هنر مردم پسند

شمایل پردازی (نگاری) چهره پیامبر و ائمه معصومین از رایج ترین شمایل پردازی ها در جهان اسلام و کشورهای شیعه نشین به شمار می رود. این هنر مردمی که گاه آن را هنر فطری می نامند، با بهره گرفتن از روایات تاریخی و نیز زمینه های تاریخی خاص شمایل پردازان به تصویرگری چهره این بزرگان دین پرداخته اند. بررسی نقشمایه ها (موتیف ها) در این گونه نقاشی مردمی حاکی از آن است که نه تنها نوعی تبادل نقشمایه ها میان ادیان گوناگون وجود دارد، بلکه بسته به شرایط تاریخی و فرهنگی شمایل پرداز، این نقشمایه ها در ترکیب های متفاوتی به کار می روند. هنر مردمی شمایل پردازی با آنکه در پرداخت ساده و از نظر محتوا فاقد پیچیدگی شمایل پردازی های نخبه است، پیام خود را در راستای بسیج احساسات توده مردم به خوبی انجام می دهد و گسترش آن در سراسر جهان اسلام حاکی از قدرت تأثیرگذاری آن است. پیوند این شمایل پردازی با مناسک دینی (برای مثال، ایام محرم در ایران)، خود گواهی بر جایگاه آن در فرهنگ دینی مردم است. شمایل نگار ی حضرت علی (ع) یکی از عناصر کلیدی در فرهنگ شیعی ایران است و جایگاهی خاص در میان مردم دارد. تعدد تمثال های آن حضرت که طی حداقل دویست ساله اخیر پرداخته شده، حاکی از این جایگاه رفیع و معنابخش است. میل به «اصلی بودن» این تصاویر از منظر جامعه شناسی هنر در خور توجه است. این میل نشان می دهد که چگونه چرخه تولید این تصاویر و تلاش برای نزدیک شدن به اصل همچنان دوام خواهد داشت.