مطالب مرتبط با کلیدواژه

حوزه علمیه


۱.

نگاهی به جایگاه قم در تاریخ سیاسی معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۸۱ شماره ۱۶۲ و ۱۶۳

کلیدواژه‌ها: رضاشاه قاجار حوزه علمیه قم تاریخ سیاسی معاصر آیت اله حائری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار روحانیت
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول روحانیت
تعداد بازدید : ۲۱۸۹ تعداد دانلود : ۱۰۲۹
قم به دلیل دربرداشتن آرامگاه حضرت فاطمه معصومه ‘ دختر هفتمین پیشوای شیعیان جهان و نیز وجود حوزه علمیه قوی و پربار‘ همچنین به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه خود ‘ از دیرباز و به خصوص در80 سال اخیر‘ نقش مهمی در معادلات سیاسی ایران به عهده داشته است . در این مقاله کوشش شده با بررسی تحولات سیاسی دوران قاجار و پهلوی اول نقش سیاسی قم شفاف تر شود و میرزای قمی از فقیهان نام آور شیعه (م 1231 ه ق ) در دوران 20 ساله حضور خود در عصر حکومت فتحعلی شاه ‘ تأثیر به سزایی در کنترل قدرت او داشت . در نهضت مشروطیت نیز قم جایگاه مهمی یافت که مهاجرت علمای تهران به قم و پناهنده شدن به حرم حضرت معصومه و به دنبال آن صدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه ‘ نمونه آن است . تأسیس حوزه علمیه قم با ورود حاج شیخ عبدالکریم حائری به این شهر در نوروز 1300 شمسی ‘ اندکی پس از کودتای رضاخان ‘ قم را به عنوان دومین مرکز بزرگ دینی شیعه پس از نجف قرارداد
۲.

حوزه و علوم انسانی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: طلوع نور سال دهم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۳۶

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی حوزه علمیه حکومت دینی مدیریت علوم هویت الهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹۵ تعداد دانلود : ۶۱۸
نگاه حداکثری و صحیح به دین در هر عصر و مصری به اقتضای ذاتی و اولی دین و دیانت، داشتن حکومت بر مبنای آموزه های وحیانی است و این امر محقق نخواهد شد، مگر در سایه روزآمدی و عالِم به زمانه بودن دین و روحانیت آگاه. تحولات عظیم جهانی در عرصه های گوناگون انسانی و بشری و به ویژه در ساحت علوم انسانی، ما حوزویان را بر آن می دارد تا با تکیه بر دین حداکثری که داعیه جهانی دارد، خود را در گذر زمان و مکان ندیده و مدیریت جامعی را در پیش بگیریم و بنیان انسان الهی آن را بنا نهیم تا نه همراه با تحولات علوم دیگر، بلکه مدیریت تحول علوم را به عهده گرفته، به سوی اهداف الهی آفرینش به پیش ببریم.
۳.

جایگاه حوزة علمیه در سیاست گذاری فرهنگی در نظام جمهوری اسلامی ایران(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال اول تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاست گذاری حوزه علمیه نظام جمهوری اسلامی ستوه فرهنگ عوامل تأثیرگذاری بر سیاست گذاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰۸ تعداد دانلود : ۱۲۸۷
موضوع سیاست گذاری فرهنگی، یکی از مباحث مهم و مطرح در مباحث علمی است. مهم ترین عوامل اثرگذار در سیاست گذاری عبارتند از: حکومت، گروه های سیاسی، مجموعه های غیرسیاسی، نخبگان، و توده مردم. همچنین فرهنگ را میتوان دارای چهار سطح، اعتقادات، ارزش ها، رفتارها، و نمادها دانست. با توجه به مبانی اعتقادی، در نظام جمهوری اسلامی، سیاست گذاری فرهنگی، دارای نقش اساسی و محوری است. از سوی دیگر، حوزه علمیه نیز مجموعه ای مهم و اثرگذار در نظام اسلامی است. در این مقاله، جایگاه حوزه علمیه در سیاست گذاری فرهنگی در دو وضعیت موجود و مطلوب بررسی شده است. نتیجه این بررسی چنین است: در وضعیت موجود، حوزه علمیه بیشتر به وسیله اشخاص حقیقی تربیت شده در حوزه، در سیاست گذاری فرهنگی دخالت دارد و سطح تاثیر آن نیز بیشتر در سطوح عمیق فرهنگ است. اما در وضعیت مطلوب، تأثیر حوزه در سیاست گذاری فرهنگی، باید از جایگاه نهاد مستقل سیاست گذار و در همه سطوح فرهنگ صورت گیرد.
۴.

زی طلبگی: از منش تا سبک زندگی انسان حوزوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران دوره ششم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۲)

کلیدواژه‌ها: حوزه علمیه زی طلبگی انسان حوزوی منش طلبگی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات ارتباطات و فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات
تعداد بازدید : ۴۳۱۷ تعداد دانلود : ۱۱۷۷
نهاد حوزه علمیه یکی از مهم ترین نهادهای اجتماعی و فرهنگی در جامعه ایرانی است. این نهاد در گذشته متولی آموزش در معنای عام آن بود، اما با تحولات دوران مدرن در جامعه اسلامی ایران، نهاد حوزه به نهاد دینی تقلیل پیدا کرد. از گذشته در حوزه های علمیه برای تربیت طلاب و آداب طلبگی، مجموعه ای از آموزه ها با عنوان زی طلبگی مدنظر بوده است و کتبی برای آن تألیف شده است. این مقاله به دنبال فهم زی طلبگی و دلالت های اجتماعی و فرهنگی آن است. برای این کار بر رویکرد بوردیویی در فهم فضای اجتماعی، میدان فرهنگی و دینی و بویژه مفهوم منش تأکید شده است. داده های لازم نیز با کمک روش های اسنادی و میدانی جمع آوری شده است. زی طلبگی مبنای اصلی برساخت منش طلبگی و انسان حوزوی است. این منش در بنیاد خودش مبتنی است بر تقابل بنیادین مقدس/ نامقدس. در جهان بینی حوزوی، طلبه و روحانی اختصاص به حوزه قدسی و فعالیت های دینی دارند. این اختصاص یافتگی طلبه به امر دینی و قدسی، در رفتارها و کنش های زبانی، کنش های مصرف و هم چنین تکینیک های بدن طلاب به خوبی دیده می شود. در نهایت می توان گفت که منش طلبگی با سه مؤلفه تقابل بنیادین مقدس/ نامقدس، زیست مناسکی و جماعت واره حوزوی در میدان فرهنگی و دینی حوزه های علمیه و فضاهای مذهبی جامعه ایرانی برساخته و بازتولید می شود
۵.

عوامل و انگیزه های جامعه شناختی ورود طلاب به حوزة علمیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال چهارم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلیدواژه‌ها: حوزه علمیه نظریة زمینه ای عوامل ورود به حوزه علمیه انگیزه های طلاب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی گروه های ویژه اسلام پژوهی، حوزه ها و مراکز اسلامی
تعداد بازدید : ۴۹۹۱ تعداد دانلود : ۲۰۷۸
حوزة علمیه یکی از مهم ترین نهادهای دینی جامعة ایرانی است که برخی افراد با قصد و انگیزة طلبه شدن وارد آن می شوند. انتخاب طبلگی یکی از مهم ترین انتخاب های جوانان با نتایج و پیامدهای دامنه داری است که، به رغم وجود دیگر امکان ها و انتخاب ها، برخی این مسیر را برای زندگی خود در پیش می گیرند، اما چه عواملی زمینه ساز اجتماعی تصمیم جوانان برای طلبه شدن را رقم می زند و آنان با کدام انگیزه ها به دنیای طلبگی روی می آورند؟ این مطالعه با روش کیفی و با استفاده از نظریة زمینه ای به جست وجوی پاسخ می پردازد. به همین منظور، با 54 نفر از طلاب شاغل به تحصیل در حوزة علمیة قم مصاحبة عمیق صورت گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن اند که دو صورت از عوامل درونی و بیرونی در پیدایش انگیزه های افراد برای طلبه شدن مؤثرند؛ عوامل درونی به قرارگرفتن روحانیت در موضع گروه مرجع جوانان و بسترها و شبکه های معنوی ای اشاره دارد که آنان در آن زیست می کنند. عوامل بیرونی شامل زیست در شبکة روحانیت و همچنین افراد مذهبی تأثیرگذار است. در مجموع این عوامل چهار انگیزة مختلف را برای طلبه شدن در افراد پدید می آورند که شامل انگیزه های علمی، معنوی، اجتماعی، و ابزاری است تا در نهایت آنان تصمیم به طلبه شدن می گیرند. در نهایت، این یافته ها در قالب یک مدل نظری علّی/ فرایندی ارائه شده اند.
۶.

بررسی مقایسه ای نگرش معلمان مقطع دبیرستان و مدرسان حوزه علمیه مرد نسبت به مشارکت در برنامه های تنظیم خانواده و عوامل اجتماعی مرتبط با آن (مطالعه موردی: شهر شیراز)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال هشتم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۶)

کلیدواژه‌ها: نگرش حوزه علمیه دبیر مردان پارسونز مشارکت در برنامه تنظیم خانواده

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جمعیت شناسی
تعداد بازدید : ۷۴۴ تعداد دانلود : ۴۷۳
یکی از مهمترین موضوع های قرن نوزدهم و بیستم که در دنیا رخ داده افزایش جمعیت با توجه به بالا رفتن سطح بهداشت جهان است. این افزایش امروزه در کشورهای توسعه یافته کنترل شده است، اما برای کشورهای در حال توسعه به عنوان مشکلی اساسی مطرح شده که پژوهش حاضر در پی بررسی مقایسه ای نگرش دو گروه مدرسان حوزه و دبیران مرد نسبت به برنامه های تنظیم خانواده است. این مطالعه با روش پیمایشی با ابزار پرسشنامه و با نمونه 485 نفر، بر روی 325 نفر دبیر و 160 نفر مدرس حوزه مرد در شهر شیراز صورت گرفت. چهار چوب نظری مورد استفاده در این بررسی، ترکیبی از نظریه کنش اجتماعی پارسونز و نظریه مبادله است. بر اساس یافته های این پژوهش بین شغل پاسخگویان و سه بعد نگرش رابطه وجود دارد که بیانگر تفاوت معنادار بین نگرش دو گروه مورد مطالعه نسبت به مشارکت در برنامه های تنظیم خانواده است. همچنین رابطه ای معنا-دار بین میزان درآمد با ابعاد نگرش مشاهده شده است.
۷.

سازوکارهای تحقق مدیریت تحول سیاسی در حوزة علمیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال هفدهم بهار ۱۳۹۳ شماره ۶۵

کلیدواژه‌ها: مدیریت حوزه علمیه تحول سیاسی نقشه جامع

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی ولایت فقیه حوزه و روحانیت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی گروه های ویژه اسلام پژوهی، حوزه ها و مراکز اسلامی
تعداد بازدید : ۱۰۷۱ تعداد دانلود : ۶۹۳
مدیریت تحول سیاسی در حوزه علمیه فرایندی است که تحول در این حوزه را بر پایه آینده نگاری وآینده پژوهی هدایت می کند. این مقوله از سنخ مدیریت استراتژیک و مبتنی بر تفکر و برنامه ریزی استراتژیک است که با اقتباس از ایده «مدیریت تحول در حوزه علمیه» که حضرت آیت الله خامنه ای در آذرماه 1386 مطرح فرمود، مورد عنایت قرار گرفته و سازوکار تحقق مدیریت تحول سیاسی در حوزه علمیه را مطمح نظر قرار داده است و با تکیه بر اصول و معیارهای برنامه ریزی استراتژیک به تبیین آن همت گماشته از این رو، مقاله حاضر تصویری از نقشة جامع این مسیر را ترسیم کرده است. همچنین درادامه به نقدِ بررسی الگوهای مدیریتی قابل انطباق با مدیریت تحول سیاسی در حوزه علمیه اهتمام شده و الگوی مطلوب در این خصوص بیان شده است.
۸.

اصطلاح حوزه علمیه: تاریخچه پیدایی و تحولات معنایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال چهل و پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱ 81 - 93

کلیدواژه‌ها: حوزه علمیه حوزه علمیه قم عبدالکریم حائری مراکز علمی شیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۵ تعداد دانلود : ۴۵۵
حوزه علمیه به مرکز علوم مذهبی شیعیان اطلاق می شود که در مطالعات مربوط به تاریخ نهادهای علمی آموزشی شیعیان، پیشینه و چگونگی پیدایی عنوان آن مغفول مانده است. افزون بر این، این مطالعات مراکز علوم دینی پیش از ایجاد این اصطلاح را نیز، تحت عنوان حوزه علمیه معرفی کرده اند. پژوهش حاضر به تاریخ پیدایی و تحولات معنایی ترکیب حوزه علمیه اختصاص دارد. یافته های این پژوهش حاکی است، اصطلاح حوزه علمیه از بطن تحولات سیاسی اجتماعی عصر مشروطه برآمد که نخستین بار به مفهوم امروزی آن، بر نهادی اطلاق شد که شیخ عبدالکریم حائری در قم بنیان نهاد. همچنین، این پژوهش نشان می دهد که ساختار نوین مراکز علمی شیعی امروزین یا به اصطلاح «حوزه علمیه»، قابل انطباق با مراکز علمی پیش از آن نیست.
۱۰.

تعداد و سرانه مطلوب روحانی در کشور

نویسنده:
منبع: اسلام و مدیریت سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۲ 63 - 84

کلیدواژه‌ها: سرانه روحانی حوزه علمیه سفیران هدایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۲ تعداد دانلود : ۳۳۹
ارتقا و تعالی و پیشرفت هر سازمان و نهادی متکی بر عوامل متعددی می باشد، به نظر بسیاری از صاحب نظران نیروی انسانی آموزش دیده یکی از مهم ترین این عوامل می باشد. حوزه های علمیه در کشور، به رغم تأثیرگذاری های فراوان در عرصه های گوناگون کماکان از نظر داشتن نیروی انسانی مکفی با محدودیت های زیادی روبه رو می باشند. این پژوهش بر آن است که با نگاهی آمارگونه ضمن اثبات این محدودیت در حال حاضر، نشان دهد که عرصه های حضور ضروری روحانیون کدام است و چگونه باید به این حضور جامه عمل پوشانده شود.
۱۱.

بررسی وضعیت سیاست گذاری نظام آموزش حوزه های علمیه افغانستان

نویسنده:
منبع: اسلام و مدیریت سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۳ 1 - 20

کلیدواژه‌ها: سیاست گذاری نظام آموزش حوزه علمیه افغانستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۷ تعداد دانلود : ۳۲۹
حوزه های علمیه، کهن ترین نهاد آموزشی دینی افغانستان است که مأموریت تفقه، تدبر و ترویج دانش و معارف اسلامی را عهده دار می باشد. حوزه ها که امروزه با توجه به شتاب دانش و دگرگونی راهبردها و فنون فراگیری و بازنشر آن، نیازمند تجدید نظر در سیاست ها و برنامه های آموزشی خویش می باشند و انجام مؤثر و مطلوب مأموریت آنها، ضرورت تجدید نظر در سیاست های کنونی را ایجاب می کند. این تحقیق با هدف شناخت وضعیت موجود سیاست گذاری نظام آموزش حوزه های علمیه افغانستان صورت پذیرفته است. روش آن، توصیفی تحلیلی، ابزار گردآوری داده های آن مصاحبه و فن تجزیه و تحلیل آن ، تحلیل محتوای کیفی است. تحقیق حاضر، نخستین پژوهشی است که با رویکرد مدیریتی و مسأله محور، در این حوزه موضوعیصورت پذیرفته است. یافته های آن نشان می دهد که سیاست های کنونی نظام آموزش حوزها ی علمیه در هر پنج بُعد (طلاب، اساتید، برنامه درسی، سرفصل و متن درسی و مدیریتی)، با مشکلاتی مواجه است که شرح زیرمقوله های این ابعاد در بیان سیاست ها آمده است.
۱۲.

بررسی انتقادی «الگوی نگارش طرح و پایان نامه» در حوزه های علمیّه

نویسنده:
منبع: عیار پژوهش در علوم انسانی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)

کلیدواژه‌ها: حوزه علمیه پایان نامه الگوی پایان نامه نویسی حوزه علمیّه نقد الگوی پایان نامه نویسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۳۷۸
پایان نامه نویسی، یکی از فعالیت های علمی – پژوهشی طلاب، در سطوح عالی حوزوی سطح 3 و 4 است که در این مرحله، انتظار می رود قدرت نویسندگی و توانایی آنان در تولید دانش دینی نو، شکوفا شود. حوزه علمیه الگویی، برای نگارش پایان نامه طلاب تدوین کرده است که طلاب ملزم به رعایت آن هستند. این الگوها، دارای اشکال های روش شناختی متعدد هستند. این مقاله، به نقد این الگوها اختصاص دارد و با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی، در سه بخش سامان یافته است: در بخش نقد صوری، به اشکالات ظاهری از ایرادات املائی الگوها بر اساس مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی و نیز اشکال های قلم ها پرداخته و در بخش نقد ساختاری، نگاهی به نواقص«ارائه منطقی محتوا» در این الگوها دارد. نقد محتوایی، بخش آخر این مقاله انتقادی است که در هشت محور به اشکالات این الگوها، مانند ابهام در برخی مفاهیم، اصرار بی مورد بر لزوم ارائه فرضیه در همه پایان نامه ها، ارجاع دهی نادرست و... پرداخته است.
۱۳.

تعامل حوزه علمیه و رسانه در بیانات مقام معظم رهبری و ارائه الگوی مطلوب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۶, Issue ۱۹, Autumn ۲۰۱۹ 123 - 147

کلیدواژه‌ها: حوزه علمیه رسانه عرصه های تعامل الگوی مطلوب بیانات مقام معظم رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۱ تعداد دانلود : ۴۴۰
رسانه ها در دنیای امروز، فکر، فرهنگ، رفتار و هویت فرهنگی جوامع را شکل می دهند و می توانند در بهبود وضعیت زندگی انسان و گسترش صلح و امنیت جهانی موثر بوده و زمینه ساز ارتقای اخلاق و معنویت باشند. در این میان، حوزه علمیه در شرایط کنونی و در عرصه جنگ رسانه ای با ایجاد تعامل با رسانه ها می تواند به عنوان چشم و زبان انقلاب اسلامی برای انتشار پیام انقلاب و اندیشه اسلام ناب محمدی قلمداد شود. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی عرصه های تعامل حوزه علمیه و رسانه ها در سخنان مقام معظم رهبری و ارائه الگوی مطلوب و راهکارهای تحقق این تعاملات است. آن چه از بررسی اسنادی سخنان مقام معظم رهبری درباره تبیین وظایف حوزه علمیه و رسانه ملی به دست می آید، این که به طور مستقیم و غیر مستقیم به 3 مقوله اصلی حمایت، هدایت و نظارت و زیرمقوله های آن اشاره شده است. در مجموع، 3 مقوله و 33 زیرمقوله شناسایی و احصا شد که ناظر به آن ها 373 راهکار و روش برای تعامل حوزه و رسانه ها بیان شده است؛ این راهکارها در قالب جدول به عنوان راهکارهای بالقوه در نتیجه گیری تحقیق بیان شده است که با روش مصاحبه عمیق با 9 نفر از استادان حوزوی متخصص در عرصه رسانه صورت گرفته است.
۱۴.

آسیب ها و چالش های تبلیغ در عرصه بین الملل در حوزه علمیه با تکیه بر آرای رهبری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال هفتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۲۷) 136 - 159

کلیدواژه‌ها: تبلیغ بین الملل آسیب حوزه علمیه رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۱ تعداد دانلود : ۴۱۶
از آنجائی که دین اسلام دینی فرانژادی، فرامنطقه ای، فرازمانی و فرا مکانی است و به عبارت دیگر جهان شمول است، خطابات قرآن عموماً با «یا ایها الناس» شروع شده است. ما وارث مکتبی هستیم که اگر بتوانیم آرمان های ارزشمند این مکتب را به گوش جهانیان برسانم، می توانیم جهان فرورفته در فساد، گناه و ظلمت را به واسطه اسلام ناب نورانی کنیم؛ افزون بر اینکه به برکت انقلاب اسلامی اقبال به اسلام و تشیع در سطح جهان بسیار گسترده تر از گذشته است، تا آنجا که در مقام مقایسه معادل هزار سال در گذشته است. به موازات این اقبال جهانی تبلیغات دشمنان هم برای مقابله با «اسلام و تشیع» «انقلاب اسلامی » و تلاش برای «نشر افکار باطل» نیز غیرقابل مقایسه با تاریخ بشریت است. شیطان با تمام قوی و با استفاده از انواع ابزار ها و فناوری جدید و فضای مجازی، تمام قد در مقابل ما ایستاده است. این مهم با اقدامات حوزه علمیه در عرصه تبلیغ همخوانی ندارد، به رغم اینکه حوزه علمیه در مقایسه با قبل انقلاب گام های ارزشمندی برداشته است. با وجود این برخی کاستی های نرم افزاری و سخت افزاری و اشکالات مبنایی و مدیریتی و عدم پشتیبانی های لازم، جریان نشر اسلام ناب را با چالش جدی روبه رو کرده است. در این راستا عموماً مصاحبه هایی از بزرگان حوزه خصوصاً مقام معظم رهبری و مقالات معدودی نظیر مقالات مجله حوزه، شماره 43 و44، منتشر شده است. مقاله حاضر در مقام بررسی آسیب های نرم و سخت در محور تبلیغ عرصه بین الملل است که با پرداختن به رفع این آسیب ها و ضعف ها و تبدیل آنها به قوت ها، گام های اساسی در این عرصه برداشته باشیم. روش ما در مقاله تبینی و انتقادی و تکنیک ما کتابخانه ای و میدانی است.
۱۵.

الگوی هنجاری مشارکت حوزه علمیه در تدوین و اجرای سیاست های فرهنگی کشور از منظر مقام معظم رهبری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: دین و سیاست فرهنگی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴ 23 - 46
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۲۵۹
حوزه علمیه در نظام جمهوری اسلامی ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار است. از آنجا که نظام، مبتنی بر مبانی اسلامی است، لذا ضرورت دارد که حوزه علمیه نقشی ممتاز و حضوری جدی داشته باشد. یکی از عرصه های حضور و نقش آفرینی حوزه علمیه، فرایند سیاست گذاری فرهنگی است. این فرایند به صورت کلی به سه مرحله تدوین، اجرا و ارزیابی تقسیم بندی می شود. این مقاله به دنبال آن است با بررسی کلیه بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با طلاب و روحانیون (از سال 68 تا 94) با روش تحلیل مضمون، به نحوه حضور حوزه علمیه در دو مرحله تدوین و اجرای سیاستگذاری فرهنگی بپردازد.
۱۶.

چالش های کنشگری حوزه علمیه در تدوین سیاست های فرهنگی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: دین و سیاست فرهنگی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۸ 89 - 119
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۵۵۳
فرایند سیاستگذاری فرهنگی به صورت کلی شامل سه مرحله تدوین، اجرا و ارزیابی می باشد. مرحله تدوین به عنوان زیربنا و پایه ی سایر مراحل، از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار است و هر حاکمیتی سعی می کند با استفاده حداکثری از نظرات کارشناسان و خبرگان، به گونه ای سیاست های فرهنگی خود را تدوین کند که در مرحله اجرا با کمترین چالش و آسیب مواجه شود. در نظام جمهوری اسلامی ایران به دلیل ماهیت دینی و اسلامی نظام، حضور حوزه علمیه با شان "نماینده دین"، در تدوین سیاست ها یک ضرورت انکارنشدنی است. با گذشت نزدیک به چهار دهه از انقلاب اسلامی، نقش و جایگاه حوزه علمیه در این عرصه، فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرده است و هنوز به جایگاه مطلوب خود نرسیده است. در این مقاله ضمن مصاحبه با 14 نفر از مسئولین و صاحب نظران در حوزه علمیه و حاکمیت و با استفاده از روش تحلیل مضمون، 63 چالش پیش روی کنشگری حوزه علمیه در تدوین سیاست های فرهنگی شناسایی شده است. این چالش ها در قالب سه مضمون کلان چالش های معرفتی، زمینه ای و مدیریتی طبقه بندی شده اند.
۱۷.

ارزشیابی نظام آموزشی حوزه علمیه کاشان با استفاده از الگوی CIPP (مورد مطالعه: سطح یک حوزه علمیه کاشان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال سوم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۹) ۶۷-۹۴

کلیدواژه‌ها: ارزشیابی نظام آموزشی حوزه علمیه الگوی سیپ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۸ تعداد دانلود : ۵۵۶
هدف پژوهش، ارزشیابی سطح یک نظام آموزشی حوزه علمیه شهر کاشان براساس الگوی سیپ و جامعه آماری پژوهش چهار گروه، شامل: مسئولین(25نفر)، اساتید(32 نفر)، طلاب مشغول به تحصیل(650نفر) و فارغ التحصیلان مرحله مقدمات در دو سال گذشته(189نفر) بودند که در دو گروه مسئولین و اساتید، نمونه گیری به صورت تمام شماری صورت گرفت و در ارتباط با دو گروه دیگر، براساس جدول مورگان به ترتیب 242 و 123 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور گرد آوری داده ها از چهار پرسش نامه محقق ساخته، بهره گیری شد. در ارزیابی عامل زمینه، ملاک های: «میزان اشتیاق طلاب برای ورود به حوزه»، «شرایط فرهنگی-اجتماعی» و «اهداف» بررسی شد. نتایج نشان داد که «اهداف» نسبتاً مطلوب هستند و سایر ملاک ها از وضعیت مطلوبی برخوردار می باشند. ملاک ها در ارزیابی درونداد عبارت بودند از: «طلاب»، «محتوا»، «امکانات و فضای آموزشی»، «زمان» و «استاد» که ملاک «استاد»، نامطلوب و ملاک های؛«طلاب» و «زمان» از وضعیت مطلوبی برخوردار بودند و بقیه ملاک ها، وضعیت نسبتاً مطلوبی داشتند. ملاک های مورد ارزیابی در عامل فرآیند: «روش های تدریس» و «سنجش پیشرفت تحصیلی» بودند که نسبتاً مطلوب ارزشیابی شدند. در عامل برونداد نیز، ملاک های مورد ارزیابی؛«میزان یادگیری طلاب» و «نتایج رفتاری و عملکردی» بودند که نسبتاً مطلوب ارزشیابی شدند.
۱۸.

واکاوی فرآیند رویارویی پهلوی دوم با نهاد روحانیت (1357- 1320)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال هفدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶۱ ۱۱۱-۱۳۲

کلیدواژه‌ها: حوزه علمیه روحانیت پهلوی دوم حکومت پهلوی تاریخ معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۲۸۷
اهمیت تقابل رژیم پهلوی با جریان های دینی و مذهبی مخالف به ویژه حوزه های علمیه و روحانیت در دوران محمدرضا شاه مسئله اصلی تحقیق محسوب می شود. با تتبع رفتار و منش حکومت پهلوی در برابر روحانیت، این پژوهش به این نکته دست یافت که رژیم پهلوی با بهره مندی از تمامی راهبردها و ابزارهای ایجابی و سلبی، سیاست فشار همه جانبه علیه نهاد روحانیت را اعمال نمود؛ تلاش برای تطمیع روحانیت، حمایت از انجمن حجتیه، بهره برداری از اختلافات پیرامون کتاب «شهید جاوید» (رویارویی ایجابی)؛ و اقداماتی مانند عملیات تهمت و افترا، شایعه سازی، اهانت و توهین، تهدید و ارعاب (تقابل سلبی نرم) و همچنین هجوم به مراکز حوزوی، تبعید، زندانی و شکنجه کردن روحانیون انقلابی (تقابل سلبی سخت)، یافته های این پژوهش در رویکرد حکومت پهلوی مقابل نهاد روحانیت هستند که با روش توصیفی تحلیلی، و بهره گیری از منابع معتبر تاریخ معاصر حاصل آمدند.
۱۹.

بررسی نقش حوزه علمیه در ساخت بعد معرفتی تمدن اسلامی با تأکید بر اندیشه های حضرت آیت الله خامنه ای

نویسنده:
منبع: تمدن اسلامی و دین پژوهی سال دوم زمستان ۳۹۹ شماره ۶ 91 – 109

کلیدواژه‌ها: تمدن نوین اسلامی حوزه علمیه آینده تمدن اسلامی روحانیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۴ تعداد دانلود : ۴۳۳
اینکه تمدن نوین اسلامی از منظر حضرت آیت الله خامنه ای چگونه است و معرفت و علم و دانش چه جایگاهی در آن دارد، سؤالات مهمی است که این مقاله درصدد است به آن پاسخ دهد. حوزه های علمیه به عنوان منبع تولید نرم افزار یا همان بعد معرفتی تمدن اسلامی برای ایفای نقش خود باید دارای شاخصه ها و ویژگی هایی باشند که این مقاله به آن خواهد پرداخت. این پژوهش مفهوم دانش توأم با معنویت را هسته اصلی اندیشه حضرت آیت الله خامنه ای توصیف کرده و مبتنی بر این مهم، حوزه علمیه را به عنوان خاستگاه تولید معرفت، برای نقش آفرینی تمدنی مستلزم تحول درونی خویش می داند. این پژوهش با شیوه کتابخانه ای و با تکیه بر آراء آیت الله خامنه ای تنظیم شده است. این مقاله به روش توصیفی و تبیینی به بررسی حوزه علمیه تمدن ساز خواهد پرداخت و اینکه حوزه علمیه برای ساخت بعد معرفتی تمدن اسلامی باید چه ویژگی هایی داشته باشد.
۲۰.

بایسته های تحوّل حوزه های علمیه در تبلیغ جهانی آموزه های قرآنی؛ از دعوت جهانی تا جنبش جهانی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 217 - 246

کلیدواژه‌ها: حوزه علمیه دعوت تبلیغ جهانی آموزه های قرآنی جنبش اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۸ تعداد دانلود : ۲۱۱
حوزه علمیّه به عنوان نهادی علمی−تبلیغی دارای رسالتی گسترده در عرصه امور دینی است و می تواند نقش مهمی را در عرصه تبلیغ جهانی آموزه های قرآنی ایفا کند. مسئله آن است که با مطالعه و مشاهده آموزه های دینی مؤثر و مطرح در عرصه بین الملل و اسناد بالادستیِ نگاشته شده، برنامه ریزی عملیاتی برای تبلیغ این آموزه ها متناسب با قابلیت ها نبوده است. پرسش اساسی آن است که بایسته های تحول حوزه های علمیه در عرصه بین الملل و «تبلیغ جهانی آموزه های قرآنی» برای تحقق چشم انداز و مأموریت هایِ موجود چیست؟ پژوهش این مقاله  به صورت کیفی و چارچوب آن از نوع استقرایی است. جمع آوری داده ها به روش اسنادی بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها و ارائه بایسته ها از روش نظریه مبنایی استفاده شده است. یافته مقاله بیانگر آن است که توجه به بایسته های قرآنی «اصل دعوت»، هویت فردی طلاب به مثابه کنشگر، گفتمان های رقیب و گفتمان سازی تبلیغی حوزه، تمرکز حوزه بر مراکز غیردولتی و سیاستگذاری اجتماعی و بهره مندی از ایده جنبش های اجتماعی، برای تحققِ تبلیغ جهانیِ مؤثر حوزه های علمیه حائز اهمیت است. همچنین با افزودن الگوی پیشنهادی قدرت نرم و توجه به تمهیدات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی برای مخاطبانِ دعوت و تحول جدّی در رویکرد اجتماعی طلاب، تاثیرگذاریِ تبلیغ جهانیِ حوزه افزایش می یابد. از این رو توجه به تقویت «هویت جمعی طلاب»، همبستگی اجتماعی، جامعه محور بودن تبلیغ، به خصوص تعمیقِ احساس پیوستگی حوزه با فرهنگ و ارزش های مشترک دینی در میان تنوع قومی و ادیان و مذاهب گوناگون، نقش بسزایی در تحول اجتماعیِ تبلیغ ملی و جهانی آموزه های قرآنی دارد.