اقتصاد و تجارت نوین

درباره نقش روزافزون سرمایه انسانی در اقتصاد دانش بنیان و اهمیت حیاتی انگیزه در تشکیل سرمایه انسانی، مطالعه حاضر به ارزیابی نرخ بازده آموزش با تأکید بر مشاغل تخصصی و فعالیت های بازرگانی در بازارکار ایران می پردازد. با استفاده از داده های حاصل از آمارگیری از ویژگی های اقتصادی ـ اجتماعی سال 1381 مرکز آمار ایران و روش الگوسازی چندسطحی، نتایج و یافته های تجربی به دست آمده نشان می دهند که 1- نرخ بازده آموزش در بازار کار ایران مثبت و البته میزان آن کمتر از 10 درصد است. 2- برآوردهای حاصل از تابع پایه دریافتی مینسر و روش الگوسازی یک سطحی، نادرست و گمراه کننده هستند. 3- نرخ بازده آموزش بین گروه های شغلی (به ویژه متخصصان) و فعالیت های مختلف (از قبیل فعالیت های بازرگانی) یکسان و برابر نیست و 4- بخشی از این نابرابری ها، ناشی از تصادف یا علل مهار نشدنی و غیرقابل سنجش هستند، و بخشی دیگر به کمک متغیرهایی چون جنسیت، منطقه جغرافیایی، تراکم سرمایه انسانی، نوع شغل و فعالیت، قابل تبیین و توضیح است. یافته های تجربی در این مورد مؤید آن است که بازده آموزش برای شاغلان مناطق شهری (به میزان 8/1 درصد)، شاغلان زن (به میزان 4/4 درصد)، افراد شاغل در محیط های با تراکم بیشتر سرمایه انسانی (به میزان 5/3 درصد)، شاغلان مشاغل تخصصی (به میزان 7/1 درصد) و شاغلان فعالیت های بازرگانی (به میزان 3/1 درصد) بیشتر از بازده آموزش سایر شاغلان است.

هدف مقاله حاضر بررسی عوامل مؤثر بر شکاف دستمزد، میان کشورهای در حال توسعه منتخب با ایران در قالب مدل جغرافیای جدید اقتصادی است. برای این منظور از روش داده های تابلویی، برای 16 کشور در حال توسعه منتخب عضو سازمان تجارت جهانی طی دوره زمانی 1998-2007 استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از مطالعه حاضر، مدل جغرافیای جدید اقتصادی توضیح مناسبی برای ساختار فضایی دستمزد ایران فراهم می کند. نتایج مؤید این است که اندازه بازار و فاصله وزنی با دستمزد رابطه مثبت و قیمت کالاهای غیرقابل تجارت بر ساختار جغرافیایی دستمزد اثر منفی دارند. بنابراین، در تعیین سطوح دستمزد صنعتی ایران بیش از آنکه ویژگی های نیروی کار یا بهره وری نیروی کار تعیین کننده باشد، شرایط حاکم بر بازار نیروی کار مؤثر است.

هدف این مقاله شناسایی عوامل مدیریتی در موفقیت پروژه های توسعه محصول جدید در کسب وکارهای کوچک و متوسط است. پژوهش حاضر با مصاحبه های عمیق به سنجش نگرش تعدادی از مدیران سازمان های موفق کارآفرین و تکمیل عوامل موفقیت اقدام نموده است. عوامل دیگری نیز با توجه به مطالعات قبلی محققان به لیست عوامل افزوده شده اند. سپس برای هر عامل تعدادی شاخص کلیدی عملکرد استخراج شده تا از طریق آنها بتوان به صورت غیرمستقیم نظر پاسخ دهندگان را سنجید. در مرحله بعدی با استفاده از پرسشنامه نظر مدیران عامل، مدیران تحقیق و توسعه، بازاریابی و فروش در رابطه با این موارد سنجیده شده است. نتایج مقاله نشان می دهد که عوامل تأیید شده شامل تعهد مدیریت ارشد به توسعه محصول جدید، راهبرد کارآفرینانه، گرایش بین المللی، مدیریت سبد دارایی و گرایش به آینده پژوهی هستند.

در این مطالعه آثار فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا)، بر شدت انرژی در 25 کشور در حال توسعه منتخب با استفاده از داده های تلفیقی در دوره زمانی 1995- 2008 ارزیابی شده است. نتایج برآورد به روش گشتاورهای تعمیم یافته GMMنشان می دهد هرچند برخی اجزای فاوا مانند ارتباطات، بر شدت انرژی تأثیر منفی داشته، در مجموع اثر درآمدی از اثر جانشینی قوی تر بوده است و اثرهای خالص سرمایه فاوا بر شدت انرژی مثبت است. به عبارتی، تقاضا برای کالاهای فاوا در کشورهای در حال توسعه افزایش یافته؛ اما کاربری فاوا در زمینه های مختلف و شبکه کاربران اندک است.

امروزه به کارگیری فناوری در سازمان ها به عنوان راه حلی برای مسائلی سازمانی مطرح و پیدایش حوزه پژوهشی جدیدی با عنوان «کارآفرینی سازمانی فناورانه» را موجب شده است. هدف این مقاله طراحی مدل مفهومی کارآفرینی سازمانی فناورانه است و بدین منظور، فرآیند کارآفرینی سازمانی فناورانه بر اساس مطالعه به کارگیری فناوری مخابراتی «تترا» در شرکت بهره برداری متروی تهران مبتنی بر روش شناسی «نظریه برخاسته از داده ها»، مورد تحلیل قرار می گیرد. مدل حاصل نشان می دهد مقوله اصلی فرآیند، «قصد مهاجرت از فناوری قبلی» است که از موجبات علّی همچون «درک ضعف فناوری» و عدم پشتیبانی آن و همچنین «اطلاع از فناوری های جدید» و «گرایش به تعالی» شکل گرفته و طی دو گام کلی «انتخاب فناوری» و «سفر فناورانه» به سه دسته پیامد «ارزش حال»، «ارزش آینده» و «ارزش نما» منجر می شود.

امروزه در اقتصادهای در حال توسعه و توسعه یافته، بهره وری کل عوامل به اولویتی ملی تبدیل شده، زیرا ادامه حیات اقتصادی کشورها، رشد اقتصادی و افزایش بهبود سطح زندگی افراد جامعه وابسته به ارتقای بهره وری کل عوامل است. هدف این مقاله ارزیابی تأثیر توسعه بازارهای مالی بر بهره وری کل عوامل تولید (TFP) ایران در طول سالهای 1340 تا 1387 است. در این تحقیق پس از بررسی ابعاد مختلف نظام مالی ایران، چهار شاخص استخراج شده از نظام بانکی به عنوان شاخصهای توسعه مالی تعریف می شود. سپس با استفاده از مدل رگرسیون رابطه آن با بهره وری کل عوامل به دست می آید. نتایج برگرفته از این تحقیق نشان می دهد بین توسعه مالی و رشد بهره وری کل عوامل رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. از طرفی، با نگاهی به دیگر متغیرهای تأثیرگذار بر بهره وری کل عوامل می توان بیان داشت متغیرهای شدت سرمایه، بازبودن تجاری، نرخ ارز حقیقی اثر مثبت و معنادار و متغیر رابطه مبادله، متغیر مجازی انقلاب اسلامی اثر منفی و معناداری بر بهره وری کل عوامل می-گذارد.

مقاله حاضر، با نگاهی نظام مند به توسعه کارآفرینی در چارچوب فرصت های نوآورانه فناوری در صنعت، بر آن است تا با شناسایی و اولویت بندی مولفه های فناوری اثرگذار بر کیفیت رقابتی، فرصت های کارآفرینی فناورانه سازمانی را معرفی کند. مورد مطالعه در تحقیق حاضر شرکت فرآوردههای لبنی و پروتئینی سحر (روزانه) است. معرفی فرصت های تغییر فناوری در این شرکت بر اساس چارچوب ارائه شده در مدل ارزیابی نیازهای فناوری یونیدو با نام کپ تک صورت می پذیرد. در این مقاله با مشخص نمودن درجه اهمیت هر یک از مولفه های فناوری، شکاف های فناوری، شناسایی و اولویت بندی می شوند. هر یک از این شکاف های اولویت بندی شده، به عنوان فرصت های کارآفرینانه فناورانه سازمانی معرفی می شوند. نتایج نشان می دهد تمامی مولفه های فناوری ارائه شده در مدل کپ تک بر کیفیت رقابتی در جامعه مورد نظر مؤثر بوده و دارای اولویت های متفاوت هستند.

این مقاله، مدل استقرار تجارت الکترونیکی در صنایع کوچک و متوسط ایران را معرفی می کند. این مدل در بیش از 300 صنعت کوچک و متوسط در رشته های مختلف صنعتی در استان های کشور آزمون شده است. در گروه متغیرهای ادراکی، شش متغیر هنجارهای اجتماعی و بیرونی، بروندادهای اجتماعی، ادراک از فایده، ادراک از سهولت کاربرد، عواطف و احساسات و اعتماد لحاظ شده اند. در این مقاله 300 بنگاه از میان بنگاه های کوچک و متوسط صنعتی به صورت تصادفی انتخاب و با استفاده از پرسشنامه، اطلاعات لازم جمع آوری شده است. نتایج مؤید این است که متغیرهای ادراکی هنجارهای اجتماعی و بیرونی، بروندادهای اجتماعی و ادراک از فایده به ترتیب بیشترین تأثیر را بر استقرار تجارت الکترونیکی دارد.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و بررسی رابطه مدیریت استعداد با بحث کاهش ترک سازمان از سوی افراد مستعد، امنیت شغلی و خالی نماندن منصب های کلیدی و متغیرهای دیگر انجام می شود. این مقاله با بررسی و مرور ادبیات مختلف درباره مدیریت استعداد، چهار عامل را به عنوان پیامد مدیریت استعداد در نظر می گیرد. بدین منظور پرسشنامه ای برای سنجش نقش مدیریت استعداد بر پیامدهای آن طراحی و در میان نمونه ای متشکل از 154 نفر از مدیران کل سازمان های دولتی توزیع می شود. روش تحقیق این مقاله، پیمایشی ـ همبستگی و به طور مشخص مبتنی بر تحلیل عاملی در نظر گرفته می شود و با بررسی پیامدهای مدیریت استعداد در سازمان های دولتی به دنبال تعیین و بررسی میزان اهمیت آن در سازمان هاست. یافته های تحقیق نشان می دهد ایجاد خزانه استعداد، کاهش ترک سازمان و خالی نماندن منصب های کلیدی از مهم ترین نتایج مدیریت استعداد در سازمان است.

مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان تأثیر مهارت های ارتباطی کارآفرینانه مدیران در افزایش رضایت مشتریان باشگاه های ورزشی خصوصی شمال و غرب تهران طراحی و اجرا شد. پس از مصاحبه با خبرگان و تعیین متغیرهای مهارت های ارتباطی، پرسشنامه محقق ساخته ای در سه بخش شامل ویژگی های جمعیت شناختی، مهارت های ارتباطی و رضایت مشتری تهیه و به شکل میدانی اجرا شد. برای رتبه بندی هر یک از عوامل، از رگرسیون گام به گام استفاده شده است. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، 30 باشگاه از بین باشگاه های تهران و 358 نمونه از مشتریان به صورت تصادفی انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد بین مهارت های ارتباطی مدیران و افزایش رضایت مشتریان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و به ترتیب متغیرهای شنود مؤثر، طرز پوشش، گشاده رویی، مهارت کلامی، احترام و بازخورد، بیشترین وزن را به خود اختصاص می دهند.