مطالب مرتبط با کلیدواژه

رمان


۲۱.

تحلیل ساختارگرایانه پیرنگ رمان هایی از چهار نویسنده زن

کلیدواژه‌ها: زبان گفتار ساختارگرایی کارکرد پیرنگ رمان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات روایی و داستانی گونه های معاصر رمان و رمان نو
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد ساختارگرا
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه زنان و ادبیات
تعداد بازدید : ۲۹۰۳ تعداد دانلود : ۱۶۲۰
رمان هایی که در سال های اخیر، زنان خلق کرده اند، شباهت های فراوانی با هم دارند. به نظر می رسد نویسندگان زن ـ خواسته یا ناخواسته ـ از الگوی واحدی برای نگارش رمان های خود استفاده می کنند. در این مقاله سعی شده است تا وجود شباهت ها در پیرنگ چهار رمان اثبات شود. برای تحلیل این مسئله، از رویکرد ساختارگرایی استفاده شده است، چرا که در ساختارگرایی، ادبیات با دیدگاهی کلی و خود بسنده مطالعه می شود. با استفاده از این رویکرد، شباهت ها و جهت گیری اصلی این رمان ها در پیرنگ کشف می شود. پیرنگ این رمان ها کمابیش شباهت های ساختاری عمده ای با هم دارند. دلیل این شباهت ها پیش از هر چیز، وضعیت فرهنگی مشابه پدیدآورندگان این رمان ها است که باعث شده است ساختارهای ذهنی مشابهی در خلق آثار دیده شود. در این مقاله ابتدا توضیح مختصری درباره ساختارگرایی داده می شود، سپس در بخش بحث و بررسی، آن دسته از نظریات ساختارگرایان، که با موضوع مقاله ارتباط دارد، به طور خلاصه مرور می شود. مباحثی درباره پیرنگ و بحث های تخصصی تر ساختارگرایان درباره آن نیز در همین قسمت آمده است. در پایان نیز مطالعه موردی پیرنگ چهار رمان از منظر ساختارگرایانه آورده شده است که نشان می دهد پیرنگ این رمان ها از الگویی کلی پیروی می کند. رمان های بررسی شده عبارتند از: 1. خط تیره آیلین (ماه منیر کهباسی)،2. چراغ ها را من خاموش می کنم (زویا پیرزاد)، 3. چه کسی باور می کند رستم (مهرانگیز شریفیان)، 4. رؤیای تبت (فریبا وفی).
۲۲.

تحلیل عناصر داستانی در رمان «شطرنج با ماشین قیامت»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روایت رمان ادبیات پایداری عناصر داستانی شطرنج با ماشین قیامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹۱ تعداد دانلود : ۸۰۶
رویدادهای تکان دهنده ای چون جنگ که تاریخ یک ملت را دگرگون می کند، بی تردید بر ادبیات و هنر آن سرزمین نیز تاثیر می گذارد. پس از جنگ تحمیلی دهه شصت شمسی، حجم زیادی از رمان های جنگ در ایران منتشر شد که برخی از آنها توانستند جایگاه خوبی در میان خوانندگان و منتقدان پیدا کنند. رمان «شطرنج با ماشین قیامت»، یکی از آثار تمثیلی است که در آن با دوری جستن از خاطره نگاری صرف، تلاش شده است تا خواننده در ورای تقابل ها و کشمکش های ظاهری بازتاب یافته در رمان، به درک مفاهیم مندرج در لایه های زیرین اثر سوق داده شود. این رمان به دلایل مختلف، از جمله آمیختگی تخیل نویسنده با اسناد تاریخی و خاطرات شخصی، پرهیز از نگاه مطلق گرایانه نسبت به جنگ و مواجهه شعاری با آن، گسترش نگاه اندیشه ورزانه به هستی و انسان از اهمیت ویژه ای برخوردار است اما بخشی از موفقیت های این رمان، ریشه در نحوه بکارگیری عناصر داستانی در آن دارد. این مقاله بر آن است تا به این پرسش پاسخ دهد که چه عوامل داستانی در اثرگذاری روایی این رمان موثر بوده است؛ از این رو تلاش می شود تا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، چگونگی به کارگیری و پیوند عناصر داستانی در آن توضیح داده شود و نحوه شکل گیری پیرنگ، کانون روایت، درون مایه، شخصیت پردازی، گفتگو، لحن، سبک و زبان در آن، مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
۲۳.

تحلیل عناصر داستانی در رمان «شطرنج با ماشین قیامت»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روایت رمان ادبیات پایداری عناصر داستانی شطرنج با ماشین قیامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶۲ تعداد دانلود : ۱۰۴۸
رویدادهای تکان دهنده ای چون جنگ که تاریخ یک ملت را دگرگون می کند، بی تردید بر ادبیات و هنر آن سرزمین نیز تاثیر می گذارد. پس از جنگ تحمیلی دهه شصت شمسی، حجم زیادی از رمان های جنگ در ایران منتشر شد که برخی از آنها توانستند جایگاه خوبی در میان خوانندگان و منتقدان پیدا کنند. رمان «شطرنج با ماشین قیامت»، یکی از آثار تمثیلی است که در آن با دوری جستن از خاطره نگاری صرف، تلاش شده است تا خواننده در ورای تقابل ها و کشمکش های ظاهری بازتاب یافته در رمان، به درک مفاهیم مندرج در لایه های زیرین اثر سوق داده شود. این رمان به دلایل مختلف، از جمله آمیختگی تخیل نویسنده با اسناد تاریخی و خاطرات شخصی، پرهیز از نگاه مطلق گرایانه نسبت به جنگ و مواجهه شعاری با آن، گسترش نگاه اندیشه ورزانه به هستی و انسان از اهمیت ویژه ای برخوردار است اما بخشی از موفقیت های این رمان، ریشه در نحوه بکارگیری عناصر داستانی در آن دارد. این مقاله بر آن است تا به این پرسش پاسخ دهد که چه عوامل داستانی در اثرگذاری روایی این رمان موثر بوده است؛ از این رو تلاش می شود تا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، چگونگی به کارگیری و پیوند عناصر داستانی در آن توضیح داده شود و نحوه شکل گیری پیرنگ، کانون روایت، درون مایه، شخصیت پردازی، گفتگو، لحن، سبک و زبان در آن، مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
۲۴.

رویکردی انتقادی به رای باختین در باب حماسه با محوریت شاهنامه فردوسی

کلیدواژه‌ها: شاهنامه حماسه رمان دیگری کارناوال تک آوایی چندآوایی منطق مکالمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴۲ تعداد دانلود : ۸۷۶
نظریه پردازان ادبی معاصر، از چشم اندازهایی مختلف ژانرهای ادبی را مورد نقد و بررسی قرار داده اند. دراین میان، میخائیل باختین نظریه پرداز بزرگ روس، جایگاه ویژه ای دارد. وی با تاکید بر اصطلاح کلیدی «منطق مکالمه» درمیان انواع ادبی، تنها نوع ادبی رمان و آن هم رمان های داستایفسکی را واجد ماهیت گفتگویی و چند آوایی می شمرد. بر همین اساس، باختین آثار حماسی و تراژدیک را فاقد خصلت مکالمه ای می داند. در نظر وی، تک آوایی و تک صدایی برچنین آثاری حاکم است و صدای راوی بر فراز صداهای شخصیت های داستان شنیده می شود. ما در این مقاله برآنیم تا با استناد به آراء و اندیشه های باختین، و با محوریت شاهنامه فردوسی این مدعا را مورد نقد و بررسی قرار دهیم و با ذکر پاره ای از داستان ها و مولفه های بنیادین شاهنامه، بر منطق گفت و شنودیِ آن، تصریح و تاکید نماییم.
۲۵.

الگوی تحول نقش زن از همسر خانه دار تا مصلح اجتماعی براساس نشانه شناسی اجتماعی رمان های سووشون و عادت می کنیم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رمان سووشون روایت زنانه نشانه شناسی اجتماعی عادت می کنیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۳۵۹
نویسندگانِ زن بر این باورند که در ادبیات مردان، نقشی که به زنان داده می شود، نقشی فرعی است و زن در بیشتر آثار ادبی، عبارت از «دیگری» مرد است و به همین دلیل در ادبیات مردمحور، موضوع تجربه زنان مورد توجه قرار نمی گیرد. این موضوع باعث شد که نویسندگان زن بر این نکته تاکید کنند که زنان به دلیل برخورداری از امتیازات خاص بیولوژیکی، معنی خاصی از تجربه زنانه به خواننده نشان می دهند که ادبیات مردانه قادر به توصیف و بیان آن نیست. زنان داستان نویس در ایران توانستند موقعیت خود را در نوشتن آثار داستانی ابراز کنند و مورد استقبال مخاطبان قرار گیرند. این پژوهش به شیوه توصیفی– تحلیلی مبتنی بر چارچوب نظری زبان به مثابه نظامی نشانه شناختی- اجتماعی، به تحلیل دو رمان سووشون سیمین دانشور و عادت می کنیم زویا پیرزاد پرداخته است. مهم ترین نتیجه حاصل از کاربست این نظریه در تحلیل رمان های مذکور، تلاش نویسندگان آن ها برای نمایش روایتی زنانه و بازنمود هویتی زنان به شیوه های مختلف در سطوح مختلف متن (نحوی، معنایی و اندیشگانی) است. در دو رمان مذکور تحول در نقش زن از همسری خانه دار تا نیروی کنشگر و فعال در عرصه اجتماعی، سیاسی و فرهنگی سوق داده شده است.
۲۷.

بررسی و تحلیل موضوعات وصفی کلیدر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رمان کلیدر شگردهای توصیفی تحلیل کیفی و کمّی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۹ تعداد دانلود : ۱۰۹۴
رمان کلیدر، به رغم درون مایة حماسی و تراژیک، تصویرگر عشق و زندگانی و توصیف کنندة سختی ها و شوربختی های زندگی عشیره ای و روستایی است. از برجسته ترین ویژگی های این رمان و تشخص آن در میان هم گنان، توصیفات نغز و بی بدیلی است که در منتهای ذوق و خلاقیت به سلک عبارت کشیده شده است. دامنة این وصف ها بسیار گسترده و شامل اقلیم های متفاوتی است و این سؤال را به ذهن متبادر می کند که آیا هدف نویسنده از به کارگیری این موضوع ادبی، آن هم با چنین گستردگی ای، صرفاً آرایش کلام و گیرایی و جذابیت متن بوده است یا از خلق آن ها هدف دیگری داشته است. کاربرد وصف در این اثر به اندازه ای است که برخی از منتقدان صرفاً به نقد کمیت این توصیفات پرداخته اند. از آن جا که هیچ تحقیقی در زمینة کیفیت و تحلیل این وصف ها انجام نشده است و بنیادی به کمالات و کاستی های این مقوله پرداخته نشده است، در این مقاله سعی بر آن است که موضوعات وصفی، افزون بر جنبة کمّی، از نظر کیفی نیز بررسی شود و به نقد و تحلیل نمونه ها و لزومِ بودن و یا نبودن آن ها در این رمان پرداخته شود تا به این ادعا که برخی منتقدان وجود این وصف ها را لزوم مالایلزم قلمداد کرده اند و آوردن آن ها را سبب اطالة مطلب دانسته اند پاسخی منطقی داده شود.
۲۸.

دلایل گرایش رمان¬نویسان پسامدرنیته به احیای اساطیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زیباشناسی مدرنیسم رمان پسامدرنیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۴
عصر مدرنیسم و به دنبال آن پسامدرنیسم را باید فرصتی شگفت برای بازگشت به دنیای اسطوره ها و بازشناسی و گاه بازآفرینی آنها با تأکید بر ماهیت زیباشناسانه آنها در عرصه هنر و ادبیات دانست. دلایل این بازخوانش پویا - بیشتر در قالب رمان های جدید- تاکنون به طور همه جانبه واکاوی نشده است. این جستار میکوشد دلایل این بازگشت ژرفکاوانه در برخی آثار هنری و ادبی، به ویژه رمان مدرنیستی و پسامدرنیستی را کشف و بازنمایی کند. بازگشت اسطوره در عصر مدرن، محصول فهم زیباشناسانه انسان مدرن و مبیّن ظرفیت بینامتنی و بیناگفتمانی ادبیات داستانی معاصر است. بازنمایی اسطوره ها در دوران پسامدرنیته، هم به دلیل ظرفیت های ساختاری و روایی خودِ اسطوره هاست، و هم ناشی از تغییر ذائقة زیباشناختی، بازگشت به معنویت، بازنگری در واقعیت، و پیدایش نهادهای اجتماعی- انتقادی.
۲۹.

دلایل گرایش رمان¬نویسان پسامدرنیته به احیای اساطیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زیباشناسی مدرنیسم رمان پسامدرنیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸۸ تعداد دانلود : ۷۴۰
عصر مدرنیسم و به دنبال آن پسامدرنیسم را باید فرصتی شگفت برای بازگشت به دنیای اسطوره ها و بازشناسی و گاه بازآفرینی آنها با تأکید بر ماهیت زیباشناسانه آنها در عرصه هنر و ادبیات دانست. دلایل این بازخوانش پویا - بیشتر در قالب رمان های جدید- تاکنون به طور همه جانبه واکاوی نشده است. این جستار میکوشد دلایل این بازگشت ژرفکاوانه در برخی آثار هنری و ادبی، به ویژه رمان مدرنیستی و پسامدرنیستی را کشف و بازنمایی کند. بازگشت اسطوره در عصر مدرن، محصول فهم زیباشناسانه انسان مدرن و مبیّن ظرفیت بینامتنی و بیناگفتمانی ادبیات داستانی معاصر است. بازنمایی اسطوره ها در دوران پسامدرنیته، هم به دلیل ظرفیت های ساختاری و روایی خودِ اسطوره هاست، و هم ناشی از تغییر ذائقة زیباشناختی، بازگشت به معنویت، بازنگری در واقعیت، و پیدایش نهادهای اجتماعی- انتقادی.
۳۰.

لویی- فردینان سِلین یا باز نمایی زبان عامیانه (عصیان واژگان و تعلیق نوشتار)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رمان زبان عامیانه تحلیل زبان زبان نوشتار داستان پردازی لویی- فردینان سلین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۰ تعداد دانلود : ۶۲۸
صورت داستان­پردازی و پردازش مفهومی رمان های قرن بیستم در حیطه های روایت بخشی، ساختار سازی، محتوا گرایی و واژه­گزینی، از دغدغه­­های اساسی نویسندگان به شمار می رود و ایدئولوژی و نظام جهان­بینی افسار گسیخته رایج در این عصر را تحت الشعاع قرار داده است.ادبیات معاصر فرانسه، در پی ورود پر هیاهوی لویی- فردینان سلین به عرصه رمان پردازی قرن بیستم، در کالبد های ابداعی و ساختار شکنانه، شکلی نوین به خود گرفت و تقدم دا­ل­ها، نظام ساختار مند صوری و معنایی سنتی را در هم کوبید، زبان فردی را شناسایی کرد و اجتماع انسانی را در هاله­های تمایز و تفاوت، زبان­ستیزی و معنا گریزی در­ دوران پر تلاطم و جنگ­آلود سلین، در تنگنا قرار داد؛ در نتیجه، اسلوب­های بیانی رایج در زبان گفتاری سلین، ساحت زبان نوشتاری را در هم­ شکست و هیجان و باز خورد صریح و آنی زبان گفتار را به خواننده انتقال داد. در مقاله حاضر، صورت های مختلف و تأثیر گذار این عناصر گفتاری، زبانی و ساختاری را بررسی کرده و با کنکاش در رمان های این نویسنده برجسته قرن بیستم، وجوه و شاخص های سنت شکن داستانی وی را با تکیه بر برخی اندیشه­های معاصر، در حیطه های متن، زبان، نوشتار و ساختار شکنی، تحلیل کرده ایم.
۳۱.

بالزاک میان نوشتار و ثروت: تجربه زندگی (اصل مقاله به زبان فرانسوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ادبیات رمان بالزاک ثروت کمدی انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۳ تعداد دانلود : ۴۷۰
مفهوم ثروت در زندگی و آثار اونوره دو بالزاک از تشخصی ویژه برخوردار است. کمدی انسانی مشحون از شخصیت­های دلباخته پول و ثروت است. این نویسنده که در زندگی موقعیت­های پست و بلند بسیاری در مسایل اقتصادی تجربه کرد، همواره در جستجوی مال­اندوزی بود. در مقاله حاضر، ما در صدد مطالعه همزمان زندگی و آثار بالزاک بر خواهیم آمد و به خصوص به جایگاه ثروت و پول در این دو عرصه یعنی زندگی و آثار او خواهیم پرداخت. برای نیل به این مقصود، تعدادی از آثار داستانی و مکاتبات بالزاک را از این منظر مورد بررسی قرار خواهیم داد.
۳۲.

بازنمایی جامعه شناختی برخی نارضایتیهای منجر به انقلاب اسلامی در پنج رمان سیاسی ـ اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا انقلاب اسلامی رمان نارضایتی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی ادبیات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی انقلاب
تعداد بازدید : ۲۳۵۸ تعداد دانلود : ۱۰۹۴
این مقاله درصدد است تا در چارچوب نظریه بازنمایی، نحوه انعکاس برخی نارضایتیهای منجر به انقلاب اسلامی را در رمان های انتشار یافته پس از انقلاب، در قالب بررسی کمّی و استقرایی، شناسایی کند. در این پژوهش، با استفاده از روش و تکنیک تحلیل محتوا، رمان های «قطار57»، «اسماعیل»، «فصل کبوتر»، «جزیره سرگردانی» و «ساربان سرگردان» بررسی شده است. نمونه گیری از نوع احتمالی سیستماتیک و واحد تحلیل در این بررسی، پاراگراف است.
۳۳.

گفتمان های مشترک در چهار رمان فارسی (تحلیل تطبیقی درون مایة رمان های خط تیرة آیلین، چراغ ها را من خاموش می کنم، عادت می کنیم و چهل سالگی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: گفتمان درون مایه رمان موتیف مشترکات مضمونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷۷ تعداد دانلود : ۹۲۹
بسیاری از رمان هایی که نویسندگان زن ایرانی در چند سال اخیر نگاشته اند، از جهات مختلفی مانند پیرنگ، زاویة دید، شخصیت و... با هم شباهت دارند. این مقاله می کوشد چهار رمان از این نویسندگان را از منظر درون مایه مقایسه و بررسی کند. با مطالعة این گونه آثار، می توان به مشکلات و معضلاتی پی برد که وجود دارند یا در آینده پدیدار خواهند شد و هنرمندان توانسته اند با ذهنیّت هنری خود، آن ها را زودتر تشخیص و هشدار دهند. در این چهار رمان، مشترکاتِ مضمونیِ فراوانی وجود دارد که به ظاهر برآمده از گفتمانی مشترک است. برای بررسی این موضوع، ابتدا در بخش مقدمه، توضیحاتی درباب درون مایه و چیستی و اهمیت آن آمده است. سپس در بخش های بعدی، درون مایة رمان ها از دو منظر درون مایه های کلی و درون مایه های جزئی مطالعه شده است. در پایان، دریافتیم که درون مایة این چهار رمان تاحد زیادی شبیه به هم هستند و به نظر می رسد سبب آن، گفتمان مشابه نویسندگان آن هاست. چهار رمانی که در این مقاله بررسی شده اند عبارت اند از: خط تیرة آیلین ( اثر ماه منیر کهباسی)، چراغ ها را من خاموش می کنم و عادت می کنیم (از زویا پیرزاد) و چهل سالگی (نوشتة ناهید طباطبایی).
۳۴.

تطبیق ویژگی های متنی و فرامتنی در اقتباس: بررسی موردی ترجمة رمان غرور و تعصب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رمان آثار ادبی شفاف سازی اقتباس ترجمه ادبی ویژگی های متنی و فرامتنی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط زبان شناسی در هنر و ادبیات
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی
تعداد بازدید : ۱۹۹۵ تعداد دانلود : ۹۵۶
ﺗﺮﺟﻤﻪهای ادبی همگام با درنظر گرفتن ماهیت تعاملات پیش رفته است و فرایندهایی مثل «شفاﻑسازی» و «اقتباس» به دلیل مورد توجه قرار دادن مخاطب و فصاحت کلام در ترجمه، جایگاه ویژﻩای پیدا کردﻩاند. با وجود این، جایگاه اقتباس و تأثیر آن در ترﺟﻤﻪهای ادبی مبهم مانده است. ممکن است این سؤال مطرح شود که آیا ویژﮔﻰهای متنی و فرامتنی که در فرایند اقتباس وجود دارد در ترجمه آثار ادبی نیز مشاهده ﻣیشود و اگر پاسخ مثبت است، فراوانی کدام یک از روﺵهای اقتباس در ترجمه آثار ادبی بیشتر است. ایﻦها سؤال هایی هستند که در این نوشتار بررسی شده است. این پژوهش درصدد است تا بر اساس ﻃﺒﻘﻪبندی باستین (2009)، به بررسی روﺵهای اقتباس در ترجمه فارسی رمان غرور و تعصب بپردازد. یاﻓﺘﻪهای این تحقیق نشان می دهد مترجم برای انتقال بهتر پیام نویسنده و برای حفظ زیبایی و تأثیرگذاری کلام، از ویژگی های متنی و فرامتنی اقتباس استفاده کرده است؛ درحالی که کفه ترازو بیشتر بر مشخصه های فرامتنی سنگینی می کند. همچنین، در عین حال که مترجم در ترجمه ﻣﺘﻦ امانت را رعایت کرده، به ترتیب از روش های «برابری بافتی» و «بسط» بیشتر استفاده کرده است. به بیان دیگر، مترجم در برگردان متن معنا را حفظ کرده؛ ولی برای ایجاد زیبایی کلام، اقتباس ضروری است.
۳۵.

مقاله به زبان عربی: بررسی مسائل اجتماعی در رمان «لیل وقضبان» نجیب کیلانی (المضامین الاجتماعیه فی روایه «لیل و قُضبان» لنجیب الکیلانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رمان مسائل اجتماعی نجیب کیلانی لیل و قضبان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات روایی و داستانی گونه های معاصر رمان و رمان نو
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب نثر
تعداد بازدید : ۲۶۵۹ تعداد دانلود : ۹۵۱
بررسی مسائل اجتماعی در رمان «لیل وقضبان» نجیب کیلانی محمد مهدی سمتی* سمانه نقوی** میان ادبیّات و هنرمند با جامعه و مسائل اجتماعی و سیاسی موجود در آن رابطه ای تنگاتنگ وجود دارد. این ارتباط زنده و پویا گویای این است که ادبیات تنها تحت تأثیر شرایط اجتماعی به منصه ی ظهور می رسد. بر این اساس ادبیّات تنها زمانی به رسالت خویش عمل نموده است که آیینه تمام نمای زندگی اجتماعی مردم عصر خویش بوده و ایشان را بمنظور اصلاح جامعه به مقابله با فقر، جهل، استعمار، ایجاد عدالت اجتماعی و آزادی تهییج و تشویق نماید. ادبیّات داستانی و از جمله رمان، کاربرد گسترده ای در گُسترش افکار فلسفی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و غیره دارد. رمان «لیل وقُضبان» از جمله آثار به یاد ماندنی نجیب کیلانی؛ رمان نویس و متفکّر اسلامی ادبیّات معاصر مصر می باشد که این اثر به زبان های مختلف جهان ترجمه شده است و در برخی کشورهای عربی به صورت فیلم سینمائی بر روی پرده ی سینما به نمایش درآمده است. این رمان بازگوی حوادثی است که در محیط زندان و فضای بیرون از آن رُخ داده است و زندان نمادی از جامعه ی نویسنده با حوادث و اتّفاقات موجود در آن می باشد. نجیب کیلانی در رمان خود ویژگی های زندگی مردم مصر، به ویژه جلوه های آشکار ظلم و بیداد، شکنجه، و شورش زندانیان بر نظام حاکم را بیان می کند. او همچنین توانسته است تصویر دقیقی از احساسات سرکوب شده، آرزوهای برباد رفته، و درد و رنج های زندانیانی را که تحت سلطه ی استعمارگران قرار گرفته اند را ترسیم نماید. کیلانی فضای مادّی و معنوی درون زندان را به گونه ای ترسیم کرده که به خواننده این امکان را می دهد تا حس کند او نیز به اعمالی مشابه زندانیان مشغول است. بنابراین زندان و حوادث و شخصیّت های مرتبط با آن، امور معنوی و انسانی، مشکلات فکری، اجتماعی و سیاسی از جمله موضوعاتی بوده که ذهن نویسنده را به خود جلب کرده است. آزادی زن، تعلیم، آزادی انتخاب در ازدواج، وطلاق از جمله مسائلی که جایگاه ویژه ای را در این رمان به خود اختصاص داده است. و از سوی دیگر نویسنده تصویر زن را به صورت انسانی نیرنگ پیشه که در قالب شیطانی زیبا جلوه گر است به نمایش کشیده است. این مقاله سعی بر آن دارد، در آغاز سخن خلاصه ای از زندگی نجیب کیلانی، افکار و آثار وی و پیدایش نثر اجتماعی در عصر معاصر را بیان کرده و پس از آن، مهم ترین مسائل اجتماعی که در رمان « لیل و قُضبان» مطرح شده است را در حدّ نیاز مورد بررسی و توجّه قرار دهد تا در آخر هدف مورد نظر که بررسی مسائل اجتماعی موجود در رمان « لیل و قُضبان» از نجیب کیلانی است، حاصل شود. کلید واژگان: مسائل اجتماعی، نجیب کیلانی، رمان، لیل و قُضبان.
۳۶.

بررسی «ساختار زمانی» در رمان ""چشمهایش"" علوی

کلیدواژه‌ها: رمان طرح ساختار زمانی بزرگ علوی چشمهایش نظریة نقد ادبی ادبیات روایی منثور معاصر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات روایی و داستانی گونه های معاصر رمان و رمان نو
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد ساختارگرا
تعداد بازدید : ۲۵۱۲ تعداد دانلود : ۱۱۱۰
«ساختار زمانی» نظریه­ای است که به چگونگی شکل­گیری ساختار داستان به تأثیر­پذیری از زمان می پردازد. در رمان چشمهایش، ارتباط علی و معلولی بین وقایع، با استفاده از عامل زمان برقرار می­ شود. بر هم خوردن توالی قراردادی زمان، باعث شده است این رمان شروعی از میانه داشته باشد. بازگشت ­های مکرر به گذشته در خاطرات فرنگیس، زمانی غیر­خطی و مدور در رمان ایجاد کرده است. هر حادثة این رمان، مانند حلقه­ ای است که از یک نقطه شروع می­ شود (زمان حال و محیط مادی؛ اتاق فرنگیس) و پس از شرح ماجرا (بازگشت به گذشته) به همان نقطة آغاز (زمان حال) باز می­گردد. به این ترتیب، نویسنده به نوعی در زمان داستانی، سنت­شکنی می­­کند. هدف این پژوهش، بررسی «ساختار زمانی (زمان غیرخطی)»، در رمان چشمهایش است و هدف از انتخاب این موضوع، انطباق این نظریه بر گونة ادبی رمان است.
۳۷.

عناصر داستان در رمان عشق سال های جنگ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رمان عناصر داستان رمان جنگ فتاحی عشق سال های جنگ

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات سبکها و جریانهای ادبی معاصر شعر و داستان انقلاب و دفاع مقدس
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات روایی و داستانی عناصر داستان
تعداد بازدید : ۲۹۱۱ تعداد دانلود : ۱۸۶۸
داستان از قدیمی ترین قالب های هنری است که تعاریف و معانی خاصی از آن ارائه شده است و پیشینه بسیار کهنی دارد. یکی از موضوع های مهم در ادبیات داستانی، جنگ است. نویسندگان بسیاری آثار خود را با توجه به جنگ و مسائل خاص آن خلق کرده اند. حسین فتاحی ازجمله رمان نویسان امروز ایران است که آثاری مرتبط با جنگ دارد. در این مقاله سعی شده است ضمن بررسی رمان عشق سال های جنگ، عناصر داستان در آن شناسایی و ابعاد گوناگون آن به روش کاملاً ساختاری و علمی تحلیل شود. نویسنده رمان با درک واقعی مسئله جنگ، سختی های آن روز ها را بازمی تاباند. شهرت فتاحی مرهون رمان های جنگی او است.
۳۸.

مقاله به زبان فرانسه: چرا ﺑوف کور صادق هدایت یک ضدرمان است؟ (En quoi La Chouette aveugle de Sadegh Hedayat est-il un anti-roman?)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: بوف کور ساختار روایی رمان صادق هدایت ضد رمان نقش خواننده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹۴ تعداد دانلود : ۶۳۷
بوف کور که در سال١٣٢٠ در روزنامه ایران منتشر شد و در سال ١٩٥٣توسط رژه لسکو به زبان فرانسه ترجمه گردید یکی از شاهکار های ادبی صادق هدایت محسوب می شود. با انتشار این رمان، صادق هدایت به عنوان بنیانگذار رمان نو در ایران شناخته شد. اما این اثر یک ضد رمان است، بدان معنا که نویسنده برای خلق آن از تمام قوانین مرسوم کلاسیک داستان نویسی سرپیچی کرده است که در زمان خود نوعی ابداع و نوآوری شناخته می شود. حاصل این سرباز زدن خلق اثری است کاملا ﭘﭕﭽیده و عجیب. از ویژگیهای بارز این رمان میتوان این موارد را متذکر شد׃ نبود طرح داستانی منسجم، وجود شخصیتهای فراواقعی، مکانی غیر واقعی، زمانی نامعلوم و داستانی غیر قابل تعبیر. در مقاله حاضربه مطالعه و بررسی این مطلب خواهیم پرداخت که چگونه با زیر سوال بردن قوانین رمان نویسی رمانی به نام بوف کور محقق شده است.
۳۹.

لایه های مورد بررسی در سبک شناسی انتقادی داستان کوتاه و رمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: رمان داستان کوتاه سبک شناسی انتقادی مؤلفه های سبکی کلان لایه های روایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰۰ تعداد دانلود : ۱۰۶۱
محمد تقی بهار با انتشار تاریخ تطوّر نثر فارسی (1331) آغازگر سبک شناسی تاریخی در ایران است و شیوة وی تا به امروز ادامه یافته است. برای خروج از وضعیت رکودی که سبک شناسی نثر فارسی بدان دچار است، یکی از راه حل هایی که در این مقاله پیشنهاد می شود، به کارگیری شاخه های جدید سبک شناسی و بازیابی ابزارهایی مناسب برای تجزیه و تحلیل متون فارسی است. به منظور برداشتن گامی در این باره، در مقالة حاضر سبک شناسی انتقادی را به عنوان یکی از شاخه های جدید، مورد توجه قرار می دهیم و به طور خاص به لایه های سبکی قابل بررسی در سبک شناسی انتقادی داستان کوتاه و رمان می پردازیم. پرسش اساسی ای که پژوهش حاضر به آن می پردازد، این است که در بررسی انتقادی سبک داستان کوتاه و رمان چه متغیّرهای سبکی ای را می توان مطرح کرد که منجر به کشف ایدئولوژی و رابطة قدرت در متن شود؟ برای پاسخ گویی به پرسش ذکر شده، بررسی داستان و رمان را در کلان لایه های روایی و متنی با تجزیه و تحلیل کانون سازی، میزان تداوم کانون سازی (کانونی سازی متغیر و چندگانه) و جنبه های کانون سازی (جنبة ادراکی: زمان؛ ترتیب، دیرش، بسامد و مکان؛ دیدی پرنده وار و کلی یا دیدی جزئی نگرانه و درشت نما، جنبة شناختی و جنبة ایدئولوژیکی) و نیز خردلایه های واژگانی، نحوی، کاربردشناسی و بلاغی را در ارتباط با لایة بیرونی آن (بافت موقعیتی متن) مورد توجه قرار می دهیم. با این هدف که به کارگیری شاخه های جدید سبک شناسی در بررسی متون ادب فارسی مورد توجه قرار گیرد. گفتنی است بسیاری از معیارها و مؤلفه های سبکی مطرح شده در این مقاله را در مطالعة ویژگی های سبکی دیگر شاخه های ادبیات داستانی: اسطوره، قصه، حکایت و رمانس نیز می توان به کار گرفت.
۴۰.

ژول ورن: دانشمند نویسنده یا نویسندة دانشمند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: علم رمان انقلاب صنعتی ژول ورن ژانر علمی - تخیلی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات جهان نویسندگان و نمایشنامه نویسان
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات جهان نقد و بررسی آثار
تعداد بازدید : ۲۰۱۱ تعداد دانلود : ۷۸۷
بی تردید ژول ورن را باید بزرگ ترین نویسنده ای دانست که سبک نگارش داستان های علمی- تخیلی را پایه گذاری کرده است. خوانندگان و منتقدان آثار وی بر این عقیده هستند که درحقیقت، علم با ورن پا به عرصة ادبیات گذارده است. نگاه ژول ورن به پیشرفت های علمی و صنعتی نگاهی مثبت و خوش باورانه است. او با نگارش رمان های علمی، علاوه بر خلق ماشین های گوناگون و جدید و نیز اکتشاف مکان های ناشناخته، علم را در باطن خوب توصیف می کند و پیشرفت های علمی را سبب پیشرفت انسان می داند. در این مقاله با نظری کلی به مجموعة آثار ژول ورن سعی داریم تا با نگاهی بر تأثیر تحولات و اختراعات صنعتی عصر در این آثار، تأثیر نویسنده و آثارش بر اختراعات بعد از خود را نیز بررسی کنیم. آن گاه از خلال این تحقیق به این سؤال پاسخ دهیم که با توجه به علاقة مفرط ورن به علم، آیا علمی که او در رمان هایش ارائه می کند، علمی تخصصی و حاصل مطالعات پراکندة او است یا علمی غیرتخصصی و حاصل تجربة شخصی نویسنده؟ به بیان دیگر، آیا می توان ورن را علاوه بر نویسنده، دانشمند نیز نامید؟