مطالب مرتبط با کلیدواژه

داستان


۲۰۱.

روایت داستان در کودکان تک زبانه فارسی زبانِ دارای اختلالِ طیفِ اُتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و زبان شناسی دوره پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۹ 229-260

کلیدواژه‌ها: اتیسم داستان داستان های تخیلی عناصر روایت مشخصات ساختاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۲ تعداد دانلود : ۳۱۲
زبان روایی در کودکانِ دارای اختلالِ طیفِ اُتیسم با اختلالاتی همراه است. با این حال، اطلاعات چندانی در مورد نحوه تأثیر این مشکل بر تولید داستان های تخیلی وجود ندارد. هدف پژوهش حاضر، مقایسه مهارتِ روایتِ داستان در کودکانِ دارای اختلالِ طیفِ اُتیسم و کودکانِ با رشدِ زبانیِ طبیعی و تأثیر سطح مهارت های زبان گفتاری بر عملکرد آن ها در روایت داستان است. به این منظور، عملکرد 27 کودک 11 تا 14 ساله دارای اختلالِ طیفِ اُتیسم با عملکرد بالا با دو گروه از کودکان با رشد عادی (همتای سنی و همتای زبانی) در روایت داستان، مورد مقایسه قرار گرفت. کودکان با شنیدن سطر اولِ دو داستان ترغیب به روایت آن ها شدند. یافته های پژوهش نشان داد که داستان های روایت شده توسط کودکانِ دارای اختلالِ طیفِ اُتیسم و دو گروه از کودکانِ با رشد عادی، ازنظر مشخصات ساختاری، عناصر ارزیابی کننده و کلیِ داستان متفاوت است. براساسِ یافته های پژوهش، داستان های روایت شده توسط کودکانِ دارای اختلالِ طیفِ اُتیسم کوتاه تر (X2 = 10/39, df2, p
۲۰۲.

بررسی برخی نکات و اشارات اساطیری، حماسی و فولکلوریک مربوط به اسب در خمسه نظامی گنجوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شعرپژوهی سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۴۵) 241 - 266

کلیدواژه‌ها: اسب اساطیر حماسه خمسه نظامی داستان فولکلوریک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۴۹۶
اسب در زندگی مردمان کهن اهمیت بسیاری داشته است و همین امر باعث شده تا هاله ای از اشارات و ارجاعات فرهنگی پیرامون آن شکل گیرد. در بیشتر شاهکارهای ادبیِ قدیم، اسب نقش و جایگاه ویژه ای دارد. ما در جستارِ پیش رو برخی نکات اساطیری، حماسی و داستانی مربوط به اسب در خمسه ی نظامی گنجو ی بررسی کرده ایم. آگاهی از این نکته ها ما را با ظرایف و دقیقه های داستان های کوتاه و بلند نظامی بیشتر آشنا می کند. نظامی خودآگاه یا ناخودآگاه در پرداخت شخصیت اسب از اساطیر، آیین ها، متون حماسی، افسانه ها، باورهای عامیانه، روایت های داستانی و تاریخی بهره گرفته و به یاری دانش وسیع خویش در حوزه های نمادشناختی، روان کاوی و مردم شناختی، اسب را به یک دال مرکزی در منظومه هایش بدل ساخته است. در این مقاله هفت اشاره ی داستانی واکاوی شده است. در لایه های ژرف این اشاره های داستانی، عناصری اساطیری- حماسی و فولکلوریک جریان دارد. قربانی کردن، خورشیدی نژاد بودن، ارتباط با ایزدان آب، پیکرگردانی و کارکرد توتمیک از جمله مباحث مفصلی است که در پیوند با اشاراتِ داستانیِ مربوط به اسب در خمسه ی نظامی طرح کرده ایم.  
۲۰۳.

نگاهی به کاربرد رویا در چند داستان اسماعیل فصیح از منظر روان تحلیل گری یونگ و فروید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بین رشته ای ادبی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 221-251

کلیدواژه‌ها: فصیح داستان رویا نقد روانشناختی فروید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۰ تعداد دانلود : ۶۰۹
اشتراکات بسیار خواب دیده یا رویا و متن ادبی از جمله پرهیز از مستقیم گویی، استفاده از تصویر ، استعاره و نماد سبب می شود که روان شناسان و منتقدان ادبی راههای مشابهی برای کشف یک موضوع پیدا کنند. از طرفی مشهور است که رویا به داستان کوتاه شباهت دارد. اسماعیل فصیح در داستان هایش از ذکر رویا به شکل رویکرد اصلی استفاده نکرده، اما کاربرد پر تکرار و گاه استفاده از آن برای پیشبرد داستان در تاثیر گذاری آنها بی سبب نبوده است. هدف این پژوهش، تحلیل رویا در پنج داستان از داستانهای فصیح است که رویا بینی در آنها پر کاربرد است و پاسخ به سوالهای ۱- رویاها چه تاثیری در پیشبرد روند داستان وی دارند؟ ۲-رویاها در داستانهای فصیح از منظر کدام یک از دو نظریه پرداز قابل تفسیر هستند؟ ۳- خوابها در این داستانها پیشگو و بشارت دهنده اند و یا تحت تاثیر وقایع گذشته؟ در این پژوهش از شیوه توصیفی تحلیلی استفاده شد و نتایج نشان داد بیشتر رویاها بر اساس موارد استرس زا و اضطرابی گذشته فرد شکل می گیرد و موجب تنش های روحی برای خواب بیننده در لحظات بیداری می گردد و گاهی برای التیام و درمان دردهای روزمره، قسمت ناخودآگاهِ ذهن، به کمک خواب بیننده آمده و خاطراتی شیرین را تداعی می کند تا آرامش مورد نیاز حاصل گردد. از سوی دیگر، فصیح برای معرفی شخصیت های داستانی، هم از حیث دلیل حضور آنها در زندگیِ شخصیت اصلی و هم از لحاظ گذشته زندگی وی و نیز روابطی که در حالات بیداری برای خواننده پنهان است، از خوابها به خوبی استفاده کرده است.
۲۰۴.

بررسی ساختار داستان حضرت ابراهیم و لوط در قرآن کریم و عهد عتیق براساس الگوی سیمپسون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های علم و دین سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 105-128

کلیدواژه‌ها: هالیدی سیمپسون داستان شخصیت پردازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۴۰۵
بررسی داستان حضرت ابراهیم7 به علت درون مایه های مشترک در ادیان توحیدی و نیز داستان حضرت لوط7 به دلیل قرابت با ایشان که پیوستگی خاص در نوع چینش محتوا دیده می شود، بسیار مورد توجه می باشد، الگوی سیمپسون به علت جامعیت و مرزبندی مناسب دارای جامعیت می باشد، وی در ارائه الگوی شش گانه خویش برای بررسی روایت در بحث از شخصیت پردازی به اعمال و وقایع در روایت اشاره می کند، وی در این موضوع از ساختار گذرایی هالیدی استفاده و برای بسامدهای وقوع شده در داستان شش فرایند مادی، رفتاری، کلامی، ذهنی، رابطه ای و وجودی را نام می برد؛ مقاله حاضر به بررسی این موضوع با شیوه توصیفی - تحلیلی پرداخته است، براساس نتایج حاصل شده فرایند مادی به دلیل بیان ذکر سرگذشت انبیاء در هردو کتاب دارای فراوانی بیشتر می باشد، فرایند کلامی در قرآن درصد بیشتری را نسان می دهد که دلیل بر گفتگویی و نقل قول مستقیم در قرآن می باشد، درصد فرایندهای دیگر نیز نشان دهنده تفاوت در سبک خاص قرآن و سبک تاریخ گونه تورات دارد، در مجموع فرآیندها داستان تورات مفصل تر و یکجا می باشد به همین دلیل تعداد بیشتری را شامل شده است، ولی این موضوع در قرآن به دلیل پراکندگی داستان در بین سوره های مختلف بسیار کمتر است، به نحوی که می توان گفت هدف تورات داستان گویی ولی هدف قرآن از آوردن آن در پس پرده اهداف دیگر نهفته است.
۲۰۵.

بررسی انتقال گویش های اجتماعی از آلمانی به فارسی با استناد به ترجمه فرشته آبی، اثر هاینریش مان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ 411 - 428

کلیدواژه‌ها: ترجمه داستان گویش اجتماعی گویشور متن مترجم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۳۵۵
ترجمه دارای نکات ظریفی است که بی توجهی به آن ها ممکن است باعث آسیب دیدن متن و مفهوم آن شود. یکی از این نکات اساسی گویش های اجتماعی است که شایسته است مانند گویش های جغرافیایی در ترجمه دیده شود. گویش های اجتماعی که گاه پیکره اصلی داستان را می سازد، معرف شخصیت ها و حاوی اطلاعاتی در ارتباط با گویشوران است. جستار حاضر به تبیین اهمیت و کارکرد این نوع گویش ها در متون ادبی می پردازد و انتقال آن ها را در ترجمه بررسی می کند، با استناد به ترجمه فرشته آبی ، رمانی اجتماعی از هاینریش مان، به دست محمود حدادی از زبان آلمانی به فارسی که در سال 1373 نشر آویشن منتشر کرده است. این جستار علاوه بر تجزیه و تحلیل راهبردهای مترجم برای انتقال گویش های اجتماعی سه شخصیت داستانی این اثر، به دنبال بررسی این نکته است که باید به چه عواملی در ترجمه این نوع گویش ها توجه کرد.
۲۰۶.

مقایسه شخصیت پردازی در لیلی و مجنون نظامی با رومئووژولیت و آنتونی و کلئوپاترا اثر شکسپیر(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ادبیات غنایی سال سوم بهار ۱۳۹۲ شماره ۶ 35 - 48

کلیدواژه‌ها: نظامی شکسپیر داستان تراژدی شخصیت پردازی اندیشه های مشترک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۴۳۹
این تحقیق به مقایسه جنبه های شخصیت پردازی و شباهت های محتوایی لیلی و مجنون نظامی، رومئو و ژولیت و آنتونی و کلئوپاترا شکسپیر می پردازد که البته در اثنای این تطبیق، به دیگر جنبه های ادبی آن ها توجه شده است. حاصل پژوهش این که نظامی شاعر قرن ششم هجری و شکسپیر شاعر و نمایشنامه نویس انگلیس در قرن پانزدهم میلادی، نقاط مشترک حسی و حکمی زیادی در آثارشان مشاهده می شود، نظیر قائل بودن به نیکی ها و جریان داشتن عشق در شریان زندگی بشر و آرزوی داشتن جهانی بهتر به دور از خیانت، استبداد، حسد و کینه ورزی. البته هر یک از این شاعران در زمینه هایی بر دیگری پیشی گرفته اند، اما به هر ترتیب، هر دو شاعر تقریباً در یک افق نزدیک به هم به جهان و انسان های اطراف خود نگریسته و خواهان ترسیم و رسیدن به آرمان شهر یا مدینه فاضله در آثار خود بوده اند.
۲۰۷.

نگاه انتقادی تحلیلی به ساختار و محتوای کتاب أدب المقاومه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۹۰) 97-121
تعداد بازدید : ۳۰۸ تعداد دانلود : ۱۹۰
کتاب «أدب المقاومه» (1970م) تألیف غالی شکری، نقد انواع ادبی مقاومت است و موضوع اصلی آن بر مدار نمودهای قهرمانی در آثار ادبی ملل می چرخد. این آثار، گلچینی از رمان ها، افسانه ها، نمایشنامه ها و اشعار هستند. مقاله حاضر با روش توصیفی، تبیینی و تحلیلی، و براساس رویکرد انتقادی تحلیلی به ارزیابی ساختاری و محتوایی کتاب «أدب المقاومه» توجه دارد. شاخص های ارزیابی ساختاری کتاب، شامل طرح جلد، عنوان کتاب، فهرست مطالب، زبان اثر، صفحه آرایی، کتاب نامه، پانویس ها و نمایه اطلاعات است. ارزیابی محتوایی نیز متوجه تحلیل شکری از نمودهای قهرمانی در ادبیات مقاومت ملل است. نتایج پژوهش نشان می دهد: عنوان، طرح جلد و فهرست مطالب کتاب نیازمند بازنگری است. زبان کتاب سلیس و نگارش آن شیواست. محتوای کتاب بین ادبیات مقاومت ملل به شکل نامتوازن تقسیم شده است؛ %64.66 ظرفیت کتاب به ادبیات مقاومت عربی و %35.34 به ادبیات مقاومت سایر ملل اختصاص دارد. نویسنده به ادبیات مقاومت در مصر و فرانسه بیش از سایر ملل توجه دارد.
۲۰۸.

جلوه ها، عناصر داستانی و سیمای سلیمان(ع) در اشعار مولوی

نویسنده:
منبع: دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی سال چهارم فروردین ۱۴۰۰ شماره ۳۵ 103-70
تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۵۶۶
قرآن کریم برای آگاهی بشر و شناخت گوشه های ناشناخته تاریخ و همچنین عبرت پذیری به بیان داستان هایی از اقوام پیشین و انبیاء عظام(ع) پرداخته است.سلیمان بن داود(ع) یکی از انبیاء بنی اسرائیل است که در شمار تعدادی از انبیاء علاوه بر رهبری باطنی ومعنوی،رهبری دنیوی بنی اسرائیل را نیز بر عهده داشت و سومین پادشاه قدرتمند بنی اسرائیل بود.خداوند در قرآن کریم به بیان نعمت های خود بر سلیمان(ع)،مقام والای او و برخی از حوادث حیات وی اشارت کرده است.از سوی دیگر،مولوی عارف بزرگ جهان اسلام که در واقع بسیاری از آیات قرآنی را به زبان شعر بیان داشته و در بسیاری از اشعارش به آیات قرآنی اشارت کرده است،از داستان سلیمان(ع) در قرآن نهایت تأثیر را پذیرفته و آن را به شعر درآورده است.همچنین مولوی گهگاهی عناصر داستانی داستان سلیمان(ع) را با مضامین عرفانی پیوند می زند و این امر در عناصر هدهد،مرغان و سلیمان به کرات دیده می شود.مولوی در داستان های خود که اکثرا از قرآن و روایات معتبر اسلامی الهام گرفته شده،شیوه بین داستانی را در پیش گرفته است به این صورت که داستانی را در خلال داستانی دیگر بیان می کند و این امر فرصت واژگان پردازی نو،همراهی مخاطب و بیان مطالب دیگر و پیوند زدن با دیگر مضامین را به وی می دهد. در این مقاله سعی بر این است که با روش مروری و با استفاده از منابع کتابخانه ای ابتدا آشنایی مختصر با سلیمان(ع) صورت گیرد و سپس به بیان سیمای وی در شعر مولوی پرداخته می شود و در کنار آن از عناصر داستانی و کاراکترهای مرتبط با داستان وی در اشعار مولوی غفلت نمی شود.می توان بیان داشت بیان داستان سلیمان(ع)در اشعار مولوی و توجه وی به این امر یکی دیگر از وجوه الهامات مولوی از قرآن و روایات اسلامی است.
۲۰۹.

تحلیل و بررسی نبرد با اژدها از اسطوره و حماسه تا شعر آیینی (با تأکید بر روایت کشتن اژدها در مهد توسط حضرت علی علیه السلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادب حماسی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۱ 167 - 189

کلیدواژه‌ها: داستان حماسه اسطوره نبرد با اژدها شعر آیینی حضرت علی(ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹۴ تعداد دانلود : ۳۸۴
   نبرد با اژدها یکی از مهیج ترین ماجراهایی است که در تاریخ اساطیری و پهلوانی، همواره کانون توجه بوده و رفته رفته به اشعار آیینی نیز راه یافته است؛ به گونه ای که گاه برای قهرمانان دینی نیز نبرد با اژدها و کشتن آن، یکی از افتخارات مهم قلم داد می شده است؛ چنان که بسیاری از شاعران آیینی از سده هفتم تا به امروز به ماجرای کشتن اژدها در مهد توسط حضرت علی (ع) اشاره کرده اند. قدیمی ترین منبع روایی این قصّه، مناقب ابن شهرآشوب در سده ششم هجری است؛ اما در دیگر منابع و متون معتبر شیعه و سنی مانند شواهد التنزیل حسکانی و مناقب خوارزمی و مناقب علی بن ابی طالب (ع) الجلابی الشافعی به این داستان اشاره نشده است. در این پژوهش، سعی شده تا علاوه بر توجه به سیر تاریخی این داستان و حضور پررنگ اژدها در داستان های اساطیری-حماسی به تحلیل و بررسی داستان نبرد با اژدها در مهد توسط حضرت علی (ع) و دلایل رشد چشم گیر آن در شعر آیینی هم پرداخته شود. الب ته شه رت داست ان نبرد با اژدها در حوزه ادیان الهی می تواند بحثی سمبولیک باشد و اژدها نماد همان دشمنان بیرونی (اهریمن، دشمنان دین و...) و درونی (نفس) باشد که تمام قدیسان دینی توانسته اند بر این دشمن چیره شوند و در مورد حضرت علی (ع) هم می تواند علاوه بر دشمن درونی شامل دشمنان بیرونی هم باشد. این داستان به سبب داشتن قالب حماسی و مفاخره آمیز، نه تنها در طول تاریخ بشریت، بلکه در حوزه شعر آیینی هم بسیار مورد اقبال قرار گرفته است.
۲۱۰.

اقلیم گرایی در داستانهای ابراهیم یونسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی سال هفدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۶۹ 9-33

کلیدواژه‌ها: ادبیات اقلیمی داستان اقلیم غرب (کردستان) ابراهیم یونسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۳۴۶
پیش از این، پژوهشگران ویژگیهای اقلیمی و روستایی را در مناطق شمال، جنوب، آذربایجان، خراسان و کرمانشاه تحلیل کرده اند؛ امّا به دلیل محدوده تاریخی پژوهش خود به داستانهای ابراهیم یونسی نپرداخته اند. در این پژوهش، نگارندگان با روش توصیفی- تحلیلی می کوشند پس از تعریف و تبیین ویژگیهای داستان اقلیمی، عناصر اقلیمی و ویژگیهای مرتبط با رنگ و بوی محلّی را در داستانهای شاخص این نویسنده کُرد بررسی کنند. ویژگیهای اقلیمی در داستانهای یونسی بیشتر به شکل بازتاب واژگان و اصطلاحات کُردی، آوردن جملات به زبان محلّی، ترانه ها و زبانزدهای عامیانه، نام جاهای بومی، اشاره به رویدادهای تاریخی و باورها و آداب و رسوم منطقه کُردستان نمود یافته است و در نتیجه باید یونسی را جزو اقلیمی نویسان حوزه غرب و کردستان به شمار آورد.
۲۱۱.

نقش استعاره مفهومی در تولید گفتمان صمد بهرنگی (مطالعه موردی قصه "پسرک لبوفروش" بر اساس نظریه فرکلاف و مدل اقناعی هاولند و همکاران، و وود و ایلگی)

نویسنده:
منبع: قند پارسی سال سوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۹ 4-20

کلیدواژه‌ها: داستان صمد بهرنگی استعاره اقناعی گفتمان اجتماعی - سیاسی پسرک لبوفروش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۴۴۱
استعاره؛ نگاشت قلمروهای متناظر (مبدأ و مقصد) در نظام مفهومی است. استعاره گر با استفاده از اعتبار اولیه، ثانویه و نهایی همچنین قدرت اقناعی، از طریق ارتقای اطمینان دانشی در نظام شناختی استعاره گیر، با استفاده از دامنه منبع و به کارگیری کانال ارتباطی مؤثر همچنین رعایت شاخص های بافتی و استعانت از راهبردهای کمکی بلاغت به توسعه و افزایش ضریب معنایی (مفهوم سازی و گفتمان) متن کمک می کند. در پژوهش حاضر نقش اقناعی صمد بهرنگی به عنوان استعاره گر در ایجاد گفتمان اجتماعی- سیاسی در قصه "پسرک لبوفروش" مورد بررسی قرار می گیرد در این راستا پس از طرح مقدمه و اشاره اجمالی به مفاهیم پژوهش و تبیین نقش اقناعی استعاره در تولید گفتمان اجتماعی- سیاسی قصه، نتیجه گیری می شود که دامنه منبع (حسی) استعاره های صمد بهرنگی در قصه "پسرک لبوفروش" گزاره ظلم و دامنه مقصد آن نابرابری اجتماعی و فاصله فاحش طبقاتی است که از نظام سیاسی سوسیال دموکرات نشات گرفته است. نویسنده با تولید این نگاشت ها در افکار عمومی به مطالبه توسعه عدالت اجتماعی از طریق تغییر نظام حاکم جامعه کمک می کند.
۲۱۲.

بررسی تطبیقی طنز سیاه در داستان های فارسی و انگلیسی با تکیه بر مکتب سوررئالیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۱ پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ 403 - 430

کلیدواژه‌ها: ادبیات تطبیقی داستان سوررئالیسم طنز سیاه آندره برتون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۸ تعداد دانلود : ۴۹۱
طنز سیاه، یکی از زیر مجموعه های طنز و کمدی است. طنز سیاه نگاهی تمسخرانگیز به موقعیت های بیمارگونه و هولناک و موحش دارد و اغلب با مرگ، دلهره، رنج، ترس، اندوه و پوچی همراه است. اوضاع ناهمگون سیاسی و اجتماعی، نظریات فلسفی هگل و رمان های گوتیک، منجر به ظهور این گونه طنز در ادبیات غرب شد. اصطلاح «طنز سیاه»«Humour Noir» را نخستین بار آندره برتون، تئوریسین سوررئالیست فرانسوی، در سال 1935 در تشریح عبارت «ذهنیت عینی شده» هگل به کار برد و در کتاب گلچین طنز سیاه، جاناتان سویفت را به عنوان پیشگام این گونه، معرفی کرد. ویژگی های مهم طنز سیاه در ادبیات داستانی عبارتند از: تضاد، اغراق، مسخ و استحاله، انحراف از موضوع و توصیف و فضاسازی های گوتیک. این مختصات در داستان های فارسی، در آثار صادق هدایت، غلامحسین ساعدی و بهرام صادقی به صورتی برجسته، بروز دارد. هدف از این مقاله، تعریف، واژه شناسی طنز سیاه و معرفی ویژگی های آن به صورت تطبیقی در ادبیات داستانی فارسی و انگلیسی به روش توصیفی-تحلیلی است.
۲۱۳.

واکاوی عناصر گروتسک در هری پاتر بر اساس رویکرد کایزر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۴ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 23 - 42

کلیدواژه‌ها: داستان کایزر گروتسک هری پاتر نابهنجاری ناهماهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۴۸۶
یکی از مؤثّرترین مقولات نظری برای نهیب زدن و جوابگویی به مسائل دنیایی معاصر، گروتسک است. گروتسک مقوله ای کم و بیش وهمی و تخیّلی است، چون بسیاری مقوله ها در آن درهم می آمیزند و در آن می توان ناهنجاری، شگفتی، خنده، وحشت و بیش از همه عنصر خیال را دید. گروتسک از دیرباز در هنر و ادبیّات، آگاهانه یا به طور ناخودآگاه مورد توجّه بوده، امّا در قرن اخیر این موضوع بیشتر در ادبیّات مدرن به خصوص در قالب داستان، مورد توجّه قرار گرفته است. اشتراکات ساختاری گروتسک و فانتزی سبب شده است تا در بسیاری از موارد تمایز میان داستان های گروتسک و فانتزی امکان پذیر نباشد؛ از این رو در این گفتار شاخص ترین عناصر گروتسک با استناد به رویکر کایزر، در داستان هری پاتر با شیوه ی توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از روش کتابخانه ای و سندکاوی مورد واکاوی قرارگرفته است. خوانش انتقادی هری پاتر حکایت از این دارد که با توجّه به مشاهده-ی عناصر اصلی گروتسک در این اثر، می توان این داستان را براساس رویکرد کایزر نمونه ای از گروتسک به شمارآورد
۲۱۴.

گاه نگاری آثار روایی صادق هدایت بر پایه «تاریخ تحولات بشر»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۴ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 639 - 656

کلیدواژه‌ها: باستان گرایی داستان صادق هدایت ادبیات داستانی فرهنگ شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۶ تعداد دانلود : ۳۴۳
علاقه ی صادق هدایت به درنگ در تاریخ و فرهنگ بشری در بسیاری از گفته ها و نوشته های او بازتاب یافته است. از همین رو در بیشتر آثارش به گونه ای آشکار یا پنهان، سایه ای از تاریخ زندگانی انسان را می توان یافت. در مقاله ی پیش رو نشانه های تاریخی در یک اثر بررسی نشده، بلکه برای نخستین بار، نشانه های یک مسیر ممتد از مراحل گوناگون حیات بشری در شانزده اثر هدایت بازشناسی شده است. بر پایه ی این واکاوی، «افسانه آفرینش»، «پدران آدم»، «نمک ترکی»، «تاریک خانه»، «بوف کور»، «آفرینگان»، «آتش پرست»، «تخت ابونصر»، «پروین دختر ساسانی»، «آخرین لبخند»، «مازیار»، «سایه مغول»، «توپ مرواری»، «حاجی آقا»، «فردا» و «س.گ.ل.ل» بررسی شده که هر یک به بخشی از مراحل پیش گفته اشاره دارند؛ و در مجموع خط ممتدی را از ابتدای تاریخ بشر تا انتهای آن ترسیم می-کنند. اگر چنین انگاره ای پذیرفته شود، بر پایه ی آن می توان از نظمی تسلسل یافته در آثار داستانی صادق هدایت سخن گفت که روی کردی تاریخ مدار را دنبال می کند.
۲۱۵.

بررسی اهمیت پرورش تفکر انتقادی درکودکان با تکیه برداستان های مثنوی مولوی(رهیافتی آموزشی براساس نظریه لیپمن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفکر و کودک سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 249-281

کلیدواژه‌ها: تفکر انتقادی کودک داستان مثنوی مولوی متیو لیپمن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۵ تعداد دانلود : ۴۳۶
هدف ا ز این پژوهش، دستیابی به تفکر انتقادی در داستان های مثنوی به منظور تبیین تفکر انتقادی در تعلیم و تربیت کودک است. پژوهش پیشِ روابتدا جایگاه اهمیت پرورش تفکر انتقادی در کودکان را بررسی کرده، سپس به تحلیل داستان های موجود در مثنوی ازجهت مهارت های تفکر انتقادی براساس دیدگاه لیپمن پرداخته است. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. این پژوهش درصدد پاسخ به این پرسش است که آیا داستان های مثنوی به لحاظ موضوع و ساختار به نیازهای کودکان در جهت پرورش فلسفی آن ها پاسخ می دهد؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که بیش از 211 داستان ِمثنوی علاوه براین که در زمینه عاطفی نیرومندند، چالش های بالقوه ای را نیز برای پردازش شناختی در کودک فراهم می کنند. ویژگی ساخ تاری داستان ها به شی وه غیرمستقیم و تنوع موضوعات، می تواند تفکر کودکان را تحت تأثیر قراردهد و منجر به شکل گیری مهارت هایی درتفکر انتقادی ؛ مانندپرسش، استنباط و...در کودکان شود وآن ها به کمک این مهارت ها قادر خواهند بود مسائل پیرامون خویش را به روشنی درک و ارزیابی کنند
۲۱۶.

خوانش داستان های قرآن کریم از منظر ترمینولوژی ادبیات داستانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۶) 161 - 187

کلیدواژه‌ها: قرآن داستان قصه ترمینولوژی داستان تطبیق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۲۷۵
قصه به عنوان پایدارترین و شناخته شده ترین روش برای انتقال داشته های بشری، از قدیم الایام همواره رموزی در خود داشته که بشر را برای ساعات متمادی با خود همراه کرده و به داشته هایش افزوده که البته نشان از اهمیت جایگاه قصه در بین انسان هاست. قرآن کریم به واسطه ی اعجازش، سخنان بسیاری جهت ارائه به انسان ها دارد و به واسطه ی اینکه از سوی خداوند متعال برای آدمیان فروفرستاده شده، پند و اندرزهایش را جز بصورت مستقیم گویی، در قالب قصص نیز طرح کرده که بنی بشر چنین تلقی از آن نداشته باشد که این کتاب صرفا به جهت امر و نهی به دستش رسیده است. البته قرآن یک فرستاده ی آسمانیست و امکان مقایسه با ادبیات صرف که آفریننده اش انسان زمینی است وجود ندارد. جهت ایجاد ارتباط بین قصص قرآن و ادبیات داستانی در این مقاله چند قصه ی مهم قرآنی را انتخاب کرده و نگاهی روشن به ترمینولوژی داستان نویسی کرده ایم. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که قرآن از منظر حجم نگارش داستان ها، دارای انواع قصص رایج در جهان داستان نویسی و دارای شخصیت پردازی حساب شده است و برای هر قصه، شروع و نتیجه ای خاص در نظر گرفته است که نشان از به روز بودن همیشگی این معجزه الهی برای انسان هاست و این مسئله نمود عینی بومی نگاه کردن و جهانی اندیشیدن است. این مقاله به روش کتابخانه ای و بصورت توصیفی- تحلیلی نگارش یافته است.
۲۱۷.

جامعه ایرانی عصر رضاشاه (مطالعه موردی: داستان های محمد مسعود)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سخن تاریخ سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۹ 171 - 184

کلیدواژه‌ها: محمد مسعود داستان رئالیسم ادبی ایران معاصر رضاشاه تاریخ نگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳
جایگاه محمد مسعود در تاریخ روزنامه نگاری معاصر ایران شناخته شده است. اما داستان های او تاکنون مورد توجه و بررسی قرار نگرفته است. این مقاله با استفاده از روش نقد ادبی و تحقیق تاریخی تلاش کرده است به این پرسش پاسخ دهد که آیا می توان آثار داستانی مسعود را روایتی رئالیستی از جامعه ایرانی دوره رضاشاه دانست و بر این اساس آن را به مثابه روایتی غیر رسمی از تاریخ این دوره پذیرفت؟ حاصل پژوهش آن است که داستان های محمد مسعود آئینه جامعه ای است رنجور که آنچه زیر پوستش می گذرد، با آنچه در بوق و کرنا می شود و توسط نهادهای دولتی تبلیغ می گردد، زمین تا آسمان متفاوت است. اگرچه مسعود ادعای تاریخ نویسی ندارد، امّا در داستان های رئالیستی اش روایتی غیر رسمی امّا واقع بینانه از ایران دوره رضاشاه ارائه می دهد که به مدد شواهد و منابع دیگر قابل تأیید و پذیرش است.
۲۱۸.

مقایسه طنز کلامی در دو اثر کله پوک ها و رمان دایی جان ناپلئون

نویسنده:
منبع: مطالعات داستانی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 97 - 110

کلیدواژه‌ها: نیل سایمون ایرج پزشک زاد طنز کلامی داستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۱ تعداد دانلود : ۳۷۷
طنز کلامی شاخه ای از تحلیل گفتمان و تحلیل گفتمان شاخه ای از دانش زبان شناسی است که هدف آن بررسی محتوای کلام در بافت است و برای آنکه چگونگی تکوین معنا و کار را توضیح دهد، ویژگی های زبانی، اجتماعی و فرهنگی را بررسی می کند. زبان شناسی تحلیل گفتمان، می تواند کاربردی مناسب در تحلیل متون نمایشی فراهم سازد و تبیین جامعی از تمام ابعاد ساختار زبان متن نمایشی و ابزارهایی را که در پدید آوردن طنز کلامی مؤثرند، ایجاد کند. به این جهت، علاوه بر امکان تحلیل زبان شناختی طنزهای کلامی، الگوهایی را نیز می توان برای ایجاد طنز معرفی کرد. از آنجایی که شناخت و مطالعه گفتمانِ آثار ادبی جهان و تطبیق و مقایسه آنها ما را در شناخت پدیده های انسانی کمک می کند، بنابراین ضرورت دارد که به دو اثر کمدی معروف ایران و آمریکا از این منظر توجّه شود. به همین جهت، نگارنده بر آن شد تا در این جستار، کمدی های دایی جان ناپلئون از ایرج پزشک زاد و کله پوک ها از نیل سایمون را براساس رویکرد تحلیل گفتمان با یکدیگر مقایسه کند. در این مقاله پس از تعریف طنز کلامی، عناصری همچون «تناقض»، «اغراق»، «مجاط»، «بازی با کلمات»، «تکرار» و «کنایه نمایشی» به عنوان عوامل ایجاد «طنز کلامی» بر روی داستان «دایی جان ناپلئون» و «کله پوک ها» همراه با ارائه نمونه هایی بررسی و تحلیل می شوند. براساس یافته های این پژوهش، در دایی جان ناپلئون، همه نوع طنز ناشی از آرایه های کلامی به چشم می خورد، ولی در کله پوک ها، نویسنده در انتخاب الفاظ چندان دقتی ندارد و بیشتر سعی در ارائه مضمون دارد. در حوزه معناشناسی زبان نیز طنز ناشی از تناقض در هر دو اثر زیاد است. 
۲۱۹.

الگوی «قهرمان» در داستان های غنایی «عاشیقلار»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه سال نهم مرداد و شهریور ۱۴۰۰ شماره ۳۹ ۳۶-۶۶

کلیدواژه‌ها: عاشیقلار غنایی داستان الگو قهرمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۴ تعداد دانلود : ۴۲۰
تأثیر و تأثّر زبان ها از همدیگر و ارتباطات فرهنگی اقوام، امری اجتناب ناپذیر است، در این میان قصه ها نیز از سرزمینی به سرزمینی دیگر مهاجرت کرده و رنگ و بوی قوم مقصد را گرفته اند، اما گاه شباهت قصه ها نه از تأثیر و تأثّر بلکه در نتیجه وجوه مشترک ادراک هستند که در زمان های مختلف و حوزه جغرافیایی متفاوت ظهور یافته اند. بررسی شباهت بن مایه های اساطیری پاره ای از این داستان ها در بین اقوام مختلف، گاه نشان از وحدت فطرت و وجوه مشترک ادراک دارد که اسطوره قهرمان یکی از آن هاست، اگرچه گاه این کهن الگوها دارای تفاوت هایی هستند که این تفاوت ها به فرهنگ و دین و مذهب قوم راوی ارتباط دارد. این مقاله با بررسی 24 داستان از داستان های «عاشیقلار» به الگوی «قهرمان» داستان های «عاشیقلار» و تفاوت های آن با الگوهای غربی و داستان های کلاسیک فارسی پرداخته و وجوه تمایز آن ها را از دیگر داستان ها بیان کرده است. در این داستان ها دو عنصر متفاوت نمود می یابد که وجه ممیّزه داستان های «عاشیقلار» از دیگر داستان های غنایی است: یکی درویش یاریگر و سیب اکرامی اوست که تولد قهرمان را رقم می زند و دیگری نمود پیر خرد به همراه جام بوتا (باده) در رؤیای قهرمان که او را به فردانیّت فرا می خواند و قهرمانی که به او بوتا داده شده است بعد از بیدار شدن از رؤیا به «عاشیق» عارف (حق عاشیقی) تبدیل می شود.
۲۲۰.

نقشِ داستان های تاریخی در آموزش تاریخ

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳) 11 - 34

کلیدواژه‌ها: آموزش تاریخ داستان داستان های تاریخی فهم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۵ تعداد دانلود : ۲۶۹
«چگونگیِ» آموزشِ تاریخ و روش های آموزشِ این رشته، مدت نسبتاً طولانی ا ست که در غرب مورد توجه صاحب نظرانِ آموزشِ تاریخ و علوم اجتماعی قرار گرفته است. به رغمِ دیرپایی این کوشش در فضای آکادمیکِ غرب، چنین توجهی در کشور ما سابقه درازی ندارد و می توان مدعی شد که در این ساحت ما در ابتدای راه هستیم. این مسیرِ کمتر مشی شده در کشور ما با ترجمه آثاری آغاز شده و هم چنان نیز ادامه دارد. در کنارِ روش های معمول و مألوفِ آموزش تاریخ در ایران و جهان، به کارگیریِ داستان های تاریخی که رمان های تاریخی نیز جزو آن هستند، کمتر مورد توجه دبیرانِ تاریخ در کلاس های درس بوده است. منابع موجود در آموزشِ رشته تاریخ- کتب درسی- عمدتاً، یگانه درس نامه دبیران در افزایشِ فهم دانش آموزان هستند؛ شاید اگر پیمایشی دانشگاهی در خصوصِ میزانِ علاقه دانش آموزان به درس تاریخ انجام پذیرد، میزانِ علاقه آن ها به کتابِ درسی تاریخ و فهمی که برای آن ها رقم خورده معیاری برای میزانِ علاقه به تاریخ باشد. فرضِ ما این است که داستان های تاریخی به سببِ بهره ای که از انعطاف و روایتمندیِ سیال دارند می توانند علاوه بر افزایش «فهم» دانش آموزان، موجب افزایش علاقه مندی و درک بیشتر آن ها باشند. در این مقاله کوشش کردیم تا ضمنِ بررسی مزایای استفاده از داستان های تاریخی در آموزشِ تاریخ و نقشِ آن ها در افزایشِ «فهم» فراگیرانِ درسِ تاریخ، چند داستان تاریخی مشهور را نیز معرفی کنیم.