سید مهدی الوانی

رفع معضل فقر به منزله یک مسئله عمومی پیچیده، بیش از هر چیز متأثر از عملکرد سیستم خط مشی گذاری عمومی در زمینه فقرزدایی است؛ به گونه ای که می توان کاهش یا افزایش میزان فقر در سطح جامعه را تابعی از عملکرد سیستم خط مشی گذاری کشور در زمینه فقرزدایی دانست. در پژوهش حاضر، پس از تبیین اثربخش نبودن عملکرد سیستم خط مشی گذاری عمومی ایران در زمینه فقرزدایی، علل این مسئله با تمرکز بر لایحه «فقرزدایی در ایران» منزله نمونه ای از عملکرد سیستم مذکور (به صورت مطالعه موردی) بررسی شده است. بدین صورت که ابتدا بر اساس فرضیه های سه گانه پژوهش، مهم ترین علل احتمالی اثربخش نبودن عملکرد سیستم خط مشی گذاری کشور در زمینه فقرزدایی، در قالب سه مؤلفه «کوتاهی و غفلت خط مشی گذاران»، «ناکارآمدی سیستم خط مشی گذاری» و «پیچیدگی و گستردگی مسئله فقر» مطرح شده و پس از آن با مراجعه به خبرگان و کسب آرای آنان، صحت فرضیه های تحقیق بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که هر سه عامل فوق بر اثربخش نبودن عملکرد سیستم خط مشی گذاری در زمینه فقرزدایی مؤثر بوده اند، اما نقش و تأثیر مؤلفه «ناکارآمدی سیستم خط مشی گذاری» بیش از دو عامل دیگر است.

بی شک حساس ترین فعالیتی که مدیران در هر سازمان انجام می دهند، تصمیم گیری می باشد. اما دنیای امروز، به قدری پیچیده و آشوبناک است که تصمیم گیری با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می کند. در محیط های پیچیده اطلاعات به سرعت تغییر کرده و گستره وسیعی در بر دارد. نکته قابل تامل در تصمیم گیری این است که همیشه این امر موفقیت آمیز نیست، یعنی همواره احتمال موفقیت و یا شکست وجود دارد، عوامل زیادی بر توانایی تصمیم گیری اثر می گذارد. به گونه ای که تصمیم گیری در دنیای پیچیده امروز به چالشی برای مدیران تبدیل شده است. تعداد شاخص های تصمیم گیری، تنوع معیارها و انواع روش های تصمیم گیری کمی و کیفی و لزوم در نظر گرفتن همزمان آن ها ، اهمیت اثرات و پیامدهای تصمیم و عواملی نظیر آن بر پیچیدگی تصمیم ها می افزاید. در زمینه معیارهای تصمیم گیری اخلاقی انسانی مدیران لازم به ذکر است که شیوه تصمیم گیرى در نظام اسلامى به صورت اقتضایى و مشارکتى بوده و مبنا در این نظام اصل مهم «شور» می باشد.

هدف: یکی از مفاهیمی که در راستای نهادینه سازی جامعه مدنی طی سال های اخیر مطرح شده است، مفهوم حکمرانی هوشمند است. در این بین، شناسایی عوامل مؤثر بر حکمرانی هوشمند، می تواند چراغی فراروی راهبری طرح های دولت هوشمند باشد. اصول حکمرانی هوشمند، به رضایتمندی همه عناصر حاضر در یک جامعه منجر می شود و رشد روزافزون جمعیت و به دنبال آن، بحران های متعدد، رهبران و دولت مردان را در مسیر هوشمندسازی تمام ابعاد و ارکان جوامع سوق داده است؛ بنابراین تلاش برای تحقق حکمرانی هوشمند شهری، در جهت جلوگیری و کاهش چالش ها و مسائل شهرداری ضروری است. در کنار رسیدن به زبان مشترک، پژوهش هایی که تاکنون انجام شده، گام های اولیه برای حرکت به سمت تحقق شهر هوشمند و حکمرانی هوشمند بوده است. همچنین در حکمرانی سنتی، اطلاعات و داده ها به اندازه کافی در دسترس نیست و این در حالی است که اکنون این اطلاعات و داده ها وجود دارد و باید چگونگی استفاده و بهره مندی از آن فراگرفته شود؛ از این رو این امر نیازمند پژوهش هایی گسترده تر است. روش: رویکرد پژوهش حاضر کیفی است. برای اجرای پژوهش، از روش هفت مرحلهای فراترکیب سندلوسکی و باروسو استفاده شد. پژوهش جاری با مراجعه به کلیه منابع مرتبط با حکمرانی هوشمند و عوامل ضروری وابسته به آن، مشتمل بر ۱۴۷۰ مقاله، کتاب و پایان نامه از منابع معتبر داخلی و خارجی منتشرشده در پایگاه اطلاعات علمی، در بازه زمانی ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱ خورشیدی و ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ میلادی صورت گرفت. یافته ها: بررسی ادبیات موجود در زمینه حکمرانی شهری هوشمند نشان می دهد که برخلاف اینکه تاکنون پژوهش های متعددی در این زمینه صورت پذیرفته است؛ اما تنها به بخشی از ابعاد و شاخص های حکمرانی شهری هوشمند پرداخته شده است و در هیچ یک از پژوهش های انجام شده، ابعاد و مقوله های حکمرانی شهری هوشمند یک جا بررسی نشده است. در این پژوهش به منظور شناسایی ابعاد و شاخص های حکمرانی شهری هوشمند، کلیه پژوهش های صورت گرفته داخلی از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱ و پژوهش های خارجی در این زمینه از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ میلادی، به صورت نظام مند مطالعه و به طور یکپارچه مؤلفه های مؤثر در حکمرانی شهری هوشمند شناسایی شد. با در نظر گرفتن میزان ارتباط با موضوع پژوهش، منابع اولیه غربال شد و تعداد ۱۰۶ منبع انتخاب و کدگذاری روی مفاهیم مستخرج از آن ها انجام شد. در مجموع، بر اساس نتایج مرور نظام مند با رویکرد فراترکیب، چهار کد انتخابی (اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی) و ۱۰ کد محوری (مدیریت خدمات، بهره وری، مدیریت و سازمان دهی، رهبری، قانون گذاری، پشتیبانی و حمایت، کیفیت حکمرانی، مشارکت، آموزش و زیرساخت های فناوری اطلاعات) استخراج شد. نتیجه گیری: بیشترین تعداد مطالعات مربوط به مدیریت خدمات الکترونیک، زیرساخت های فناوری اطلاعات و قانون گذاری الکترونیک و کمترین تعداد در خصوص کیفیت در حکمرانی الکترونیک است. به منظور سنجش پایایی و کنترل کیفیت، از روش کاپا استفاده شد. مقدار شاخص کاپا برای عوامل حکمرانی هوشمند محاسبه شد که در سطح توافق عالی قرار گرفت. بررسی پیشرفت اقدام های دستگاه های اجرایی و زیرمجموعه های وابسته به دولت در جهت استقرار حکمرانی هوشمند، نیازمند مؤلفه ها و زیرمؤلفه هایی به منظور ارزیابی است. با ارائه مدل ارزیابی حکمرانی هوشمند، شامل ابعاد و مقوله ها، بخش های وابسته به دولت و حکومت قادرند از اثربخشی اقدام های انجام شده، اطمینان حاصل کنند و از حوزه های بهبودپذیر دستگاه های خود آگاه شوند. با ارائه یک مدل یکپارچه حکمرانی هوشمند به روش فراترکیب، دولت ها قادر خواهند بود که ضمن اطمینان از روند رو به پیشرفت استقرار حکمرانی هوشمند، به ارزیابی عملکرد بخش های وابسته به خود اقدام کنند.

زمینه و هدف : پژوهش حاضر با هدف بررسی قابلیت های جانشینی رهبری در انجام مأموریت های سازمانی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران انجام شد تا مشخص کند کدام مأموریت توسط جانشین های رهبری قابلیت اجرایی در ناجا را دارد. جانشین های رهبری، با عواملی نظیر ویژگی فردی، شغلی، سازمانی و ارزشی مشخص می شود که لزوم رهبری را در بسیاری از شرایط غیرضروری می سازند.  روش: روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از حیث ماهیت داده ها، کمّی است. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان و مدیران و کارشناسان ستادی نیروی انتظامی است و نمونه آماری آن مشتمل بر 7 نفر از خبرگان سازمانی و 54 نفر از مدیران ستادی و 200 نفر از کارشناسان ستادی نیروی انتظامی است که به شیوه نمونه گیری ساده و در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته که روایی صوری و محتوایی آن توسط خبرگان تایید و ضریب آلفای کرونباخ آن نیز 85/0 بود استفاده شد. همچنین برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های تی تک نمونه ای و تی مستقل استفاده شد. یافته ها: انجام این پژوهش، نشان داد ویژگی ارزشی می تواند به عنوان جانشین رهبری در تمام مأموریت های ناجا مورد توجه قرار گیرد؛ اما ویژگی فردی برای هیچ کدام از مأموریت ها به عنوان جانشین رهبری نمی تواند ایفای نقش کند. همچنین نتایج نشان داد در حوزه های مورد بررسی بین وضع موجود و مطلوب تفاوت معناداری وجود ندارد (05/0 < p). نتیجه گیری: در راستای نتایج بدست آمده پیشنهاد می شود دوره ها و کارگاه های تخصصی ارتقای خلاقیت و خودشکوفایی برای توانمندسازی کارکنان برگزار شود تا ابعاد مختلف جانشین رهبری در سازمان تحقیق یابد.

یکی از مهمترین راهکارهای افزایش سودآوری مالی برای بانک ها، شناسایی و جذب بیشتر مشتریان می باشد. بیشتر تحقیقهای انجام شده در زمینه سودآوری مالی از طریق شناسایی و جذب مشتریان، بعد فرهنگی را نادیده گرفته و از این فاکتور مهم و کلیدی غافل بوده یا کمتر به آن پرداخته اند. هدف این تحقیق، سودآوری مالی با تعیین الگوی روابط بین عوامل موثر بر فرهنگ مشتریان خدمات بانکداری الکترونیکی برای جذب و نگهداری بیشتر آن ها به عنوان گامی نوآورانه در خدمت رسانی به جامعه می باشد. این تحقیق بر اساس ماهیت و روش از نوع توصیفی و بر اساس هدف از نوع کاربردی می باشد. از لحاظ نوع شناسی، تحقیق در زمره تحقیقهای آمیخته (کیفی- کمی) و در پارادایم استقرایی است. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه است. داده های کیفی بدست آمده از مصاحبه با مشتریان و مدیران حوزه بازاریابی بانک، با استفاده از تحلیل تماتیک کدگذاری شد و برای سودآوری مالی، مهمترین عوامل موثر بر فرهنگ مشتریان خدمات بانکداری الکترونیکی استخراج، دسته بندی و به تایید خبرگان رسیده است. در بخش کمی تحقیق، برای تعیین الگوی روابط اثرپذیری و اثرگذاری بین عوامل شناسایی شده (قومیت، ارزش ها، سواد، هنر، قوانین، فناوری) از تکنیک دیمتل (تصمیم گیری گروهی بر اساس مقایسه های زوجی و قضاوت کارشناسان) استفاده شد. نتایج نشان داد که برای سودآوری مالی برای بانک های ایرانی، عوامل موثر بر فرهنگ مشتریان خدمات بانکداری الکترونیکی به ترتیب اهمیت و اثرگذاری بر یکدیگر عبارتند از: سواد، ارزش ها، فناوری، قومیت، قوانین و هنر.

گسترش مفاهیمی همانند معنویت و باورهای مذهبی در هزاره جدید موجب شده است که امروزه مفهوم معنویت و کاربردهای آن برای دولت ها، سازمان ها، مدیران و کارکنان اهمیت دو چندانی یابد. یکی از مهمترین مباحث این حوزه نقش معنویت و مباحث معنوی در بهبود محیط کار می باشد. در این مطالعه پژوهشگران به دنبال ارائه مدلی برای بررسی رابطه بین معنویت در محیط کار با عملکرد منابع انسانی و عملکرد سازمانی می باشد. در گام اول با جمع آوری متغیرهای موضوع از ادبیات پژوهش و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی مدل مفهومی پژوهش طراحی گردید. در گام دوم با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری به برازش مدل پژوهش پرداختیم. جامعه آماری پژوهش دانشگاه علامه طباطبایی می باشد و نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل 217 پرسش نامه جمع آوری شده نشان می دهد که توکل داشتن، مراقبت از ارزش های انسانی کارکنان، شکوفاشدن خلاقیت منابع انسانی، احساس هدفدار بودن و افزایش بهره وری سازمان بیشترین تأثیر را در هر یک از متغیرهای مکنون مدل دارند. همچنین با توجه به مقادیر آماره پایایی مرکب(CR) و سطح معنی داری متغیرها و شاخص های برازش مدل فرضیه های پژوهش مورد تأیید قرار می گیرند.

هدف: در برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران بر استفاده از ظرفیت های مازاد صنعت دفاعی برای کمک به بخش صنعت غیردفاعی با عنوان «دومنظوره سازی صنعت دفاعی» تأکید شده است. صنایع دفاعی ایران، یکی از بخش های مولد و پیشرو در عرصه علم و فناوری پیشرفته است که هم زمان به صورت دومنظوره می تواند به تولید محصولات و فناوری های دفاعی و غیردفاعی اشتغال یابد. با این حال، پرسش اصلی آن است که صنعت دفاعی در چه شرایطی و با چه خط مشی هایی می تواند فعالیت در بخش صنعت غیردفاعی را تجربه کند؟ زیرا اگر نسخه این خط مشی ها بر سیاق ملاحظات علمی و عملی تعبیه نشده باشد، کماکان حضور صنعت دفاعی در بخش غیردفاعی، مؤثر نخواهد بود.طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: در این پژوهش با رویکردی کیفی و استراتژی تحلیل تم، از طریق شناسایی الزامات و اقتضائات دومنظوره سازی صنعت دفاعی ایران، مدلی برای گونه شناسی خط مشی های دومنظوره سازی صنعت دفاعی به عنوان راه نمای عملی خط مشی گذاران این عرصه طراحی شده است.یافته های پژوهش: یافته های پژوهش، مسیریابی از طریق عناصر دو مرحله شامل دلایل دومنظوره سازی و عوامل جهت دهنده و مؤثر بر دومنظوره سازی و با کاربرد ابزار ماتریس، خط مشی هایی با عناوین یک بارمصرف، اشاعه ساز، قیدمحور، محافظه کارانه و دائمی دومنظورسازی صنعت دفاعی را به عنوان گونه های خط مشی دومنظوره سازی صنعت دفاعی ایران، شناسایی کرده است.محدودیت ها و پیامدها: نتایج این پژوهش می تواند در اسناد راهبردی دستگاه های مرتبط در خط مشی گذاری در این حوزه، گنجانده شود و مطابق با یافته های این پژوهش، خط مشی های دومنظوره سازی صنعت دفاعی ایران تدوین، اجرا و مورد ارزیابی قرار گیرد. بنابراین نیاز است در خصوص رویه اجرا و ارزیابی نیز مدل مناسبی ترسیم گردد.پیامدهای عملی: حرکت به سمت فضای شفافتر فعالیت اقتصادی و غیرنظامی صنایع دفاعی ایران و همچنین بهره برداری حداکثری، علمی و منطقی از ظرفیت های بخش دفاعی برای بخش غیردفاعی، دستاورد عملی این پژوهش است.ابتکار یا ارزش مقاله: سهم این پژوهش به لحاظ عملی موجب توانمندی خط مشی گذاران عمومی و به ویژه مدیران صنایع دفاعی ایران در زمینه قابلیت های خط مشی گذاری می شود. به لحاظ علمی نیز با این پژوهش، خلأ ناشی از کمبود پژوهش و مدل سازی در زمینه فرآیند خط مشی گذاری صنعتی، به ویژه خط مشی در زمینه دومنظورگی صنایع دفاعی ایران، کاهش می یابد.

سابقه و هدف: امروزه راهبرد مشارکت های دولتی-خصوصی برای تأمین خدمات و زیرساخت های اقتصادی و اجتماعی پذیرفته شده است و سیاست گذاران بخش عمومی از الگو های متنوع آن بهره می برند. با توجه به تجربه کامیابی ها و ناکامی های کشورها و نیازهای روز افزون حوزه بهداشت و درمان، این سؤال پیش می آید که چگونه این نوع مشارکت ها به عنوان راهبردهای توسعه سلامت و آن هم در کشورهای در حال توسعه اسلامی می تواند جذابیت و کارآمدی لازم را داشته باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی توسعه مشارکت ها با رویکرد دین محور، با بازبینی الگوی مشارکت چندبخشی بود. روش کار: این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است که علاوه بر مطالعه آیات و روایات اسلامی و اسناد معتبر داخلی در حوزه موقوفات بیمارستانی؛ کلیدواژه های مورد نظر با عملگرهای منطقی در پایگاه های علمی معتبر بین المللی جست وجو و درنهایت بیشتر از 40 مقاله اصیل و مروری مرتبط تر با بحث، انتخاب، تحلیل خوانی و تفسیر شد. مؤلفان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: این مقاله ضمن مرور مبانی نظری موضوع و بررسی روند توسعه مشارکت های دولتی-خصوصی؛ بر استفاده از ظرفیت های بخش سوم تأکید می کند و با باز بینی وقف و امور خیریه در چهارچوب مشارکت های چند بخشی به دنبال توسعه بهداشت و درمان در جامعه با همه ظرفیت های موجود است. در الگوی ارائه شده؛ در سه مرحله پذیرش، به کارگیری و ارزیابی عملکرد مشارکت ها، عناصر مربوط یعنی عوامل انگیزشی، عوامل موفقیت و دستاوردهای مشارکت و ابعاد و مؤلفه های متناظر شناسایی شد. نتیجه گیری: الگوی مشارکت دولتی-خصوصی-مردمی که در نظریه های نوین مدیریت دولتی و همچنین باورها و ارزش های اسلامی و ایرانی ریشه دارد می تواند رهیافتی برای ناکامی های موجود در توسعه زیرساخت های عمومی جامعه و کاستی های بخش بهداشت و درمان کشور گردد که البته راه های دستیابی به این هدف وابسته به اعتمادسازی و متعادل سازی منافع طرف های مشارکت است.

هدف از این تحقیق که برگرفته از پروژه ای است که در سطح ارتش انجام گرفته، طراحی و تبیین الگوی مناسب نوآوری علمی در ارتش ج.ا.ا بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری است. ایﻦ ﺗﺤﻘیﻖ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی هدف و ﻣﺎﻫیﺖ ﺗﺤﻘیﻖ از ﻧﻮع اکﺘﺸﺎﻓی و ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی دﺳﺘﺎورد ﺗﺤﻘیﻖ ﻧیﺰ کﺎرﺑﺮدی اﺳﺖ. ﺟﺎﻣﻌه آﻣﺎری ﺗﺤﻘیﻖ، اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارک ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺮاﻧی های رهبر انقلاب و ﻧیﺰ تعداد 106 نفر از فرماندهان و معاونان آموزش و پژوهش و اعضای هیات علمی دانشگاه های افسری ارتش می باشند. با بررسی تعداد 109 سخنرانی معظم له، از طریق روش تحلیل محتوا 67 گویه استخراج شد. سپس با استفاده از روش تحلیل عاملی، در نهایت در قالب 12 عامل ارائه گردید. در ایﻦ ﺗﺤﻘیﻖ ﺑﺮای ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت از اﺑﺰارﻫﺎی اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارک و ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدیﺪه کﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻫﺎی کﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ای و ﻣیﺪاﻧی داده ﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧیﺎز ﮔﺮدآوری ﺷﺪه اﻧﺪ. ﻧﺘﺎیﺞ ﺗﺤﻘیﻖ ﻧﺸﺎن ﻣی دﻫﺪ کﻪ ﻣﺪل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻮآوری در ارﺗﺶ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺮﻣﺎیﺸﺎت رهبر انقلاب ﻣﺪﻟی اﺳﺖ کﻪ در ﺑﺮﮔیﺮﻧﺪه اﺑﻌﺎد ﻓﺮدی(قدرت علمی، جرات علمی، انگیزش)، اﺑﻌﺎد ﺳﺎزﻣﺎﻧی(اﻫﺪاف و راﻫﺒﺮد بر مبنای تولید علم، ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﺎزﻣﺎﻧی، ﻓﺮﻫﻨﮓ و جو ﺳﺎزﻣﺎﻧی، ﻓﻨﺎوری و تجهیزات، ﻧﻈﺎم ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧی، ﻧﻈﺎم آﻣﻮزشی و نظام پژوهشی) و اﺑﻌﺎد مکتبی(روحیه و تفکر بسیجی، معرفت و ایمان) اﺳﺖ.

هدف پژوهش حاضر شناسایی سیاستگذاری جامعه شناختی توسعه کارآفرینی دولتی در ایران می باشد. روشی که در این تحقیق مورد استفاده قرار می گیرد، روش تحقیق کیفی است. در این مطالعه بر اساس مطالعات کتابخانه ای و سپس مصاحبه های تخصصی به شناسایی سیاستگذاری جامعه شناختی توسعه کارآفرینی دولتی مبادرت شده است. جامعه آماری شامل خبرگان دانشگاهی و خبرگان نظری است. برای نمونه گیری در بخش کیفی از روش های غیراحتمالی و به صورت هدفمند استفاده شد. فرایند نمونه گیری تا دستیابی به اشباع نظری ادامه یافت و در نهایت 11 خبره در این مرحله شرکت کردند. روش های تجزیه و تحلیل داده ها مدلسازی ساختاری می باشد. روش پژوهش مقطعی و شیوه پژوهش گرندد تئوری می باشد. نتایج نشان داد با مقوله بندی و دسته بندی معیارهای نهایی، تعداد 9 مقوله اصلی و تعداد 44 مقوله برای شناسایی شاخص های سیاستگذاری توسعه کارآفرینی دولتی در ایران حاصل گردید. مقوله های مذکور در 6 پارادایم به نام های شرایط زمینه ای، شرایط علی، پدیده محوری، راهبردها و اقدامات، شرایط مداخله گر و پیامدها دسته بندی شدند. در ادامه روند پژوهش، با اجرای تکنیک دلفی فازی در 2 راند مبادرت به غربالگری و اعتبارسنجی معیارهای حاصل از تحلیل کیفی پژوهش ورزیده شد. در این مرحله 43 معیار بر اساس دیدگاه 11 خبره مورد ارزیابی قرار گرفت و در دور دوم هیچ معیاری حذف نشد که این خود نشانه ای برای پایان راندهای دلفی بوده و تکنیک دلفی پس از 2 راند، خاتمه یافت.

دوسوتوانی سازمانی به توانایی در اکتشاف و بهره برداری هم زمان، اطلاق می شود. اکتشاف شامل جستجو، تمایز، نوآوری های بنیادین و توسعه صلاحیت های جدید، و بهره برداری شامل اصلاح، کارایی، نوآور های (بهبود) تدریجی و بکارگیری توانایی های فعلی سازمان می باشد. برای دستیابی به دوسوتوانی در سطح سازمان به منابع و قابلیت های مختلفی نیاز است که یکی از مهمترین آنها، وجود منابع انسانی دوسوتوان می باشد. این مطالعه به دنبال شناسایی عوامل موثر بر ایجاد منابع انسانی دوسوتوان در سازمانی دفاعی- صنعتی بود. به منظور بررسی و دستیابی به هدف پژوهش، از روش ترکیبی که شامل پژوهش های کمی و کیفی بود، استفاده شد. ابتدا از گروه کانونی استفاده شد و بر مبنای نتایج آن، پرسشنامه ای محقق ساخته تهیه و در نمونه ای به حجم 338، در سازمان مورد مطالعه توزیع شد. 57 گویه استخراجی از ادبیات موضوعی و جلسات گروه کانونی با استفاده از رگرسیون چند متغیره و در قالب چهار شایستگی کلیدی مورد بررسی قرار گرفت. بدین ترتیب شایستگی فردی، شایستگی اجتماعی، شایستگی حرفه ای و در نهایت شایستگی سازمانی-مدیریتی در سازمان دفاعیِ مورد مطالعه به عنوان اجزای اصلی دوسوتوانی منابع انسانی تایید شد که در این میان شایستگی های فردی کارکنان دارای بیشترین اثر بر روی دوسوتوانی می باشد.

إنّ التنمیه المستدامه لا یمکن أن تتحقق دون أن تکون هناک مشارکه من قِبل المجتمع ومختلف شرائحه وطبقاته. تعدّ مشارکه النساء فی إداره البلد، إحدی المعاییر فی تنمیه الدول. وعلی الرغم من تزاید سلطه النساء وتنامی الرغبه فی حضورها فی مستویات الإداره إلا أنّ هناک تحدّیات وموانع تحول بین النساء وتطویر مکانتهن فی هذا المجال. یهدف هذا البحث الکیفی الراهن إلی تحدید عناصر نموذج ترقیه النساء إلی مستویات الإداره فی المؤسسات الحکومیه الإیرانیه وذلک من خلال الاعتماد علی أسلوب "تحلیل المضمون". اشتملت عینه البحث فی هذه الدراسه علی 42 مدیراً ومدیره بالإضافه إلی الخبراء فی مجال دراسات النساء؛ من العاملات فی المؤسسات الحکومیه الإیرانیه. أما طریقه أخذ العینات فهی الطریقه الهادفه وقد وظّفنا آلیه التشبع النظری للتحقق من صحه النموذج. إنّ جمع البیانات تم عبر آلیه المقابله شبه المهیکله الفردیه والجماعیه. وقد اعتمدنا عملیّه الترقیم الوصفی، التفسیری والمنسجم فی تحلیلنا للبیانات. وبناء علی النتائج المتحصّله: إنّ عناصر نموذج ترقیه النساء ورفع مکانتهنّ، -فی المضامین الرئیسه الأربعه والمضامین الفرعیه الإثنی عشره- قد اشتمل علی: الوعی الجنسی وإعاده تعریف الهویه النسائیه (الوعی الناجم عن التفکیر بدل القبول المنفعل، والتضامن بدل التصارع، وإداره الأدوار)، والإراده السیاسیه (الحکومه الداعمه والموجهه، وإعاده تعریف القراءات الفقهیه والحقوقیه، تشکیل أحزاب نسائیه)، نظام الترقیه العادل (استراتیجیه اختیار المؤهلین بدل تعیین الأتباع، التشجیع علی الإرتقاء بدل الإقناع الوظیفی)، الوعی الجماعی والإراده الوطنیه (الوعی الجماعی، التضامن المحوری للجماعات، وتشکیل المؤسسات المدنیه). إنّ نتائج البحث تظهر أن استقرار نموذج مصمم عبر خلق فضاء للتواصل بین النشطاء الاجتماعیین یصبح میسرا داخل الأطر . ومن أجل أن نحقّق مثل هذا الفضاء یتوجب علینا إنشاء خطاب إنسانی المحور والاتجاه. هذا الخطاب یشتمل علی أربعه أبعاد: الخطاب بین الأفراد، والخطاب بین الأحزاب، وخطاب الأهلیه والجداره، والخطاب الاجتماعی.

این پژوﻫﺶ ﺑﺎ اتخاذ رهیافت حقوق مدنی و خدمات دولتی نوین و با ﻫﺪف ﻃﺮاﺣﯽ اﻟﮕﻮی ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ سرمایه اﻧﺴﺎﻧﯽ جامعه محور در بخش دولتی اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ازنظر ﻫﺪف، ﮐﺎرﺑﺮدی، اﺳﺘﺮاﺗﮋی پژوهش، اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ و ﺑﻪ روش کیفی اﻧﺠﺎم گردیده است. جهت گردآوری اطلاعات از منابع و مقالات مرتبط با موضوع و مصاحبه های نیمه ساختاریافته با مدیران و کارشناسان حوزه منابع انسانی و ﺑﺮای ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ها از روش ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻀﻤﻮن اﺳﺘﻔﺎده گردید. اﻟﮕﻮی ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی دارای پنج بعد پیش نیازها، موانع و تسهیل گرها، محتوا و پیامد اﺳﺖ. تفسیر و تحلیل یافته های پژوهش نشان داد عدم وجود یک جهت گیری استراتژیک اساسی و باورهای مشترک غیر صحیح بین افراد از موانع مهم جامعه محوری است و مهم ترین راهکار حذف این موانع، "حمایت و پشتیبانی مدیران سازمان" و "شناسایی و تقویت باورهای صحیح مشترک" است. همچنین بازتعریف ارزش ها و منافع مشترک از طریق گفتمان و مشارکت هر چه بیشتر در جهت افزایش مسئولیت پذیری افراد در سازمان و شهروندان در جامعه" و "وفاق و هماهنگی بین سازمان های دولتی" تسهیل کننده جامعه محوری خواهد بود.

ازداد الاهتمام بمجال ریاده الأعمال الجامعیه باعتباره استراتیجیه رئیسه فی موضوع الإبداع والابتکار المناسب للإمکانیات والمزایا الإقلیمیه والمحلیه. جاء البحث الراهن معتمداً علی المنهج الکیفی، وعلی ضوء تحلیل الموضوع. أما مجتمع البحث فقد تکوّن من الخبراء الجامعیین والموظفین وقد تم اختیارهم وفق الطریقه الهادفه (الحکمیه) واستمرت المقابلات حتی تحقیق حد التشبع النظری. لقد تم تأیید صدق الجانب الشکلی والمحتوائی وکذلک الثبات علی أساس التوافق بین الرمزین. استخدمنا برنامج MAXQDA2018 من أجل تحلیل البیانات وحددت المحاور علی ثلاث مراحل من الترمیز :المصداق، الموضوع الرئیسی، الموضوع الفرعی. بناء علی نتائج البحث فإنّ محاور عوامل الإبداع فی الجامعات تشمل: «الحکومه، الصناعه، المجتمع والجامعه»، فیما کانت عوامل التخطیط فی التعلیم العالی تشمل:«الثقافه، القوی العامله، الجغرافیا، والتاریخ»، أما العوامل الحکومیه المؤثره فشملت: «العوامل الاستراتیجیه، والرقابیه والوثائق العلیا»، والعوامل المؤسساتیه شملت «المؤسسات الرسمیه وغیر الرسمیه»،وآلیات المطابقه الدینامیکیه شملت :«تحدید الفرص والإمکانیات الإقلیمیه، خلق التناسب والتفاعل مع الحاجات المناطقیه». وشملت القیم المقترحه :« البحث عن الابتکار، والبحث عن الفرص، والبحث عن المزیه» وأما الاستراتیجیات فشملت: «الاستراتیجیات الدولیه، والوطنیه، والبیئیه»، وشمل التقییم: «التقیم الجزئی والکلی». أما الآثار والتبعات فهی قد شملت: «التبعات الاقتصادیه والسیاسیه والاجتماعیه / الثقافیه». استطاع هذا البحث من خلال اقتفاء طریقه التنظیم الممنهج وإکمال النماذج اللوبیه «ثلاثیه ورباعیه وخماسیه» أن یقدم نموذجاً قابلاً للتوظیف ومتناسباً مع النسیج الإیرانی فی إطار تطویر التعلیم العالی وتنمیه الإبداع الجامعی القائم علی الإمکانیات والخصائص الإقلیمیه.

به اشتراک گذاری دانش، مرحله ای اصلی در مدیریت دانش به شمار می رود. تاکنون عوامل متعددی در تحقیقات برای توصیف رفتار به اشتراک گذاری دانش به کاررفته است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر انگیزه های فردی بر رفتار به اشتراک گذاری دانش با توجه به نقش تعدیل کننده ارزش هاست. به منظور آزمون مدل، ایده شهر به عنوان یکی از نمونه های موفق جوامع مجازی ایرانی که در آن رفتار به اشتراک گذاری دانش به صورت واقعی صورت می گیرد، انتخاب شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی است و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات، توصیفی پیمایشی محسوب می شود. برای جمع آوری داده ها از ابزار پرسشنامه استفاده شد و تحلیل داده ها با بهره مندی از روش مدل یابی معادلات ساختاری انجام گرفت. بر اساس نتایج جمع آوری شده از 217 کاربر فعال ایده شهر (بر اساس جدول کرجسی و مورگان)، تأثیر انگیزه های درونی بر رفتار به اشتراک گذاری دانش به تأیید رسید. از سوی دیگر، ارزش های کاربران نقش تعدیل کننده ای در روابط میان نوع دوستی و شهرت طلبی با رفتار به اشتراک گذاری دانش نداشت و فرضیه های مرتبط با ارزش ها به تأیید نرسید

زمینه و هدف: به نظر می رسد که در واکنش به چالش های جدی مدیران برای رویارویی با تحول های دنیای کنونی، هیچ چیز به اندازه سرمایه گذاری روی ارزشمندترین دارایی سازمان ها یعنی «منابع انسانی» سودمند نیست؛ اداره اثربخش منابع انسانی در سازمان ها نیز مستلزم همراستایی سیاست های این بخش با ارزش های فرهنگی است. این پژوهش، الگوی مدیریت کارگزاران بخش دولتی را از دیدگاه امام علی (علیه السلام)، تدوین کرده است. روش: پژوهش از نظر ماهیت، کاربردی و از نظر شیوه اجرا، کیفی است و از بین روش های پژوهش کیفی، روش تحلیل مضمون مورد استفاده قرار گرفته است. در این راستا 165 گزاره از متن نهج البلاغه استخراج و پس از کدگذاری و دسته بندی، الگوی پژوهش ارائه شد. پایایی پژوهش با روش توافق درون موضوعی (توافق 94 درصدی بین دو کدگذار) تایید شد و اعتبار پژوهش در همه مراحل اجرای پژوهش قابل دفاع است. یافته ها: پژوهش نشان داد که براساس متن نهج البلاغه می توان شش کارکرد برای مدیریت کارگزاران تا رسیدن به «پایان کارگزاری» تعریف کرد که عبارت اند از «انتخاب و انتصاب»، «تامین مالی»، «آموزش و تربیت»، «مدیریت عملکرد»، «انگیزش» و «تنظیم روابط». این کارکردها به عنوان تم های اصلی پژوهش، 17 تم فرعی را درون خود جای داده و الگوی جامعی برای اداره امور کارگزاران به دست می دهند. نتایج: این پژوهش، تناسب و همراستایی واضح الگوی مدیریت منابع انسانی برگرفته از متن نهج البلاغه را با نظام ارزشی و فرهنگی جامعه ایران آشکار می سازد و بکارگیری آن را در بخش دولتی، بسیار سودمند دانسته و پیشنهاد می کند.

رابطه فرد و سازمان یک پدیده چندسطحی است که بدون توجه به تأثیر متقابل سازمان و کارکنان قابل درک نیست. مسئله پژوهش حاضر این است که سازمان های دولتی بخش بهداشت چگونه می توانند بر مبنای الگوی طراحی شده در این پژوهش کیفی که مبین شناخت و شکل ساده شده واقعیّت با آشکار ساختن فرایند ضمنی موجود در رابطه فرد و سازمان است به منظور کاربردی کردن توصیه ها و راهبردهای بهبود رابطه اقدام کنند. این الگو می تواند راهگشای مدیران و کارکنان برای کاهش تنش های مبادله و ارتقای کیفیّت روابط باشد. کشف الگو با بهره گیری از نظریه پردازی داده بنیاد رویکرد اشتراوس و کوربین و نرم افزار تجزیه وتحلیل داده مکس کیودی ای2020 انجام شده است. با 17 مصاحبه نیمه-ساختاریافته تخصصی از بطن داده های اولیه، 2343 مفهوم انتزاعی، 229 مقوله فرعی و23 مقوله اصلی دسته بندی شدند. بر مبنای تحلیل و تفسیر داده ها در بخش بهداشت، بافت ویژه حاکم، نوع ساختار روابط از دو منظر توانمند ساز یا بازدارنده با منظومه الزامات شایستگی مدیر به منزله شرایط علّی، مستقیماً تعیین کننده میزان یگانگی اهداف و منافع فرد و سازمان به منزله پدیده محوری پژوهش است. شرایط یازده گانه ای چون توانمندسازی مدیر، کارکنان، زمینه سازمانی و روابط کاری به منزله راهبردهای کنش و واکنش به صورت غیر مستقیم تحت تأثیر زمینه رفتاری سازمان و زمینه رفتاری فرد در مواجهه با رابطه فرد و سازمان به منزله شرایط زمینه ای و درجه نفوذ اهرم های قدرت برون سازمانی به منزله شرایط مداخله گر منجر به برون دادهای خرد مطلوب هماهنگی فرهنگ رسمی سازمان با فرهنگ غیر رسمی فرد، خرد نامطلوب حاکمیت نهاد غیر رسمی نامتعادل، کلان مطلوب خودکفایی علمی، تجاری سازی دانش و نخبه پروری و کلان نامطلوب ورشکستگی و افول دوسویه سیستمی و مدیریتی می شوند.

هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی مدیریت سرمایه انسانی جامعه محور با رویکرد توسعه پایدار می باشد. این پژوهش از نظر هدف، توسعه ای-کاربردی و جزء پژوهش های کیفی است. روش مورد استفاده، تحلیل مضمون با استفاده از نرم افزار MAXQDA و جامعه آماری پژوهش را مدیران و کارشناسان وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان حفاظت محیط زیست و متون حاوی نظرات افراد خبره در پایگاه های اینترنتی تشکیل دادند. برای انتخاب اعضای نمونه از روش نمونه گیری گلوله برفی و از مصاحبه های نیمه ساختاریافته برای بررسی نظرات استفاده گردید. در مجموع 12 مصاحبه انجام و 12 متن، انتخاب و تحلیل شدند. کدگذاری داده ها هم به صورت دستی و هم با استفاده از نرم افزار انجام شد. پس از کدگذاری داده ها و تحلیل نتایج، 653 مضمون پایه، 37 مضمون سازمان دهنده و 12 مضمون فراگیر شناسایی شد که در قالب یک مدل ارائه گردید. الگوی پیشنهادی دارای سه بعد زمینه، محتوا و پیامد است. زمینه شامل مضامین تأثیرگذار بر روی کارکردهای منابع انسانی، محتوا شامل مضامین جذب و استخدام جامعه محور، آموزش و توسعه جامعه محور، مدیریت عملکرد جامعه محور، جبران خدمات جامعه محور و حفظ و نگهداشت جامعه محور و پیامدها شامل پیامدهای سازمانی و فراسازمانی است. تفسیر و تحلیل یافته های پژوهش نشان داد بازتعریف ارزش ها و منافع مشترک از طریق گفتمان و مشارکت هر چه بیشتر و "وفاق و هماهنگی بین سازمان های دولتی" تسهیل کننده جامعه محوری خواهد بود.

زمینه وهدف: مدیریت جهادی امروزه نقصان های موجود در سایر مکاتب و سبکهای مدیریت را پوشش می دهد. به کارگیری این سبک مدیریت مطابق با ارزشها و فرهنگ اسلامی ماست. این سبک مدیریت اگر به خوبی از سوی سازمانها و نهادها در داخل کشور اجرا شود، علاوه بر بهینه سازی عملکرد مدیریت در سطوح مختلف، توان برابری و رقابت با سایر سبکهای مدیریتی را دارد و به عنوان یک اصل جهان شمول قابل مطرح شدن است. سازمانهای مدنظر در این مطالعه سازمانهای نظامی و انتظامی است. روش: در این مقاله که از نظر هدف، توسعه ای-کاربردی و از نظر روش، کیفی است از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. با مراجعه به مقالات، پژوهشها، طرحهای تحقیقاتی و تألیفاتی که در زمینه مدیریت جهادی صورت گرفته است، یک جامعه آماری به تعداد هشت عنوان کتاب تألیف شده و 78 مقاله و طرح پژوهشیِ کار شده در زمینه مدیریت جهادی را دربر می گیرد که بررسی شده است و ویژگی های خاص این سبک مدیریت از آنها استخراج شده است. یافته ها: داده های به دست آمده از طریق روش تحلیل محتوا در قالب دو دسته از ویژگی های مدیریت جهادی دسته بندی شده اند: دسته اول، ویژگی های مشترک مدیریت جهادی با سایر مکاتب مدیریت است که ویژگی های عام مدیریت جهادی نام گرفته است. دسته دوم، ویژگی های خاص و منحصر به فرد مدیریت جهادی است که این سبک را از سایر سبکها و مکاتب مدیریت متمایز می سازد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان می دهد که سبک مدیریت جهادی علاوه بر داشتن ویژگی های عام سایر مکاتب مدیریتی، دارای ویژگی های خاص و منحصر به فردی همچون تمایلات و ویژگی های فردی، رویکرد ساختاری ارزشی، رویکرد ارتباطاتی باز برمبنای اسلام، اولویت دادن به مسائل معنوی و ارزشی، توجه به مبانی اسلامی و انقلابی، و نظارت و کنترل ارزشی است. سازمانهای نظامی و انتظامی می توانند با به کارگیری این سبک مدیریت همه ابعاد فرماندهی و مدیریتی خود را مطابق با ارزشها و فرهنگ اسلامی ارتقا دهند.

این پژوهش به دنبال برآورد کارایی شعب و تشخیص عوامل مؤثر بر آن است. داده های مورد بررسی، آمار و ارقام 52 شعبه ی مختلف بانک مورد نظر در بازه ی زمانی (1386-1384) است. برای این کار، در این پژوهش از تابع هزینه ی مرزی با استفاده از روش حداکثر درست نمایی (ML) استفاده شده است. مدل های مورد استفاده در این پژوهش، مدل اول ناکارایی متغیر با زمان بتیس و کوئلی (1992) و مدل دوم ناکارایی اثرهای ساختاری بتیس و کوئلی (1995) است. در برآورد تابع هزینه، حجم تسهیلات اعطایی به بخش خصوصی به عنوان ستاده و (نیروی کار، حجم سپرده های سرمایه گذاری و قرض الحسنه، دارایی های ثابت) به عنوان نهاده در نظر گرفته شده اند. نتایج به دست آمده از مدل اول ناکارایی متغیر با زمان نشان می دهد، میانگین کارایی شعب 1/77 درصد است و شعب مورد نظر اعطای تسهیلات را با حداقل هزینه انجام نداده اند. نتایج پژوهش در مدل دوم اثرهای ساختاری، نشان داده است که میانگین کارایی شعب 2/64 درصد بوده که دلیل اختلاف کارایی بین مدل اول و دوم، تأثیر متغیرهای ساختاری شعب (اندازه ی اقتصادی، نسبت دارایی های ثابت به کل دارایی ها، تحصیلات کارکنان، درجه به کارگیری فناوری) بوده که در مدل دوم وارد شده است.