رهبر انقلاب مطرح شد. برخی جریانات و گروه های معاند با سوءاستفاده از عنوان آتش به اختیار و بدون توجه به محتوا و اهداف آن، کوشیدند در فضای مجازی و نوشتاری افکار عمومی جامعه را نسبت به آن مغشوش کنند. محققان در پژوهش حاضر درصدد هستند با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از آثار و بیانات آیت الله خامنه ای به این سؤالات پاسخ دهند که شاخصه ها و مؤلفه های فرهنگ مشارکتی و تعاملات اجتماعی مطلوب در جهان بینی، اندیشه و کنش ایشان کدام اند؟ و نسبت و جایگاه مقوله آتش به اختیار در حاکمیت فرهنگ مسئولیت پذیری و نظارتی اقشار مختلف جامعه چگونه است؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که رهبر انقلاب در دوره پساانقلاب، راهبرد آتش به اختیار را در تکمله تاکتیک های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و مشارکتی شهروندان به خصوص جوانان مطرح کردند. کار فرهنگی خودجوش و تمیز، شکوفایی ظرفیت فرهنگی، اعتمادزایی، تقویت روابط متقابل دولت و ملت، اصلاح نواقص و اختلالات بوروکراتیک در کشور ازجمله شاخصه های این تاکتیک اند.
۱۳.

پویانمایی تلویزیونی در ایران: به سوی مدلی برای سیاست گذاری از توصیف مسئله تا تجویز راهکار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دین و ارتباطات سال بیست و ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۵۶) 25 - 74

کلید واژه ها: پویانمایی سیاست گذاری فرهنگی صنایع خلاق صنایع فرهنگی سیاست هنری انیمیشن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۳۴۴
ادبیات صنایع خلاق یکی از الگوهای پیشرو در سیاست گذاری فرهنگی و اقتصاد فرهنگ در دنیا است که تقریباً از ابتدای قرن حاضر در کشور های مختلف دنیا توسط دولت ها و دیگر کنشگران سیاستی در حوزه فرهنگ در حال اجرا است. پویانمایی به عنوان یکی از قالب های رسانه ای پردرآمد بیش ازپیش مورد توجه سیاست گذاران واقع شده است. اما در کشور ما در قدم اول، برای طراحی و اجرای هرگونه سیاست و تصمیم سیاستی، نیاز به شناخت دقیق از وضعیت کنونی برای دستیابی به شرایط مطلوب احساس می شود. این پژوهش برای نیل به این مهم، به صورت بندی دقیق و علمی از مسائل سیاستی و راهکار های ممکن دستیابی به شرایط مطلوب تولید انبوه پویانمایی تلویزیونی در ایران از طریق مصاحبه با خبرگان این عرصه و تحلیل مضمون آن، پرداخته است. در نتایج این تحقیق در جستجوی عوامل بازدارنده و موانع پیشرفت پویانمایی به سه مؤلفه اصلی دست یافتیم؛ از یک سو اشتباهات و ضعف های سیاست گذاران و مدیران این عرصه باعث ایجاد آفت ها و بروز مسائلی شده، و از سوی دیگر تولیدکنندگان و دیگر کنشگران خصوصی نیز دچار ضعف های بنیادین هستند که توانایی و قوت رشد را از دست داده اند، و همچنین عوامل ساختاری که ریشه در فرهنگ و ساختارهای اجتماعی دارند نیز مزید بر علت شده است. راهکارهای ارائه شده توسط نخبگان به ۶ دسته اصلی با عنوان های ایجاد متولی کلان، بازار آزاد، اصلاح نظام آموزشی، پژوهش و ایجاد شتاب دهنده ها دسته بندی شدند که در نهایت، این تحقیق مدلی مطلوب برای سیاست گذاری پویانمایی تلویزیونی در ایران با استفاده از نکات ارائه شده در مصاحبه ها ارائه کرده است.
۱۴.

فراترکیب اثرات جهانی شدن بر نهاد علم در بستر جمهوری اسلامی ایران(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: دین و سیاست فرهنگی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰ 91 - 122
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۶۱۲
نظریه جهانی شدن یکی از معروف ترین نظریات علوم اجتماعی است که با هدف تداوم و تقویت مدرنیته ارائه شده است. هرچند جهانی شدن یک واقعیت اجتماعی است ولی صورت بندی علمی و ادبیات نظری گسترده ی آن، جهت بسط و تقویت تمدن و فرهنگ غرب به کار گرفته شده است. پدیده جهانی شدن در موضوعات مختلف اجتماعی اثرات مثبت و منفی مختلفی داشته است که البته این اثرات در کشورهای مختلف نیز متفاوت بوده است. در این میان، جهانی شدن نهاد علم با پیچیدگی های بیشتر و عمیق تری مواجه است. در این پژوهش به دنبال فراترکیب اثرات جهانی شدن برنهاد علم در جمهوری اسلامی ایران بوده ایم و بر همین اساس تمام آثار مربوط به اثرات جهانی شدن علم بر مناسبات علمی جمهوری اسلامی که موردتوجه سیاست پژوهان بومی کشورمان قرارگرفته اند، به وسیله الگوی فراترکیب و روش تحلیل مضمون موردمطالعه قرارگرفته اند و بر اساس نتایج آن به فراترکیب اثرات جهانی شدن علم دست یافته ایم. نتایج فراترکیب در چهار رکن اثرات آموزش جهانی شدن علم، اثرات پژوهشی جهانی شدن علم، اثرات جهانی شدن علم بر مدیریت و ساختار دانشگاهی و درنهایت اثرات جهانی شدن علم بر فرهنگ علمی کشور، دسته بندی شده اند.
۱۵.

الگوی جامع فرهنگ قرآنی و تبیین نقش آن در تغییرات فرهنگی جامعه اسلامی از منظر آیت الله خامنه ای (مدظلّه العالی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال یادهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 31-60

کلید واژه ها: قرآن کریم جامعه قرآنی حاکمیت فرهنگی قرآن تغییرات فرهنگی اجتماعی آیت الله خامنه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۸ تعداد دانلود : ۴۶۹
رهبران انقلاب اسلامی بارها تأکید کرده اند که تغییراتی که انقلاب اسلامی به دنبال آن است بر مبنای قرآن در جامعه و بالاخص در سطح فرهنگی به وجود می آید. اما مسئله این است که بدون داشتن الگویی برای تغییرات فرهنگیِ مدنظر «بر اساس قرآن کریم» به روشنی نمی توان دریافت که این تغییرات چگونه می خواهند در جامعه پیاده شوند؟ بر همین اساس در این پژوهش به دنبال فهم نقش فرهنگ قرآنی در تغییرات اجتماعی هستیم. آنچه که با بررسی بیانات رهبر انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای دریافته ایم این است که رهبر انقلاب با طرح و بسط ایده فوق، این الگو را که با عنوان «جامعه قرآنی» از آن یادکرده و شرح و تفصیل داده اند. در این الگو به سه عامل و عنصر؛ حاکم شدن فضا و بستر فرهنگ قرآنی در جامعه، نقش حکومت ها و رسالت قراء به عنوان بازوهای ایجاد تغییر فرهنگی در جهت محور قرار گرفتن قرآن در جامعه اشاره شده است. هدف از این پژوهش ارائه مدل جامع نقش فرهنگ قرآنی در تغییرات فرهنگی است که وجه نوآوری این مقاله محسوب می شود. در این پژوهش ضمن بررسی بیانات معظم له با روش تحلیل مضمون به تبیین الگوی فوق با استفاده از آیات و روایات پرداخته شده و در پایان ضمن ارائه مدل جامعی از این الگو، دسته بندی مضامین مستخرج و همچنین نتایج تحقیق شرح داده شده است. با مطالعه دقیق بیانات حضرت آیت الله خامنه ای به نتیجه خواهیم رسید که گسترش فرهنگ قرآن خوانی که مقدمه تدبر و عمل به قرآن است در سایه حمایت حاکمیت ها و همچنین ایفای نقش جدی قرَاء منجر به ایجاد جامعه ای قرآنی و همچنین مقدمه حاکمیت فرهنگی قرآن در فضای کشور خواهد شد.
۱۶.

همگرایی تمدنی در طریق زیارت؛ با تاکید بر پیاده روی زیارت اربعین(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: دین و سیاست فرهنگی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۹ 127 - 148
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۵۸۵
برپایی تمدن نوین اسلامی در دوران معاصر با توجه به جهانی شدن فرهنگ غربی، نیاز به عناصر نرم با قدرت اشاعه جهانی دارد. یکی از ساز و کارهای تحقق این مهم، با توجه به عناصر نرم و تمدن ساز نهاد زیارت، همگرایی تمدنی در طریق زیارت می باشد. این پژوهش سعی در بررسی مهمترین الزامات این همگرایی در سطح تمدنی آن دارد. روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای و تحلیل آن ها بر اساس روش تحلیل مضمون صورت پذیرفته است. بر اساس نتایج این پژوهش چهار مضمون اصلی و فراگیری که از تحلیل مضمون منابع کتبی همگرایی تمدنی در طریق زیارت به دست آمده عبارتند از: «زیارت»، «ارتباطات میان فرهنگی»، «تمدن» و «همگرایی». همگرایی از مفاهیمی است که خصوصا در روابط بین الملل به آن توجه زیادی شده است، اما این نوشتار نگاهی فرهنگی و تمدنی به این مفهوم دارد و آن را نوعی همسویی و همنوایی در گرایش ها، بینش ها و رفتار، در اجتماعی از مردم تلقی می کند. مساله همگرایی در طریق زیارت را می توان در سه سطح سازمانی، میان فرهنگی و تمدنی تحلیل کرد. آموزش اخوت و ولایت بین مسلمین، توجه به اسلامی و جهانی بودن منسک زیارت به عنوان یک الگوی همگراکننده دینی و انسانی و نه یک عنصر واگراکننده فرقه ای، افزایش سرمایه گذاری در حوزه تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات و تاکید بر تعارف، تعامل، تعاون، همدلی، درک و گفت و گو بین زائر و میزبان در جریان زیارت از مهم ترین الزامات در سطح تمدنی همگرایی در طریق زیارت محسوب می گردد.
۱۸.

از تصویر آفرینی قرآنی تا تصویر سازی سینمایی؛ پژوهشی در امکان رسانه دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳۰

کلید واژه ها: دین تصویر زیبایی شناسی تصویرآفرینی قرآنی فلسفه سینما

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات رسانه های دینی
تعداد بازدید : ۱۶۸۲ تعداد دانلود : ۶۸۰
با ظهور عصر غلبة تصویر و بصر، سینما با قابلیت منحصر به فرد تبدیل واقعیت عینی به تصویر متحرک روز به روز گسترش یافته و مخاطبان زیادی را به سوی خود جذب کرد. در این میان، اقتضائات و محدودیت های فناورانه تصویر سینمایی اندیشمندان رسانه ای و سینماگران مسلمان را با مسئله چگونگی رسانش پیام دینی از طریق این قالب مواجه کرده است. قرآن به منزلة معجزه جاویدان پیامبر خاتم در تنزیل مکی و مدنی خویش، با تصویرآفرینیِ بدیعش، بسیاری از معانی مجرد و عقلی را به صورت نمادهایی محسوس برای انسان ها مجسم کرده است؛ به گونه ای که در بخش زیادی از آیات قرآنی، گویی نه در برابر واژه ها بلکه مقابل تصاویری زنده و مجسم ایستاده ایم که با مخاطب خویش سخن می گویند. تأمل در هر یک از تصاویر هنری قرآن و فهم منطق و سنت تصویرآفرینی یا همان تجلی زبانی حقیقت، بی شک برای سینماگر دینی با غایت رسانش پیام دینی به مخاطبان می تواند الهام بخش خلق آثاری بدیع باشد. نگارندگان در این مقاله، با مفروض گرفتن امکان انتقال پیام دینی از طریق سینما، می کوشند با مقایسه تصویر آفرینی قرآنی و تصویرسازی سینمایی، گامی برای آشکارگی ظرفیت های ادبیات تصویری قرآن به منظور تحقق «سینمای دین محور» بردارند.
۱۹.

شبکه عوامل، زمینه ها و راه حل های مسأله حجاب در دانشگاه های ایران؛ بایسته های برنامه ریزی فرهنگی با استفاده از نظریه زمین ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ در دانشگاه اسلامی سال چهارم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۲)
تعداد بازدید : ۹۴۱ تعداد دانلود : ۱۶۰۰
هدف: وصول به برنامه راهبردی و اتخاذ خط مشی مناسب در حل مساله فرهنگی -اجتماعی از لوازم مدیریت فرهنگی آموزش عالی و تحقق آن در قالب اسلامی شدن دانشگاه در ایران بوده و هست.یکی از مبادی و محیط های زاینده دغدغه های فرهنگی در ایران معاصر،که اتفاقا با طرح مساله حجاب،عجین و متقارن بوده است دانشگاه است. هدف مقاله اکتشافی حاضر، کشف اجماع و استقراء دیدگاه های نخبگان علمی و اجرایی حوزه مساله حجاب و فرهنگ دانشجویی برای امروز و فردای این موضوع حساس بود. روش: روش مورد استفاده تکنیک کیفی نظریه زمینه ای میسور بود. یافته ها: به لحاظ نتیجه مقاله در صدد ارائه الگویی همبسته بوده است که نسبت بین مساله و راه حل را بازسازی نموده ونظام نامه راهبردی ارتقاء حجاب و عفاف در محیط دانشگاه را پشتیبانی نماید. نتیجه گیری: نویسندگان پس از طرح مسأله و چهارچوبی مفهومی، دیدگاه های 16 نمونه انتخابی را در سه سطح عوامل، زمینه ها و راه حل ها بازسازی و در الگویی نظری ارائه کرده اند.
۲۰.

از جامعه شناسی تاریخی ایران تا نظریه سیاستی پیشرفت (توسعه)؛ نقش پارادایم ماهیت گرا در ترسیم الگوی اسلامی- ایرانی هویت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۱۴ زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۵۶) 3 - 34
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۲۱۱
«جامعه شناسی تاریخی هویت و تمدن پژوهی» از حوزه های مهم مطالعات «هویت»، «تاریخ» و «تمدن» است که در ترتیبی منظم، از ذهنیت تا عینیت، خودآگاهی جمعی را سامان می دهد و موضوع اصلی این مقاله نیز در این حوزه قرار می گیرد. هویت تاریخی و تمدنی ایران، از پیش از اسلام تا دوره معاصر، همواره از منظرهای مختلف موضوع مطالعه اندیشمندان اجتماعی داخلی و ایران شناسان غربی بوده است. در این مقاله پس از معرفی سه رویکرد کلی به هویت تاریخی و تمدنی ایران یعنی رویکرد انحطاط گرا، رویکرد چندپاره انگار و رویکرد ماهیت گرا و ثمره نگاه هر یک درخصوص آینده و الگوی پیشرفت در ایران، الزامات مأخوذ از هویت تاریخی و تمدنی ایران برای الگوی نظری پیشرفت براساس رویکرد ماهیت گرا در هفت مؤلفه ماهیتی شامل: «روح معنویت، تعبد، توحید»، «اسلام اصیل»، «ولایت مداری»، «سرزمین و موطن»، «زبان و خط پارسی»، «تمدن تاریخی» و «رسالت تاریخی و موعودگرایی» (مبتنی بر سند مؤلفه های هویت ملی ایران، مصوب21/12/86 شورای فرهنگ عمومی کشور ) تشریح و واکاوی خواهد شد. مسأله اصلی در این مقاله بررسی «انواع رویکرد ها به هویت تاریخی ایران و نگاه هایی است که به الگوی کلی پیشرفت و تغییرات تمدنی در این سرزمین می توان داشت» و روش گردآوری اطلاعات  کتابخانه ای و اسنادی می باشد به لحاظ روش تحلیل و داوری، از جامعه شناسی تاریخی مبتنی بر چارچوب مفهومی معرفی شده تبعیت می کند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان