ارائه ی مدلی جهت شناسایی و اولویت بندی موانع نوسازی بافت سکونت گاه های غیررسمی کلان شهرها با استفاده از تکنیک مدل سازی ساختار تفسیری (مطالعه ی موردی شهر مشهد) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یکی از مهم ترین راههای کاهش آسیب پذیری سکونت گاه های غیررسمی، نوسازی بافت محلات است، بافتی که بدلیل فرسودگی و غیر مقاوم بودن نه تنها موجبات نگرانی متولیان امر را فراهم آورده بلکه هزینه های زیادی را از جهات مختلف به جوامع تحمیل می کند. از طرفی نوسازی سکونت گاه های غیررسمی موجب بالا رفتن سطح زندگی ساکنین، بهبود خدمات دهی سازمان ها و نهادهای مسؤول و درنتیجه باعث بالارفتن تاب آوری شهرها خواهدشد. ولی به رغم حضور و فعالیت دستگاه ها و سازمان ها و نهادهای مختلف در سالهای اخیر در این محلات، باز هم روند نوسازی این بافت ها بسیار کند و نامحسوس است. به همین منظور تحقیق حاضر با هدف شناسایی، رتبه بندی و مدل سازی موانع نوسازی بافت سکونت گاه های غیررسمی شهر مشهد انجام شد. پژوهش حاضر که مبتنی بر نظر خبرگان است با استفاده از روش های کتابخآن های و میدانی 29 مانع، در 5 دسته ی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، حقوقی و کالبدی، را به عنوان موانع نوسازی بافت سکونت گاه های غیررسمی شهر مشهد شناسایی و با استفاده از تکنیک تاپسیس و اصل پارتو 10 مانع نخست را به عنوان موانع کلیدی شناسایی و به کمک روش ساختار تفسیری مدل سازی نمود که در نهایت»"فقدان مدیریت یکپارچه ی شهر«" به عنوان اصلی ترین مانع در جهت نوسازی بافت سکونت گاه های غیررسمی در پایین ترین سطح و سنگ زیربنای موانع و به عنوان مانعی که بیشترین تأثیر را بر سایر موانع و کمترین اثر پذیری را از آن ها داشته شناسایی شد. درنتیجه ایجاد مدیریت یکپارچه ی شهری به معنای ایجاد مدیریتی واحد و هماهنگ بین دستگاه های متولی و به منظور برقراری قوانین، ضوابط، امتیازات و مشوق هایی متناسب با ساختار هر محله موجب ارتقای شرایط کار و زندگی ساکنین و بهبود کالبد شهری و کاهش اثر سایر موانع موجود در مسیر نوسازی و تسریع در نوسازی و ساماندهی و احیای بافت سکونت گاه های غیررسمی خواهد شد.Model of Barriers to Renovation of Informal Settlements in Metropolitan Areas Using Interpretive Structure Modeling Technique (Case study of Mashhad)
One of the most important ways to reduce the vulnerability of informal settlements is to renovate the fabric of neighborhoods, a texture that causes concern to those in charge and has significant yearly costs. Renovation of informal settlements will raise the living standards of residents, improve the services of responsible organizations, and as a result, increase the resilience of cities. However, despite the presence and activity of various devices and organizations in recent years in this neighborhood, the process of modernization of these textures is very slow and imperceptible. For this purpose, the present study aims at identifying, ranking and modeling the barriers to the renovation of informal settlements in Mashhad. In the present study, using library and field methods and considering the opinion of experts, 29 barriers in social, economic, cultural, legal and physical categories have been identified as barriers to the renovation of informal settlements in Mashhad. Using TOPSIS technique and Pareto principle, first 10 key barriers were identified and modeled by the interpretive structure method. ultimately, the "lack of integrated urban management" has been identified as the main obstacle to modernizing the texture of informal settlements at the lowest level and the cornerstone of obstacles. As a result, creating integrated urban management means creating a unified and coordinated management between responsible agencies to establish laws, rules, privileges and incentives in accordance with the structure of each neighborhood to improve working and living conditions of residents and improve the urban structure and reduce the impact of other obstacles on the way of renovating the texture of informal settlements.