مطالب مرتبط با کلیدواژه

حوزه علمیه


۲۱.

بررسی مخاطب شناسی در تقدیم نامه های پایان نامه های دانشگاهی و حوزوی ارائه شده بعد از انقلاب اسلامی با تاکید بر نقش فرهنگی و ارتباطی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پایان نامه تقدیم نامه نویسی دانشگاه حوزه علمیه ارتباطات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۱ تعداد دانلود : ۲۰۶
هدف: پایان نامه ها از جمله منابع علمی و پژوهشی دست اول است که در اجزاء و ساختار آن، تقدیم نامه وجود دارد. هدف اصلی این پژوهش بررسی مخاطب شناسی تقدیم نامه های پایان نامه های دانشگاهی و حوزوی بعد از انقلاب اسلامی است. روش : روش پژوهش، مطالعه کتابخانه ای است. اطلاعات از طریق مشاهده و فیش برداری از سه پایگاه مهم اطلاعاتی پایان نامه: ایرانداک، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، جمع آوری گردید. از 600 عنوان پایان نامه مربوط به 77 مرکز آموزش عالی دانشگاهی و حوزوی مورد مطالعه، 522 تقدیم نامه فیش برداری گردید. یافته ها: حدود 85 درصد از پایان نامه ها دارای تقدیم نامه هستند و پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشگاهی و حوزوی بیشترین فراوانی را دارند. پایان نامه های دانشگاه های غیرانتفاعی، پیام نور و دولتی به ترتیب دارای بیشترین تقدیم نامه هستند. بیشتر تقدیم نامه ها دارای دو مخاطب است و به طور میانگین هر تقدیم نامه به سه مخاطب تقدیم شده است. زنان نسبت به مردان به مخاطبان بیشتری تقدیم نموده اند. مخاطبان حدود 6 درصد تقدیم نامه ها با موضوع پایان نامه ارتباط دارند. 72 درصد مخاطبان، از خانواده و بستگان پدیدآور هستند، 13 درصد مخاطبان، ائمه اطهار (ع) هستند، حدود 15 درصد تقدیم نامه ها نیز به سایر گروه ها و شخصیت های علمی، دینی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ... تقدیم شده اند. نتیجه گیری: موضوع پایان نامه تأثیر کمتری در فکر و ذهن پدیدآور برای تدوین تقدیم نامه دارد. تکریم و قدردانی تقدیم نامه نویسان، از زحمات والدین نشانگر فرهنگ دینی و ارتباط عمیق فرزندان با والدین در خانواده های ایرانی است. عشق به ائمه اطهار (ع) و انتظار فرج از دغدغه های پژوهشگران جوان ایران اسلامی است. به طور کلی تقدیم نامه نویسان معتقد به آموزه های دین مبین اسلام به ویژه کلام الهی (قرآن) و علاقه مند به دفاع از ارزش های انقلاب اسلامی (شهدا و رهبری) هستند و این موضوع سرمایه بسیار مهم معنوی و اعتقادی است که مدیران جامعه اسلامی و خانواده ها باید برای حفظ و حراست و تقویت بنیه های آن از هیچ کوششی دریغ نکنند و این نوع سرمایه ها را تقویت، تکریم و تجلیل نمایند.
۲۲.

الگوی اثرگذاری حوزه علمیه بر فرایند خط مشی عمومی از منظر مقام معظم رهبری(مقاله ترویجی حوزه)

کلیدواژه‌ها: خط مشی عمومی حوزه علمیه تدوین خط مشی عمومی اجرای خط مشی عمومی ارزیابی خط مشی عمومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۲۵
با وقوع انقلاب اسلامی، نقش روحانیت خود را در حدوث انقلاب بسیار برجسته و متمایز نشان داد، اما بعد از انقلاب، بررسی سازوکارهای اثرگذاری مطلوب حوزه علمیه در تدوین، اجرا و ارزیابی خط مشی های کشور، آنچنان که شایسته بوده به صورت جدی مطمح نظر واقع نشده است. این رساله به دنبال تبیین سازوکارها و چگونگی تأثیرگذاری حوزه علمیه در تدوین خط مشی های عمومی و تأثیرگذاری حوزه علمیه در اجرای آنها و همچنین ارزیابی خط مشی های عمومی از منظر مقام معظم رهبری است. جهت گیری پژوهش حاضر بنیادی است و در زمره پژوهش های «کیفی» قرار دارد و از میان انواع راهبردهای پژوهش کیفی، راهبرد «نظریه پردازی داده بنیاد» انتخاب گردیده است. مهم ترین یافته های این تحقیق حاکی از آن است که اثرگذاری حوزه علمیه بر فرایند خط مشی عمومی مستخرج از بیانات مقام معظم رهبری از طریق عوامل تدوینی، عوامل اجرایی و عوامل مربوط به ارزیابی است.
۲۳.

رسانه های نوین در اطلاع یابی پژوهش های علوم اسلامی: مورد پژوهی در حوزه های علمیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رسانه های نوین مدل الیس اطلاع یابی حوزه علمیه استان فارس استان بوشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۷۹
این مقاله با هدف بررسی تاثیر رسانه های نوین در اطلاع یابی، بر مبنای مدل الیس در حوزه های علمیه، به مطالعه 323 طلبه استان فارس و استان بوشهر می پردازد. روش تحقیق به کاررفته، پیمایشی، روش نمونه گیری چند مرحله ای، و گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه است. برای سنجش روایی، از روایی صوری و برای تعیین پایایی، از ضریب آلفای کرنباخ استفاده گردید. داده ها با استفاده از روش های آمار استنباطی و آزمون های نا پارامتریک (آزمون فریدمن و ویل کاکسون) تجزیه و تحلیل گردید. بررسی منابع اطلاعاتی (13/3)، مرور سایت های اینترنتی و شبکه های اجتماعی مرتبط با موضوع (92/3)، استفاده از پایگاه های اطلاعاتی (48/3)، مطالعه چکیده یا خلاصه مقاله یا کتاب (48/2)، به ترتیب جهت تشخیص نیاز اطلاعاتی، شناسایی، جستجو، رویارویی با منابع اطلاعاتی، توسط طلاب در اولویت اول قرار می گیرند. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که طلاب حوزه های علمیه استان فارس و استان بوشهر با توجه به نقش رسانه های نوین از مدل استاندارد رفتار اطلاع یابی تبعیت نکرده و میزان پیروی پاسخگویان از مراحل رفتار اطلاع یابی مناسب کم است.
۲۴.

الگوی نقش آفرینی حوزه و دانشگاه در تمدن سازی مبتنی بر منظومه فکری امامین انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۱۶۲
حاکمیت اسلام در جهان و تحقق تمدن نوین اسلامی به عنوان مهم ترین آرمان و چشم انداز نهایی، همواره مورد تأکید امامین انقلاب اسلامی قرار داشته است. رسیدن به این آرمان والا بدون نقش آفرینی ویژه توسط نهاد علم (حوزه های علمیه و دانشگاه ها) که تغذیه فکری و علمی جامعه را برعهده دارند، میسر نخواهد شد؛ اما این امر چه ملزوماتی دارد و چگونه و با چه کیفیتی باید اتفاق بیفتد؟ این مقاله درصدد است تا به این موضوع پرداخته و چگونگی نقش آفرینی حوزه و دانشگاه را از مجموعه بیانات و تدابیر امامین انقلاب اسلامی استخراج نماید. برای رسیدن به این هدف از روش کیفی «تحلیل مضمون» استفاده شده و با استخراج 1736 مضمون اولیه، الگویی مشتمل بر ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های نقش آفرینی نهاد علم در تحقق تمدن نوین اسلامی تدوین گردید. این الگو دو بُعد اساسی «پرورش انسان» و «توسعه حکمت» دارد. «پرورش انسان» 4 مؤلفه «الزامات کلی»، «تربیت فکری و اعتقادی»، «تربیت فرهنگی و اخلاقی» و «تربیت علمی و مهارتی» داشته و «توسعه حکمت» شامل 4 مؤلفه «الزامات کلی»، «تولید فکر»، «تولید علم» و «فنّاوری و نوآوری» است. در ذیل هرکدام از این مؤلفه ها نیز شاخص هایی وجود دارد که الگوی نقش آفرینی حوزه و دانشگاه را در تحقق تمدن نوین اسلامی، تبیین می نمایند.
۲۵.

تبیین الگوی تعامل تبلیغی معاونت تبلیغ حوزهای علیمه با رسانه ملی براساس اندیشه های رهبر معظم انقلاب(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: تعامل سازمانی رسانه ملی حوزه علمیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۳ تعداد دانلود : ۱۵۳
با وقوع انقلاب اسلامی، روحانیت نقش خود را در حدوث انقلاب بسیار برجسته و متمایز نشان داد؛ اما بعد از انقلاب، بررسی سازوکارهای تعامل مطلوب حوزه علمیه با سازمان ها، ازجمله رسانه ملی آنچنان که شایسته بوده، به صورت جدی مدنظر واقع نشده است. روحانیان به صورت انفرادی با رسانه ملی تعامل داشته اند، ولی این تعامل سازمان یافته نبوده و به همین سبب، مشکلاتی را به وجود آورده است. این پژوهش به دنبال تبیین الگوی تعامل رسانه ملی با معاونت تبلیغ حوزه های علمیه از منظر رهبر معظم انقلاب است. جهت گیری پژوهش حاضر کاربردی است و در زمره پژوهش های «کیفی» قرار دارد و از میان انواع راهبردهای پژوهش کیفی، راهبرد «نظریه پردازی داده بنیاد نظام مند» را انتخاب کرده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد ارتباط سازمانی میان رسانه ملی و حوزه علمیه مقوله ای محوری است و جلوگیری از ورود کارشناسان دینی کم سواد یکی از عوامل علّی؛ نهادینه سازی ایمان کارکنان رسانه ملی جزو عوامل زمینه ای؛ فقدان تعامل فکری گروهی یکی از عوامل مداخله گر؛ و سیاست گذاری آموزشی، تبلیغی، فرهنگی راهبردی تعاملی است که منجر به پیامدهایی، از جمله تبیین حقیقت دین همراه با هنر می گردد.
۲۶.

فراتحلیل آثار حوزویان در مواجهه با فلسفه ویتگنشتاین؛ با تأکید بر حوزه علمیه قم(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: فلسفه ویتگنشتاین حوزه علمیه اندیشمندان حوزوی مواجهه ویتگنشتاین زبان فراتحلیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۲۱
تأملات فلسفی ویتگنشتاین درباره زبان و تأثیرات فراوان آن در حوزه های گوناگون معرفتی و فلسفی، اندیشمندان حوزوی را نیز به مواجهه با این اندیشه ها واداشته است. بررسی این مواجهات و شناخت انواع آن برای شناسایی ظرفیت ها، خلأها، آسیب ها و خطرات ممکن در این مواجهه ضروری می نماید. پژوهش حاضر با بررسی آثار اندیشمندان حوزوی که به مواجهه با فلسفه ویتگنشتاین پرداخته اند، می کوشد تا صورت بندی منظمی از این آثار ارائه کرده، انواع این مواجهه را شناسایی نماید. در گردآوری اطلاعات با روش «گلوله برفی» 52 اثر، اعم از مقاله، کتاب و پایان نامه به دست آمد که از سال 1372 تاکنون نگارش شده است. داده ها با روش «فراتحلیل کیفی»، در دو بخش یافته های توصیفی با پنج شاخص (بازه زمانی، مراکز علمی، قالب آثار، دسته بندی پژوهشگران و نقش پژوهشگران) و در بخش بررسی کیفی نیز با معیار «نحوه مواجهه با فلسفه ویتگنشتاین»، آثار در هفت دسته قرار گرفته و براساس آن، هفت نوع مواجهه با فلسفه ویتگنشتاین در حوزه علمیه قم شناسایی شده است. طبق نتایج فراتحلیل، بیشترین حجم آثار نگاشته شده (50%) به شرح و بسط فلسفه ویتگنشتاین پرداخته و 21% آن آثار را نقد کرده؛ نقدها نیز بیشتر در سطح مباحث منطق، معرفت شناسی و الفاظ بوده و چندان به سطح فلسفی نمی پردازند. ازاین رو، خلأ وجود یک نظریه منسجم فلسفی برای مواجهه با بنیادهای فلسفی نظریه ویتگنشتاین کاملاً محسوس بوده و موجب شده تا جدی ترین مواجهه حوزویان که در جهت بهره گیری و مقایسه دیدگاه های وی با مباحث اصول فقه (17%) بوده، با خطر گرفتار شدن در مبانی و لوازم معرفتی نظریات وی مواجه شود و این مسئله ضرورت مواجهه جدی در سطح بنیادی فلسفی با فلسفه ویتگنشتاین را می نماید که به نظر می رسد نظریه «اعتباریات» علامه طباطبائی بستر مناسبی برای آن فراهم کرده است.
۲۷.

قُرب و بُعد علم کلام و حدیث در حوزه علمیه قم دوم (سده چهاردهم شمسی)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۹۸
حوزه «قم دوم» که در اوائل قرن چهاردهم هجری شمسی در مرکز فلات ایران و در شهری که حدود هشت قرن پیش از آن حوزه ی علمیه ای پربار و پررونق داشت ، بنیان گذاشته شد از حیث فقه محور بودن ، استمرار حوزه نجف بود و همین امربا عث شد تا جایگاه مباحث کلامی و حدیثی و هم چنین رابطه این دو در پرده ای از ابهام قرار بگیرد و این سوال مطرح شود که در حوزه نوپدید قم ،علم کلام با حدیث چه نسبتی داشته و رابطه این دو به چه شکل رقم خورده است ؟ درپاسخ جویی این سوال با استفاده از روش داده پردازی کتابخانه ای و روش تحلیل محتوا، گزارش های مختلفی که درباره زندگی استادان و نویسندگان نامی این حوزه و نگاشته های صدسال اخیرشان ،نوشته شده بود، مورد مطالعه قرار گرفت و این نتیجه به دست آمد که دو علم یاد شده دو دوره متناوب را در حوزه معاصر قم طی کرده اند؛ در دوره اول کلام با فاصله از حدیث زمینه غربت حدیث را فراهم ساخته و در دوره دوم به قرابت با حدیث و هم افزایی با آن پرداخته است .
۲۸.

غلوپژوهی در حوزه معاصر شیعی و جایگاه آن در مطالعات روایی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۲۴
در سده های نخستین اسلامی امامیه مواجهه زیادی با غالیان داشته، و نقدهای بسیاری بر ایشان نوشته بودند، از سدهٔ ششم تا ظهور شیخیه دوره رکود تألیفات غلوپژوهی است. گرچه از سدهٔ سیزدهم قمری دیگربار نقدهایی بر غلو از آن جمله به قلم میرزای قمی و میرزا رضا شیروانی نوشته شد، اما اوج این تألیفات مربوط به دوره معاصر است. این نقدها با رویکرد غالب سنتی شیعی و در محورهای نقد فرق مختلف غلوگرا (شیخیه، صوفیان و نصیریه)، و بیشتر با معرفی آرای غالیانه و مرز آن با عقاید و کلام امامی بوده است، در مرحله بعد تحقیقات حدیثی، تاریخی و نوشته شده است و به ندرت با رویکرد مایل به اهل سنت است. در دو دهه اخیر با دسترسی های نرم افزاری و نیز کشف آثار سری نصیریه، پژوهش های تاریخی، فرقه شناسی و منبع شناسی غلو نیز رشد فزاینده ای کرده است. در این پژوهش های برخی از بزرگترین فقهای حوزه معاصر و بیش از آن پژوهش گران حوزه حدیث و تاریخ سهیم اند. این نوشتار بسیاری از این آثار را معرفی کرده است. در مجموع تحقیقات ناظر به خود آثار غالیان قوی تر هستند.
۲۹.

حوزه های علمیه و نشر ارزش های انقلابی در بستر حقوق بین المللی ارتباطات

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی حوزه علمیه حقوق بین المللی ارتباطات رسانه های جدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۸۰
انقلاب اسلامی ایران دارای جلوه های انسان ساز و بیدارگر در درون و بیرون مرزهای جغرافیایی کشور بوده است و برای اینکه اصول و ارزش های انسانی آن بتواند در دل ها قرار گیرد، نیازمند تبیین و نظریه پردازی در حوزه های ارسال پیام، اقناع و مخاطب شناسی و فهم موارد قطع ارتباط و پارازیت است . ظهور عصر تکنولوژی ارتباطات که سرعت انتقال پیام را به همراه داشته و ارتباطات بین الملل را هم که ارتباطات میان ملل و فرهنگ ها را آسان سازی کرده است، می تواند بستری مناسب برای نشر اصول و ارزش های انقلاب اسلامی باشد . این پژوهش به دنبال این است که با استفاده از نظریات « ارتباطات بین الملل » و « حقوق بین المللی ارتباطات » امکانات لازم را جهت صدور قانونی و مسالمت آمیز پیام انقلاب اسلامی بررسی و نقش حوزه های علمیه در استفاده از این ابزارها و راهکارها را مطالعه کنیم . در این راستا ،  استفاده از   نظریات و حقوق   بین المللی ارتباطات مانند اصل آزادی بیان و مذهب، جریان آزاد اطلاعات، آزادی تولید و نشر اطلاعات بسیار راهگشا است . در مدل مورد نظر، تلاش می شود نشان داده شود که چگونه حوزه های علمیه از طریق استفاده از رسانه های نو، ایجاد مراکز علمی و فرهنگی و اعزام استاد و مبلغ در بستر حقوق و ارتباطات بین المللی می توانند به تبلیغ و نشر اصول و ارزش های انقلاب اسلامی در حوزه های فرامرزی بپردازند .
۳۰.

جوهره حوزه انقلابی در آیینه مکتب امام خمینی (ره)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی حوزه علمیه حوزه انقلابی و امام خمینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱ تعداد دانلود : ۷۵
اهتمام نظری و عملی به « حوزه انقلابی » از جمله ضرورت های همیشگی است که به دلایل ویژه، در سالیان اخیر، اهمیت دوچندان یافته است . پرداختن به این مبحث از زوایای گوناگون و به شیوه های مختلفی ممکن است که یکی از آنها بیان ویژگی های حوزه انقلابی می باشد . هرچند چنین روشی در مرتبه خود ضروری است و فواید و کارکردهای خاصی دارد، اما در صورتی دارای نتیجه نهایی و بهترین کارآیی خواهد بود که افزون بر یافتن یکایک ویژگی ها، در جستجوی ویژگی جوهری حوزه انقلابی نیز باشیم، یعنی ویژگی ای که بسان روحی در قالب همه ویژگی ها سریان یافته باشد . درواقع آنها امتداد و تجلّی اش می باشند . در این نوشتار تلاش می شود پس از تمهید برخی مقدمات و مبانی، جوهره ویژگی های حوزه انقلابی جستجو شود و سپس با بیان چند مصداق از ویژگی های حوزه انقلابی، رابطه هر یک با ویژگی جوهری حوزه انقلابی ترسیم شود .
۳۱.

شاخص های طلبه جوان مؤمن انقلابی از دیدگاه مقام معظم رهبری

کلیدواژه‌ها: آیت الله خامنه ای طلبه جوان مؤمنِ انقلابی حوزه انقلابی انقلاب اسلامی حوزه علمیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۱۵۲
مقام معظم رهبری به ویژه در دهه اخیر بارها در سخنرانی هایشان عبارت «جوان مؤمن انقلابی» را به کار برده اند و با تبیین ویژگی های آن، الگوی ترازِ جوان در جمهوری اسلامی ایران را به تصویر کشیده اند. هدف این پژوهش دستیابی به شاخص های طلبه جوان مؤمن انقلابی است؛ ازاین رو با تحلیل محتوای کیفی سخنان مقام معظم رهبری، نخست شاخص های «جوان مؤمن انقلابی» استخراج و دسته بندی شده و سپس بر پایه آن و بر اساس مدل شاخص نگاری اسلامی، شاخص های «طلبه جوان مؤمن انقلابی» در سطوح بنیادی، ابعادی و کیفی تعریف شده است. سوال اصلی مقاله این است که بر اساس دیدگاه مقام معظم رهبری، طلبه جوانِ مؤمنِ انقلابی چه شاخص هایی دارد؟  برای پاسخ به این سوال42 شاخص در سه مقوله جوان، مؤمن و انقلابی برای «طلبه جوان مؤمن انقلابی» به دست آمده است که می تواند دستمایه سیاستگذاری و برنامه ریزی فردی، اجتماعی و مدیریتی طلاب جوان قرار گیرد.
۳۲.

هویت حوزه ای و انقلابی بودن به مثابه امر سیاسی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: هویت حوزه ای هویت انقلابی حوزه علمیه امر سیاسی انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۸۹
انقلاب اسلامی و در پی آن، تأسیس نظام جمهوری اسلامی مناسبات جدیدی را در روابط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و گفتمان نو پدید آورد که هدف آن، نوسازی جامعه بر اساس احکام شریعت بود. در گفتمان جدید، سازه های هویت از طریق الهیات سیاسی مبتنی بر اسلام شیعی ترسیم قدرتمندی از هویت شهروند مسلمان  را فراهم آورد که مورد پذیرش داوطلبانه بسیاری واقع گردید. این منطق ارزشی یک نظام معنایی تازه ای پدید آورد که شالوده ساخت هویت جدید برای کنشگران انقلابی بود. در این میان، تداخل و تطابق منافع و اهداف نهاد روحانیت با نظام سیاسی و ایجاد نوعی تعلق و همنوایی میان این دو، موقعیت و هویت تازه ای برای حوزه دین و حاملان آن پدید آورده است. پهلو گرفتن امر دینی در کنار امر سیاسی به گروه بندی هایی درون نهاد حوزه و روحانیت انجامیده است. تأثیر شرایط و زمینه های محیطی از یک سو و قرائت های متفاوت از دین و حتی اندیشه و سیره امام خمینی1 از سوی دیگر، مواجهه آنان را با سیاست متفاوت کرده است.  اگر انقلابی بودن را از موضوعات اساسی امر سیاسی بدانیم، باید به این پرسش ها پاسخ داده شود که حوزه انقلابی به چه معناست و چه نسبتی میان هویت حوزه ای و انقلابی بودن وجود دارد؟ بررسی رابطه حوزویان با انقلابی بودن به مثابه امر سیاسی، نشان از آن دارد که ساخت هویت حوزه ای تحت تأثیر موقعیت و شرایط کنونی از یک سو و تعریف دیگران از حوزویان و همچنین تعریفی که حوزویان از خود دارند، باید مجدداً بازنمایی شود.
۳۳.

انتظارات از حوزه علمیه تمدنی با نگاه به بیانات مقام معظم رهبری؛ بررسی انتقادی برنامه جدید ابلاغی مرکز مدیریت حوزه های علمیه در سال 1401(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حوزه علمیه تمدن نوین اسلامی آیت الله خامنه ای تحول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۴۴
شیعه به عنوان مذهب اصیل اسلامی از سازماندهی نیرومند روحانیت تحت اشراف سازمان حوزه علمیه برخوردار است. این نهاد با وقوع انقلاب اسلامی، تحولات بسیاری به خود دیده و در مراحل مختلف تغییرات ساختاری و محتوایی داشته است. آخرین این تحولات، برنامه ای است که با آغاز سال تحصیلی 1401 بعد از شش سال، کار تحقیقاتی و اجرای آزمایشی ابلاغ گردیده است. اینکه آیا در این برنامه ویژگی های حوزه تراز تمدن اسلامی بر اساس اندیشه مقام معظم رهبری لحاظ گردیده یا نه، پرسش پژوهش حاضر است. از این رو برنامه مذکور در مقایسه با برنامه قبلی با نگاهی انتقادی مورد بررسی قرار می گیرد و با بیان محاسن و معایبی که دارد، انتظارات مغفول در آن جهت نیل به حوزه علمیه تراز تمدن نوین اسلامی بر اساس منویات مقام معظم رهبری شناسایی و تبیین می گردد. در این پژوهش، شانزده ویژگی منحصر به فرد این برنامه که با برنامه قبلی متمایز است، شناسایی شده و انتظارات هفده گانه از بیانات اندیشه انقلابی مقام معظم رهبری استخراج شده است؛ در نهایت الگوی مناسبی برای حوزه علمیه در خور تمدن نوین اسلامی معرفی شده است.
۳۴.

احیا و تثبیت حوزۀ علمیۀ قم در ایران معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حوزه علمیه قم علما ایران سلسله پهلوی دولت ملت قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۱۵
این مقاله به بررسی پیدایش تاریخی حوزه علمیه قم در ایران می پردازد. استدلال می شود که پیدایش حوزه علمیه قم در ایران، به عنوان رقیبی برای حوزه های علمیه در عراق عرب، نتیجه هم نشینی تغییرات ایجاد شده درون روحانیت و دگرگونی های به وجود آمده در نیروهای مادی در خاورمیانه بود. برخلاف دیدگاه ارتدوکس و متعارف که به دنبال منشأ استعلایی برای این نهاد دینی است، این مقاله استدلال می کند که هم زمانی تقریبی پدیدار شدن حوزه علمیه قم و دولت مدرن که به نوعی در تعارض و تمایز با آن فهمیده می شوند، نباید چندان پارادوکسیکال یا متناقض نما به نظر برسد. درحقیقت این دو نهاد، باتوجه به نیاز روحانیت شیعه برای حفظ و سازماندهی خود در میانه بحران به وجود آمده به واسطه اضمحلال امپراتوری عثمانی و تضعیف حوزه عتبات و بی جا شدن روحانیت، در تعامل با هم به وجود آمدند، به طوری که نه دولت مدرن در موضع حذف این نهاد «سنتی» برآمد و نه این نهاد «سنتی» در تقابل حاد با امر مدرن برخاست.
۳۵.

حدیث خوانی؛ تاریخچه، قواعد و فواید

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حدیث خوانی حوزه علمیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۱۷۶
حدیث خوانی، شیوه ای از فعالیت علمی است که در گذشته، مورد توجّه حوزه های علمیه بود. در دهه های پیشین نیز جلسات حدیث خوانی به صورت پراکنده و بیشتر با عنوان درس اخلاق، برگزار می شد. از سال 1390 خورشیدی، با همّت انجمن حدیث حوزه علمیه قم و مرکز تخصّصی حدیث، برگزاری کلاس های قرائت و شرح حدیث آغاز شد. با پیگیری بسیار، این فعالیت علمی که با هدف احیای سنّت حدیث خوانی پایه گذاری شد، توانست یک سال بعد، نظر شورای محترم عالی حوزه را جلب نموده و مجوّز رسمی دریافت نماید
۳۶.

حوزه هاي علميه شیعه و توانمندسازي طلاب در مديريت بحران

کلیدواژه‌ها: بحران توانمندسازی حوزه علمیه طلاب مدیریت بحران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶ تعداد دانلود : ۵۹
يكي از راهکارهای برون رفت از بحران، توانمندسازی افراد برای بهبود بخشیدن به اوضاع در هنگام وقوع اتفاقات پرمخاطره است. طلاب حوزه های علمیه نیز مانند سایر اقشار جامعه می توانند با مشارکت در دو حیطة علمی و عملی در بحران ها به دولت و سایر نهادها یاری برسانند. نقش طلاب در مسیر توانمندسازی اجتماعی، فرهنگی و دینی جامعه بسیار حائز اهمیت است. بر اين اساس ایجاد زمینة مناسب از سوی حوزه های علمیه جهت برنامه ریزی و سازماندهی هر چه بهتر فعالیت ها و برنامه ها به منظور رشد و تعالی طلاب در ابعاد مختلف، ضرورت دارد. مقاله حاضر با هدف «شناخت نقش حوزه های علمیه در توانمندسازی طلاب در مدیریت بحران» با روش توصیفی تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای گردآوری شده است.
۳۷.

ابعاد و مؤلفه های شایستگی مدیر طلبه تراز انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدیریت اسلامی مدیریت جهادی حوزه علمیه مدیر طلبه الگوی شایستگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۷۵
مدیر طلبه شامل دسته ای از مدیران کشور است که در مشاغل مدیریتی نیازمند تخصص های حوزوی و علوم دینی فعالیت می کند. حوزه فعالیت این دسته از مدیران، علاوه بر مناصب مدیریتی درون ساختار حوزه های علمیه، شامل مشاغل فرهنگی و اجتماعی موجود در نظام حکمرانی کشور است. هدف از تحقیق حاضر طراحی الگوی شایستگی عمومی مدیر طلبه تراز انقلاب اسلامی است. روش تحقیق حاضر مبتنی بر مصاحبه با خبرگان و تحلیل یافته ها بر اساس تکنیک تحلیل مضمون است. یافته ها نشانگر آن است که 14 شایستگی در چهارچوب 3 ساحت ارزشی، شخصیتی و مدیریتی به عنوان مدل شایستگی های مدیران طلبه قابل معرفی است. شایستگی های ارزشی شامل تسلط و تقید به مبانی اعتقادی، دارای بصیرت انقلابی و دارای روحیه جهادی است. شایستگی شخصیتی شامل توانمند در کار تربیتی و مربی گری، روحیه تحول خواهی و توان آینده نگری، دارای سعه صدر، دارای مهارت خلاقیت، دارای مهارت های تفکر و مقید به روشمندی در حل مصالح است. شایستگی های مدیریتی نیز شامل توان رهبری اجتماعی، توان نقش آفرینی در نظام اداری، توانمند در طراحی نظامات دولت اسلامی، توانمند در مدیریت و رهبری تشکیلاتی و دارای مهارت تعامل اثربخش است.
۳۸.

آسیبهای نظام آموزشی حوزه علمیه با تأکید بر آرای رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مقام معظم رهبری حوزه علمیه نظام آموزشی حوزه آسیبهای آموزشی دروس تخصصی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹ تعداد دانلود : ۱۹
هدف: هدف نگارش این مقاله، بررسی آسیبهای نظام آموزشی حوزه علمیه قم به لحاظ محتوا، متون و روش با تکیه بر نظرات مقام معظم رهبری و صاحب نظران حوزه علمیه بود. روش: روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی و مطالعه اسنادی است. در این پژوهش مجموعه سخنرانی ها و ارشادات مقام معظم رهبری برای فضلا و اساتید بین سالهای 1369 تا 1394، همچنین مصاحبه های صاحب نظران و منابع آماری (در حد توان این تحقیق) و نیز مطالعه محدود میدانی، با تولید اطلاعات آماری و استفاده از برخی آثار مکتوب در این زمینه، بررسی و تحلیل شده است. یافته ها: در پژوهش حاضر، «ناکارامدی نظام آموزشی حوزه علمیه، ضعف عملکرد متولیان و مدیران حوزه علمیه، ضعف کتب درسی، به روز نبودن کتب و نظام آموزشی، غفلت از روشهای ارزشمند سنّتی، ضعف نظام مباحثه» به عنوان موانع و آسیبهای نظام آموزشی حوزه شناسایی شدند. نتیجه گیری: تحقق و تعالی حوزه علمیه کارامد، نیازمند شناخت عمیق و بررسی آسیبهای این نهاد مقدس است که بررسی آسیبهای آموزشی حوزه علمیه اهمیت دو چندان دارد. این در حالی است که دشمنان اسلام علاوه بر تلاش برای ناکارامد جلوه دادن حوزه علمیه، آن را به حساب ناکارامدی دین و مکتب اهل بیت می گذارند. همچنین، حوزه با انبوهی از نیاز های جهانی مواجه است. از این رو، به فرمایش مقام معظم رهبری که: «هر طلبه ای که در هر گوشه ای از این دنیای بزرگ خودش را وامدار اینجا- حوزه- می داند... باید به این موضوع فکر کند»(13/9/1374)، ضرورت دارد اساتید و مدیریت حوزه علمیه، عزم جدّی در بهبود نظام آموزشی داشته باشند.
۳۹.

روحانیت و کنشگری آن در مبارزات انقلاب اسلامی: تحلیل محتوای مکاتبات امام خمینی(ره) (1350-1340)

کلیدواژه‌ها: روحانیت انقلاب اسلامی امام خمینی (ره) حوزه علمیه مبارزات سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲ تعداد دانلود : ۱۲
در پیروزی انقلاب اسلامی اقشار و گروههای مختلف ایفای نقش کردند. سوال اصلی پژوهش این است که واکنش روحانیت به مهمترین تحولات سیاسی دهه 1340 چه بود و چه مناسباتی بین امام خمینی(ره) به عنوان رهبر انقلاب با روحانیت در این دهه برقراربود؟ فرضیه مقاله این است که نیمه اول دهه 1340 کنشگری فعالانه روحانیت در عرصه سیاسی کشور را شاهد هستیم و در نیمه دوم از شدت واکنش آنها نسبت به رویدادهای سیاسی کاسته می شود. برای پاسخ به سوال اصلی پژوهش از روش ترکیبی کمّی-کیفی استفاده شده است. در روش کمّی تمامی مکاتبات امام خمینی(ره) بین سال های 1340 تا 1350 به صورت آماری برحسب مخاطب، تاریخ و محتوا تنظیم گردید و در گام بعدی این مکاتبات با روش تحلیل محتوای کیفی از نوع هدفمند مورد واکاوی قرارگرفت. یافته های پژوهش ضمن تایید فرضیه اصلی نشان دادند در نیمه دوم دهه 1340 امام خمینی(ره) نسبت به انفعال روحانیت نگران گردیده و سرگرم شدن آنها به امور آموزشی و یا مسائل کم اهمیت را یک آسیب برای نهضت تلقی می نمایند. اظهارنظرهای امام خمینی(ره) تایید می کنند که روحانیت به صورت یکدست و منسجم با انقلاب همراهی نکرده و اقدامات برخی از آنها در این دهه برای نهضت آسیب زا بوده است.
۴۰.

استخراج و تحلیل شبکه مضامین تأمین مالی حوزه های علمیه در بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی (مد ظله العالی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حوزه علمیه حضرت امام خمینی (ره) مقام معظم رهبری اسناد بالادستی حوزه تامین مالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۱۱
لازمه رشد و اعتلای هر تمدن، توجه دقیق به ابعاد نهادهای پیشران آن تمدن است؛ سازمان روحانیت به عنوان پیشران انقلاب اسلامی از این قاعده مستثنی نبوده و لازم است تمامی وجوه مادی، معنوی، آموزشی و تربیتی آن خصوصاً مباحث اقتصادی و تامین مالی به گونه ای موردتوجه قرار گیرد که قدرت راهبری این نهاد را اعتلابخشد. این در حالی است که تحولات کارکردی و گسترش نقش های روحانیت پس از انقلاب، منابع مالی سابق و نظامات آن را برای دوره جدید ناکارآمد نموده است. از اینرو پرداختن به مباحث تامین مالی حوزه های علمیه در عصر حاضر ضروری به نظر می رسد. با توجه به درک عمیقی که مقام معظم رهبری(مدظله العالی) از روح حاکم بر حوزه های علمیه و نحوه ارتباط آن با نظام اسلامی دارند، یکی از بهترین راهکارها برای طرح ریزی نظام تأمین مالی صحیح در حوزه علمیه و همچنین تبیین نحوه تعامل حوزه های علمیه با نظام و دولت اسلامی، تحلیل فرمایشات ایشان می باشد. از اینرو در پژوهش حاضر بااستفاده از روش تحلیل مضمون، شبکه مضامین فرمایشات ایشان در رابطه با موضوع پژوهش استخراج و تحلیل می گردد. در این راستا ۳۶۲ مضمون پایه متناسب با موضوع شناسایی گردید که منجر به تولید ۳۵مضمون سازمان دهنده و ۵مضمون فراگیر شد که به ترتیب اهمیت عبارت اند از حمایت متقابل حوزه و نظام، حفظ استقلال حوزه، تامین معیشت طلاب، ارتباط دوجانبه و تنگانگ حوزه و مردم و ایجاد و ارتقای نظام اداری و مدیرتی قوی. هر یک از مضامین فراگیر ابتدا به وسیله مضامین سازمان دهنده تبیین و سپس اقوال حضرت امام(ره)، مراجع و بزرگان حوزه و همچنین اسناد بالادستی به عنوان موید مضامین مستخرج ارائه می گردد.