پژوهشنامه فرهنگ و رسانه (نامه فرهنگ و ارتباطات)

داستان های قرآن کریم، درس های اجتماعی زیادی دارد که مفسران، در تفسیر آیات داستانی قرآن کمتر به این جنبه ها پرداخته اند. پیامبران، رهبران جامعه خودشان هستند، بنابراین شیوه ی دعوت مردم توسط آن ها، مقابله ی آنان با مخالفانشان و... می تواند الگوی خوبی برای رهبران و مردم یک جامعه دینی باشد. این مقاله به دنبال آن است تا علاوه بر توضیح آیات از دیدگاه مفسران، به بیان درس های اجتماعی داستان حضرت نوح در آیات 59 إلی 64 سوره أعراف نیز بپردازد. شیوه ی پاسخ دادن حضرت نوح به جنگ رسانه ای دشمن و تهمتی که «الملأ» (خواص) به او می زنند، دلسوزی و روشنگری زیاد برای جلوگیری از گمراهی مردمی که تحت تأثیر تهمت های دشمن، نسبت به جامعه ی دینی بدبین می شوند، از جمله درس هایی است که در این پژوهش به آن اشاره می شود؛ درس هایی که یک جامعه ی دینی مانند جمهوری اسلامی ایران می تواند از آن استفاده کند. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و شیوه ی گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و بر اساس منابع مکتوب و الکترونیکی است.

مشارکت مردم در حکومت در حال تغییر و تحول است و با پیشرفت جوامع، متکامل می گردد. مشارکت مردمی دارای الگوهای متفاوتی بوده است. الگویی که هم اکنون متداول است، الگوی نمایندگی است. لکن با بروز پدیده ای به نام قانون سپاری، این الگو در معرض تغییرات گسترده واقع شده است. الگوی قانون سپاری مبتنی بر حضور مردم در فرایندهای تصمیم گیری و تصمیم سازی است. قانون سپاری به زیرساخت هایی نظیر شفافیت نیازمند است و در رواج خود، مدیون استفاده از روش های نوآوری باز و جمع سپاری است. قانون سپاری در بستر اینترنت شکل می گیرد. در قانون سپاری می توان مساله یابی و تدوین پیش نویس یک قانون و یا اصلاح آن را به مردم واگذار کرد. به عبارتی، مردم به نحوی دارای صلاحیت ابتکار قانون می شوند. به منظور این که بتوان میزان پیشرفت قانون سپاری در مراحل مختلف قانون گذاری را دانست، باید به ماهیت نمایندگی نظر افکنده، مقایسه ای را سامان داد. لذا مساله ی این پژوهش، مقایسه-ی میان نمایندگی و قانون سپاری است تا بتوان با شناخت مبانی آن، در مجالی دیگر الگوی بومی قانون سپاری را طراحی کرد. بدین منظور، این مطالعه با ترکیبی از روش های «موردکاوی» و «تفسیری» درصدد واضح ساختن افق پیشِ روی قانون سپاری و چگونگی حضور آن در فرایند قانون گذاری است.در نتیجه، با یافتن فهمی از قانون سپاری می توان آن را بومی سازی کرد. برای داشتن چنین دریافتی، باید از آموزه های اسلامی نظیر شورا و مسئولیت اجتماعی بهره برد. همچنین، بهره گرفتن از قابلیت های بازی وارسازی این پلت فرم ها، کمکی شایان به بومی سازی رویکرد جمع سپارانه در قانون گذاری است.

مفهوم فناوری در حال تغییر از فناوری با زمینه محدود به فناوری با زمینه گسترده و از فناوری سخت به فناوری نرم است؛ حال پژوهش حاضر به دنبال استخراج عناصر اصلی پذیرش فناوری نرم در صنعت مطبوعات به منظور ارائه بستری اطمینان بخش برای استقرار فناوری نرم است. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی بنیادی بوده و با رویکرد ترکیبی انجام شد. در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون و در بخش کمی از روش ساختاری تفسیری استفاده کرده است. جامعه پژوهش در بخش کیفی خبرگان سازمانی و دانشگاهی صنعت مطبوعات و در بخش کمی مدیران و کارشناسان ارشد حاضر در موسسه مطبوعاتی ایران بودند. در گام اول پژوهش، پس از مصاحبه با 11 نفر از خبرگان و فعالان حوزه رسانه و فناوری و رسیدن به اشباع نظری و تحلیل و بررسی مصاحبه به روش تحلیل مضمون، 105 مضامین پایه و 32 مضامین سازمان دهنده و درنهایت 9 مضمون فراگیر شناسایی شد. در گام دوم پژوهش با استفاده از تکنیک مدل سازی ساختاری_تفسیری توسط 11 نفر از مدیران و کارشناسان حاضر در موسسه مطبوعاتی ایران و تحلیل پرسشنامه ها در نرم افزار MATLAB، موقعیت، میزان اهمیت، اثرگذاری (نفوذ) و اثرپذیری (وابستگی) عناصر استخراج شده در پنج سطح ارائه شد؛ در سطح اول انگیزش و نگرش مثبت نیروی انسانی، سطح دوم تحول گرایی سیستم مدیریت، سطح سوم پویایی ساختار سازمانی، توانمندسازی منابع انسانی و گستردگی شبکه ارتباطات داخلی و خارجی، سطح چهارم رقبا و متغیر بودن محیط، یادگیرنده بودن فرهنگ سازمانی و مشتری محور بودن استراتژی سازمان و درنهایت سطح پنجم ماهیت کاربردی پذیرش فناوری نرم شناسایی شده است.

فناوری ها جزء جدانشدنی زندگی امروزی ما هستند. زندگی انسان دراین فضا وابسته به تحلیل فرهنگی او از این پدیده است و این تحلیل نیز برخواسته از فهم فرهنگی فناوری. متن حاضر مروری است بر گفتمان ها و نظریات مهم و جریانات تاثیرگذار در این حوزه. نقد و بررسی گفتمان جبرگرایی و تامل در ابعاد آن اولین بخش متن را تشکیل میدهد و با مرور گفتمان برساخت گرایی، نگاه مقابل جبرگرایی را موردبررسی قرار خواهیم داد. سپس از منظر تن زدودگی و تن یافتگی به عنوان انسان شناسی فناوری به شبکه های اجتماعی و فناوری های شبکه ای خواهیم نگریست. پس ازآن نظریه مشهور و میان رشته ای شبکه کنشگران را به عنوان پدیدارشناسی فناوری جدید مطرح نموده و درنهایت نظریات انتقادی فینبرگ را به عنوان نقد فلسفی بر ماهیت فناوری مرور خواهیم کرد.پس از هر فصل سعی شده است از منظر کاربردی و از زاویه نگاه بومی به تأمل درباره مطالب مطروحه پرداخته شود.. . . . . .