مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق)

مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق)

مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و چهارم پاییز 1402شماره 63 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تأثیر رسانه ها و شبکه های اجتماعی و مجازی بر خط مشی و تصمیمات سرمایه گذاران بازارهای مالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازارهای مالی رسانه های جمعی تصمیمات و تمایلات سرمایه گذار شبکه های اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۱۷۷
در دنیای مبتنی بر فضای دیجیتال و عصر ارتباطات الکترونیکی و مجازی، رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی ضمن اینکه نقش منابع خبری را برای اکثر اطلاعات و داده های مالی ایفا می کنند، مشکل عدم تقارن اطلاعات بین سرمایه گذاران و بازارهای مالی را تنظیم، تعدیل و توسعه بازارها را تقویت می کند. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر رسانه های جمعی بر خط مشی و تصمیمات سرمایه گذاران بازارهای مالی است. جامعه هدف، بر اساس یک بررسی در سال 1400 بین 420 دانشجوی دارای تجربه سرمایه گذاری بازارهای مالی انجام شد که به روش نمونه گیری هدفمند و غیرتصادفی انتخاب و پس از جمع آوری، 200 نطرسنجی با استفاده از مدل لوجیت مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد: الف) رسانه های جمعی منجر به ایجاد نوسانات در تصمیمات و خط مشی سرمایه گذاران می شود و بر تصمیمات آن ها تأثیر می گذارد؛ ب) در شرایط کسادی و وجود بحران در بازارهای مالی، تأثیر و ضریب نفوذ رسانه های خبری بیشتر از رسانه های اجتماعی و تخصصی است؛ ج) درحالی که در شرایط وجود رونق در بازارهای مالی تنها، برای تعدیل و انجام اصلاحات در بازارهای مالی، تأثیر رسانه های خبری بیشتر از رسانه های اجتماعی و تخصصی است؛ د) گزارش های خبری رسانه ایی اصولاً دارای تأثیر نامتقارن است به این معنا که در شرایط رونق بازار، سرمایه گذاران توجه بیشتری به گزارش های خوش بینانه دارند و از گزارش هایی که دارای سیگنال های منفی هستند، چشم پوشی می کنند. در مقابل، در شرایط کسادی و نبود رونق در بازار، سرمایه گذاران نسبت به گزارش های رسانه ایی بدبینانه آسیب پذیرتر هستند و گزارش هایی با اطلاعات فعال تأثیر قابل توجه و معنی داری بر تصمیمات آنان نمی گذارد با این حال سرمایه گذاران بازارهای مالی لازم است، نسبت به آموختن سواد رسانه ایی در کنار سواد مالی جهت تشخیص اخبار واقعی از اخبار کذب و دروغین اقدام نمایند.
۲.

تلازم ظاهر و باطن در نظریه قرآنی مناسک استنطاق آموزه های فرهنگی سوره مبارکه حج(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مناسک سوره حج دین فرهنگی فرهنگ دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۱۵۹
تمایل فطری انسان ها به داشتن نگاه معنادار به جهان اطراف و فرار از پوچی موجب شده دین به عنوان عاملی برای معنابخشی به زندگی، نگرشی جدید و معنادار به زندگی را پدید آورد. این رهیافت با ارائه تفسیری نوظهور از انسان و دین و نیز ارتباط آن دو، درصدد شناخت انسان و ابعاد دین از بینش و اعتقادات تا رفتار و عادات و آداب دینی است. مناسک دینی به مثابه عاملی جهت ارتباط و اتحاد افراد، نقش تعیین کننده ای در ساختار هویتی فرهنگی اجتماعی را دارا بوده است. سوره مبارکه حج به عنوان کانون تمرکز مناسک قرآنی، دربرگیرنده گزاره های دینی فرهنگ ساز در ابعاد مختلف همچون: سیاست، اقتصاد، فرهنگ و... بوده که هریک ریشه در ظهورات و بطون آیات داشته است. بر اساس این مهم پژوهش حاضر باهدف استخراج آموزه های فرهنگی مناسک، با روش تحلیلی توصیفی و تکیه بر رویکرد استنطاقی، درصدد تحلیل کارکردی آموزه های فرهنگی این سوره و تبیین تقابل کارکردی منسک حج با دوران جاهلیت بوده است. یافته های پژوهش حاکی از آن بوده که در سوره حج، با گزاره های مفهومیِ اصلاح آسیب ها و انحرافات فرهنگی مناسک مواجهیم که در رأس این اصلاحات بازگرداندن تقوا به مثابه اتحاد دنیاداری و دینداری به مناسک مورد توجه قرار گرفته شده است.
۳.

مطالعه عوامل پیشران و بازیگران مؤثر در تحولات آینده آموزش زبان های قومی و محلی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سیاست گذاری فرهنگی برنامه ریزی آموزشی زبان های قومی و محلی تحلیل بازیگر عوامل پیشران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۵۳
سیاست گذاری در مورد آموزش زبان های قومی و محلی مانند هر موضوع دیگری نمی تواند تنها با تکیه بر رهنمودهای ارزشی و هنجاری و بدون توجه به شرایط محیطی و ملاحظات راهبردی باشد. برای این منظور پژوهشی باهدف شناسایی عوامل پیشران و بازیگران تأثیرگذار در موضوع آموزش زبان های قومی و محلی در ایران صورت گرفت. برای شناسایی عوامل پیشران از روش «تحلیل اثرات متقابل» با استفاده از نرم افزار میک مک و برای «تحلیل بازیگران» از نرم افزار مکتور بهره جستیم. به عنوان مهم ترین نتایج: برای پیشگیری از فروافتادن گروه مهم «فعال قومی» در ائتلاف مخالفان نظام سیاسی؛ برای تداوم همراهی گروه «همگرای خواهان افزایش سهم قومی»؛ و همچنین برای خنثی نمودن عوامل «ملت سازی قومی» و «واگرایی قومی»، پیشنهاد می شود سیاستگذار بی عملی نسبی خود در موضوع آموزش زبان های قومی و محلی را کنار گذاشته و با اقدامی سنجیده کنترل میدان را به دست بگیرد. لیکن برنامه آموزشی زبان و ادبیات قومی و محلی به هیچ عنوان نباید واجد ویژگی های «فراگیری» و «معیارسازی» که مطالبه اصلی «مبارزان قومی» با هدف ملت سازی است، باشد. در مقابل برنامه آموزشی مطلوب می بایست «نخبه گرایانه»، با هدف شناسایی و شکوفا نمودن استعدادها و ناظر به حفظ گونه های مختلف زبان های بومی به عنوان میراث زبانی کشور و به دور از تأثیرپذیری از گونه های خارجی باشد.
۴.

ارزیابی وجود عقلانیت ارتباطی در شبکه های اجتماعی بر مبنای نظریه جامعه شبکه ای کاستلز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حوزه عمومی عقلانیت ارتباطی شبکه های اجتماعی جامعه شبکه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۱۱۹
عقلانیت ارتباطی، وضعیتی از ارتباط و مفاهمه است که بدون دخالت و نظارت نهادهای دولتی و برآمده از قدرت با گفتگوی انتقادی و سازنده، به فهم منافع و خیر مشترک منتج می شود. فقدان سلطه، اجبار، وجود اختیار و آزادی، عملیاتی شدن از طریق زبان و مبتنی بودن بر فرهنگ و اخلاق از پیش شرط های عقلانیت ارتباطی است. هدف این پژوهش، بررسی و ارزیابی شبکه های اجتماعی است که آیا بر آن ها، عقلانیت ارتباطی حاکم است یا موارد و مظاهر غیرعقلانی در آن ها بیشتر از عقلانیت است؟ روش انجام پژوهش، مصاحبه عمیق با رویکرد گراندد تئوری است که نتایج در مراحل مختلف به اساتید و کارشناسان آگاه به موضوع، ارجاع داده شده است. بر اساس یافته ها، عملکرد شبکه های اجتماعی بر مبنای مؤلفه های عقلانیت ارتباطی و پیش شرط های آن، تائید نشده و مواردی همچون ایجاد دسترسی، محدودیت و نظارت بر شبکه های اجتماعی توسط دولت ها، وجود اخبار جعلی، فریبکاری، شایعه، جاسوسی و کاربرهای فاقد هویت یا با هویت جعلی، استفاده تروریست ها و کلاهبرداران از شبکه های اجتماعی، تشویق به خودکشی، ناامنی، بحران زایی و ناهنجاری های اخلاقی، رویکردهای احساسی، هیجانی، حاشیه اید و پوپولیستی به جای استدلال های منطقی، افراط گرایی، فرقه گرایی، تعصب های قبیله ایی و قومی، استفاده از فن های جنگ روانی و تبلیغاتی، سیاست زدگی، قطبی گرایی و استفاده های ابزاری دلیلی بر نتیجه ذکر شده است.
۵.

مجازی شدن کلاس درس و فرهنگ دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مجازی شدن ارتباطات فرهنگ سازمانی سبک زندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۲۰۹
مصرف رسانه های نوین یکی از مهم ترین عرصه های فرهنگی در زندگی روزمره است. گسترش و رواج ارتباطات آنی و پیوسته به سرعت عرصه های مختلف زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار داده است. امروزه حضور دائم فناوری های مجازی در محیط های دانشگاهی به سختی قابل انکار است. در این میان، دانشگاه نیز ماهیت و معنای پیشین خود را از دست داده است و همین امر به ویژه سبب تغییر در کارکرد و نسبت دانشگاه شده است. هدف این مقاله، بررسی رابطه بین مجازی شدن کلاس درس و فرهنگ دانشگاهی در دوران کروناست. پارادایم پژوهش کمی و روش تحقیق، پیمایش بوده است. جامعه آماری تحقیق، دانشگاه های دولتی شهر تهران در سه دسته دانشگاه حضوری، نیمه حضوری و غیرحضوری است. حجم نمونه تحقیق برابر با 385 نفر می باشد. در این پژوهش ابتدا از نمونه گیری تصادفی خوشه ای و سپس از نمونه گیری احتمالی متناسب با حجم استفاده شده است. مدل پژوهش با استفاده از نرم افزار لیزرل آزمون شد. نتایج بیانگر آن است که فرایند مجازی شدن از طریق تأثیر بر متغیر ارتباطات به عنوان متغیر میانی بر فرهنگ دانشگاهی و ابعاد آن همچون سبک زندگی، فرهنگ سازمانی و ... تأثیر معناداری دارد. باید گفت، ارتباطات واسطه ای است که بین مجازی شدن و ابعاد مختلف فرهنگ دانشگاهی میانجی گری می کند. آنچه از یافته ها برداشت می شود این است که این فرایند، دگرگونی بنیادینی را در تعاملات و ارتباطات انسانی ایجاد کرده است و این دگرگونی در تعاملات به سایر ابعاد زندگی و فرهنگ دانشگاهی نیز سرایت کرده است.
۶.

تحلیل عنصر لحن در داستانک های تک آیه ای قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: لحن داستانک های تک آیه ای لحن واعظانه لحن تعلیمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۰۸
 لحن یکی از عناصر داستان است که قدرت انتقال مفاهیم و احساسات را افزایش می دهد و موجب می شود تا معانی ضمنی کلام بهتر فهمیده شود. لحن، رنگ یا معنای احساسی اثر ادبی است که توسط گوینده به مخاطب القا می شود و از نوع ترکیب واژگانی که گوینده به کار می برد، ساخته می شود. این عنصر به وسیله نوع بیان واژه ها و جمله ها به فضاسازی داستان کمک می کند و در ذهن مخاطب تأثیر می گذارد. مقاله پیش رو به عوامل ایجاد لحن، تغییر و تنوع لحن و اهمیت و نقش آن در داستانک های تک آیه ای قرآن با شیوه توصیفی تحلیلی می پردازد. از نظر محتوایی لحن کلی داستانک های قرآنی، تعلیمی واعظانه است اما لحن های جزئی فراوانی چون لحن متعجبانه، تحقیرآمیز، نادمانه، دعایی و ملتمسانه، هشداردهنده، استدلالی، ترغیبی، بشارت آمیز، مصرانه، تأسف آمیز در این داستانک ها نیز دیده می شود. از میان عناصر زبانی، فرایند انتخاب واژگان و ترکیب جملات، اوزان و هجاها مهم ترین عوامل مؤثر در ایجاد لحن داستانک ها را شکل می دهد. بیان لحن در داستانک ها به شکل غیرصریح است و داستانک ها از طریق عنصر لحن، علاوه بر نوشتن داستان و زینت و آراستن کلام، به دنبال انتقاد از برخی عقاید، رفتارها و ترغیب به اهداف خود می باشد که در اغلب لحن تعلیمی در سرتاسر داستانک ها نمود دارد.
۷.

مقایسه نقش و راهبردهای روشنفکران قبل و بعد از انقلاب اسلامی در توسعه سیاسی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روشنفکری روشنفکران توسعه سیاسی ایران معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۸۳
هدف اصلی این پژوهش مقایسه نقش و راهبردهای روشنفکران قبل و بعد از انقلاب اسلامی در توسعه سیاسی ایران است و در همین راستا، نقش روشنفکران چهار نسل متفاوت اول، دوم و سوم و چهارم مورد بررسی قرار گرفته است. روش این پژوهش، کیفی و با رویکرد تحلیل محتوا و با استفاده از ابزار کتابخانه ای و مقالات انجام شده که روشنفکران نسل اول تا چهارم ایران معاصر در آن به بحث و تحقیق پرداخته اند و محقق، با استفاده از رویکرد استقرایی و کدگذاری سه گانه به استخراج و تحلیل مطالب مرتبط و موردنیاز پرداخته است. یافته ها و نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که روشنفکران در طول دوران معاصر نقش ها و راهبردهای متفاوتی داشته اند که از آن جمله می توان به سکولاریسم در نزد روشنفکران عصر مشروطیت، صنعتی شدن در نزد روشنفکران عصر پهلوی اول، پیشرفت در علم و فنّاوری نزد روشنفکران پهلوی دوم و رفع وابستگی به کشورهای غربی در بین روشنفکران بعد از انقلاب اسلامی اشاره کرد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۷