آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۰۰

چکیده

متن

متون مربوط به تئوری فرهنگی و فرهنگ عمومی ویراسته جان استوری، مشتمل بر 52 مقاله تحقیقاتی درباره فرهنگ می‏باشد که ویراستار با گزینش از متون مختلف عرضه کرده است.
کتاب را می‏توان به طور کلی پیش‏درآمدی بر مباحث تحلیلی و روش‏شناسانه درحوزه فرهنگ عمومی قلمداد کرد که در هفت فصل مستقل این موضوع را به بحث گذارده است. شش فصل نخست ناظر بر متون کلاسیک این حوزه می‏باشد و فصل آخر مشتمل بر متون معاصر درباره فرهنگ است؛ از این‏رو از حیث محتوایی، متن توانسته جامعیت لازم بین ایده‏های کلاسیک و نوین را کسب کرده به خواننده تصویر نسبتا شفافی را از فرهنگ عمومی و کارکردهای آن بدهد.
اثر حاضر را باید دنباله و مکمل کتاب "راهنمای اولیه برای بنای تئوری فرهنگی و فرهنگ عمومی" (1993) دانست. در آن کتاب، مؤلف جایگاه فرهنگ عمومی را در مجموعه مطالعات فرهنگی مشخص کرده است؛ البته اثر فوق در حکم کتابی مشتمل‏برمتون‏نظری در حوزه فرهنگ تهیه نشده بود و آن رسالت در"متون‏مربوطبه‏تئوری‏فرهنگی و فرهنگ عمومی" دنبال شده است.
 ویراستار در مقدمه تحلیلی و مفصلی که در ابتدای کتاب آورده یادآور می‏شود که تقسیم‏بندی هفت‏گانه اثر حاضر به هیچ وجه نباید خواننده را از رشته واحدی که منجر به گزینش 54مقاله موجود شده است، غافل سازد.
 بخش اول مشتمل بر مقالاتی است که موضوع آنها آثار فرهنگی تحریر شده در دوره ماقبل شکل‏گیری رسمی این شاخه علمی می‏باشد. اما پنج بخش بعدی در بستر این رویکرد شکل گرفته و نمایانگر اصول عمده این حوزه پژوهشی است. فصل آخر نیز ناظر بر گفتگوها و مباحث فعلی در حوزه فرهنگی می‏باشد. جهت آشنایی بیشتر با سیر محتوایی اثر بی‏مناسبت نیست که نگاهی به عناوین بخشها و مهمترین مقالات مذکور در هر بخش بیاندازیم:
 بخش اول با عنوان فرهنگ و سنت تمدنی، مشتمل بر مقدمه تحلیلی ویراستار و چهار مقاله می‏باشد که همگی ناظر بر محتوای اولین پژوهشهای به‏عمل آمده در حوزه فرهنگ هستند. ماتئو آرنولد با مقاله "فرهنگ و آنارشی"، اف با لویس با مقاله "تمدن توده‏ای و فرهنگ اقلیتی"، دو مقاله مهم این بخش را نگاشته‏اند. دو مقاله دیگر به قلم وایت مک دونالد و تامپسون می‏باشد که در حقیقت به تشریح بیشتر محورهای فوق پرداخته‏اند.
 بخش دوم با عنوان "فرهنگ‏گرایی" شش مقاله را در خود جای داده است که از این میان، مقاله "تحلیل فرهنگ" اثر ریموند ویلیامز از حیث نظری و مقاله "فرهنگ طبقه کارگر و سیاستهای طبقه کارگر در لندن بین سالهای 1870تا 1900» از حیث مصداقی چشمگیر و معرف محتوای کلی بخش می‏باشند.
مقالات دیگر متعلق به هوگارت، تامپسون، استوارت هال، گرت استدمن جونز و پائول گیلوری می‏باشند که در یکی از دو مقوله نظری و مصداقی مطابق تقسیم فوق، قابل بررسی هستند.
 سومین بخش از کتاب به مقالاتی اختصاص دارد که دیدگاه ساخت‏گرایی و فراساخت‏گرایی را از نظرگاه فرهنگی به بررسی و نقد می‏کشند. مقالات این بخش اگرچه همگی قابل توجه می‏نمایند اما با این حال دو مقاله "ایدئولوژی و نمادهای وضعیت ایدئولوژیک" نوشته آلتوسر و "روش" نوشته میشل فوکو بیش از دیگر مقالات به چشم می‏آیند. "اسطوره در امروز" نوشته رونالد بارتز، "ساخت اسطوره و ساخت فیلم غربی" نوشته ویل رایت نیز از جمله مقالاتی هستند که از حیث تطبیق مباحث نظری بر مباحث مصداقی جالب‏توجه و موفق نشان می‏دهند.
 چهارمین بخش از کتاب به مقالاتی اختصاص دارد که در مقام بیان رویکرد مارکسیستی هستند. کارل مارکس، فردریش انگلس، تئوردور آدورنو، آنتونیو گرامشی و تونی بنت، از جمله نویسندگانی هستند که گزیده آثارشان در این جا آمده است و همگی در عین سودمندی از جهت تحلیلی، مطالعه‏شان ضروری می‏نماید.
 بخش پنجم با عنوان "فمینیسم" به بررسی مقالات شماری‏ازفمینیستهای مشهور می‏پردازد که از آن میان آنگ، رادوی، بوب و تاسکر، توانسته‏اند با تحلیل مبانی فرهنگی فمینیسم به نقش اجتماعی آن انگشت گذارند. در مجموع کل این بخش را باید در حکم یکی از مصادیق نقش‏آفرین فرهنگ در قرن بیستم به شمار آورد که طی آن فرهنگ قادر به تحول ساخت فکری پیشین و بنیان ساخت تازه‏ای از اندیشه می‏شود.
 ششمین فصل، موضوع جذاب "پست مدرنیسم" را به بررسی گذارده و سعی کرده با تأمل در مبانی فرهنگی آن، از ارتباط پست مدرنیسم با فرهنگ عامه پرده بردارد. در این خصوص شاید مقالات "پست مدرنیسم و فرهنگ عمومی"، "پست مدرنیسم و آن سوی دیگر"، "پست مدرنیسم و فمینیسم" از حیث نظری نیرومند و قابل توجه باشند. حال آن که از نظر تحلیل مصداقی، مقاله "گودوین" با عنوان "موسیقی عامه و تئوری پست مدرن" بسیار مفید باشد.
 هفتمین بخش با عنوان "سیاستهای فرهنگ عمومی" ده مقاله را در خود جای داده که از جمله بخشهای مفصل اثر به شمار می‏رود.
به نظر می‏رسد که مباحث این بخش از آن جا که به نقد، بررسی و پیشنهاد الگوهای عملی در حوزه سیاستگذاری فرهنگی‏می‏پردازد، در مطالعات جامعه‏شناختی نقشی بسزا داشته باشند. موضوع مهم "تولید فرهنگی: شرایط، ویژگیها و آثار"، محور اصلی مقالات این بخش را شکل می‏دهد که از جمله مهمترین آنها می‏توان به مقالات "تولید فرهنگ"، "اقتصاد عمومی" و "تجربه زندگی روزانه" اشاره کرد.
 در مجموع مقالات پیش‏گفته به‏ویژه در بحث سیاستگذاری فرهنگی، ببیانگر ملاحظات روش‏مندانه‏ای هستند که توجه به آنها برای بنای جامعه‏ای ایمن، از حیث فرهنگی، که بتواند در مقابل حملات و حرکات دیگر فرهنگها ایستادگی کرده و تعامل مثبتی را به نمایش بگذارد، ضروری است.

تبلیغات