محمدمهدی ذوالفقارزاده

محمدمهدی ذوالفقارزاده

مدرک تحصیلی: استادیار، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، تهران، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۱ مورد.
۱.

چالش ها و راهکارهای هوشمندسازی فرایند خط مشی گذاری عمومی؛ پیشنهادهایی برای نظام برنامه ریزی توسعه در ایران

نویسنده:
منبع: حکمرانی و توسعه دوره ۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 3 - 36

کلید واژه ها: هوشمندسازی خط مشی گذاری عمومی حکمرانی هوشمند برنامه ریزی توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 165 تعداد دانلود : 758
یکی از مفاهیمی که در سال های اخیر در حوزه مدیریت دولتی و حکمرانی توسعه یافته است، مفهوم «هوشمندسازی» و «حکمرانی هوشمند» بوده و بر همین اساس رهیافت هایی برای هوشمندسازی فرآیند خط مشی گذاری عمومی نیز طرح گردیده است. هوشمندسازی در عرصه های مختلف اداره امور عمومی و نظام خط مشی گذاری قابل طرح است و یکی از مهمترین ساحت هایی که به نظر می رسد در عرصه حکمرانی حائز اهمیت است، نظام برنامه ریزی توسعه در کشور است که به نوعی سطحی عالی از خط مشی گذاری ملی در نظر گرفته می شود.  بر همین اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی چالش ها و راهکارهای هوشمندسازی فرایند خط مشی گذاری عمومی در ایران با تاکید بر نظام برنامه ریزی توسعه می باشد. روش پژوهش مبتنی بر مطالعات اسنادی و فراترکیب بوده و در بخش یافته ها پس از آسیب شناسی وضعیت کشور، راهکارهای هوشمندسازی در سه سطح طراحی برنامه های توسعه، اجرایی سازی برنامه های توسعه و ارزشیابی برنامه های توسعه مورد بحث قرار گرفته اند.
۲.

ارزشیابی خط مشی های توانمندسازی استعدادهای برتر در جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر حوزه مدیریت و حکمرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: چشم انداز مدیریت دولتی سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۵۵ 33 - 59

کلید واژه ها: خط مشی گذاری حکمرانی ارزشیابی توانمندسازی مدیریت منابع انسانی ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 75 تعداد دانلود : 574
هدف: نخبگان به عنوان یکی از اثربخش ترین گروه های اجتماعی، نقش قابل توجهی در پیشبرد اهداف اجتماعی و ملی و تحقق پیشرفت کشور در عرصه های مختلف داشته و هدف از این پژوهش ارزشیابی خط مشی های توانمندسازی استعدادهای برتر برای نقش آفرینی در حل مسائل مدیریتی و حکمرانی جمهوری اسلامی ایران می باشد.طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: روش انجام پژوهش مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، مصاحبه تخصصی با خبرگان و تحلیل مضمون می باشد. به منظور ارزشیابی خط مشی های ملی در این زمینه از روش CIPP بهره گیری شده است که نظام خط مشی گذاری استعدادهای برتر و نخبگان را در ابعاد زمینه، ورودی، فرآیند و خروجی مورد بررسی قرار می دهد.یافته های پژوهش: بر اساس تحلیل مضامین مصاحبه های تخصصی، راهکارها در محورهای فرهنگی گفتمانی، تدابیر سیاستی، اصلاحات ساختاری و سازوکارهای اجرایی تبیین گردیده است. از جمله مهم ترین راهکارها می توان به «ضرورت معماری کلان و یکپارچه سازی زیست بوم حکمرانی منابع انسانی شامل آموزش و پرورش، آموزش عالی، نظام اداری»، «ایجاد حلقه های واسط سیاست گذاری و سیاست پژوهی همچون موسسات اندیشگاهی جهت فعالیت نخبگان»، «ضرورت ایجاد معماری منابع انسانی در نظام اداری»، «تامین منابع مالی و سازوکارهای حمایتی و کارفرمایی در پرورش نخبگان» و ... اشاره نمود.محدودیت ها و پیامدها: از جمله مهمترین محدودیت های پژوهش می توان به پیشینه داخلی محدود و محدودیت های مالی در این زمینه اشاره نمود. پیامد اصلی این پژوهش متوجه دستگاه های سیاست گذار در حوزه پرورش استعدادها و نخبگان می باشد که به فهم مساله کلان و تصمیم سازی مناسب در پرورش استعدادها یاری می رساند.پیامدهای عملی: از دستاوردهای پژوهش می توان در حوزه خط مشی گذاری حوزه نخبگان در کشور بهره گیری نمود.ابتکار یا ارزش مقاله: ابتکار اصلی مقاله در تمرکز بر خط مشی های ملی حوزه پرورش استعدادها و تبیین و صورت بندی مساله در ابعاد کلان و ملی می باشد که در پژوهش های سابق کمتر به این سطح و لایه سیاست گذاری توجه شده است.نوع مقاله: مقاله پژوهشی
۳.

تدوین سناریوهای آینده مطلوب ورزش همگانی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت ورزشی سال ۱۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۶۰) 213 - 193

کلید واژه ها: آینده آینده نگاری تحلیل اثرات متقابل سناریوویزارد ورزش همگانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 243 تعداد دانلود : 111
مقدمه: پدیده اجتماعی ورزش همگانی، تحت تأثیر عوامل مختلف و عدم قطعیت های مداوم قرار دارد؛ آینده نگاری، نقشه راه مطمئن و بهینه را فراهم خواهد کرد؛ هدف پژوهش تدوین سناریوهای آینده مطلوب ورزش همگانی ایران می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر با روش شناسی آمیخته، به دنبال اکتشاف است. مشارکت کنندگان، به صورت هدفمند انتخاب و به ترتیب مراحل پژوهش، شامل 20، 10، 8 ،8 نفر بوده اند. از مصاحبه نیمه ساختاریافته، پرسشنامه و ماتریس برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. برای تجزیه وتحلیل، ابتدا با روش تحلیل محتوای پنهان عوامل موثر استخراج و با روش دلفی مورد تائید خبرگان قرار گرفت و با مشارکت شورای راهبردی و تحلیل اثرات متقابل عوامل راهبردی شناسایی و نهایتا با روش تحلیل متوازن تاثیر متقابل، سناریوهای پژوهش استخراج گردید. یافته ها: نتایج بیانگر تدوین 3 سناریو برای تحقق آینده مطلوب می باشد. سناریو اول شامل، مؤلفه های تخصیص منابع مالی، ورود همه جانبه اقشار، مدیریت واحد و یکپارچه و پرداختن رسانه ها، سناریو دوم شامل، مؤلفه های تخصیص منابع مالی، جایگاه اجتماعی خانواده، تخصص گرایی و برجسته سازی و الگوسازی، سناریو سوم شامل مؤلفه های تخصیص منابع مالی، ورود همه جانبه اقشار، تخصص گرایی و پرداختن رسانه ها می باشد. نتیجه گیری: سناریوها، این امکان را برای سیاست گذاران و مدیران عالی ورزش ایران فراهم می نماید تا با به کارگیری و ایجاد ارتباط بین راهبردهای اولویت دار برای مؤلفه های تشکیل دهنده سناریو، با نهادینه کردن ورزش همگانی، کارکردهای غنی آن را در جامعه جاری گردانند و در نهایت منجر به ساخت آینده مطلوب و توفیق ملی گردند.
۴.

سنتزپژوهی عوامل کلیدی سیاست گذاری تربیتی با رویکرد خانواده: ارائه یک الگوی نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافتی نو در مدیریت آموزشی سال سیزدهم مرداد و شهریور ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۵۵) 1-18
تعداد بازدید : 887 تعداد دانلود : 767
مقدمه و هدف : پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل کلیدی سیاست گذاری تربیتی در آموزش وپرورش با تأکید بر نهاد خانواده انجام شده است. روش شناسی پژوهش : پژوهش از نوع کیفی و به روش سنترپژوهی انجام شد. جامعه پژوهش، 90 مقاله و سند منتشر شده طی سال های 2000 تا 2020 در مورد سیاست گذاری تربیتی بود که از طریق جستجوی کلیدواژه های سیاست گذاری تربیتی و آموزشی، خانواده و تربیت، سیاست گذاری تربیتی و خانواده، تعامل خانواده و مدرسه در بانک های اطلاعاتی داخلی و خارجی معتبر نظیر پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، نورمگز، اریک، ساینس دایرکت به دست آمدند؛ پس از غربالگری منابع به صورت هدفمند 35 منبع به عنوان نمونه انتخاب شد. داده های پژوهش از تحلیل کیفی اسناد مورد مطالعه گرداوری شدند و با رویکرد کدگذاری اقدام به تحلیل آن ها شد. اعتبار داده ها به روش کثرت گرایی در پژوهشگر یا آزمون قابلیت اطمینان بین کدگذاران بدست آمد. یافته ها : یافته های پژوهش منجر به شناسایی 83 کد باز و 19 کد محوری شد که عبارتند از: عوامل علّی (بازآفرینی و بازمهندسی انجمن اولیا، بازتعریف نقش خانواده)، عوامل زمینه ای (ظرفیت سازی خانواده ها، تمرکززدایی، ساختار رسمی)، عوامل مداخله گر (عوامل سیاسی و فرهنگی و ضعف های نظام مدیریت کلان)، راهبردها (توجه به دیدگاه های متنوع، سازوکارهای ارتباطی، اقتداربخشی به خانواده) و پیامدها (بازگشت تربیت به متولی اصلی و افزایش اثربخشی سیاست های تربیتی). بحث و نتیجه گیری: با نگاهی کل نگر می توان گفت که بررسی و ملاحظه کلیه عوامل کلیدی و اثرگذار در سیاست گذاری تربیتی با تأکید بر خانواده، جهت جذب مشارکت حداکثری خانواده در فرایند تعلیم وتربیت ضروری است؛ لذا، مسوولان و تصمیم گیرندگان نظام آموزشی کشور باید سعی کنند برای عوامل شناسایی شده برنامه مدون و قابل اجرایی تدوین و با کمک کلیه ذی نفعان آموزش وپرورش خصوصاً خانواده، در راستای تحقق حداکثری آن گام بردارند.
۵.

هدایت افکارعمومی در قرآن و منظومه فکری امامین انقلاب اسلامی

نویسنده:
منبع: حکمرانی متعالی سال سوم بهار ۱۴۰۱ شماره ۹ 123 - 158

کلید واژه ها: حکمرانی اسلامی هدایت افکارعمومی امام خمینی امام خامنه ای مفهوم هدایت قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 695 تعداد دانلود : 314
حکمرانی بر دو پایهی اصلی حاکمان و مردم استوار است. یکی از مهمترین معرفهای کیفی حکمرانی در عصر حاضر، نحوه مواجهه حاکمان با افکارعمومی جامعه است. از این منظر میتوان ادعا کرد که مهمترین وجه تفاوت حکمرانی در مدل اسلامی نسبت به سایر مد لها در عرصه مواجهه با افکارعمومی مردم مطرح میشود. در این مقاله، پژوهندگان بهدنبال تبیین مفهوم هدایت افکارعمومی با استناد به نظریات علمی در حوزه چیستی افکارعمومی، مفهوم قرآنی هدایت و نهایتا تلفیق این دو مفهوم در قالب هدایت افکارعمومی با استفاده از منظومه فکری امامین انقلاب اسلامی هستند. ارائه تعریفی جامع از مفهوم هدایت افکارعمومی در یک جامعه تراز اسلامی با توجه به آثار و نتایج این هدایت در فضای اجتماعی، دستاورد ارزشمند این فعالیت علمی محسوب میشود.همچنین ایجاد زمینه شناخت منظومه فکری امامین انقلاب اسلامی حول مسئله هدایت افکارعمومی جامعه از دیگر نتایج پژوهش محسوب میشود. کلید واژه ها: حکمرانی اسلامی ، هدایت افکارعمومی ، امام خمینی ، امام خامنه ای ، مفهوم هدایت ، قرآن
۶.

طراحی الگوی سیاست گذاری تربیتی در آموزش و پرورش با تأکید بر نهاد خانواده(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تربیتی سال هفدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۷۳ 211-246

کلید واژه ها: خانواده آموزش و پرورش سیاست گذاری سیاستگذاری تربیتی مشارکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 464 تعداد دانلود : 409
مقاله حاضر درصدد طراحی الگوی سیاست گذاری های تربیتی در آموزش و پرورش کشور با تأکید بر نهاد خانواده، با استفاده از روش کیفی «داده بنیاد» مبتنی بر ابزار «مصاحبه» بوده است. جامعه هدف پژوهش، خبرگان و متخصصان در حوزه سیاست گذاری تربیتی و نیز خانواده (مشتمل بر مدیران حوزه آموزش وپرورش و نیز اساتید و مطلعین دانشگاهی در حوزه سیاست گذاری و خانواده) بوده اند که از میان آن ها 15 نفر با روش اشباع نظری و به شکل نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. یافته های این مطالعه مبیّن آن است که طراحی الگوی سیاستگذاری تربیتی با تأکید بر نهاد خانواده، مبتنی بر پدیده محوری «سیاستگذاری مشارکتی چند بعدی» در ابعاد علمی- فرایندی، فکری و مالی بوده که عواملی علّی چون «بازتعریف نقش ذینفعان در تعلیم و تربیت» و شرایطی زمینه ای چون، دگرگونی در وضعیت موجود مبتنی بر «تحولات ساختاری – تشکیلاتی نظام تربیتی»، «تصویب قوانین و مقررات مشارکت پذیری» و «هم راستایی خانواده و نظام تربیتی» بستر ساز بروز و ظهور آن می باشند که البته در این میان نباید از اثرگذاری عوامل مداخله گری چون موانع خانوادگی، فرهنگی، سیاسی و مدیریتی که عمدتاً محدود کننده مشارکت نهاد خانواده می باشند، غفلت نمود. با این وجود آنچه مسلم است آن است که اعمال «راهبردهایی مدیریتی» و نیز «پیش بینی سازوکارهای ارتباطی و تبادلی میان نهاد خانواده و نهاد آموزش و پرورش» می تواند سیاست گذاری تربیتی مشارکتی را رقم زند که پیامدهایی در سطوح سازمانی (بهبود کارکردهای نظام آموزشی) و فراسازمانی (توسعه فردی و اجتماعی) در پی خواهد داشت.
۷.

مشارکت خانواده در سیاست گذاری تربیتی؛ شناسایی عوامل مداخله گر(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات رفتاری در مدیریت سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۰ 40 - 63

کلید واژه ها: خانواده آموزش و پرورش سیاست گذاری سیاستگذاری تربیتی مشارکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 396 تعداد دانلود : 791
مقاله حاضر درصدد شناسایی عوامل مداخله گر و اثرگذار بر مشارکت نهاد خانواده در سیاست گذاری های تربیتی در کشور، با استفاده از روش کیفی «داده بنیاد» مبتنی بر ابزار «مصاحبه» بوده است. جامعه هدف پژوهش، خبرگان و متخصصان در حوزه سیاست گذاری تربیتی و نیز خانواده (مشتمل بر مدیران حوزه آموزش وپرورش و نیز اساتید و مطلعین دانشگاهی در حوزه سیاست گذاری و خانواده) بوده اند که از میان آن ها 15 نفر با روش اشباع نظری و به شکل نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. یافته های این مطالعه مبیّن آن است که عواملی مداخله گر متعددی در بروز پدیده «سیاست گذاری تربیتی مشارکتی (با مشارکت خانواده)» دخیل بوده اند که می توان آن ها را در دو دسته کلی مشتمل بر «علل و عوامل تسهیل گر امر مشارکت» و نیز «علل و عوامل محدودگر امر مشارکت» دسته بندی نمود؛ امّا سهم و میزان اثرگذاری «علل و عوامل تسهیل گر»، به نسبت «علل و عوامل محدودگر»، قابل توجه بوده و فراوانی زیرمقوله های بیشتری را به خود اختصاص داده است؛ به طوریکه مصاحبه شوندگان، عواملی چون: بازتعریف نقش ذینفعان در تعلیم و تربیت، تحولات ساختاری – تشکیلاتی نظام تربیتی، هم راستایی خانواده و نظام تربیتی و نیز تصویب قوانین و مقررات مشارکت پذیری را به مثابه عوامل تسهیل گر، در مشارکت – هر چه بیشتر- نهاد خانواده در سیاست گذاری تربیتی دخیل دانسته و در عین حال، اذعان نموده اند که برخی موانع و کاستی هایی در  حوزه های خانوادگی، فرهنگی، سیاسی و مدیریتی، با ایجاد محدودیت هایی، روند مشارکت خانواده در سیاست گذاری تربیتی را با مشکل مواجه نموده است که از آن جمله می توان به عدم توانمندی خانواده ها برای نقش آفرینی در سیاست گذاری تربیتی، عدم آشنایی و آگاهی والدین از سیاست ها، اهداف و برنامه های تربیتی، نگاه از بالا به پایین مسئولان به نظام تربیتی، ناکارآمدی سازوکارهای موجود در ایجاد تعامل بین خانواده و نظام تربیتی، عدم تمایل مسئولان و تصمیم گیرندگان به تفویض اختیار و تقسیم قدرت در سیاست گذاری تربیتی و.. اشاره نمود.
۸.

شناسایی ابعاد و مؤلفه های مؤثر بر بازاریابی اجتماعی در توسعه فعالیت های بنیادهای خیریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت بازرگانی دوره ۱۳ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 611 - 632

کلید واژه ها: بازاریابی اجتماعی خیریه تحلیل اهمیت عملکرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 50 تعداد دانلود : 399
هدف: بازاریابی اجتماعی یکی از رویکردی هایی است که در سطوح مختلف بر رفتار مخاطبان هدف اثر می گذارد. هدف اصلی از اجرای این پژوهش، کاربست بازاریابی اجتماعی در توسعه فعالیت های بنیادهای خیریه است. روش: ابعاد مختلف در بازاریابی اجتماعی با بررسی مطالعات گذشته، به روش مرور ادبیات نظام مند شناسایی شدند. کدگذاری اولیه روی منابع به روش تحلیل مضمون صورت گرفت تا مؤلفه ها و ابعاد متناظر با هر کد مشخص شود. مؤلفه ها با استفاده از ماتریس اهمیت عملکرد و جمع آوری نظر خبرگان از طریق پرسش نامه اولویت بندی شدند، سپس ابزارهای کارآمد برای اجرای برنامه بازاریابی اجتماعی و جلب مشارکت عمومی با برگزاری کارگاهی با حضور هیئت مدیره یکی از خیریه های فعال تعیین شد. یافته ها: ابعاد و مؤلفه های بازاریابی اجتماعی در حوزه خیریه عبارت اند از: هدف گذاری (اهداف رفتاری، اهداف شناختی)، تحلیل موقعیت (تحلیل محیط برنامه بازاریابی اجتماعی، هنجارهای ذهنی به کار خیر و خیریه، هنجارهای اجتماعی به کار خیر و خیریه)، بخش بندی (ابعاد جمعیت شناختی، ابعاد روان شناختی، منافع کسب شده برای مخاطب هدف)، آمیخته بازاریابی اجتماعی (پیشنهاد رفتاری، هزینه مشارکت، قابلیت دسترسی، ارتباطات اجتماعی، مردم و مشارکت، تأمین بودجه برنامه) و نظارت بر برنامه و ارزیابی تأثیر آن (ارزیابی برون داد، ارزیابی تأثیر). این ابعاد و مؤلفه ها باعث ترغیب و ماندگاری امر خیر و رفتار بخشندگی (افزایش اهدای منابع فردی به خیریه، کاهش/ جلوگیری از اهدای منابع فردی به غیراز خیریه، تأثیر بر سیاست گذاری کلان) می شود. نتیجه گیری: اولویت بندی مؤلفه ها در شکل نهایی بیان شد. چهار ابزار برگزاری رویداد، استفاده از شبکه های مجازی، ارتباطات شخصی و تبلیغات دهان به دهان و همچنین استفاده از گروه های مرجع و افراد تأثیرگذار، به عنوان کارآمدترین ابزارها در توسعه فعالیت های بنیادهای خیریه شناسایی شدند.
۹.

طراحی چارچوبی برای آموزش آینده نگری به مدیران عالی سازمان های دولتی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت سازمان های دولتی سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۸) 81 - 102

کلید واژه ها: آینده نگری آموزش آینده نگری آموزش سازمانی سازمانهای دولتی مدیریت عالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 518 تعداد دانلود : 904
این پژوهش در پی طراحی چارچوبی برای آموزش آینده نگری به مدیران عالی سازمان های دولتی جمهوری اسلامی ایران بود. ابتدا ادبیات پژوهش در سه حوزه «مدیریت سازمان های دولتی»، «آینده نگری» و «آموزش آینده نگری» براساس داده های اسنادی بررسی شد. سپس به کمک روش «داده بنیاد» و با استفاده از ابزار «مصاحبه عمیق» داده های دست اول برای طراحیِ چارچوبِ موردنظر گردآوری شدند و در سه فاز مختلف ولی به هم پیوسته، از طریق «کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی» مورد تحلیل قرار گرفتند. براساس یافته های پژوهش، یک چارچوب کلی برای آموزش آینده نگری به مدیران عالی سازمان های دولتی ایران ارائه شد که در آن علاوه بر مقوله آموزش آینده نگری به عنوان مقوله محوری، با نگاهی کلان دیگر مقولاتِ مربوط به این حوزه نظیر شرایط علّی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها نیز معرفی شدند. لذا، این چارچوب کلان و در عین حال تفصیلی می تواند، به عنوان یک الگوی کلی برای آموزش آینده نگری به مدیران عالی سازمان های دولتی جمهوری اسلامی ایران مورد استفاده قرار گیرد.
۱۰.

سناریو نگاری آینده شرکت های گاز استانی در ایران: پژوهشی مبتنی بر کارگاه های آینده و تحلیل تأثیر متقابل عدم قطعیّت های کلیدی (مورد مطالعه: شرکت گاز استان تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت دولتی ایران دوره چهارم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 57 - 90

کلید واژه ها: آینده پژوهی خطمشی گذاری سناریونویسی صنعت گاز عدم قطعیت انرژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 593 تعداد دانلود : 210
خط مشی گذاری حوزه انرژی به عنوان یکی از مهم ترین عرصه های اثرگذار بر پیشرفت کشور نقشی حائز اهمیت در تقویت درآمدهای ملّی و بهبود نظام حکمرانی کشور دارد. این پژوهش به دنبال شناسایی سناریوهای آینده شرکت های گاز استانی در ایران با تمرکز بر مطالعه موردی شرکت گاز استان تهران است. روش پژوهش مبتنی بر سناریونویسی با روش شبکه جهانی کسب وکار است که مبتنی بر شناسایی کنشگران نهادی، پیشران ها ، عدم قطعیّت ها و ترسیم سناریوهای آینده است. پس از پویش، محیطی صورت گرفته برای رصد پیشران ها و عدم قطعیّت ها با استفاده از منابع معتبر و گزارش های مؤسسات پژوهشی و راهبردی در حوزه انرژی وگاز که با استفاده از مشارکت مدیران و کارشناسان شرکت در قالب کارگاه های آینده و نیز با کمک نرم افزار میک مک، در بخش جمع بندی، دو عدم قطعیّت کلیدی «آرایش الگوی حکمرانی انرژی در کشور» و «نحوه تعاملات بین المللی» شناسایی شده و مبتنی بر این عدم قطعیّت ها چهار سناریوی همای سعادت، سیه زاغ پران، ققنوس تنها و سیمرغ درمانگر طرح شده است. درنهایت نیز متناسب با سناریوها، راهبردهایی برای آینده شرکت های گاز استانی کشور با مطالعه موردی شرکت گاز استان تهران پیشنهاد شده است.
۱۱.

تکوین توانمندی طراحی پایه در شرکت مپنابویلر به عنوان یک بنگاه یکپارچه ساز دیرآمده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست علم و فناوری سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۴۸) 1 - 18
تعداد بازدید : 590 تعداد دانلود : 273
توانمندی یکی از مفاهیم کلیدی حوزه راهبرد است. به علاوه، مفهوم توانمندی برای توضیح عدم موفقیّت بنگاه های دیرآمده در طراحی و توسعه سامانه های پیچیده، بسیار مورد توجه قرار دارد. علی رغم تلاش های بسیار صورت گرفته و پیشرفت های نظری قابل توجه در مورد توانمندی، هنوز مفهوم پردازی و به کارگیری آن در عمل، با مشکل روبه رو است. در این مقاله، چارچوبی برای عملیاتی کردن مفهوم توانمندی توسعه داده شده و با استفاده از چارچوب پیشنهادی، فرآیند شکل گیری و رشد توانمندی طراحی در یک بنگاه یکپارچه ساز سامانه دیرآمده، در قالب یک مطالعه موردی بررسی شده است. به این منظور، نحوه فراهم آمدن و ارتقای دانش، مهارت و ابزار به عنوان ریزبنیان های توانمندی طراحی و نحوه ترکیب آن ها مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر نشان دادن کاربردپذیری چارچوب پیشنهادی، این مطالعه موردی شناخت بهتری از نحوه اثرگذاری شرایط زمینه ای و انگیزه بنگاه ها بر فرآیند شکل گیری و رشد توانمندی ها ارائه می کند. نتایج به دست آمده، همچنین راهنمای مناسبی برای مدیران بنگاه ها در برنامه ریزی برای کسب و ارتقای ریزبنیان های مورد نیاز و چگونگی ترکیب آن ها برای شکل گیری و رشد توانمندی است.
۱۲.

ترسیم چشم انداز توسعه پایدار صنعت پالایش گاز ایران براساس چارچوب طرح گزارش جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مدیریت منابع سازمانی سال دهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 67-86

کلید واژه ها: تحلیل محتوا توسعه پایدار چشم انداز طرح گزارش جهانی صنعت پالایش گاز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 234 تعداد دانلود : 214
پژوهش حاضر با هدف ترسیم چشم انداز آینده مطلوب بلندمدت صنعت پالایش گاز ایران از منظر توسعه پایدار، اجرا شده است. رویکرد پژوهش ترکیبی (کیفی- کمی) بوده و استراتژی پژوهش تحلیل محتوای پنهان به مثابه یک راهبرد است. اطلاعات پژوهش حاضر از طریق ابزارهای پرسش نامه و مصاحبه نیمه ساختاریافته با 24 نفر از مدیران عالی و میانی صنعت پالایش گاز و خبرگان دانشگاهی در حوزه توسعه پایدار (که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند) گردآوری شد. پس از شناسایی جنبه ها و شاخص های کلیدی توسعه پایدار صنعت پالایش گاز ایران، معیارهای به دست آمده از این فرایند برای ترسیم چشم انداز مورداستفاده قرار گرفته و با تحلیل محتوای داده های به دست آمده از مصاحبه با مشارکت کنندگان، چشم انداز آینده مطلوب بلندمدت صنعت از منظر توسعه پایدار برای افق سال 1430 ترسیم شده است. در چشم انداز آینده مطلوب بلندمدت، صنعت پالایش گاز ایران ضمن تمرکز بر تولید گاز به عنوان هسته مرکزی کسب و کار، با گسترش صنایع پایین دستی، استحصال تمام مشتقات قابل استخراج از گاز، اقدام های مقابله ای و جبرانی در حوزه تغییرات اقلیمی، تقویت و شراکت با جوامع محلی، ایجاد بستر مناسبی برای شفافیت و انتشار اطلاعات به جامعه و با انجام اقدام های مناسب برای حفظ تعادل زیست محیطی و ایجاد ارزش پایدار برای جامعه از محل ثروت منابع طبیعی، در سطحی فراتر از تولید گاز فعالیت می کند.
۱۳.

مرور نظام مند مقالات علمی شبکه های اجتماعی؛ مورد مطالعه: اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال سی ام تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۷۸) 23 - 40

کلید واژه ها: اصفهان شبکه های اجتماعی فضای مجازی مرور نظام مند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 940 تعداد دانلود : 181
اثرگذاری روزافزون فضای مجازی و شبکه های اجتماعی مجازی در حوزه های مختلف، ضرورت بررسی بیشتر و دقیق تر نهادهای علمی درباره این حوزه را آشکار می کند. از زمینه های مطالعاتی، تمرکز بر تأثیرات شبکه های اجتماعی در بستر و بافت فرهنگی مشخص است. اصفهان از بافت های فرهنگی است که جایگاه ویژه ای در تحولات فرهنگی - اجتماعی کشور دارد. مقاله حاضر، به دنبال پاسخ به این سؤالات است: مقالات علمی نگاشته شده با موضوع شبکه های اجتماعی و فضای مجازی در میدان مطالعه اصفهان ازلحاظ مسئله شناختی، نظریه شناختی و روش شناختی چه ضعف ها و قوت هایی دارند؟ میدان پژوهش (اصفهان) چه جایگاهی در این پژوهش ها داشته است؟ و درنهایت، در مسیر پیش رو، چه پیشنهاد هایی برای سیاست گذاری بهتر در این حوزه مطالعه ارائه می شود؟ روش استفاده شده در پژوهش مرور نظام مند است که روی 30 مقاله نمایه شده در پایگاه های علمی انجام شده است. مطالعات انجام شده پس از مرور نظام مند، براساس پرسش نامه معکوس بررسی شدند؛ پس از بررسی ابعاد مختلف مقالات، در ادامه نقدهای مسئله شناختی (کم توجهی به بافت مطالعه)، روش شناختی (نبود تنوع روشی، غلبه رویکرد اثبات گرایانه، کم توجهی به رویکردهای تفسیری و انتقادی و تعمیم پذیریِ نامطمئن این مطالعات نسبت به شهروندان اصفهانی) و نظریِ (نبود مبانی نظری مشخص، بهره بردن از نظریه های کم مرتبط با موضوع پژوهش) مقالات بیان و پیشنهادهای متناسبی نیز در سه سطح رویکردی (تغییر نگرش نسبت به بافت فرهنگی و اجتماعی، شبکه های اجتماعی)، پژوهشی (بهره گیری از روش های کیفی و ترکیبی) و ساختاری ارائه شده اند.
۱۴.

سناریوهای آینده کتابخانه های عمومی ایران: پژوهشی مبتنی بر کارگاه های آینده پژوهی در میان کتابداران، مدیران و اعضای منتخب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۶ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۳) 751-785

کلید واژه ها: آینده پژوهی سناریونگاری اقدام پژوهی مشارکتی روندپژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 998 تعداد دانلود : 841
هدف: هدف از این پژوهش ترسیم آینده های ممکن پیشِ روی کتابخانه های عمومی ایران از نظر کتابداران، مدیران و اعضای منتخب است. روش: در پژوهش حاضر، با تمرکز بر روش سناریونگاری و رویکرد شبکه جهانی کسب وکار در آن، روندهای محیطی مؤثر بر آینده کتابخانه های عمومی مورد دیدبانی قرار گرفته، و سپس با استفاده از روش کارگاه های آینده و با رویکردی مبتنی بر اقدام پژوهی مشارکتی و بهره مندی از نظرات کتابداران و مدیران منتخب و نیز اعضای فعال منتخب کتابخانه ها (در پنج کارگاه) به ترسیم سناریوهای ممکن پیشِ روی آینده کتابخانه ها پرداخته شده است. یافته ها: در هر کارگاه، گروه های پنج گانه بر اساس انتخاب دو عدم قطعیت کلیدی، در مجموع، به طراحی 25 دسته سناریوی چهارگانه اقدام کردند. تیم پژوهش نیز از تجمیع و پالایش ذهنیت گروه ها به چهار سناریو بر اساس تلاقی دو عدم قطعیت پربسامد دست یافت که عبارت اند از: 1) شیوه مالکیت/ حکمرانی متمرکز یا نامتمرکز و 2) نقش محوری کتاب یا تجربه کاربر. سناریوی تلفیقی اول با عنوان دانش رانی کتابخانه ای تجربه گرا را در فضای حاکمیت دولتی توصیف می کند. سناریوی تلفیقی دوم کتابداری است و یک کتابخانه کتاب گرا را در فضای حاکمیت دولتی به تصویر می کشد. سناریوی تلفیقی سوم دانش یابی نام دارد و یک کتابخانه تجربه گرا با حاکمیت خصوصی را توصیف می کند. سناریوی تلفیقی چهارم با عنوان کتاب کاری یک کتابخانه کتاب محور است و در فضایی که بخش خصوصی حاکم است به فعالیت می پردازد. اصالت/ارزش: پژوهش هایی که به ویژه در ایران در حوزه آینده کتابخانه های عمومی صورت گرفته و در آن ها از رویکرد سناریونگاری بهره گرفته شده است تاکنون رویکرد کارگاهی و اقدام پژوهی مشارکتی این پژوهش را مدنظر قرار نداده اند.
۱۵.

گونه شناسی ذهنیت نقش آفرینان در تدوین سیاست های نخبه گزینی و نخبه پروری: پژوهشی مبتنی بر روش شناسی کیو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت دولتی ایران دوره سوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ 97 - 131

کلید واژه ها: ذهنیت خط مشی گذاران روش شناسی کیو نخبه گزینی نخبه پروری سند راهبردی کشور در امور نخبگان گونه شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 202 تعداد دانلود : 324
با توجه به اهمیت جایگاه نخبگان کشور در تحقق اهداف و چشم انداز جمهوری اسلامی ایران و به منظور ایجاد محیطی پویا برای فعال سازی و اثرگذاری مناسب نخبگان در تحولات کشور، «سند راهبردی کشور در امور نخبگان» تدوین شده است. با این حال سیاست گذاری در حوزه نخبگان، عرصه ای نوپا در کشور بوده و به منظور موفقیت هر چه بیشتر در این حوزه، نیازمند انجام ارزیابی های گوناگون در رابطه با نحوه تدوین این سیاست هاست. از سوی دیگر نگاشت ذهنیت افراد درگیر در تدوین سند راهبردی کشور در امور نخبگان، می تواند باعث شناخت انواع نگرش های مسئولین کشور در این رابطه و نیز مقایسه و ارزیابی هر یک از این گونه نگرش های موجود گردد. بدین منظور در این پروهش به کشف و استخراج ذهنیت های دست اندرکاران در فرایند تدوین سند و صاحب نظران این حوزه در دو محور نخبه گزینی و نخبه پروری و نیز تسهیل اجرایی سازی آن، پرداخته شده است. برای انجام این پژوهش و تحقق اهداف در نظر گرفته شده، از روش «کیو» استفاده شده است. مراحل اصلی در این روش شامل انتخاب موضوع پژوهش و تدوین فضای گفتمان (مصاحبه های انجام گرفته قبل از تدوین سند)، ارزیابی و جمع بندی محتویات فضای گفتمان (در دو بخش نخبه گزینی و نخبه پروری)، انتخاب نمونه ای از عبارات –نمونه کیو-، انتخاب مشارکت کنندگان (افرادی که قرار است ذهنیت های آنان شناسایی شود)، مرتب سازی و تحلیل داده های گردآوری شده با روش تحلیل عاملی و تفسیر عامل های استخراج شده، می باشد. در ادامه در مرحله تحلیل عاملیِ نتایج مصاحبه ها، شش گونه ذهنیتی در رابطه با بخش نخبه گزینی با عناوین «آرمان گرایان کارآفرین محور»، «آرمان گرایان منفعل و شعارمحور»، «آرمان گرایان منتقد»، «آرمان گرایان تحول خواه زمینه ساز تدریجی»، «واقع گرایان تحول خواه سیستمی دفعی» و «مجموعه گرایان واقع بین» و سه گونه ذهنیتی در رابطه با بخش نخبه پروری با عناوین «پرورش گلخانه ای تخصصی»، «پرورش باغچه ای عام» و «پرورش تلفیقی حمایت محور» استخراج گردید. در پایان به کمک ماتریس ، مقایسه ای بین گروه های شناسایی شده صورت پذیرفت. در این ماتریس ها محورهای تمایز کلیدی گونه ها مشخص شده و وضعیت هر یک از گونه های ذهنیتی در رابطه با آن محورها مورد بررسی قرار گرفته است.
۱۶.

بازتاب مدیریت و فرهنگ جهادی در عرصه علمی و دانشگاهی: تحلیلی داده بنیاد از اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ در دانشگاه اسلامی سال دهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۳۶) 421 - 452
تعداد بازدید : 948 تعداد دانلود : 219
هدف: هدف از نوشتار حاضر، نشان دادن بازتاب روحیه و فرهنگ جهادی در عرصه فرهنگ دانشگاهی بود. نهاد علم و دانشگاه در هر جامعه ای، از اثرگذارترین نهادهای شکل دهنده سرنوشت و سرگذشت آن جامعه اند. در واقع؛ بخش ویژه ای از فرهنگ هر جامعه توسط قشر فرهیخته آن که در نهاد دانشگاه رشد و تربیت می یابند، شکل می گیرد. از این رو، فرهنگی که قشر علمی و دانشگاهی بین خود یا در میان دیگر اقشار جامعه بروز می دهد، می تواند مبنای سعادت و اصلاح یا شقاوت و انحراف جامعه قرار گیرد. روش: ضمن مرور مفاهیم و مبانی فرهنگ دانشگاهی در آثار معتبر علمی دنیا، با تکیه بر روش نظریه داده بنیاد متنی، به بررسی اندیشه های رهبر معظم انقلاب در خصوص نقش مدیریت و فرهنگ جهادی در عرصه علمی و دانشگاهی پرداخته شد. یافته ها: تبیین نظام مند و روشمند مؤلفه های اصلی و فرعی «روحیه جهادی» به عنوان یکی از اصلی ترین لایه های شکل دهنده فرهنگ برای دانشگاهیان(مدیران، اساتید و دانشجویان)، از مهم ترین یافته های پژوهش حاضر است. نتیجه گیری: هرگونه اقدام و تصمیم در فضای دانشگاهی، از جمله فرهنگ دانشگاه، از یک سو مستلزم درک پیچیدگی های آن است و از سوی دیگر، مستلزم فهم صحیح از حرکت در راستای اهداف انقلاب اسلامی، از جمله روحیه جهادی است.
۱۷.

شناسایی رویکردهای راهبردی در خط مشی گذاری نخبگان در راستای کارآمدسازی نظام حکمرانی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد سال بیست و نهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۹۶ 29 - 61

کلید واژه ها: نخبگان حکمرانی مدیریت استعداد خط مشی گذاری برنامه ریزی استراتژیک تصمیم گیری چندمعیاره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 673 تعداد دانلود : 424
نخبگان در هر جامعه به عنوان پیشگامان اصلی تغییرات اجتماعی، نقش بسزایی درراستای نیل به اهداف و تحقق خط مشی های ملی دارند. درصورت ایجاد ظرفیت های حمایتی و تدوین خط مشی های مناسب جهت راهبری استعدادها می توان آینده نظام حکمرانی را، درراستای تحقق منافع عمومی کارآمدتر کرد. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی رویکردهای راهبردی در خط مشی گذاری حوزه نخبگان بوده و سوال اصلی در این پژوهش بدین صورت قابل طرح است که «رویکردهای راهبردی جهت تعیین مسائل اصلی و کلیدی در خط مشی گذاری حوزه نخبگان درراستای کارآمدسازی نظام حکمرانی چیست؟» در این پژوهش در گام اول به منظور شناسایی رویکردها از مطالعات اسنادی بهره گیری شده و در تحلیل راهبردی از مدل استراتژیک برایسون استفاده شده و استراتژی های چهارگانه ای جهت خط مشی گذاری نخبگان پیشنهاد شده است که شامل عاملیت محور درونزا، عاملیت محور برونگرا، ساختارمحور درونزا و ساختارمحور برونگرا است. در بخش پایانی نیز از مدل تصمیم گیری AHP به منظور اولویت گذاری رویکردهای پیشنهادی استفاده شده است و استراتژی ساختار گرای درونزا و عاملیت گرای درونزا دارای بیشترین اولویت در خط مشی گذاری نخبگان شناسایی شده اند.
۱۸.

شناسایی روندها و نیروهای پیشران موثر بر کتابخانه های دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دوره ۵۴ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 39 - 57

کلید واژه ها: آینده پژوهی کتابخانه های دانشگاهی روندها پیشران ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 655 تعداد دانلود : 623
هدف: تغییر و دگرگونی در کتابخانه های دانشگاهی با همه مبانی آن در حال وقوع است و با پیشرفت های فن آوری، دانش فنی و صنعتی این تغییر شتاب چند برابری و غیر قابل کنترلی خواهد داشت. یکی از موارد همسویی با تغییرات، در نظر گرفتن آینده است. هدف این پژوهش شناسایی روندهای موثر بر آینده کتابخانه های دانشگاهی و نیز شناسایی پیشران های موثر بر آینده کتابخانه های دانشگاهی است. روش: رویکرد این پژوهش آینده پژوهی است. از مرور نظام مند، پنل های خبرگی و فرایند دلفی برای گردآوری داده ها استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از دو ابزار شامل: پنل های خبرگی و نرم افزار میک مک استفاده شده است. نرم افزار میک مک ابزاری برای تحلیل ساختاری مولفه ها و متغیرهای سازنده آینده سیستم است. از فرمول اعتبار داده ها برای سنجش اعتبار و میزان روایی داده ها استفاده شده است. برای تعیین اتفاق نظر میان اعضای پانل از ضریب هماهنگی کندال استفاده شده است. نمونه مورد بررسی شامل 20 نفر از رؤسای کتابخانه های مرکزی دانشگاه های جامع کشور، استادان و خبرگان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و استادان و خبرگان آینده پژوه است یافته ها: با روش مطالعه کتابخانه ای، روندهای اصلی شناسایی شدند. پنج مولفه کلیدی و پیشران شامل: "شهر هوشمند"، "همزیستی و همکاری"، "بومیان دیجیتال"، "حریم خصوصی" و "فناوری اطلاعات" در مجموع با بیشترین تاثیرپذیری و بیشترین تاثیرگذاری از نظر خبرگان بعد از دو دور دلفی مشخص شدند.
۱۹.

کاربست روش مرور سیستماتیک ادبیات در شناسایی ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های شهر خلاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۷ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 701 - 722

کلید واژه ها: ابعاد شاخص ها شهر خلاق مرور سیستماتیک ادبیات مؤلفه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 749 تعداد دانلود : 704
شهر خلاق محصول هزاره سوم و تحولات آن است. بهره گیری از مؤلفه ها و شاخص های این نظریه به رشد و شکوفایی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی شهرها کمک می کند. بر این مبنا، هدف پژوهش حاضر شناخت ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های شهر خلاق براساس رویکرد مرور سیستماتیک ادبیات است. پژوهش حاضر به روش مرور سیستماتیک ادبیات انجام شده است که شامل مراحل تعریف، جست وجو، انتخاب، تحلیل و سنتز است. فرایند جست وجوی منابع مرتبط با پژوهش در مردادماه 1396 به مدت 31 روز صورت گرفت. جست وجوی اولیه به شناسایی 114 منبع منتهی شد. از این میان، 71 منبع با موضوع پژوهش هم خوانی داشت که درنهایت 22 منبع از آن ها برای تحلیل نهایی انتخاب شد. بازه زمانی منابع انتخابی سال های 2000-2016 است. یافته های مرور سیستماتیک نشان می دهد بیشترین موارد مرتبط، به سال های 2007-2012 مربوط است که 11 منبع از پایگاه داده پژوهش را شامل می شود (57 درصد). به بیان دیگر، میزان مطالعات انتخابی برای سال های 2009، 2010، 2011، 2012 و 2007 به ترتیب 17، 13، 9، 9 و 9 درصد است. 68 درصد منابع کمی و 32 درصد نیز کیفی هستند. شهر خلاق درمجموع هفت بعد فضایی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، انسانی، ساختاری و نهادی و 28 مؤلفه و 141 شاخص دارد. بعد فضایی نیز دارای 6 مؤلفه و 28 شاخص است. بعد اقتصادی نیز 3 مؤلفه و 19 شاخص دارد. بعد اجتماعی دارای 3 مؤلفه و 19 شاخص و بعد فرهنگی نیز دارای 3 مؤلفه و 18 شاخص است. بعد ساختاری 7 مؤلفه و 22 شاخص و بعد انسانی، 3 مؤلفه و 16 شاخص دارد. بعد نهادی نیز دارای 3 مؤلفه و 19 شاخص است.
۲۰.

مدل سیستم های مانا: الگویی میان رشته ای و کاربردی از سایبرنتیک در طراحی راهبردی سازمان های دولتی

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت دولتی ایران دوره دوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱

کلید واژه ها: رویکرد سیستمی مدل سیستم های مانا میان رشتگی سایبرنتیک سازمانی هوش سازمانی آینده پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 781 تعداد دانلود : 935
دنیای مدیریت و سازمان به عنوان یک حوزه میان رشته ای، به ویژه در عصر حاضر مملو از دوگان های متعددی است که مدیریت در عمل را به خصوص برای سازمان های دولتی به اقدامی سهل ممتنع بدل ساخته است؛ دوگان هایی چون کنترل و انعطاف پذیری، تمرکز و عدم تمرکز، آینده گرایی و حال نگری، توجه به منابع داخلی و نگاه به محیط بیرونی و مانند آن. جمع بهینه و اثربخش این دوگان ها در میزان توفیق عملکرد سازمان و مدیریت بسیار مؤثر است و این مهم در قابلیت های رویکرد سیستمی، دست کم به لحاظ نظری، نهفته است. <em>مدل سیستم های مانا</em> مدلی مبتنی بر سایبرنتیک سازمانی (به عنوان یکی از شاخه های اصلی رویکرد سیستمی) است که توانسته با بهره مندی مناسب از تفکر میان رشته ای، تا حدود زیادی فاصله این قبیل دوگان ها و چالش های اصلی مدیریت را در یک مدل سازی سیستمی از ساختار سازمان به حداقل رساند. به رغم آنکه این مدل در دنیا مدلی شناخته شده است و پروژه های متعدد در سطوح مختلف (از سطح بنگاه تا سطح سازمان های دولتی و اداره حکومت) بر اساس آن طراحی و اجرا شده است؛ در ایران تاکنون چندان شناخته شده نیست. نوشتار حاضر با هدف جبران این فقر نظری و کاربردی و با روش اسنادی به مرور موارد اصلی زیر درباره این مدل می پردازد: مفاهیم پایه ای مدل نظیر سایبرنتیک، مهندسی تنوع، بازگشت پذیری و خودالگوگیری؛ عرصه های میان رشتگی مدل (دست کم در سه عرصه خاستگاه شکل گیری، نظام مسائل و موضوعات پژوهشی و راه حل ها و راهکارها)؛ روش شناسی و سیستم های پنج گانه اصلی آن؛ برخی از مهم ترین کاربردها و پیشرفت های اخیر مدل؛ عمده مزایا و انتقادات وارد بر این مدل سیستمی؛ و درنهایت برخی کاربردهای پیشنهادی آن برای طراحی ساختارهای دولتی در ایران.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان