ابراهیمی

بازآفرینی داستان رشادت و دلاوری های بزرگان دین به شکل منظوم، می تواند نقش به سزایی در الگوسازی و قهرمان پروری برای کودکان داشته باشد و آن ها را به شناخت بیشتر بزرگان دین سوق دهد؛ لذا نگارندگان، در این پژوهش می کوشند با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، دو منظومه ی کودکانه ی دینیِ «یک آینه، یک خنجر» اثر محمدکاظم مزینانی و «او برادر من است» اثر جعفر ابراهیمی را از دیدگاه عناصر حماسی بررسی کنند. در این منظومه ها -که روح حماسی غالب بر داستان است- رشادت و از جان گذشتگی حضرت علی(ع) در ماجرای لیله المبیت برای کودکان به تصویر کشیده شده است. در هر دو منظومه ی یاد شده، عناصر و ویژگی های حماسه از قبیل: قهرمان و ضد قهرمان، کتمان نام، مکر و حیله، ابزار آلات جنگی، امور خارق عادت و پیشگویی مشهود است. شاعران هر دو منظومه، برای سهولت درک معنی از وزن جویباری استفاده کرده ، و از واژگان و ترکیباتی متناسب با فهم کودکان بهره جسته اند؛ در واقع، در هر دو اثر حماسی، براساس مقتضای حال مخاطب سخن گفته شده است.

شعر کودک و نوجوان ازجمله شعرهای مفهومی است که جهت آموزش و آگاهی مخاطب و بسته به قدرت درک هر یک از رده های سنی، در آن مضامین متنوع گنجانده شده است؛ ازجمله ی این مضامین، هویت ملی و عناصر آن است. در این مقاله سعی بر آن است تا به روش توصیفی تحلیلی هویت ملی و عناصر آن در اشعار شاعران نامی حوزه ی ادبیات کودک و نوجوان؛ جعفر ابراهیمی، مصطفی رحماندوست، اسدالله شعبانی و ناصر کشاورز بررسی و مورد تحلیل قرار گیرد. پرسش اصلی این است که شاعران مذکور چه مؤلفه هایی از هویت ملی را در اشعار خود آورده و اهداف معرفتی آنها از ارائه ی این مؤلفه ها چه بوده است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که این شاعران با پرداختن به عناصر زبان، دین، سرزمین، فرهنگ و تاریخ، ضمن شناساندن هویت ملی و احیای پایه های آن، بسیاری از مسائل ملی چون اهمیت دفاع از هویت ملی، حفظ ارزش های ملی، تحریک روحیه ی ظلم ستیزی و انقلابی، ارزش همبستگی و وحدت، مسؤولیت شناسی، ایجاد پیوند فرهنگی بین نسل ها، ترویج فرهنگ و هنر ایرانی، عشق به میهن و تلاش برای مصون ماندن کشور از تجاوز دشمن را نیز به نمایش گذاشته اند.

مسئله آمیزش در دوره عادت ماهیانه مطمح نظر متون مقدس (کتاب مقدس و قرآن) ادیان ابراهیمی (یهودیت، مسیحیت و اسلام) بوده و در این متون با رویکردهای گوناگون، احکامی را در این باره تشریع کرده اند. این مقاله با روش توصیفی، تحلیلی، تطبیقی روشن ساخته که رویکرد عهد عتیق از کتاب مقدس کنونی به این موضوع، رویکردی سختگیرانه بوده و بیشتر ارتباطات عادی و جنسی میان مرد و زن در ایام عادت ماهیانه را ممنوع ساخته است. در مقابل، در عهد جدید و مسیحیت هیچ گونه محدودیتی در این باره وضع نگردیده است. قرآن در آیه 222 سوره «بقره»، صرفاً آمیزش در این ایام را ممنوع کرده است که با توجه به مضمون آیه شریفه و روایات، به دست می آید که هدف اساسی از این ممنوعیت، رعایت بهداشت و تأمین سلامت است؛ مطلبی که دانش روز پزشکی آن را تأیید می کند.

آندره ژید (۱۸۶۹-۱۹۵۱) و نادر ابراهیمی (۱۳۱۵-۱۳۸۷) از نویسندگان شاخص معاصرند که بنا بر انگیزه های معنوی و بیان احساسات انسانی خود، در در تنگ و چهل نامه کوتاه به همسرم به عنصر عشق پرداخته اند. عشق در نوشتار این دو نویسنده به عواطف و دلبستگی محدود نمی شود و به عنوان یک موتیف اساسی در بیان نظرات و اندیشه های آن ها مطرح شده و در حقیقت ملاک سنجش خوبی ها و بدی ها شده است. این دو نویسنده میان عشق و فداکاری پیوند برقرارکرده اند که این مهم در شخصیت آلیسا در در تنگ بارزتر است.ژید در شخصیت آلیسا عشق را نوعی وابستگی معنوی نشان داده که تداوم آن را یک شادمانی فکری می داند، در حالی که ابراهیمی اعتقاد دارد پایداری آن در پیوند میان تکریم و تقوای درونی شکل می گیرد. از این منظر، در نوشته ها و نامه های شان از عشق به ایثار، همسر و وفاداری سخن رانده اند که نگرش عرفانی و در عین حال، حکیمانه آن ها با زبان مهر و محبت تداعی کننده اهمیت عشق در مناسبات اجتماعی- خانوادگی است. در این مقاله، با بررسی مولفه های عشق در نوشتار ژید و ابراهیمی، از منظر مکتب آمریکایی (قرابت ها و تضاد ها )، نشان خواهیم داد که دو نویسنده با نگرش های متفاوت نسبت به عشق در تکاپوی کشف مفهومی تازه از آن هستند.