اقتصاد و تجارت نوین

اقتصاد و تجارت نوین

اقتصاد و تجارت نوین سال سیزدهم پاییز 1397 شماره 3 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی نقش آموزش در تعامل میان سرمایه گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی ایران در قالب مدل خودرگرسیون برداری هم انباشته ساختاری (SCVAR)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سرمایه گذاری مستقیم خارجی آموزش رشد اقتصادی خودرگرسیون برداری هم انباشته ساختاری درآمدهای دلاری نفت طبقه بندی JEL: F21- C22- H52- F53

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۶ تعداد دانلود : ۲۵۰
باتوجه به اهمیت خاص سرمایه گذاری مستقیم خارجی در رشد اقتصادی کشورها، محققان زیادی به بررسی تأثیر آن در رشد و نیز عوامل مؤثر در ایجاد و جذب آن پرداختند. هدف از نگارش مقاله حاضر بررسی نقش آموزش در تعامل میان سرمایه گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی در ایران طی سال های پس از جنگ تحمیلی (1371- 1393) با استفاده از داده های سری زمانی و مدل کلان سنجی خودرگرسیون برداری هم انباشته ساختاری است که در آن درآمدهای دلاری نفت به منزله یک متغیر برون زای ضعیف وارد شده است. نتایج حاکی از وجود رابطه ای بلندمدت میان سرمایه گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی و نیز تأثیر مثبت آموزش در تعامل میان سرمایه گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی است. نتایج آزمون نسبت درست نمایی نشان می دهد قیود اعمالی مدل مناسب است و بررسی آزمون q برای کشف خودهم بستگی، آزمون خودهم بستگی حداکثر راست نمایی، و آزمون نرمال بودن نشان دهنده خوبی برازش مدل است.
۲.

مطالعه تاب آوری اکوسیستم شهر تهران دربرابر آلاینده های هوا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آلودگی هوا اکوسیستم آشوب تاب آوری بزرگ ترین نمای لیاپانوف طبقه بندی JEL: Q54- .Q53

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۶۸۹
اکوسیستم شهری تهران توانایی جذب و تصفیه میزان مشخصی از حجم آلاینده ها دارد که همین توانایی نیز روزبه روز درحال کم شدن است. در روند رشد اقتصادی هر شهر یا کشور باید قابلیت های اکوسیستمی آن منطقه نیز لحاظ شود تا مشکلات زیست محیطی کم تری حاصل شود. هدف از نگارش این مقاله ارائه و بسط روشی برای اندازه گیری تاب آوری اکوسیستم شهر تهران دربرابر آلاینده های واردشده به هوای آن است. برای محاسبه تاب آوری از بزرگ ترین نمای لیاپانوف استفاده شده است، به طوری که بزرگ ترین نمای لیاپانوف مثبت، به معنی وجود رفتار آشوبی در سری زمانی موردمطالعه و به تبع آن کاهش میزان تاب آوری سیستم است. اطلاعات مورداستفاده در این پژوهش مربوط به شاخص کیفیت هوا (AQI) برای بازه زمانی 1390 تا 1394 است که به صورت میانگین روزانه و شامل 1826 داده است. نتایج نشان دهنده وجود آشوب در سری زمانی شاخص کیفیت هوا (AQI) است. ازنظر تاب آوری نیز اکوسیستم شهر تهران دربرابر آلاینده های واردشده تاب آوری بالایی ندارد و توان کافی را برای مقابله با شوک های واردشده ندارد. ازاین رو، توجه به تاب آوری در تصمیم گیری های اقتصادی و مدیریت شهری بسیار مهم است.
۳.

بررسی منحنی J در روابط تجاری ایران براساس رویکرد تراز تجاری کل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: منحنی J نرخ ارز تراز تجاری الگوی ARDL ایران طبقه بندی JEL: C22- F14- F31

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۵۵۰
تأثیر نرخ ارز در تراز تجاری یکی از موضوع های پایه ای و درعین حال بحث برانگیز در حوزه اقتصاد بین الملل است؛ به طوری که تغییرات نرخ ارز موجب بروز آثار متفاوتی در حجم تجارت یک کشور در کوتاه مدت و بلندمدت می شود. اثرهای متفاوت نرخ ارز در کوتاه مدت و بلندمدت می تواند مسیر زمانی تغییر در حساب جاری را به صورت منحنی J شکل دهد. در این مقاله، روابط تجاری ایران با سایر نقاط جهان با رویکرد تراز تجاری کل به طور کامل در نظر گرفته شده و وجود پدیده منحنی J در اقتصاد ایران، با استفاده از روش اقتصادسنجی الگوی خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی (ARDL) و الگوی تصحیح خطا (ECM)، بررسی شده است. نتایج نشان می دهد پدیده منحنی J در اقتصاد ایران با رویکرد تراز تجاری کل صادق نیست، به طوری که واکنش تراز تجاری به افزایش نرخ ارز هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت مثبت و معنی دار بوده است.
۴.

ارزیابی نوسانات نرخ ارز بر صادرات فرش دست باف: کاربرد مدل تصحیح خطای برداری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: صادرات فرش نرخ ارز حقیقی GARCH VECM هم انباشتگی یوهانسن طبقه بندی JEL: F31- F14- C01- B23

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳ تعداد دانلود : ۲۶۵
فرش دست باف در دوره 1357 تا 1392 به طور متوسط سهم 44/22 درصدی در بازار جهانی فرش دست باف و 654/524 میلیون دلاری در صادرات غیرنفتی ایران دارد. نگارنده این پژوهش از الگوی ناهم سانی شرطی خودرگرسیونی تعمیم یافته (GARCH)، هم گرایی یوهانسن جوسیلیوس (J-J)، و مدل تصحیح خطای برداری (VECM) به منظور ارزیابی تأثیر نوسانات نرخ ارز بر صادرات فرش استفاده کرده است. نتایج نشان می دهد که نرخ ارز حقیقی، درآمد ناخالص کشورهای واردکننده، و نرخ تورم تأثیر مثبت در صادرات فرش دارد. هم چنین نوسانات نرخ ارز در کوتاه مدت اثر منفی و معنی داری بر ارزش صادرات فرش دارد. نتایج آزمون J-J با آزمون اثر و حداکثر مقدار ویژه نشان داد که حداقل یک رابطه در بلندمدت وجود دارد. هم چنین الگویVECM نشان داد که متغیرهای نرخ ارز و نوسانات نرخ ارز واگرا و متغیرهای تورم و درآمد ملی کشورها هم گراست. نوسانات نرخ ارز به نوسان درآمد عرضه کنندگان فرش و نوسان قیمت برای تقاضاکنندگان فرش منجر می شود. نوسانات نرخ ارز ریسک تولید و ریسک سرمایه گذاری در صنعت فرش را افزایش داده و تأثیر منفی بر طرف عرضه فرش دارد. در طرف تقاضا نیز افزایش ریسک بازار می تواند به تعویق خرید یا انصراف از خرید فرش منجر شود، زیرا خریدار با نوسانات قیمتی روبه روست.به این ترتیب، اجرای سیاست ارزی باثبات توسط مقامات پولی و ارزی پیش نهاد می شود.
۵.

تأثیر بازبودن تجاری در شاخص های سلامت در کشورهای عضو OIC(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازبودن تجاری سلامت کشورهای عضو oic وابستگی مقطعی به روزرسانی مکرر و کاملاً تعدیل شده (Cup-FM) طبقه بندی JEL: F10- I10

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۳۵۵
بخش سلامت، باوجود عمومی بودن و طبیعت غیرتجاری اش، به میزان قابل توجهی تحت تأثیر بازبودن تجاری قرار گرفته است. بر این اساس، تحقیق حاضر با استفاده از داده های پانل کشورهای عضو سازمان همکاری کشورهای اسلامی (OIC) طی دوره زمانی 1995 تا 2014 ارتباط بازبودن تجاری و شاخص های سلامت را بررسی کرده است. به این منظور، از تحلیل های هم انباشتگی پانلی با وابستگی مقطعی و برآوردگر به روزرسانی مکرر و کاملاً تعدیل شده (Cup-FM) استفاده شده است. نتایج حاصل از برآورد مدل نشان می دهد که بازبودن تجاری اثر مثبت و معناداری بر شاخص های سلامت در کشورهای OIC داشته است. بنابراین، حرکت به سمت اقتصاد باز می تواند بر ارتقای سلامت کشورهای موردمطالعه مؤثر باشد. هم چنین، نتایج حاکی از آن است که تعامل بین آزادسازی تجاری و درآمد سرانه منفی و معنادار است و بیان گر این حقیقت است که بخشی از اثر آزادسازی تجاری بر شاخص های سلامت در کشور های عضو OIC با افزایش درآمد سرانه کاهش می یابد.
۶.

مقایسه تأثیر ذخایر نفت امریکا در قیمت تک محموله نفت اوپک با ذخیره سازی های دیگر کشورهای عضو OECD(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ذخیره سازی نفتی امریکا ذخیره سازی نفتی OECD قیمت تک محموله اوپک الگوی خودرگرسیون برداری آزمون علیت گرنجری طبقه بندی JEL: G31- Q40- C13

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۵ تعداد دانلود : ۴۴۵
ذخیره سازی های نفتی به منزله شاخصی کلیدی از وضعیت بازار نفت تأثیر قابل توجهی در قیمت های جهانی نفت دارند. بنابراین، مقاله حاضر با استفاده از داده های ماهانه در بازه زمانی ژانویه 2003 تا نوامبر 2014، ضمن استفاده از الگوهای هم انباشتگی یوهانسن، علیت گرنجر، و VECM به بررسی مقایسه ای تأثیر ذخیره سازی های نفت امریکا و دیگر کشورهای عضو OECD در قیمت تک محموله سبد نفتی اوپک پرداخته است. آزمون هم انباشتگی یوهانسن حاکی از وجود یک بردار هم انباشتگی و نیز ارتباط تعادلی بلند مدت متغیرهاست. آزمون علیت گرنجر نشان دهنده علیتی یک سویه از قیمت تک محموله نفت اوپک به ذخیره نفت امریکا و قیمت نفت WTI و نیز علیتی یک سویه از ذخیره سازی های دیگر کشورهای عضو OECD به قیمت تک محموله اوپک در کوتاه مدت و بلند مدت است. توابع واکنش نشان دهنده تأثیر نامتقارن شوک های ذخیره امریکا و دیگر کشورهای OECD بر قیمت تک محموله اوپک است. به طوری که این شوک ها به ترتیب تأثیر مثبت و منفی در بازار اسپات اوپک وارد می کند. درنهایت، در توضیح تغییرات قیمت تک محموله اوپک ذخیره OECD قدرت توضیح دهندگی بالاتری در مقایسه با ذخیره امریکا دارد.
۷.

نقش استانداردهای ایزو 9000 در مبادلات تجاری ایران با شرکای عمده تجاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استاندارد بین المللی مدل جاذبه رابطه تجاری ایزو. طبقه بندی JEL: L15- F4- F13

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۲۰۵
استانداردهای ایزو 9000، که گسترده ترین سیستم گواهی های سازمان ایزو را تشکیل می دهند، با هدف هماهنگ سازی استانداردهای ملی در سطح بین المللی به منظور تقویت تجارت جهانی تشکیل شده اند. بااین حال، این انتقاد وجود دارد که این استانداردها صرفاً مانعی در ورود به بازار و درنتیجه، یک تعرفه بر تجارت بین الملل هستند. این مطالعه به طور تجربی این مسئله را در مبادلات تجاری کشور با شرکای عمده آن ارزیابی می کند. دراین باره، با به کارگیری یک استراتژی مدل سازی مبتنی بر اثر پذیرش ایزو 9000 بر جریان های تجارت دوجانبه کشورها، از یک مدل جاذبه براساس اطلاعات مربوط به پانزده شریک عمده تجاری کشور طی سال های 2000 تا 2013 استفاده شده است. نتایج این مطالعه بیان گر آن است که این استانداردها با ایجاد کردن یک زبان مشترک در تجارت و کاهش نبود تقارن اطلاعاتی بین بنگاه ها در دو کشور، به آن ها امکان داده است روابط تجاری مؤثرتری را شکل دهند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۹