مطالب مرتبط با کلیدواژه
۲۱.
۲۲.
۲۳.
۲۴.
۲۵.
۲۶.
۲۷.
۲۸.
۲۹.
۳۰.
۳۱.
۳۲.
۳۳.
۳۴.
۳۵.
۳۶.
۳۷.
۳۸.
۳۹.
۴۰.
حضرت علی (ع)
منبع:
اخلاق دوره جدید سال پنجم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۰ (پیاپی ۴۲)
105 - 133
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر، تببین و تشریح دیدگاه های حضرت علی7درباره مسئله تبعیض نژادی به عنوان یکی از مهم ترین چالش های فراروی بشر است. بدین منظور از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. نمونه موردبررسی، متن کامل نهج البلاغه، اسناد و منابع معتبر علمی- دینی از طریق روش کتابخانه ای و الکترونیکی است. براساس یافته ها می توان اذعان داشت که حضرت علی7ملاک برتری بین افراد بشری را تقوی می دانند. برای رفع معضل تبعیض نژادی، چه در حوزه نظری و چه در حوزه عملی، راهکارهایی از جمله اتحاد و همبستگی همه جانبه، تشریک مساعی مبتنی بر تقوا، ترویج فرهنگ مشورت و... به دست آمد. بر اساس فرمایش های حضرت علی7هر جایی که ردپایی از روحیه غرور و استکبار باشد، حق افراد مظلوم و ستمدیده پایمال می شود. باوجود آنکه نژادپرستان ارزش هایی مثل رنگ، پوست، زبان، نژاد، استعداد، قومیت و ملیت را عامل برتری می دانند، در دین اسلام معیار برتری انسان ها، پرهیزکاری و تقوی است.
کاربست الگوهای تحلیل کنش های کلامی امام علی علیه السلام در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دانش سیاسی سال پانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۳۰)
369 - 388
حوزههای تخصصی:
نظریه کنش کلامی یکی از نظریات مطرح در زمینه تحلیل گفتمان و متن شناسی است. این نظریه که شاخه ای از فلسفه زبان است به بررسی افعال و جملات در موقعیّت های مختلف می پردازد. نظریه کنش کلامی برای اولین بار توسط آستین مطرح شد و پس از او، سرل کار ناتمام او را در پنج الگو به صورت ترغیبی، اظهاری، عاطفی، تعهّدی و اعلامی به پایان رساند. در الگوی که سرل ارائه کرد اطلاعاتی که توسط افعال و جمله های معادل آن ها تبادل می شود مورد ارزیابی قرار می گیرد. این نظریه با بررسی و واکاوی افعال و جملات در متون دینی اعم از قرآن و نهج البلاغه و کشف لایه های زیرین و عمیق کلام به تولید شاکله نو می پردازد. هم چنین نهج البلاغه به عنوان یکی از شاهکارترین متون ادب دینی دارای فصیح ترین و بلیغ ترین جملات و کلمات است. این کتاب ارزنده شامل خطبه ها و نامه ها و کلمات قصار امام علی (ع) در همه زمینه ها اعم از سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دایره المعارفی کامل و راهبردی در همه ادوار بوده است. بُعد سیاسی نهج البلاغه یکی از ابعاد مهم آن است زیرا عدالت اجتماعی، مساوات و برابری و مدیریت صحیح نظام اداری از دغدغه های اصلی حضرت علی (ع) بوده است.
نقد و بررسی اشکالات فخر رازی به آیه ولایت با تأکید بر دیدگاه آیت الله محمدهادی معرفت
منبع:
مطالعات علوم قرآن سال اول زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲
115 - 137
حوزههای تخصصی:
آیه 55 سوره مائده از آیاتی است که مفسران و متکلمان شیعه و اهل سنت درباره دلالت آن دیدگاه های متفاوتی ارائه داده اند. بنابر دیدگاه شیعه ، این آیه بر ولایت و امامت حضرت امیر مؤمنان علی7 دلالت دارد. از مفسرانی که دیدگاه شیعه را نقد کرده و به آن، اشکال ها و شبهه های فراوانی وارد کرده اند، فخر رازی است. در این پژوهش تلاش شده است با بهره گیری از دیدگاه های آیت الله محمدهادی معرفت به روش توصیفی تحلیلی، اشکال ها و شبهه های فخر رازی بررسی و نقد گردد و درنهایت ثابت شود هیچ یک از اشکال ها و شبهه های وی همچون نازل نشدن آیه در شأن حضرت علی (ع)، احتجاج نکردن آن حضرت بر ولایت خویش به این آیه، دلالت نکردن آیه بر عموم ولایت، منافات داشتن انفاق انگشتر با زکات واجب، سازگارنبودن انفاق انگشتر در نماز با اخلاص حضرت علی (ع) و توجه کامل به خدا در نماز، فعل کثیر بودن انفاق با انگشتر، مانع بودن سیاق آیات قبل و بعد با دلالت آیه بر امامت حضرت علی7 و ناسازگاری فقر علی7 با داشتن انگشتر، وارد نیست.
تحلیل اقتصاد زبانی در نامه های نهج البلاغه بر اساس نظریة نقش گرایی هلیدی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
اقتصاد زبانی یک فعالیت ذهنی - زبانی است که ذهن برای ارائه مفاهیم و معانی مورد نظر از کمترین سازه های زبانی با استفاده از الگوهای بیانی بهره م یگیرد؛ به عبارتی دیگر، همانیاد می شود. این اصل زبانی به اصولی « اصل کم کوشی » اصلی است که از آن با عنوان مانند: اصل اشتقاق، همنشینی، جانشینی و ایجاز اشاره دارد که تمامی این موارد پیشینة کهن در زبان و ادبیات عرب دارند. اقتصاد زبانی در نه جالبلاغه به عنوان یکی از شاهکارهای ادبی متون دینی، به وفور دیده میشود. حضرت عل ی(ع) برای انجام مکاتبات سیاسی، دینی و همچنین برای بیان وصیت نامة خود از این اصل زبانی استفاده نموده که هدف ایشان عدم اطناب ب یمورد و رساندن پیام بدون ایجاد دوگانگی در ذهن مخاطب می باشد. هدف از این پژوهش بررسی اقتصاد زبانی نامه های نهج البلاغه بر اساس نظریة نقش گرایی هلیدی با استفاده از رویکرد توصیفی - تحلیلی می باشد. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که ادبیات و بلاغت هدف اصلی حضرت علی (ع) در نامه هایشان نبوده بلکه ایشان جهت ماندگاری و حفظ سریع پیام در ذهن مخاطب و همچنین انتقال مفاهیم مهم حکومتی، وصایا و سفار شهای خود از اصل کم کوشی بهره و آن را در تمامی سطوح و لای ههای زبانی نام هها به کاربرده اند تا برونده انرژی چه ذهنی و چه فیزیکی به حداقل رسیده و مخاطب اصل پیام را به درستی دریافت نماید.
مساهمه الامام علىّ و من قبله من الخلفاء فى تطور و ارتقاء التفسیر القرآنىّ(مقاله علمی وزارت علوم)
مِما لا جدال فیه أَنَّ الرسول (ص)* کان أوّل من فسَّرَ القرآن الکریم ثمّ أخذ صحابه الرسول على عاتقهم مسؤولیّه هذه المهمّه، وأشهر هؤلاء علیّ بن أبی طالب (ع) والخلفاء الثلاثه الذین سبقوه إلاّ أن تفاسیرهم للقرآن کانت تتفاوت فى الحجم والمقدار والکیفیه؛ إذ یتمیّز تفسیر علی علیه السلام – علاوه على کثرته وکمیّته واتساعه – فى الکیفیّه والمحتوى؛ لأنّ ما فسّره الخلفاء الثلاثه المتقدمون على علیٍّ له صبغه ظاهره للآیات، امّا تفسیر علی (ع) فأنَّه یتجاوز الظاهر و ینبىء عن المعنى الباطنی؛ فسار مَنْ فضل الظاهر من التفسیر القرآنیِّ على هدی الخلفاء الثلاثه، واتبّع المفسرون الذین فضّلوا التفسیر العقلی، نمط علی فی التفسیر فى تفاسیرهم.
کاربست الگوهای تحلیل کنش های کلامی امام علی علیه السلام در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دانش سیاسی سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۲)
369 - 388
حوزههای تخصصی:
نظریه کنش کلامی یکی از نظریات مطرح در زمینه تحلیل گفتمان و متن شناسی است. این نظریه که شاخه ای از فلسفه زبان است به بررسی افعال و جملات در موقعیّت های مختلف می پردازد. نظریه کنش کلامی برای اولین بار توسط آستین مطرح شد و پس از او، سرل کار ناتمام او را در پنج الگو به صورت ترغیبی، اظهاری، عاطفی، تعهّدی و اعلامی به پایان رساند. در الگوی که سرل ارائه کرد اطلاعاتی که توسط افعال و جمله های معادل آن ها تبادل می شود مورد ارزیابی قرار می گیرد. این نظریه با بررسی و واکاوی افعال و جملات در متون دینی اعم از قرآن و نهج البلاغه و کشف لایه های زیرین و عمیق کلام به تولید شاکله نو می پردازد. هم چنین نهج البلاغه به عنوان یکی از شاهکارترین متون ادب دینی دارای فصیح ترین و بلیغ ترین جملات و کلمات است. این کتاب ارزنده شامل خطبه ها و نامه ها و کلمات قصار امام علی (ع) در همه زمینه ها اعم از سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دایره المعارفی کامل و راهبردی در همه ادوار بوده است. بُعد سیاسی نهج البلاغه یکی از ابعاد مهم آن است زیرا عدالت اجتماعی، مساوات و برابری و مدیریت صحیح نظام اداری از دغدغه های اصلی حضرت علی (ع) بوده است.
تحلیل عناصر حماسه ی دینی لیله المبیت در دو منظومه ی کودکانه
حوزههای تخصصی:
بازآفرینی داستان رشادت و دلاوری های بزرگان دین به شکل منظوم، می تواند نقش به سزایی در الگوسازی و قهرمان پروری برای کودکان داشته باشد و آن ها را به شناخت بیشتر بزرگان دین سوق دهد؛ لذا نگارندگان، در این پژوهش می کوشند با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، دو منظومه ی کودکانه ی دینیِ «یک آینه، یک خنجر» اثر محمدکاظم مزینانی و «او برادر من است» اثر جعفر ابراهیمی را از دیدگاه عناصر حماسی بررسی کنند. در این منظومه ها -که روح حماسی غالب بر داستان است- رشادت و از جان گذشتگی حضرت علی(ع) در ماجرای لیله المبیت برای کودکان به تصویر کشیده شده است. در هر دو منظومه ی یاد شده، عناصر و ویژگی های حماسه از قبیل: قهرمان و ضد قهرمان، کتمان نام، مکر و حیله، ابزار آلات جنگی، امور خارق عادت و پیشگویی مشهود است. شاعران هر دو منظومه، برای سهولت درک معنی از وزن جویباری استفاده کرده ، و از واژگان و ترکیباتی متناسب با فهم کودکان بهره جسته اند؛ در واقع، در هر دو اثر حماسی، براساس مقتضای حال مخاطب سخن گفته شده است.
رفع شبهه تقریر یا ذنابه حضرت علی (ع) در مسئله خلافت توسط ملا محمد حسن هردنگی
مسأله امامت از قدیم مد نظر متکلّمان و مفسّران نامدار اسلامی بوده است. فرقه های اسلامی در هیچ یک از مسائل دینی به اندازه مسأله امامت اختلاف نظر نداشته اند. یکی از این مباحث مورد اختلاف سکوت حضرت علی (ع) در از دست دادن جانشینی خود بعد از رحلت پیامبر می باشد. اهل سنت این موضوع را نشانی بر حقانیت خلفاء ثلاث دانسته و از آن به عنوان یکی از دلایل جانشینی ابوبکر بعد از پیامبر یاد می کنند. لذا این مقاله به رفع شبهه تقریر یا ذنابه حضرت علی(ع) در مسئله خلافت بر اساس پاسخهای فقیه و متکلم مشهور خراسانی، ملا محمد حسن هردنگی که درکتاب تاملات کلامیه وی آمده، اقدام می کند. رفع شبهاتی که تاکنون از دیدگاه متکلمین شیعی بیان نشده و جنبه نوآوری دارد.
تحلیل محتوای نامه های امام علی (ع) به کارگزاران با محوریت اصول حکمرانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در پژوهش پیش رو اصول ابلاغی حکمرانی در تراز اسلامی با محور قرار دادن نامه های حضرت علی ع به کارگزاران خود در نهج البلاغه مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور از روش تحلیل محتوا با تأکید بر رویکرد کمی، استفاده شده است. بر اساس تحلیل-های کیفی صورت گرفته و با توجه به فراوانی داده های آماری موجود در این نامه ها پانزده اصل حکمرانی استخراج گردید. با این فرض که میزان پرداخته شدن به هرکدام از آن ها در تعداد قابل توجهی از نامه ها، می تواند مقدار اولویت هر اصل را نشان دهد به تنظیم و اولویت بندی این اصول اقدام شده است. اصول به دست آمده در ذیل دو دسته کلی؛ اصول مشترک با اصول حکمرانی خوب و اصول خاص حکومت علوی قرار داده شده است و سیاست های مربوط به هریک از این اصول با تأکید بر داده های آماری و تحلیل های کمّی مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت معلوم شد دو سوم اصول ابلاغی علی ع از لحاظ اهداف وعناوین کلی با اصول حکمرانی خوب همخوانی دارد و بیشترین تفاوت در اصول عقیدتی و معنوی است. همچنین در موارد مشترک اصول مرتبط با کارایی و اثر بخشی بیشترین تکرار را در نامه های حکومتی داشته اند.
مذهبی نگاری در نسخه مصوّر حمله حیدری باذل مشهدی (نسخه مورّخ ۱۲۲۲، نگهداری شده در کتابخانه ملّی فرانسه)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
متن شناسی ادب فارسی سال سیزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۹)
99 - 123
حوزههای تخصصی:
مذهبی نگاری به معنی ترسیم صحنه های دینی و مذهبی اعم از صحنه های جنگ، شمایل نگاریِ ائمه و روایات مربوط به زندگی آنان، جنگ های حضرت علی (ع) و حوادث کربلاست. شمایل نگاری مذهبی در ابتدا بیشتر به قصه های پیامبران اختصاص داشت؛ اما به مرور به مضامینی با رنگ شیعی، به ویژه داستان های کربلا و تعزیه خوانی، توجه بیشتری نشان داده شد. اثر باذل مشهدی درقرن دوازدهم به سبک و شیوه شاهنامه سروده شده و از آثار مهم در حوزه مذهبی نگاری است.حمله خوانی ازجمله سنن نقّالی شیعی با درون مایه حماسی است. به دنبال حمله خوانی، حمله نگاری نیز شیوه ای برای تجسّم و ترسیم نگاره های حضرت علی (ع) به شمار آمد. یکی از نسخ مصوّر نفیس حمله حیدری موّرخ ۱۲۲۲، در کتابخانه ملّی فرانسه نگهداری می شود و ۲41 تصویر به سبک نگاره های هندی دارد. این پژوهش افزون بر معرفی این نسخه و آرایه های هنری آن، به بررسی نگاره های مذهبی می پردازد. نسخه یادشده نسبت به نمونه های مشابه آن ویژگی هایی دارد که سبب می شود معرفی و بررسی آن ضرورت داشته باشد. از امتیازات این نسخه کمیّت بالای نگاره ها و نفیس بودن هنری آنهاست. از دیگر وجوه برجسته آن، سبک نگارگری هندی است که کاربرد آن برای نگاره های مذهبی کم سابقه یا شاید بی سابقه است. افزون بر این، تصویرگری زنان در نگاره های این نسخه جایگاه ویژه ای دارد؛ به گونه ای که این نسخه را از نگاره های مذهبی دیگر متمایز می کند. این ویژگی ها سبب می شود این نسخه نسبت به نمونه های مشابهی که بررسی کردیم، جایگاهی منحصربه فردی به خود اختصاص دهد. پرسش پژوهش این است که شمایل نگاری حضرت محمّد (ص)، حضرت علی (ع) و اهل بیت (ع) در این نسخه چگونه صورت گرفته و نگارگر برای شمایل نگاری چه شیوه های خلاقانه ای ابداع کرده است؟ روش بررسی بر مبنای تحلیل شکل و ویژگی های برجسته تصویری نگاره هاست. حاصل پژوهش نشان می دهد که نگارگر شیوه ای خاص را برای شمایل نگاری برگزیده که تاکنون در نگارگری سابقه نداشته است.
شیوه های برخورد حضرت علی (ع) با خوارج
منبع:
صلح پژوهی اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴
11-36
حوزههای تخصصی:
پیدایش خوارج در زمان امام علی (ع) زخم عمیقی بر پیکر جامعه اسلامی وارد ساخت. این گروه متعصب، پرخاشگر و کج فهم با عقاید و باورهای غلط خود همواره مشکلاتی را در سر راه امام علی (ع) قرار دادند و همواره در پی فتنه انگیزی بودند، با این حال برخورد حضرت علی (ع) با این گروه مداراجویانه بود و حتی حقوق آنها را پرداخت می کرد و با وجود انتقادات تند بر آن حضرت باز با خشنونت با آنها برخورد نمی کرد. ورود خوارج به مسجد هرگز ممنوع نشد و حضرت علی (ع) پیوسته به دنبال ارشاد و هدایت آنان برای برگرداندن آنان به کوفه و بین پیروان خود بودند.این مقاله به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به دنبال پاسخ به این پرسش است که شیوه های برخورد حضرت علی (ع) با خوارج چه بوده است؟ یافته های نشان می دهد که مدارای حضرت علی (ع) به شیوه های متعددی بوده از جمله گفت وگو، مناظره، رفع ابهامات و شبهات، آگاه سازی و استفاده از وساطت و افراد دیگر برای برقراری صلح که تا زمانی که خوارج دست به شمشیر و حرکت مسلحانه نزدند آن حضرت با آنها برخورد نظامی نکردند.
بررسی ویژگی های مدیریت و رهبری اعتدال گرا در کلام امیرالمومنین
حوزههای تخصصی:
دین اسلام حامی پیام هایی برای بهترین شیوه ها وروشهای پیشرفته مدیریت است.زندگی مادرعصر اطلاعات وتحولات پرشتاب و شگرف وپیچیدگی های روزافزون تحت الشعاع مدیریت صحیح ومناسب است.مدیریتی اسلامی که با اتکاءبه قرآن و سنت نبوی و مبتنی بر رفتاروسیره علوی باشد،مدیریتی اعتدال گرا و موفق خواهدبود.سخنان حضرت علی (ع)درزمینه مباحث مدیریت بسیارارزنده و راهنما ست.کلام مولا نشات گرفته از روح بلندوشخصیت بی نظیروچندبعدی آن پیشوای بزرگ است که رسول خدافرمود:«اَنامَدینه العِلم وعلیُّ بابُها».حضرت علی علیه السلام بعنوان برترین چهره تاریخ اسلام پس از پیامبر(ص) دربرهه ای اززمان حکومت رابه عهده گرفت وشیوه هاواصول مدیریتی ماندگاری رابرای همه عصرهاو نسل ها درتاریخ ثبت نمود.امام علی (ع)رهبراعتدال گرایی بود که از افراط و تفریطوتندروی های بی خردانه و کوتاهی های جاهلانه پرهیز نمودوبه عنوان الگو،مساله مهم اعتدال رادرتمام شئون زنگی اش بکاربرد.این نوشتار که به شکل تحلیلی توصیفی است،برآن است تا رعایت اعتدال را باتوجه به فرمایشات مولا علی (ع) درنهج البلاغه درمسئولیت پذیری،ساده زیستی ،اسراف،مهروقهر،شتاب ودرنگ،دوستی ودشمنی،ستایش ونکوهش،سخن وسکوت وبرخوردکریمانه مدیران توضیح دهد .
شخصیت شناسی ویژگی های حضرت علی(ع) در شناسایی معیارهای مناسب برای تصدی حاکمیت اسلامی از دیدگاه ملا محمد حسن هردنگی
ویژگی های حاکم و شخصی که شرایط لازم برای هدایت مسلمانان را داشته باشد از مهم ترین مسأله در حکومت دینی می باشد. با تفحص و تعمق در سیره عملی و نظری پیامبر و ائمه اطهار چنین برداشت می شود که مهم ترین عامل رشد وتوسعه همه جانبه و تأمین امنیت و رفاه یک جامعه در نقش حاکم و زمامداران آن تلقی می نمایند. این موارد در اثبات امامت بلا فصل خلافت حضرت علی (ع) در کتاب تاملات کلامیه ملا محمد حسن هردنگی از مشاهیر علمای خراسان (1263– 1327ه ق) بصورتی سلیس و محققانه بکار گرفته شده است. بدین صورت که وی حاکم را نمونه کامل یک مسلمان و انسان پیرو پیامبر و ائمه تلقی نموده که بهترین مصداق آن را معصوم می داند. در زمان غیبت و یا عدم حضور معصوم فردی را لایق چنین مقامی می داند که بیش ترین ویژگی معصوم در او متبلور باشد. در این نوشتار، سعی شده است که ویژگی های کلیدی و اصلی یک حاکم از دیدگاه ملا محمد حسن هردنگی بررسی و مطرح گردد.
تمدن سازی در حکومت عدل علی ع
منبع:
تأمل سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۹
5 - 16
حوزههای تخصصی:
آرمان شهر اسلامی تنها در پیروی از خدا و سنت پیامبر و معصومین امکان پذیر می باشد و با توجه به راهکار پیش رو، این مهم تنها با اجرای عدالت و فراهم کردن بستر آن میسر می شود ازین رو تحقق تجلی عدالت اجتماعی در ساختار شهر اسلامی به دو عنصر مردم و حاکم آن شهر بستگی دارد و تا زمانی که تعادل بین این دو عنصر برقرار نشود، آرمان ساخت تمدن اسلامی نیز محقق نخواهد شد.
در طول تاریخ به هر میزان که حکومتی رعایت عدالت اجتماعی را سرلوحه خود قرار داده است به همان میزان نام خود را به عنوان حکومتی موفق در تاریخ ثبت کرده است یک نمونه موفق از حکومت های عدالت محور، حکومت حضرت علی (ع) می باشد که نمونه کامل اجرای عدالت در همه ابعاد است.
واکاوی چرایی همتایی حمزه بن عبد المطلب (س) و جعفر بن ابی طالب (س) در کلام اهل بیت (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سخن تاریخ سال پانزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳۵
134 - 154
حوزههای تخصصی:
همتایی حمزه بن عبدالمطلب(د. 3ق) و جعفر بن ابی طالب(د. 8ق)، در روایات اهل بیت(ع)، بیانگر مقام و منزلت ایشان و نیز نقش و جایگاهی است که در صدر اسلام داشته اند. از سوی دیگر، یادکرد حضرت علی(ع)، از حمزه(س) و جعفر(س) در مسأله خلافت مبتنی بر اینکه اگر این دو تن بودند خلافت مسیر دیگری را طی می کرد، بیانگر امکان تاثیرگذاری ایشان بر جامعه است. از این رو، چرایی همتایی حمزه(س) و جعفر(س) در کلام اهل بیت(ع) پرسشی است که نوشتار حاضر به آن خواهد پرداخت. به همین منظور، داده های مرتبط با مسأله پژوهش گردآوری و به روش تحلیل محتوایی تبیین گردید. برآیند این پژوهش آن است که حمزه(س) و جعفر(س) به دلیل داشتن مولفه هایی همچون ایمان صادقانه، ولایت پذیری، عنصر قدرت و منطق، بهره مندی از شجاعت و دلاوری، دارا بودن جایگاه و موقعیت اجتماعی، قابلیت تاثیرگذاری در مسائل مهم جامعه را داشتند. همچنان که وجود این دو می توانست در مسأله خلافت تاثیرگذار باشد، نبود ایشان نیز از جمله عوامل بازماندن حضرت علی(ع) از نیل به خلافت دانسته شده است.
فرایند تدوین و آموزش معارف اسلامی در صدر اسلام (تا پایان سال چهلم هجری)
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر بررسی فرایند تدوین و آموزش معارف اسلامی از دوره حیات پیامبر (ص) تا پایان حکومت حضرت علی (ع) است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که پیامبر گرامی اسلام (ص) چه در قالب روایات و حدیث و چه در قالب رفتار و عمل به آموزش علوم، به خصوص آموزش علوم اسلامی مانند قرائت، توجه و اهتمام ویژه ای داشتند. در دوره خلفای ثلاث، به دلیل ایجاد شورش هایی چون شورش اهل رده و نبرد با پیامبران دروغین و نیز آغاز عصر فتوحات و جنگ های خارج از شبه جزیره عربی، به استثنای توجه به آموزش علوم اسلامی مانند قرائت، تفسیر و فقه، به تدوین و آموزش سایر علوم توجهی نشد. حضرت علی (ع) نیز به دلیل درگیری با جنگ های داخلی که از آغاز خلافت ایشان تا پایان آن ادامه داشت، تنها فرصت آموزش و تدوین معارف اسلامی مانند تفسیر، حدیث و صرف و نحو را یافت. همچنین از دوره اموی به دلیل ورود سرزمین های اطراف به اسلام و پذیرش این دین، چون افکار و عقاید متفاوتی پدید آمد، تلاش برای تدوین و تألیف در زمینه علوم اسلامی نیز آغاز شد.
مطالعه بصری جایگاه حضرت علی(ع) در نگاره های فتح خیبر (نسخ مجمع التواریخ تیموری،خاوران نامه ترکمان، فالنامه،آثارالمظفر،روضه الصفا،حبیب السیر و قصص الانبیا دوره صفوی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
فتح خیبر، روایتی دینی-تاریخی، اسباب استمرار و حیات ارزش های ایدئولوژیک، باورها و احساسات دیرینه قومی- مذهبی یک ملت را فراهم آورده است. هدف، تحلیل و خوانش ترکیب بصری جایگاه علی (ع) در هفت نگاره فتح خیبر در نسخ مجمع التواریخ، خاوران نامه، آثارالمظفر، روضه الصفا، حبیب السیر و قصص الانبیا از دوره تیموری تا صفوی است. ازاین رو جایگاه بصری حضرت علی(ع) در نگاره های فتح خیبر در نسخ مجمع التواریخ، خاوران نامه، آثارالمظفر، روضه الصفا، حبیب السیر و قصص الانبیا چیست؟ رویکرد پژوهش، کیفی بوده و روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است. جمع آوری اطلاعات با مطالعات کتابخانه ای بوده و جامعه آماری به صورت هدفمند، هفت نگاره با موضوع فتح خیبر، از میان نسخ مصور سه دوره تیموری، ترکمان و صفوی انتخاب شده است. نتایج و یافته ها نشان می دهد تمهیدات عینی و مستتر در نگاره ها و عناصر بصری مطرح، تاثیرات روایی و اسطوره ای، در بازنمایی تصویری روایت خیبر به کار گرفته شده است که علت اصلی آن را می توان، نفوذ درجات گوناگون علایق و تفکرات شیعی پنداشت. هر کدام به نحوی در ارتباطی ناگسستنی با زمانه خویش، بیانی ارادتمندانه توأم با نمایشی از تقابل پیروزمندانه جبهه حق علیه باطل در حالتی اعجازگونه از نصرت الهی را به تصویر کشیده و در تمام موارد مرکزیت حضرت علی (ع)، قهرمان یکتای صحنه نبرد، حفظ شده است.
حضرت علی (ع) محور اتحاد مسلمانان از منظر روایات تفسیری فریقین(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۱شماره ۱۶
147 - 166
حوزههای تخصصی:
قرآن کریم ضمن تبیین ضرورت و وجوب اتحاد مؤمنان، رهنمودها و راهکارهایی برای دستیابی به آن بیان فرموده که مهم ترین آن معرفی محوری به نام «صراط مستقیم» است که حرکت انسان ها را یکپارچه و متحد می کند. «صراط مستقیم» در کلام الهی که به صورت مفرد به کار رفته، به عنوان محور وحدت معرفی شده و گزارش های روایی یکی از مصادیق این اصطلاح را حضرت علیg بیان کرده اند. چگونگی و تبیین محوریت «صراط مستقیم» به عنوان محور قرآنی وحدت امت اسلا می و تطبیق آن بر حضرت علیg ازمنظر روایات فریقین هدف نگاشته پیشِ رو بوده و این پژوهش از روش نقلی وحیانی و پردازش داده ها با شیوه توصیفی و تحلیلی بهره گرفته است. وجود جنگ های تفرقه افکن بین مسلمانان و طراحی توطئه دشمنان اسلام جهت هجمه به صفوف وحدت آفرین مسلمین، ضرورت پرداختن علمی به این گونه مسائل را روشن تر می سازد. محوریت صراط مستقیم برای هم گرایی و وحدت امت اسلا می و انحصار تطبیق آن بر شخص معصوم از مهم ترین یافته های این تحقیق است.
هنر مردمی دینی: شمایل شناسی حضرت علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
شمایل پردازی (نگاری) چهره پیامبر و ائمه معصومین از رایج ترین شمایل پردازی ها در جهان اسلام و کشورهای شیعه نشین به شمار می رود. این هنر مردمی که گاه آن را هنر فطری می نامند، با بهره گرفتن از روایات تاریخی و نیز زمینه های تاریخی خاص شمایل پردازان به تصویرگری چهره این بزرگان دین پرداخته اند. بررسی نقشمایه ها (موتیف ها) در این گونه نقاشی مردمی حاکی از آن است که نه تنها نوعی تبادل نقشمایه ها میان ادیان گوناگون وجود دارد، بلکه بسته به شرایط تاریخی و فرهنگی شمایل پرداز، این نقشمایه ها در ترکیب های متفاوتی به کار می روند. هنر مردمی شمایل پردازی با آنکه در پرداخت ساده و از نظر محتوا فاقد پیچیدگی شمایل پردازی های نخبه است، پیام خود را در راستای بسیج احساسات توده مردم به خوبی انجام می دهد و گسترش آن در سراسر جهان اسلام حاکی از قدرت تأثیرگذاری آن است. پیوند این شمایل پردازی با مناسک دینی (برای مثال، ایام محرم در ایران)، خود گواهی بر جایگاه آن در فرهنگ دینی مردم است. شمایل نگار ی حضرت علی (ع) یکی از عناصر کلیدی در فرهنگ شیعی ایران است و جایگاهی خاص در میان مردم دارد. تعدد تمثال های آن حضرت که طی حداقل دویست ساله اخیر پرداخته شده، حاکی از این جایگاه رفیع و معنابخش است. میل به «اصلی بودن» این تصاویر از منظر جامعه شناسی هنر در خور توجه است. این میل نشان می دهد که چگونه چرخه تولید این تصاویر و تلاش برای نزدیک شدن به اصل همچنان دوام خواهد داشت.
روش های ایجاد انگیزه در معلمان، مبتنی بر نامه 53 نهج البلاغه
منبع:
سواد تربیتی معلم دوره ۲ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱
192 - 208
ایجاد انگیزه در کارکنان خواسته تمامی سازمان ها است. سازما ن ها مایل هستند کارکنان رفتارهایی را بروز دهند که موجب موفقیت آن ها شود. هدف این پژوهش بررسی و شناسایی روش های ایجاد انگیزه در معلمان مبتنی بر نامه 53 نهج البلاغه است به همین خاطر با روش توصیفی تحلیلی تعدادی از روش های ایجاد انگیزه در این نامه بررسی شده است. از جمله عوامل تاثیرگذار بر ایجاد انگیزه در معلمان، توجه به نیازهای مالی معلمان، مهارت معلم، تشویق، تنبیه، برخورد تعاملی، عذرخواهی و اخلاق حرفه ای است. نتایج نشان می دهد آن حضرت ایجاد انگیزه را در راستای پیروی از دستورات الهی و با انگیزه انسانی مطرح کرده اند.