مطالب مرتبط با کلیدواژه

آرایه های ادبی


۱.

طرز سخن خاقانی و حافظ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: غزل حافظ قصیده خاقانی آرایه های ادبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳۷ تعداد دانلود : ۱۳۰۳
" حافظ و خاقانی، دو شاعر بلند آوازه ی ادب فارسی، دارای دو سبک متفاوت شعری هستند. خاقانی، آفریدگار قصیده و حافظ، خداوندگار غزل است. با آن که خاقانی را غزلیاتی بسیار روان و دلکش است، اما شهرت او، دست کم تا به امروز، بیشتر بر قصاید غزا و بلندش، استوار است. حافظ پس از سعدی و خواجوی کرمانی، بیشترین تاثیر را ،در وجوه مختلف از وزن، قافیه، ردیف ،کلمات و ترکیب ها، صنایع، آرایه های ادبی و مضامین شعری، از خاقانی پذیرفته است. این میزان تاثیرپذیری، از سویی مرتبه ی والای خاقانی را در شاعری،... "
۲.

زیبایی شناسی ضرب المثل های فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ضرب المثل زیبایی شناسی وزن و آهنگ آرایه های ادبی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی بلاغت
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای فرهنگ عامه ضرب المثلها
تعداد بازدید : ۵۱۱۴ تعداد دانلود : ۱۶۵۱
ابعاد زیبایی شناسی امثال فارسی بسیار گسترده است و همین جنبه های بلاغی و ادبی آن باعث شده است تا محققان، امثال را یکی از گونه های ادبی به شمار آورند.در این مقاله، به سه بُعد زیبایی شناسانه پرداخته می شود: 1.وزن وآهنگ ضرب المثل های فارسی؛ 2.ابعاد بلاغی در حوزه ی معانی، بیان و بدیع؛ 3. زبان وبیان طنزآمیز مثل ها. در حوزه ی وزن وآهنگ ضرب المثل ها، برای مستندکردن مقاله از میان پنج منبع مهم، هزار مثل را برگزیده ایم تا کیفیت و کمیت وزن و آهنگ را با توجه به این نمونه گیری نشان دهیم.آن گاه پس از این بررسی آماری به تحلیل هر سه بخش و ارائه ی نمونه ها و توصیف آن ها می پردازیم. با توجه به آن که امثال فارسی از هر جهت به وزن اشعار عامیانه نزدیک است، با بررسی نظرات شش تن از عروضیان و صاحب نظران شعرعامیانه و تقطیع هجایی بیست مثل، به توصیف آن ها می پردازیم تا چگونگی وزن غیرعروضی (هجایی، عددی، عروضی کشش دار و،..) را در آن ها نشان دهیم. در بخش سوم، عناصر صوتی و تناسب ها و تقارن های بدیعی را در آهنگین کردن امثال فارسی نشان می دهیم و در پایان به عنصر مهم طنز و شگردهای آن اشاره می-کنیم.
۳.

بررسی نثر صوفیانه از سده پنجم تا قرن هشتم ه . ق

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تصوف نثر اصطلاحات عرفانی آرایه های ادبی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی عرفان ادبی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات متون عرفانی و تحلیل عرفانی متون ادبی
تعداد بازدید : ۴۵۷۸ تعداد دانلود : ۱۶۳۵
با توجه به دیدگاه کلی پژوهشگران، که نثر متون عرفانی را نثری ساده و روان دانسته اند بررسی جنبه های سادگی این آثار امری ضروری می نماید، لذا بدین منظور آثار منثور عرفانی از لحاظ ویژگی های لفظی و معنوی مورد ارزیابی قرار گرفت، حاصل این بررسی نشان می دهد که اینگونه آثار از لحاظ کمیت الفاظ در برابر معانی به جهت استناد به ایات و احادیث و درج و تضمین اشعار و آرایه های ادبی، نثری مطنب (دراز، طویل) است و از جهت پرداختن به تکلفات ادبی، نثر مرسل (ساده، روان) و عالی است و در نهایت به این اصل دست می یابیم که نثر متون عرفانی همچون نثر آثار علمی (تا جایی که از اصطلاحات فلسفی و کلامی بهره نگرفته اند) از جهت دریافت و درک برای خواننده، نثر ساده بوده و هدف از درج آرایه های ادبی برانگیختن مخاطب است و اقتباس از ایات و احادیث نه به جهت تزیین کلام بلکه بیشتر جهت تاکید و تایید کلام به کار رفته است.
۴.

پژوهشی در کاربرد آرایه های ادبی در طنز معاصر فارسی و مقایسه اجمالی آنها در طنز انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: بازیهای زبانی ادبیات انگلیسی طنز فارسی آرایه های ادبی ساختار صوری طنز ادبیات مشروطه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات طنز
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی بلاغت بیان
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی بلاغت بدیع
  4. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق زبان و ادبیات فارسی و ادبیات غرب
تعداد بازدید : ۲۴۱۶ تعداد دانلود : ۱۱۵۷
پس از ارائه چند تعریف متداول از طنز به مفهوم امروزین آن و با مروری بر پیشینه طنز در ادبیات کلاسیک فارسی، این پژوهش به پیدایش و تکامل طنز اجتماعی-سیاسی در ایران، به منزله یک نوع ادبی مستقل در ادبیات فارسی، در آستانه نهضت مشروطیت و پس از آن می پردازد. نگارنده ساختار صوری طنز سیاسی-اجتماعی معاصر فارسی را از منظر کاربرد آرایه های کلامی مورد بحث قرار داده؛ نمونه هایی از هر یک در جای خود ارائه کرده؛ طنز فارسی را از دیدگاه به کار گیری ابزارهای بیانی، صنایع بدیعی، و آرایه های ادبی با نمونه هایی از طنز انگلیسی مقایسه؛ و در انتها، به دشواری برگردان آرایه های کلامی طنز از زبانی به زبان دیگر اشاره کرده است.
۵.

تاملی در زندگی و شعر خاوری شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سبک دیوان اشعار قالب شعری آرایه های ادبی بازگشت ادبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۰۲۸
با روی کار آمدن فتحعلی شاه قاجار، شعر و شاعری نسبت به دوره های افشاریه و زندیه وضعیت مساعدتری پیدا کرد. شاه قاجار که خود شعر می سرود و خاقان تخلص می کرد، به حمایت از شاعران پرداخت و با شکل گیری کانون جدید نهضت بازگشت در تهران، شاعران بسیاری از گوشه و کنار ایران به پایتخت روی آوردند. خاوری شیرازی یکی از شاعرانی است که از شیراز به تهران مهاجرت کرد و با تکیه بر استعداد ذاتی و ممارست در انشای نامه های دربار، تاریخ نگاری و شعرخوانی در محافل ادبی پایتخت از نویسندگان و شاعران نسبتا صاحب نام عصر خود شد و آثار متعددی از جمله دیوانی حاوی بیش از هفت هزار بیت در قالب های مختلف شعری چون قصیده، غزل، ترکیب بند، مثنوی، قطعه و رباعی از خود به یادگار گذاشت. در این مقاله پس از بررسی مختصر وضعیت شعر در دوران افشاریه تا پایان دوران فتحعلی شاه، شرح حال، آثار، دیوان اشعار، گردآوری های دیوان و سبک شعری خاوری شیرازی به تفصیل تحلیل و بررسی شده است
۶.

جلوه های بلاغت در دو سرود منسوب به مانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شعر مانی بلاغت فارسی میانه آرایه های ادبی پارتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴۲ تعداد دانلود : ۹۷۸
مانی از پدر و مادری ایرانی در بابِل، که از استان های حکومت اشکانی بود، زاده شد. به گواهی تاریخ، ایرانیان مردمانی بلیغ بوده اند و بین النهرین محل تلاقی عقاید، افکار، و اساطیر گوناگون محسوب می شد. تبار ایرانی و پرورش در بابل زمینه های رشد و تعالی اندیشه و هنر را در مانی مهیا ساخت. بی شک جنبه ای از بلاغت ایرانیِ پیش از اسلام در اشعار او تجلی یافته بود که نمونه های بازمانده به زبان فارسی میانه و پارتی پیروان او بخش کوچکی از این گنجینه پربار گذشته است. این اشعار گوشه ای از تصرفات ایرانیان در حوزه خیال و برخی سنت ها و ویژگی های شعری آن دوره را نشان می دهد. در این مقاله، دو سرود یکی، به زبان فارسی میانه و دیگری، به زبان پارتی، که اصل آن ها منسوب به مانی است، به دلیل تنوع استفاده از صُوَر خیال و جلوه های بلاغی پیشرفته، بررسی و تحلیل زیبایی شناختی می شوند. از آرایه های ادبی در این دو سرود کوتاه، به تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه، تکرار، مراعات نظیر، حس آمیزی، ایهام، و ایهام تناسب باید اشاره کرد که ظرافت و ذوق به کاررفته در برخی از آن ها از دست یابی شاعران آن دوره، به نوعی کمال در حوزه خیال شاعرانه حکایت می کند، موضوعی که از لحاظ تاریخ ادبی ایران بسیار مهم است. در این اشعار، امکانات ادبی و بلاغی در خدمت اندیشه های مانی درآمده است که، به مناسبت، درباره این عقاید توضیح داده شده است.
۷.

اهمیت ادبی درخت آسوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مناظره مفاخره لغز آرایه های ادبی فابل درخت آسوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۸ تعداد دانلود : ۹۶۸
درخت آسوری یک اثر منظوم به زبان پارتی است که به خط پهلوی تحریر شده است. این اثر به دلایلی چند از مهم ترین آثار ادبی ایران در دوره میانه محسوب می شود. گذشته از این که تحقیقات روش مند وزن شناختی ایرانی میانه با آن شروع شد، خود اثر نمودار انواع گوناگونی از تجربیات ادبی در دوره میانه است؛ تجربیاتی که در شعر فارسی به ویژه در قصاید سخنوران پارسی گوی پس از اسلام نیز دیگربار مجال ظهور یافت. در این گفتار عناصر مهم ادبی در درخت آسوری شامل مناظره، مفاخره، لغز، تمثیل حیوانی (فابل)، شریطه و آرایه های ادبی موجود در آن مورد نقد و بررسی قرار می گیرد.
۸.

شیوه های سخنوری در گاهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زرتشت شعر بلاغت تخلص بیان معانی گاهان آرایه های ادبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵۸ تعداد دانلود : ۸۶۲
گاهان شامل 17 سرود، کهن ترین اثر ادبی ایران است که در نظمی هجایی و به زبانی شاعرانه سروده شده است. در سده های اخیر که بررسی های علمی متعددی درباره گاهان صورت گرفته، ویژگی های شاعرانه آن نیز از نظر دور نیفتاده است، به گونه ای که برخی اوستاشناسان کوشیده اند با تکیه بر شواهد درون متنی، یا در مقایسه با ریگ ودا اسلوب شاعرانه آن را بازنمایند. در این گفتار، با اشاره به برخی از این موارد، عناصر شاعرانه دیگری نیز که تا کنون مورد توجه قرار نگرفته، نشان داده می شود؛ عناصری که هزاره ها پس از گاهان نیز شاعران در آثار خود به کار گرفته اند. پژوهش حاضر به بلاغت گاهان و استفاده از جلوه های بیانی و آرایه هایی چون مجاز، تشبیه، استعاره، سؤال و جواب، تضاد و واج آرایی می پردازد. به یاری وحدت سبک گاهان و شیوه شاعرانه ای که سراینده با آن نام خود را در این سرودها آورده است، کوشش می شود درستی انتساب این اشعار به زرتشت ثابت گردد و در بیان یکسان بودن شگردهای بلاغیِ ادوار مختلف شعر، از شعر فارسی به ویژه ابیاتی از حافظ نیز نمونه هایی ذکر می گردد.
۱۰.

آرایه های ادبی در اشعار مانویان ایرانی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آرایه های ادبی بدیع لفظی سرودهای مانوی بدیع معنوی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات ایرانی پیش از اسلام مانوی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط زبان های باستانی فارسی میانه ترفانی
تعداد بازدید : ۱۶۲۰ تعداد دانلود : ۹۳۶
بخش زیادی از اشعار دوره میانه ایران را مانویان پارسی، پارتی و سغدی زبان سروده اند. این اشعار یا ستایشی و آیینی اند؛ یا سرودهایی عرفانی که سرگذشت غریبانه نور را در زندان ماده روایت می کنند. سرودهای اخیر چون با انسان پیوند بیشتری دارند، عنصر عاطفه و خیال در آنها آشکارتر است و هنر سخنوری شاعران مانوی را در آنها بهتر می توان دید. در این اشعار از صنایع ادبی در هر دو حوزه بدیع لفظی و معنایی استفاده چشمگیر شده است، که گذشته از آرایه هایی که وجودشان از هر شعری انتظار می رود و در ذات شعر است، نمونه هایی می توان یافت که حتی با تعریفات کتب بلاغی دوره اسلامی، که گاه در تقسیمات هر مقوله بدیعی راه افراط پیموده اند سازگار است. آرایه های ادبی در سرودهای مانوی ایرانی به دو گروه موسیقی اصوات (بدیع لفظی) و موسیقی معنوی (بدیع معنوی) قابل تقسیم است؛ در زمینه بدیع لفظی آرایه تکرار (تکرار واژه، جمله و واج)، و در زمینه بدیع معنوی از آرایه هایی چون تضاد، ایهام و التفات استفاده شده است. در این مقاله چگونگی استفاده شاعران مانوی از آرایه های ادبی در سرودهای بازمانده به زبان های فارسی میانه، پارتی و سغدی با ذکر نمونه نشان داده شده است.
۱۱.

بررسی عنوان های خبری 20:30 از دیدگاه بلاغی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آرایه های ادبی اخبار 20:30 رسانه فنون بلاغی شمیسا عنوان خبری تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۴ تعداد دانلود : ۴۷۵
هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی آرایه های ادبی در عنوان های بخش خبری 20:30 بوده است که یکی از بخش های جذاب و پربیننده رسانه ملی به شمار می رود. این پژوهش کیفی، در چارچوب تقسیم بندی فنون بلاغی شمیسا، به روش تحلیل محتوا و با نمونه گیری هدفمند انجام شده است. برای این منظور عنوان های خبری یک ماه، از تاریخ 1/10/1395 تا 30/10/1395 که در حدود 218 عنوان خبری را در برمی گیرد، جمع آوری شده است. یافته ها حاکی از آن است که در 158 عنوان خبری (75 درصد) از آرایه های ادبی بهره گرفته شده است و تنها 25 درصد آنها، بدون آرایه های ادبی به کار رفته اند. کنایه (20/25 درصد)، تشبیه (12 درصد) و تضاد (11/39 درصد) از آرایه های پرکاربرد و مبالغه (63 درصد) و تلمیح (63 درصد) از کم بسامدترین ها در عنوان های خبری بوده اند؛ از یافته های دیگر می توان به استفاده از زبان عامیانه در بخش خبری 20:30 به عنوان یک ابزار بلاغی برای ایجاد همدلی با مخاطب اشاره کرد. علاوه بر این، در 2/75 درصد عنوان های خبری از آرایه هایی استفاده شده است که رابطه معنایی آنها شفاف نیست و درک مفهوم را دشوار ساخته اند. علاوه بر این، بررسی و تحلیل عنوان ها بیانگر آن است که از آرایه های ادبی نه تنها در اطلاع رسانی رویداد، بلکه در شکل دهی به پیام یا جهت دادن به دیدگاه مخاطب نیز استفاده شده است.
۱۲.

بررسی ارزش " تکرار " از دیدگاه مکتب صورتگرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تکرار موسیقی سخن آرایه های ادبی واحدهای زبانی زیرساخت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۸ تعداد دانلود : ۳۳۰
بحث تکرار یکی از مباحث مهم کتب بدیعی- بلاغی است که از دیرباز کانون توجه علمای بلاغت بوده است؛ ولی آنچنانکه باید و شاید ارزش موسیقایی آن را بررسی و تحلیل نکرده اند. البته بعضی از معاصران (شفیعی، شمیسا، وحیدیان، راستگو و ...) در کتاب های خود در باب صنایع بدیعی، با دید ژرف نگرانه ای آن را بررسی کرده و تا جایی پیش رفته اند که کل موسیقی شعر را مرهون تکرار دانسته اند؛ از این رو، در این مقاله کوشش شده است که نه تنها ارزش موسیقایی تکرار، جایگاه زیرساختی آن در بسیاری از آرایه های لفظی موجود در کتب بدیعی نشان داده شود. آرایه هایی چون هم حروفی، هم صدایی، تصدیر، ردالصدر، سجع، جناس، مکرر، تشابه الاطراف، طرد و عکس، و قلب و ... با این ساز و سامان که تکرار از کوچک ترین واحد زبان (= واج) تا بزرگترین واحد زبان (= جمله) و حتی تا واحد شعر نیمایی (= بند) مطرح است؛ تکرار واج، تکرار هجا، تکرار گروه، تکرار واژه، تکرار مصراع، تکرار بیت، تکرار بند. در این دسته بندی منطقی و منظم از آرایه های ادبی که براساس دیدگاه زبان شناسی شکل گرفته بسیاری از عیوب مطرح کتب بدیعی پیشینیان همچون نبود طبقه بندی مشخص، طرح نکردن مسائل زیباشناسانه، پیچش بیش از نیاز اصطلاحات و فروع و شاخه های آن، یادگیری مشکل و سخت آرایه های ادبی و طبقه بندی براساس حروف الفبا- که راه به جایی هم نمی برد- و ... برطرف خواهد شد.<br />  
۱۳.

بررسی گونه ای خاص از آرایه ی تجاهل عارف در شعر حافظ

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آرایه های ادبی آیرونی تجاهل عارف دانانمایی کنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۱ تعداد دانلود : ۵۹۳
آرایه ی تجاهل عارف در شعر شاعران پارسی گو در شبکه ای وسیع از آرایه های ادبی آشنا همچون کنایه، ذم شبیه به مدح و مدح شبیه به ذم، تهکم و برخی صورت های مجازی از دیرباز شناخته شده بوده است. ادراک معنا در آرایه ی تجاهل عارف که به طور سنتی در گروه صنایع معنوی جای دارد، با فرایند کشف همراه است به گونه ای که معمولاً خواننده با کشف لایه های معنایی در درون کلام، در مسیر ادراک شعر و احساسات شاعر قرار می گیرد و آن را دریافت می کند. از این نظر با مفهوم آیرونی، به ویژه آیرونی نمایشی در ادب مغرب زمین هم راستا قرارمی گیرد. در این نوشتار، با بهره مندی از مفهوم تجاهل عارف در ادب سنتی و نیز آیرونی نمایشی ، گونه ای خاص از آرایه ا ی ادبی با تکیه بر اشعار حافظ بررسی می شود که می تواند به عنوان زیرشاخه ای مستقل از آرایه ی تجاهل عارف قلمداد شود و از آن جا که تا کنون نامی برآن نهاده نشده، می توان آن را «دانانمایی کنایی» نامید. در این آرایه، ساختار کلام به گونه ای تعبیه شده است که در ظاهر امر، گوینده برعکس تجاهل عارف، خود را واقف به معنایی قطعی و مسلم می داند و سپس کلام را به سمتی هدایت می کند تا خواننده یا مخاطب در گفتمان با متن، بی خبری و ناآگاهی گوینده را درمی یابد و درنتیجه برخلاف ادعای او، به معنایی متفاوت و گاه متضاد با آنچه در ظاهرسخن بیان شده دست، می یابد و به نوعی خاص معنایی جدید از متن بیرون می آورد.
۱۴.

زیبایی شناسی آرایه های ادبی در بهشت گمشده جان میلتون و دیوان رودکی سمرقندی

کلیدواژه‌ها: بهشت گمشده دیوان رودکی هنر زیبایی شناسی آرایه های ادبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۴۵۲
هدف از تحقیق حاضر، بازشناسی پیوند میان هنر و ادبیّات با واکاوی در یکی از عناصر سازنده زیبایی شناسی؛ یعنی آرایه های ادبی است تا بتواند از این رهگذر از یک سو با بررسی آرایه های ادبی که بر آرایش سخن، زیبایی کلام و رسایی معانی می افزایند، تأثیر این فرایند مذکور را در ارتقای سطح معانی در دو اثر بهشت گمشده جان میلتون و دیوان رودکی سمرقندی دریابد و از سوی دیگر زیبایی شناسی را به عنوان شاخه ای از فلسفه که منعکس کننده ارتباط حسّی اثر با مخاطب و میزان لذّتی است که خواننده از اثر می برد، نشان دهد. پژوهش پیش روی با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با بررسی بهشت گمشده جان میلتون و دیوان رودکی به تحلیل نمونه هایی از آرایه های ادبی به کار گرفته شده در این دو اثر پرداخته است. این تحلیل نشان می دهد که هر دو شاعر در کاربرد ابزارهای بلاغی نه تنها آگاهانه عمل کرده اند، بلکه نحوه استفاده و میزان کاربرد این آرایه ها در راستای فرم دهی به متن و القاء معانی مورد هدفشان قرار دارد.
۱۵.

تصحیح انتقادی رساله لوامع جامی و ویژگی های سبکی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تصحیح تفسیر لوامع جامی ویژگی های سبکی آرایه های ادبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۱ تعداد دانلود : ۲۹۷
رساله لوامع یکی از متون ادبی فارسی است که افزون بر مضامین بلند عرفانی، ارزش های ادبی هنری حایز اهمیتی را داراست. این دو ویژگی سبب شده است که از دیرباز مورد توجه عرفا و ادبا قرار گیرد. در گذشته برخی رسالات جامی از قبیل اشعّه اللمعات و فوائد الّضیائیه فی شرح الکافیه جزءِ منابع درسیِ حوزه های علمیه بوده است. وجود نسخه های خطی فراوان از رسائل و اشعار جامی نیز نشان دهنده توجه ویژه عالمان و اندیشمندان به آثار او بوده است. جامی در این رساله  برای تسهیل بهره مندی از نفایس و گنجینه های عرفانی، اشعار فاخر ابن فارض را ترجمه و شرح نموده و اثر خود را «لوامع انوارالکشف والشهود علی قلوب ارباب الذوق و الوجود» نامیده است. هدف: این مقاله علاوه بر معرفی مختصر نسخه های ارزشمند خطی موجود در کتابخانه های ایران، سعی در نمایان ساختن ویژگی های سبکی جامی در نگارش این رساله دارد. روش: شیوه مقابله و مداقه در متن رساله. یافته ها: جامی یکی از نویسندگان تأثیرگذار تاریخ ادب فارسی است که توانایی دخل و تصرف در ساختار جملات را داشته و از این طریق نوشته خود را از دیگر نوشته ها متمایز ساخته است. نتیجه:  لوامع جامی یکی از متون بسیار درخشان در حوزه تفسیرعرفانی است که می تواند الگوی مناسبی برای تفسیرهای امروزی نیز باشد.
۱۶.

بررسی تأثیر مداخله پویا بر توانش زبان آموزان در تعبیر آرایه های معنوی متون ادبی: مطالعه موردی آثار ادگار آلن پو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آرایه های ادبی ادبیات انگلیسی ادگار آلن پو ارزشیابی پویا توانش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۹۸
در رویکردهای نوین به آموزش زبان دوم، رسیدن به توانش کامل ارتباطی یک هدف اصلی است. شواهد نشان داده است که فراگیران زبان دوم در تعبیر آرایه های معنوی این متون همیشه مشکلاتی داشته اند. از آنجایی که نظریه های زبانشناختیِ ناظر بر صنایع ادبی فاقد رویکردهای آموزشی کاربردی برای برون رفت از این مشکلات است، تحقیق حاضر در یک تلاش نوآورانه، از الگوی تداخلی ارزشیابی پویا برای ارتقاء توانایی زبان آموزان در تعبیر آرایه های معنوی بهره برده است. برای این منظور، در یک طرح تحقیقاتی آزمایشی پیش آزمون- مداخله- پس آزمون، از الگوی تداخلی الجفره و لنتلف (1994) بر روی 10 دانشجوی رشته زبان و ادبیات انگلیسی استفاده شد. نتایج آزمون تی جفتی حاصل از این مداخله، که بر روی آثار نظم و نثر ادگار آلن پو انجام شد، نشان داد که مداخله پویا به نحوی معنادار باعث افزایش توانش شرکت کنندگان در تعبیر آرایه های معنوی متون ادبی شده است. این یافته ها برای معلمان زبان و ادبیات انگلیسی، محققان زبانشناسی کاربردی و برنامه ریزان آموزشی و درسی در حوزه یادگیری زبان دوم کاربرد دارد.
۱۷.

مؤلفه های ادب غنایی در تاریخ جهانگشای جوینی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تاریخ جهانگشای جوینی جنبه های غنایی وصف آرایه های ادبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۳۱۰
کتاب تاریخ جهانگشای جوینی اثر خامه توانای علاءالدین عطاملک جوینی یکی از ارزشمندترین کتاب هایی است که در حوزه تاریخ و زبان و ادبیات فارسی در دست داریم. کتاب وی علاوه بر این که از نظر تاریخی حائز اهمیّت فراوان و در بردارنده مطالب دقیق، و روشن کننده گوشه های تاریکِ وحشتناک ترین برهه تاریخ ایران است، از دید ادبی نیز درخور توجه و دارای ارج و ارزش فراوان است. در این مقاله کوشش شده است که نگاهی بر جنبه های غنایی این اثر افکنده شود و از توصیف و تشبیه و تمثیل گرفته تا مدح و ستایش و لعن و نفرین و فتح نامه و آرایه های مختلف ادبی و زیبایی های بیانی چون سجع و جناس و استعاره و تضمین و مطالب بزمی و عشق ورزانه نمونه هایی به دست داده شود.
۱۸.

جلوه های ادبی و هنری در شعر صباحی بیدگلی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۱۸۶
صباحی بیدگلی از پیش آهنگان و شاعران پرآوازه سبک دوره بازگشت ادبی است و در میان شاعران این سبک، رتبتی ممتاز دارد. او در سرودن انواع شعر (غزل، قصیده، ترکیب بند، مثنوی و...) طبع خود را آزموده و در هر صنفِ سخن، به خوبی از عهده ادای آن برآمده است. صباحی در غزلیاتِ شیرین و لطیف خود، به سخن سعدی و حافظ توجه دارد و در قصیده، کار قصیده سرایان بزرگ قرن پنجم و ششم سرمشق اوست. او توانسته است با به کارگیری انواع آرایه ها و فنون و شگرد های ادبی و هنری، سخن خویش را زیباتر، دلکش تر وجاندارتر سازد و در مواردی، تحسین مخاطبان و شاعران هم عصر خویش و پژوهشگران شعر پس از خود را برانگیزد. نگارندگان در این پژوهش سعی کرده اند با استخراج، تبیین و تحلیل پاره ای از زیبایی های ادبی و هنری اشعار او، ضمن نشان دادن توانایی و تسلط شاعر و آگاهی او از انواع آرایه های ادبی، ارزش ادبی و معنوی اشعار او را به فراخور مقاله نشان دهند. در میان آرایه های بیانی، انواع تشبیه و در بدیع لفظی، انواع جناس و همچنین در بدیع معنوی، انواع تلمیحات بیشترین کاربرد را دارند. ساخت ترکیبات بدیع و زیبا و استفاده هنری از آن، از ویژگی های دیگر شعر اوست که در این مقاله، در حد ممکن بدان پرداخته شده است. به طور کلی، می توان گفت آرایه های به کاررفته در شعر صباحی، بیشتر همان آرایه های متداول و شناخته شده سبک خراسانی است؛ حتی پاره ای از آرایه هایی که در سبک عراقی یا هندی همچون پارادوکس، تمثیل، حس آمیزی، ایجاز، لف و نشر های گوناگون رواج دارد، چندان در شعر صباحی جلوه ای ندارد.
۲۰.

زیبایی شناسی دعای جوشن کبیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حدیث دعای جوشن کبیر زیبایی شناسی آرایه های ادبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۵ تعداد دانلود : ۲۵۲
آنچه از اهل بیت وحی با شیوه بیانی آنان به یادگار مانده، پس از قرآن، شیواترین، رساترین و زیباترین کلام شمرده میشود. در این میان ادعیه جایگاهی بلند دارد و عالیترین معارف در قالب زیباترین عبارتها با نظمی آراسته و استوار تجسم یافته است. دعای جوشن در میان متون مذهبی نمونه ای فاخر از ادب دینی است که چگونگی ارتباط با خدا و خواندن او را به ما می آموزد و بلندای معارف دینی را در قله زیبایی به تصویر کشیده است. در این مقاله در پی پاسخ به این پرسش هستیم که دعای جوشن کبیر داری چه سطحِ ادبی و زیباییشناختی است و اصالت آن چه مقدار است و با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی زیباییهای بدیعی در دعای جوشن، در محورهای تکرار، جناس، سجع، توازن، مراعات نظیر، تضاد و ترتیب پرداخته ایم و این نتیجه حاصل شد که دعای جوشن کبیر از نظر ادبی برون ساختی زیبا و درون ساختی استوار دارد و صفات الهی سامان یافته در آن، از جهات آوایی و معنایی کاملاً با یکدیگر انسجام دارند. این ادب والا مؤیدی بر اصالت این دعا و صدور آن از منبع وحی است و ارتباط نزدیکی با قرآن دارد.