مطالعات فرهنگی

بازگفتی از تاریخچه مباحث فرهنگی و نقد نتایج موجود به طراحی طرحی تازه از مطالعات فرهنگی برای آینده می‏پردازد.
 مطالعات فرهنگی در پی تبیین ابعاد مختلف فرهنگ در جهان معاصر و ردیابی تأثیرات ناشی از آن بر حوزه‏های مختلف زندگی انسان می‏باشد. البته آنچه در این کتاب آمده، بی‏بهره از بخش‏بندیهای کلان متعارف است و مشاهده می‏شود که مقالات مطابق یک منطق درونی - که مؤلف آن را در ضمن مقدمه طولانی اثرش آورده - کنار هم چیده است. روشن است که فصل‏بندی مقالات می‏توانست به درک کلیت اثر کمکی مؤثر باشد که در این جا خواننده از آن محروم است.
 در یک تقسیم‏بندی کلان، مجموع مقالات آمده را از چند نظر می‏توان تقسیم‏بندی و معرفی کرد:
 الف) مقالاتی که ناظر بر تاریخچه مطالعات فرهنگی بوده و ماهیت فرهنگ در گذر تاریخ را به بحث گذارده‏اند. در این‏باره نیز می‏توان از دو دیدگاه کلان قائل به وجود یک موضوع مستقل به‏نام فرهنگ در حوزه پژوهش و دیدگاه نافی وجود چنین حوزه مستقلی، به تفکیک یاد کرد (نگاه کنید به مقاله ریچارد هوگارت، استوارت هال، ریچارد جانسون)
 ب) مقالاتی که موضوع‏روش‏شناسی در مطالعات فرهنگی را محور بحث قرار داده‏اند. در این محور نیز مطابق بینش قبلی می‏توان به دو دیدگاه کلان اشاره کرد: آنان که تأییدگر وجود یک روش‏شناسی مستقل در حوزه مطالعات فرهنگی هستند و آنانی که استقلال روش‏شناسانه مباحث حوزه فرهنگ را طرد و نفی می‏کنند. (نگاه کنید به مقالات روزالیند برانت، جابی برلند، سیمون فریث، کنستانس پنلی، ویلیام وارنر و ژانیس رادوی)
 ج) مقالاتی که به چیستی مطالعات فرهنگی اختصاص دارند و از ماهیت این موضوع پرده برمی‏دارند. در این زمینه نیز دو دیدگاه کلان طراحی شده است: آنان که فرهنگ را فاقد روح کلی دانسته به اقتضای متنی که آن را دربرمی‏گیرد، تعریف می‏کنند و آنانی که استقلال ماهوی فرهنگ را پذیرفته، به عرضه تعریفی از ماهیت فرهنگ در ورای مقتضیات زمانی و مکانی دست زده‏اند.(نگاه کنید به مقالات تونی بنت، استوارت هال) لازم به ذکر است که به علت حساسیت این مبحث، تنوع و تضارب آرا نیز علی‏القاعده زیاد بوده و ما شاهد طرح نقادیهایی بنیادین از نظرات و دیدگاههای مختلف می‏باشیم.
 د) مقالاتی که به بحث در زمینه گرایش حاکم بر مطالعات فرهنگی اختصاص دارد و قایل به سیاسی بودن یا فکری (فرهنگی) بودن صرف آن است. در این زمینه می‏توان به سه دیدگاه کلی اشاره کرد: گروهی که مطالعات فرهنگی را بحثی نظری و فکری می‏دانند، گروهی که آن را بحثی اساسا سیاسی می‏پندارند و سوم نویسندگانی که آن را متعلق به هر دو حوزه پیش‏گفته برمی‏شمارند. (نگاه کنید به مقاله جانسون، جیمز کری)
 ح) مقالاتی که به تمییز و توصیف سنتهای مختلف مطالعات فرهنگی، شامل سنت امریکایی، انگلیسی و... پرداخته‏اند و از حیث تاریخی نکات تحلیلی ارزنده‏ای را برای شناخت فرهنگ به مخاطبان می‏دهند. (نگاه کنید به مقاله ریموند ویلیامز(
 و) بحث از اجزای فرهنگی و تأثیرات ناشی از یک بعد خاص - از قبیل جنسیت، سن، مذهب و... - بر روی تحولات‏فرهنگی،اجتماعی،موضوع‏ مهم دیگری در کتاب حاضرراتشکیل‏می‏دهد که مقالات متعددی درباره آن به رشته تحریر درآمده است.(نگاه ‏کنید به ‏مقالات ژان زیتاگرور، هنری گریوکس، کوبنا مرسر، داریل اسلیک، آنّا وایت،داگلاس کرییمپ،پرابین،مگان‏موریس‏و...(
 ض) مقوله روشنفکری و جایگاه روشنفکران در فرهنگ، موضوع دیگری است که مورد بحث تعداد قابل توجهی از نویسندگان مقالات حاضر بوده است. (نگاه کنید به مقالات برانت، ژان فیسک، هنری روز)
 کتاب مطالعات فرهنگی با پرداختن به زوایای نظری و عملی فرهنگ در قرن بیستم، در مجموع ترسیم‏گرچشم‏اندازی کلان از نقش فرهنگ در عرصه تحولات بشری در پیش چشم خواننده است، که در این تصویر می‏توان به کارکردهای مختلف فرهنگ - به مثابه عاملی در تقویت مبانی اجتماع و گسترش حوزه امنیتی مردم و یا مجالی برای به خطر افکندن حیات آدمیان و سلب امنیت ایشان - آگاهی یافت. بر این اساس مطالعه اثر حاضر می‏تواند در طرح بنیان نظری مناسب جهت درک‏مقوله‏فرهنگ‏و کارکردهای گوناگون آن بسیار سودمند افتد. به همین خاطر مطالعه این اثر که در برگیرنده مصادیق عینی متعددی درتبیین کارکردهای ‏مثبت‏ و منفی ‏فرهنگ‏ در جوامع  – به ‏ویژه اروپایی - می‏باشد، برای ‏محققان حوزه امنیت و فرهنگ توصیه می‏شود.
 از جمله امتیازات چشمگیر اثر حاضر، می‏توان موارد زیر را برشمرد:
      1.         جامع بودن اثر که با آوردن چهل مقاله تحقیقی، حوزه‏هایی مختلف را پوشش داده است.
   2.     جمع بین مباحث توصیفی و تحلیلی، بدین‏صورت که در هر مقاله ضمن طرح پیشینه بحث، بخشی تحت عنوان بحث و گفتگوی انتقادی آمده که به تحلیل مباحث موردنظر می‏پردازد.
      3.         اثر دارای یک مقدمه تحلیلی راجع به کلیه مقالات می‏باشد که به خواننده در فهم اثر کمکی شایان است.
      4.         اثر دارای نمایه نسبتا جامعی است که کار جستجو را هموار می‏سازد.