حسین فخرایی

گفتمان های میدان سیاسی همواره میل به انتشار در میدان های گفتمانی دیگر دارند. یکی از مهم ترین محصولات میدان فرهنگ در جهان رسانه ای کنونی که گفتمان های سیاسی از طریق آن منتشر می شود بازی های رایانه ای است. مسئله این مقاله سیاست بازنمایی بازی های رایانه ای و نسبت بینامتنی آن با گفتمان میدان سیاسی است. در این مقاله با شیوه نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند، گفتمان بازی «فرمان و تسخیر: ژنرال ها» و نسبت آن با گفتمان سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا بررسی می شود که پرسش اصلی مقاله است. ازاین رو با استفاده از روش تحلیل گفتمان نورمن فرکلاف، این بازی رایانه ای در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی و تحلیل می شود که نشان می دهد در چارچوب نظم گفتمانی مسلط رسانه های غربی نسبت به اسلام و خاورمیانه یعنی گفتمان «اسلام هراسی»، اسلام را به عنوان «دیگری» به تصویر می کشد. گفتمان مزبور نیز در کنش اجتماعی گسترده تری قرار دارد که با مضامین موجود در منطق شرق شناسی جدید، برخورد تمدنی و به ویژه استثناگرایی آمریکایی سازگار است و با قدرت نرم زبان محصولات فرهنگی بازتولید و منتشر می شود.

با توجه به اهمیت حیاتی خلیج فارس در بحث انرژی جهان، قدرت های بزرگ همواره نسبت به حفظ ثبات در این منطقه حساس بوده اند. بعد از خروج انگلیس از خلیج فارس در سال 1971 ایالات متحده این نقش را برعهده گرفته است. نقشی که برای ایالات متحده هزینه زا نیز بوده است. با روی کار آمدن دونالد ترامپ و انتقادات وی از حضور نظامی در منطقه، این سؤال پیش می آید که استراتژی دریایی جدید آمریکا در خلیج فارس چه مؤلفه هایی دارد؟ به نظر می رسد استراتژی نظامی - دریایی آمریکا در خلیج فارس با توجه به اسناد راهبردی دولت ترامپ و علی رغم انتقادات وی، مبتنی بر مشارکت عمیق و حضور گسترده در خلیج فارس می باشد و هدف آن تضمین جریان آزاد انرژی و ناتوان سازی قدرت دریایی ایران در انسداد تنگه هرمز (مهار ایران) است. در این پژوهش از روش کتابخانه ای برای گرداوری داده ها و از روش توصیفی تحلیلی برای تبیین داده ها استفاده شده است.

مسأله فلسطین، قدیمی ترین و پیچیده ترین بحران در جهان محسوب می شود و می توان آن را یکی از مهم ترین منازعات خاورمیانه در قرن بیستم، به ویژه پس از جنگ جهانی دوم به شمار آورد. سال ها از این بحران می گذرد و طرح های بسیاری برای رفع آن ارائه شده که هیچ کدام نتیجه ای در بر نداشته و همچنان نتایج بحران، گریبان گیر ساکنین این سرزمین است. عدم توجه به واقعیت های موجود در صحنه فلسطین موجب شده تا طرح های مزبور هیچ موفقیتی در برنداشته باشند. برای ارائه راهکار مناسب، بایستی پیچیدگی های بحران را شناخت؛ لذا، سؤال اساسی این است که چرا علی رغم گذشتِ بیش از نیم دهه از منازعه اسرائیل فلسطین، هنوز این مسأله لاینحل باقی مانده و هیچ یک از پیشنهادات ارائه شده نتوانسته به این موضوع پایان دهد؟ پاسخ ما به این سؤال، چند بُعدی است و عوامل کارگزاری و ساختاری متعددی را شامل می شود که در این جا به وسیله نظریه ساخت یابی آنتونی گیدنز بدان پرداخته می شود. طبق دیدگاه گیدنز، کارگزار و ساختار در کنار هم موجب شکل گیری پدیده ها می شوند و هیچ یک بر دیگری تقدم ندارد. بر این اساس، یافته های پژوهش نشان می دهد که باید ساختار منطقه و جهان برای حل مسأله فلسطین آماده شود. بدون موافقت و همراهی قدرت های بزرگ و کشورهای منطقه هیچ راه حلی راه به جایی نخواهد برد. همچنین در بخش کارگزار باید دو طرف بحران بتوانند به اجماع داخلی برسند و نه این که تنها نماینده بخشی از حاکمیت و قدرت در سرزمین خود باشند.

مقایسه ی انقلاب ایران با انقلاب فرانسه و روسیه گویای آن است که انقلاب ایران به اندازه ی دو انقلاب دیگر نتوانسته بر کشورهای اروپایی تأثیرگذار باشد. این درحالی است که در ایران انقلابیون از همان ابتدا به دنبال صدور انقلاب خود به بخش های مختلف جهان بودند. سؤالی که مطرح می شود این است که چرا صدور انقلاب از سوی ایران، نتوانسته نتایج مورد انتظار را به همراه داشته باشد؟ برای این منظور از رویکرد گفتمانی لاکلا و موفه استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد؛ گفتمان انقلاب اسلامی به دلیل عدم دسترسی و عدم اعتبار، که از شاخصه های برتری یک گفتمان می باشد، نتوانسته است به اسطوره سازی دست زند و در نتیجه بازتاب چشمگیری در اروپای غربی داشته باشد. علاوه بر این، مدرنیته ی غربی توانسته با مداخلات هژمونیک، بی قراری ها را مهار و گفتمان خویش را تثیبت نماید. همچنین تداوم هژمونی گفتمان غرب را می توان مرهون برجسته سازی و حاشیه رانی توسّط گفتمان مذکور دانست