مطالب مرتبط با کلیدواژه

عدالت


۱۶۱.

عدالت اجتماعی در نهج البلاغه؛ زمینه ها، موانع و دستاوردها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیستم اسفند ۱۳۹۰ شماره ۱۲ (پیاپی ۱۷۱) ویژه جامعه‌ شناسی

کلیدواژه‌ها: عدالت نهج البلاغه عدالت اجتماعی امام علی (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲۵ تعداد دانلود : ۹۲۳
عدالت اجتماعی به معنی «بهره مندی همه افراد از امکانات موجود در یک جامعه به تناسب ظرفیت ها» آرزوی تمام رهبران، اندیشوران و آزادگان جهان از گذشته تا حال بوده است. برای تحقق عملی این آرزوی شیرین، چاره ای جز شناسایی مقدمات و مسائل ضروری آن نیست. مقاله حاضر، چگونگی بهره مندی همه مردم از امکانات عمومی را در قالب بیان «زمینه ها»، «موانع» و «دستاوردهای» عدالت اجتماعی با نگاه محوری به نهج البلاغه دنبال میکند. استخراج بهترین طرح ها و راهبردیترین اندیشه ها در خصوص چگونگی عملیاتیکردن عدالت اجتماعی از موثق ترین متون دینی شیعی، یعنی نهج البلاغه، مهم ترین هدف این نوشته است. پژوهش حاضر مبتنی بر تحقیقات کتابخانه ای با نگاه متمرکز به کتاب شریف نهج البلاغه و شروح و کتب معتبر مرتبط با آن است که در حقیقت جنبه توصیفی ـ تحلیلی دارد. با این همه به سبب ماهیت گزارشی بحث، جهت توصیفی آن بر جنبه تحلیلی غلبه دارد. ظرفیت بسیار بالای نهج البلاغه در بیان حساس ترین مسائل و نشان دادن بخشی از حرکت های مدیریتی عدالت محور حضرت علی علیه السلام در دوران حکومت، محورهای عمده این تحقیق به شمار میآید.
۱۶۲.

مشروعیت و الزام سیاسی در اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و یکم فروردین ۱۳۹۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۷۲) ویژه علوم سیاسی

کلیدواژه‌ها: عصمت عدالت حکومت ولایت مشروعیت فقاهت الزام سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۰ تعداد دانلود : ۵۲۸
مسئله اصلی این است که از نظر فلسفه سیاسی اسلامی و متون دینی اسلام چه مسائلی به عنوان مبانی مشروعیت حکومت اسلامی و الزام سیاسی شهروندان تعریف میشود؟ روش بحث عمدتا استدلالی (فلسفی کلامی) و استنادات به آیات قرآن است. مشروعیت و الزام سیاسی در یک ارتباط نزدیک بوده، و مشروعیت فرض پیشین الزام سیاسی به حساب میآید. از نظر اسلام، ولایت الهی منشأ و اساس مشروعیت حکومت است. ولایت الهی به حکم «شکر منعم» از ناحیه خداوند و انبیای الهی و امامان معصوم ضرورت اطاعت دارد. ولایت فقهای عادل، مشروعیت و لزوم اطاعت آنان نیز در همین زمینه قابل فهم است.
۱۶۳.

تأمّلی در اصول اخلاقی حکومت علوی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال اول بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: عدالت پاسخگویی امام علی (ع) انسان دوستی نامة علی(ع) به مالک اشتر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹۵ تعداد دانلود : ۶۳۰
انسان دوستی و مفاهیم مرتبط با آن، از جمله مباحثی است که در طول تاریخ بشر، مورد توجه بوده و از اهمّیت ویژه ای در روابط انسانی برخوردار است. مفهوم انسان دوستی و مسائل مرتبط با آن، بار ها از سوی صاحب نظران و اندیشمندان مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. البته این مفهوم، از گسترة معنایی وسیعی برخوردار است و بحث و بررسی تمامی مسائل مربوط به آن، از عهدة یک مقاله یا کتاب، خارج است و به کنکاش و تتبع زیاد و زمان کافی نیاز دارد. اما از جمله مباحثی که مستقیماً به مفهوم انسان دوستی مربوط است و در حقیقت زیرمجموعة آن قرار می گیرد، مسئلة نحوة تعامل حکومت با مردم و حفظ کرامت و جایگاه انسانی شهروندان جامعه توسّط دولتمردان می باشد. مقالة حاضر به بررسی این امر مهم در سیرة علوی و با تأکید بر نامة حضرت به مالک اشتر، پرداخته و تلاش می کند برخی اصول انسان دوستی را که دولتمردان، ملزم به رعایت آن در قبال مردم هستند، از دیدگاه امام علی(ع) مورد بررسی قرار دهد. مفاهیمی چون رعایت عدالت در برخورد با مردم، مشورت با مردم در امور جامعه، نقدپذیری دولتمردان، مخالفت با حاکمیّت روابط، پاسخگو بودن مسئولان به مردم، ایجاد امنیّت در جامعه و... از جمله اصول انسان دوستی است که حضرت در کلام گهربار خود به آن اشاره فرموده و در این مقاله به بررسی آن خواهیم پرداخت.
۱۶۴.

نقد و ارزیابی عدالت افلاطونی از منظر اندیشة علوی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال اول بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: سعادت عدالت افلاطون شریعت شایسته سالاری امام علی(ع) استحقاق عدالت علوی مثل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸۸ تعداد دانلود : ۹۷۸
تبیین مفهوم کانونی عدالت در فلسفة سیاسی غرب، وامدار اندیشمندان بزرگی چون افلاطون است؛ همچنان که مبنای نظریه پردازی افلاطون و طرح مدینة فاضله وی، موضوع عدالت و طراحی جامعة عدالت محور و آرمانی است تا عالم مثالی در زمین محقّق شود. از آنجا که نظریة عدالت افلاطونی دارای ایرادهای فراوانی است، این نوشتار با تأکید بر سترگی اندیشه های امام علی(ع) و سرآمدی آن بر کلّیّة مکاتب و آراء بشری، برآن است که مفهوم عدالت را در اندیشة علوی، با محتوا و اهدافی متعالی، کامل تر و عملی تر و به نحوی گسترده تر در قیاس با اندیشة افلاطون، مطرح کند؛ چرا که اندیشة عدالت علوی از ضعف ها و نقایص متعدّد نظریة عدالت افلاطونی کاملاً مبرّا است و دارای ریشه و مبنای الهی و ایمانی است و با مفهومی عینی، ملموس، مصداق پذیر و شریعت مدار و ابزاری در جهت نیل به سعادت و رستگاری الهی از طریق کسب ملکات فاضله و انجام ارادی افعال خیر می باشد. عدالت علوی فاقد وجه متصلّب و تک گفتاری بوده و خصلتی آرمان گرایانه و ظلم ستیز دارد و مبنای تعیین عدالت و استحقاق، نزد آن، شریعت الهی است و بر خلاف صبغة فردی و جبرگرای عدالت افلاطونی، دارای وجه غالب عدالت اجتماعی است و بر مبنای آن، امکان ارتقاء در سلسله مراتب اجتماعی براساس شایسته سالاری و میزان انجام تکالیف برای همگان وجود دارد.
۱۶۵.

نظریه جامع عدالت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه دین تابستان ۱۳۸۹ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: اراده گرایی عدالت فایده گرایی قراردادگرایی آزادی گرایی.

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۲ تعداد دانلود : ۷۹۳
بینیازی با عدالتی جامع محقق میشود. تحقق چنین عدالتی فرض داشتن نظریه ای جامع در مورد عدالت است. فرضیة مقاله اکتشاف چنین نظریه ای است که از گزاره های ذیل تشکیل میشود: عدالت واژه ای است اجتماعی، و به معنای استقامت جامعه یا نظام دینی در طریق شرع میباشد. فقیه جامعه اسلامی با توجه به مصالح و مفاسد واقعی قوانین کشور را از طریق ابزارهای مدرن قانون گذاری وضع میکند. خیر و سعادت بر حق و الزام مقدم است. اما خیر و سعادت بشر فقط با عبودیت و الزام های ناشی از شرع بدست میآید. جامعة عادل و متعادل از دیدگاه اسلام با نهادهای ذیل شناخته میشود: حقوق طبیعی و فطری، قانون الهی، برابری، برادری، عقلانیت و مصلحت.
۱۶۶.

بازخوانی مواضع تهمت در شهادت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حقوق خصوصی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: عدالت شاهد شهادت تهمت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵۰ تعداد دانلود : ۸۴۶
گرچه روز به روز شهادت به عنوان یکی از ادلّه ی اثبات دعوا در امور حقوقی و کیفری کشورها رنگ می بازد و از ارزش آن کاسته می شود، اما حقوق ایران با الهام از منابع اصیل شرعی، همچنان شهادت را معتبر دانسته و ارزش زیادی برای آن قایل است. از طرفی در شرایط شاهد و شهادت سخت گیری می کند تا هر کسی نتواند با استناد به شهود بی اعتبار، محکمه را اغفال نماید. یکی از مهم ترین شروطی که هم در فقه مبسوطاً و هم در قانون با ذکر پاره ای از مصادیق بدان تصریح شده است، «شرط انتفاء تهمت» است. این پژوهش پس از مفهوم شناسی واژه ها، با تحلیل آیات، روایات، کلام فقها و مواد قانون به بررسی مصادیق تهمت در شهادت خواهد پرداخت.
۱۶۷.

بررسی رابطة عدالت و سعادت از دیدگاه ارسطو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت سال دهم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳۲

کلیدواژه‌ها: سعادت عدالت ارسطو فضیلت خیرات خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴۲ تعداد دانلود : ۷۲۶
ارسطو از معدود اندیشمندانی است که تأملاتی ژرف در بارة عدالت و سعادت داشته است. وی تأثیر عدالت در تحصیل سعادت را پذیرفته، به گونهای که دستیابی به سعادت را بدون اجرای عدالت امکان ناپذیر میداند. به تعبیر صحیحتر از نظر وی اعتدال از فضایل عمده در تحصیل سعادت است؛ میان عدالت و سعادت رابطة عمیق و ژرفی وجود دارد به گونهای که عدالت شرط لازم برای تحصیل سعادت است و معنای این سخن این است که امور دیگری نظیر داشتن حکمت، عفت، شجاعت، خیراتخارجی و دوستی نیز در تحصیل سعادت نقش دارند و همراه عدالت علتتأمه برای نیل به سعادت میگردند و این بدین خاطر است که هر پدیدهای برای تحقق به صدها عامل نیاز دارد و عدالت تنها یکی از عوامل تحصیل سعادت است، بنابراین عدالت به عنوان شرط لازم، وسیله و مقدمه ای برای نیل به سعادت به شمار میآید و نسبت منطقی میان آن دو عام و خاص مطلق است.
۱۶۸.

آثار بازتوزیع فرصت ها بر نابرابری درآمدی؛ تحلیل تعادل عمومی محاسبه پذیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات مدل سازی اقتصادی بهار ۱۳۹۱ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: عدالت تعادل عمومی برابری فرصت ها برابری درآمدی برابری منابع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷۸ تعداد دانلود : ۷۰۷
نابرابری در تخصیص فرصت ها یکی از عوامل مؤثر در نابرابری درآمدی است. هدف این نوشتار تحلیل آثار اقتصادی تخصیص اولیه منابع و همچنین بازتوزیع فرصت ها در جامعه است. در این پژوهش، نوعی الگوی تعادل عمومی با تمرکز بر توزیع اولیه فرصت های آموزشی و تخصیص منابعِ دردسترس طراحی شده است. در الگوی طراحی شده، تفاوتِ درآمد کلّ خانوار ناشی از تفاوتِ درآمد نیروی کار ماهر و نیروی کار ساده و همچنین درآمدِ ناشی از موجودی سرمایه خانوار است. مدل معرفی شده در این پژوهش براساس ماتریس داده های خرد اقتصاد ایران کالیبره شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در سناریوهای طراحی شده، بازتوزیع فرصت ها و تخصیص دوباره منابع، شاخص های برابری را بهبود می بخشد. به عبارت دیگر، بهبود شاخص برابری در فرصت به بهبود شاخص های برابری درآمد منجر می شود. نتیجه بسیار مهم الگوی تعادل عمومی طراحی شده این است که با افزایش نابرابری در فرصت ها، شکاف درآمدی بیش از شکاف فرصت ها بزرگ می شود؛ ازاین رو با کاهش نابرابریِ فرصت ها می توان کاهش بیشترِ نابرابری درآمدی را مشاهده کرد.
۱۶۹.

نقش شهروندی فعال در بهبود کیفیت زندگی شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شهری سال دوم بهار ۱۳۹۱ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: عدالت کیفیت زندگی توانمندسازی شهروندی فعال اخلاق مشارکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷۶ تعداد دانلود : ۱۹۹۳
شهروندی پویاترین مفهوم اجتماعی جامعة مدرن تلقی شده است. شهروندی توانایی افراد را برای قضاوت دربارة زندگی شان تصدیق می کند. بنابراین، ویژگی اساسی شهروندی وجود اخلاق مشارکت است. شهروندی یک موقعیت فعال است که علاوه بر حقوق، بر وظایف و تعهدات نیز دلالت دارد. بنابراین، شهروندی یک مبنای عالی برای ادارة امور انسانی به شمار می رود. شهروندی به مدد مجموعة حقوق، وظایف و تعهداتش راهی را برای توزیع و ادارة عادلانه منابع از طریق تقسیم منافع، مسئولیتهای زندگی اجتماعی ارائه می دهد شهروندی فعال در پی توانمندسازی افراد و اجتماعات است و فرایند مشارکت را امری ذاتاً ارزشمند تلقی می کند. از این رو، شهروندی فعال چیزی بیش از افزایش صرف مشارکت عمومی است. شهروندی فعال خواهان مشارکت هدفمند است، یعنی شهروندان در جهت تبدل اجتماعی و محل زندگی به مکان بهتری مشارکت فعال داشته باشند. بدینسان به شهروندی امکان مشارکت در برنامه ریزی و ارائه خدمات عمومی داده می شود.
۱۷۰.

نقش قرارداد روانی ورزشکاران در رابطه بین عدالت ادراک شده با پاسخ های مخرب آن ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رفتار حرکتی و روانشناسی ورزشی تابستان ۱۳۸۹ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: عدالت ورزشکاران قرارداد روانی رفتارهای مخرب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷۲ تعداد دانلود : ۶۲۱
این پژوهش با هدف بررسی نقش قرارداد روانی ورزشکاران در رابطه بین عدالت ادراک شده با پاسخ های مخرب آن ها اجرا شد. جامعه آماری پژوهش را حدود 450 نفر از ورزشکاران حرفه ای لیگ برتر کشور در رشته های فوتبال، والیبال و بسکتبال تشکیل می-دادند که از میان آن ها، 198 نفر به شیوه سهل الوصول برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، پرسش نامه های قرارداد روانی روسو (2001) با 28 سؤال، پرسش-نامه های عدالت ادراک شده (توزیعی، رویه ای و تعاملی) از ون یپرن و همکاران (2000) با 15 سؤال و پرسش نامه پاسخ های مخرب ورزشکاران از هاگدورن و همکاران (1999) با 9 سؤال بودند. داده های حاصل از پرسشنامه های پژوهش، با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون میانجی تحلیل شدند. نتایج نشان داد تعهد کوتاه مدت، عملکرد حمایت گرانه از ابعاد قرارداد روانی و میانجی رابطه عدالت توزیعی با تلاش برای خروج یا تغییر باشگاه از ابعاد رفتار مخرب ورزشکاران است، امّا محدود کردن عملکرد، عملکرد حمایت گرانه، بازارپذیری بیرونی و ثبات چهار بُعد قرارداد روانی، میانجی رابطه عدالت توزیعی با غفلت و اعتراض پرخاشگرانه بُعد دوم رفتارهای مخرب ورزشکاران بودند. برای رابطه عدالت رویه ای با غفلت و اعتراض پرخاشگرانه نیز عملکرد حمایت گرانه، بازارپذیری بیرونی و ثبات از ابعاد قرارداد درونی نقش متغیر میانجی داشتند، امّا برای رابطه عدالت تعاملی با تلاش برای خروج یا تغییر باشگاه فقط عملکرد حمایت گرانه و برای رابطه عدالت تعاملی با غفلت و اعتراض پرخاشگرانه، عملکرد حمایت گرانه، بازارپذیری بیرونی و ثبات نقش میانجی داشتند. شواهد حاصل از پژوهش گویای آن است که ابعادی از قرارداد روانی نقش عدالت را بر پاسخ های مخرب ورزشکاران واسطه گری (میانجی گری) می کنند.
۱۷۲.

گستره موضوع شناختی در پژوهش¬های ناظر بر مباحث عدالت و توسعه

نویسنده:
منبع: مطالعات اقتصاد اسلامی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۲ (پیاپی ۴)

کلیدواژه‌ها: عدالت توسعه پیشرفت توسعه مبتنی بر عدالت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۳ تعداد دانلود : ۶۶۲
عدالت و رشد، پیشرفت و توسعه از جمله مفاهیمی هستند که مطلوب بالذات بشریت در همه اعصار و ازمنه و منتهی آمال هر انسانی در هر زمان و مکانی بوده است. کمتر جریان فکری و جنبش اجتماعی را می­توان سراغ گرفت که آن­ها را در شعارهای خود مطرح نکرده باشد. اما و در عین حال، دو مفهوم عدالت و توسعه، در چنبره تقابل مالوف مادی- معنوی و دلالت­های ثبوتی و اثباتی آن، افتاده و خود به تمایز و دوگانی مهم در معارف انسانی تبدیل شده­اند. نگرشی قائل بر تعارض و تضاد بین ایندو است، و نگرشی دیگر به تلائم و سازگاری نظر می­دهد و این دو را لازم و ملزوم هم می­داند. بدین ترتیب، به هر میزان که نگرش اول مانعی جدی در شکل گیری ادبیات ناظر بر تعاملات نظری و مفهومی بین دو مبحث توسعه و عدالت شده و صرفاً به بسط نظری مطالعاتی که نافی یکی از این دو به هزینه دیگری بوده باشد، منجر شده است، نگرش دوم این دو را در کنار هم و تعامل دو سویه با هم می­انگارد و از اینرو راه را برای پژوهش­های بیشتر باز و قابل تداوم می­نمایاند. در این نوشته در پی انجام یک امکان سنجی و ارائه تصاویری از گستره­های پژوهشی ممکن و تقویت نگرش دوم در پژوهش­های ناظر بر مباحث توسعه و عدالت هستیم. بدینوسیله در پی آن برآمده­ایم تا نقشه راه مطالعات مربوط به توسعه مبتنی بر عدالت را ترسیم کرده باشیم.
۱۷۳.

جایگاه حقیقت و اعتبار در مبانی فلسفی اقتصاد

نویسنده:
منبع: مطالعات اقتصاد اسلامی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلیدواژه‌ها: اسلام روش شناسی عدالت اقتصاد پوزیتیویسم مفاهیم اعتباری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰۷ تعداد دانلود : ۵۷۴
تمایزی که فیلسوفان مسلمان میان گزاره های حقیقی و اعتباری می افکنند، نقطه عزیمت این نوشتار است. بر اساس این تفکیک، اقتصاد از جمله دانش های اعتباری است که رسالت اصلی آن ارائه سیاست­ها و تدابیر بهینه در حوزه روابط معیشتی است، البته توصیه ای مبتنی بر شناخت های واقعی. همچنین مانند دیگر علوم اعتباری، شاخص تایید یا رد سیاست­های اقتصادی، نسبت آن با عدالت (اعطاء حقوق) است. در این نگرش عدالت اقتصادی وصف آن موقعیت مطلوبی است که حقوق اقتصادی به نحو کامل ادا شود. ریشه شناخت حقوق و عدالت نیز واقعیت خارجی است یعنی غایت یا قابلیتی که در خلقت جهان و انسان درج شده است. بر اساس مطالب مقاله، دانش اقتصاد شامل یک رکن اعتباری (شامل اهداف و حقوق اقتصادی) و یک رکن حقیقی (شامل دو دسته شناخت های بنیادین و تجربی اقتصادی) است. روش شناسی اقتصاد متعارف از هر دو معیار عدالت (در رکن اعتباری) و صدق یا واقع گرایی (در رکن حقیقی) به دور است، حال آنکه آموزه های اسلام می تواند هم در رکن اعتباری و هم در رکن حقیقی اقتصاد اثرگذار باشد، به نحوی که معرفت اقتصادی حاصل، در بخش­های قابل توجهی متمایز از معرفت رایج بوده و قابل اتصاف به وصف اسلامی باشد.
۱۷۴.

معیارهای عدالت توزیعی مقایسه تطبیقی دیدگاه¬های جان راولز و شهید مطهری

نویسنده:
منبع: مطالعات اقتصاد اسلامی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلیدواژه‌ها: عدالت آزادی شهید مطهری راولز استحقاق توزیع اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۵ تعداد دانلود : ۱۰۹۹
جان راولز از بزرگترین فلاسفه سیاسی در حوزه عدالت اجتماعی و شهید مرتضی مطهری از بزرگترین متفکرین اسلام­شناس قرن بیستم می­باشند. گرچه هیچ یک از این دو اندیشمند به نام یک اقتصاددان معروف نمی­باشند، اما در آثار آنان می­توان معیارهای قابل تأملی را برای توزیع عادلانه اقتصادی پیدا نمود. راولز معتقد بود که توزیع امکانات اولیه به خصوص آزادی­های اساسی باید به طور برابر صورت گیرد. وی نابرابری­های توزیعی را به دو شرط دریافت به میزان تلاش مشاغل و توزیع به نفع پائین­ترین طبقات مورد پذیرش می­دانست. از سوی دیگر شهید مطهری نظام توزیع در سه مرحله توزیع برابر امکانات اولیه، توزیع متناسب با استحقاق افراد در درآمد به وجود آمده و بازتوزیع دارائی­ها به منظور ایجاد توازن اجتماعی را مطرح نموده­اند. فرادینی بودن ذات عدالت، توزیع مساوی امکانات اولیه، توزیع به میزان استحقاق افراد و توجه به طبقه ضعیف جامعه از مهمترین نقاط تشابه و منشأ مشروعیت عدالت، نقش بازتوزیع اقتصادی و نیز مفهوم آزادی­ها از مهمترین نقاط تمایز در بین دیدگاه­های این دو متفکر معاصر می­باشد.
۱۷۵.

گونه شناسی نظریات عدالت مبتنی بر ابعاد فلسفی؛ روشی در تبیین ماهیت مفهومی عدالت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اقتصاد اسلامی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: عدالت معرفت شناسی انسان شناسی گونه شناسی ارزش شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱۰ تعداد دانلود : ۹۴۰
مفهوم عدالت به دلیل پیچیدگی و گستردگی دلالت آن همواره از موضوعات مورد توجه و چالش برانگیز اندیشمندان در طی اعصار مختلف بوده و هریک سعی در تبیین این مفهوم با استفاده از دیدگاه­های گوناگون داشته­اند. حاصل این تلاش­ها مجموعه­ای عظیم از نظریات مختلف و متنوع در این حوزه است. نوشته حاضر با بهره­گیری از مدل «مبانی، مفاهیم، اقتضائات، سیاست­ها، شاخص­ها» در عرصه عدالت­پژوهی، به دنبال تبیین مفهوم عدالت در بخش مبانی و چیستی آن با بهره گیری از نگاه اسلامی و مبتنی بر تنقیح و دسته­بندی جدید نظریات گذشته می­باشد. این امر می­تواند علاوه بر مشخص نمودن چارچوبی برای حرکت، زمینه را برای نظریه­پردازی در این عرصه نیز فراهم ­آورد. سوال اصلی این تحقیق «چگونگی تبیین ماهیت مفهومی عدالت» خواهد بود. در این راستا از روش کیفی به عنوان روش تحقیق پژوهش و از روش­های کتابخانه­ای و گونه شناسی به منظور جمع­آوری و تجزیه تحلیل داده­ها استفاده شده است. انتخاب مقسم مناسب گونه شناسی می­تواند ضمن تبیین بهتر نظریات عدالت، ما را در کشف اشتراکات و افتراقات آن­ها یاری رساند. بدین منظور پس از بررسی ادبیات گونه شناسی ، برخی از گونه شناسی­های مهم مدّ نظر قرار گرفته و از مسیر نقد و ارزیابی آن­ها سعی شده است تا در حوزه نظریات، گونه شناسی جدیدی مبتنی بر 3 بُعد فلسفیِ معرفت شناسی، انسان شناسی و ارزش شناسی ارائه گردد که ضمن رفع نقاط ضعف دیگر گونه­ها، مبتنی بر مبانی اسلامی نیز باشد. همچنین به عنوان نمونه نظریه عدالت جان رالز نیز مبتنی بر گونه شناسی فلسفی مورد تحلیل قرار گرفته است. این تلاش نقطه­ای آغازین در جهت بسط نگاه فلسفی و دینی در حوزه گونه شناسی ادبیات عدالت­پژوهی خواهد بود
۱۷۶.

نقش دولت اسلامی در توسعه اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اقتصاد اسلامی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: عدالت بخش خصوصی نقش دولت توسعه اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶۸ تعداد دانلود : ۱۰۷۵
دولت اسلامی دارای مسئولیت­ها و اختیارات وسیعی است. اختیاراتی که دولت اسلامی برای اداره حکومت دارد هیچ دولت سوسیالیستی، کاپیتالیستی و سوسیال دمکراسی ندارد. بنابراین چون اختیارات وسیعی دارد به موازات آن مسئولیتش نسبت به سایر نظام­های اقتصادی سنگین­تر است و نقش مؤثرتری در توسعه اقتصادی دارد. در این مقاله حوزه اختیارات و مسئولیت دولت اسلامی با سایر دولت­ها مقایسه می­شود و نقشی که دولت اسلامی می­تواند در توسعه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی داشته باشد تبیین می­شود. دولت اسلامی نمی­تواند تمام امور را به بازار محول کند. دولت اسلامی در مورد تمام مسایل اجتماعی و اقتصادی جامعه مسئول است و باید پاسخگو باشد. نقش دولت در توسعه اقتصادی آن است که اهداف را مشخص کند، برای توسعه برنامه­ریزی کند، پروژه­های اقتصادی را تأمین مالی و بازار را تنظیم کند تا بخش خصوصی در جهت برنامه توسعه فعالیتی اختیاری و سود آور انجام دهد. دولت اسلامی نمی تواند نسبت به مشکلات بخش خصوصی در فرایند تولید، توزیع و بازاریابی بی تفاوت باشد. مقاله حاضر تلاش می­کند نقش دولت اسلامی را در فرایند تدوین، اجرا و نظارت بر برنامه­های توسعه اقتصادی بررسی نماید. در پایان پیشنهاداتی برای مؤثرتر شدن نقش دولت در توسعه ارائه می­کند.
۱۷۸.

ساختارحکومت اسلامی در اندیشه اسلام

نویسنده:
منبع: حسنا تابستان و پاییز ۱۳۹۰ شماره ۹ و ۱۰

کلیدواژه‌ها: عدالت اجتهاد احکام‏ حکومتی حکومت اسلامی دولت دینی ارکان حکومت مکانیسم قانون گذاری رهبری اسلامی درایت گونه های رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹۴ تعداد دانلود : ۸۱۸
هر حکومتی ساختار و مؤلفه هایی دارد. این نوشتار، ساختار حکومت اسلامی، مؤلفه های آن و کارکرد و نقش امت در این تشکیلات را بررسی و تحلیل می نماید. ابتدا حق حاکمیت در نگره اسلام را با توجه به آیات و روایات مشخص می سازد و سپس ساختار کلی حکومت اسلامی را بر می شمارد و بیان می دارد. که در اندیشه سیاسی اسلام چه در زمان حضور وچه در زمان غیبت امام معصوم علیه السلام سه رکن اساسی دارد: رهبری، دولت و ملت. عناصر و ارکان این حکومت همچون نهاد قانون گذاری اجرایی و قضایی نیز در این نوشتار بررسی می شود. قسمت عمده این پژوهش به رهبری، ویژگی ها و اختیارات و صلاحیت های آن اشاره می کند و در نهایت نقش و کارکرد امت در حاکمیت اسلامی را بررسی می نماید.
۱۷۹.

بررسی پایایی و روایی پرسشنامه ابعاد عدالت ورزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت ورزشی (پژوهشکده تربیت بدنی) زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: پرسشنامه عدالت عدالت توزیعی ورزش عدالت رویه ای عدالت حق مدار عدالت مراوده ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴۶ تعداد دانلود : ۱۰۳۱
پژوهش حاضر به بررسی پایایی و روایی پرسشنامه عدالت ورزشی به¬عنوان ابزاری برای سنجش وضعیت ابعاد عدالت در میان جوانان ورزشکار طراحی و اجرا شده است. با مطالعه پیشینه پژوهش، پرسشنامه ای 34 سؤالی برای اندازه گیری ابعاد عدالت طراحی شد و روی نمونه آماری پژوهش اجرا شد. نمونه آماری شامل 304 نفر دانشجوی عضو تیم های ورزشی فوتبال (106 نفر)، والیبال (79 نفر)، کشتی (62 نفر) و رزمی (57 نفر) از دانشگاه های مختلف بودند که با استفاده از روش نمونه¬گیری غیرتصادفی و غیرهدفمند از هفت دانشگاه کشور انتخاب شده بودند. در این مطالعه برای بررسی روایی از روش روایی محتوا (با استفاده از روش CVR)، روایی سازه (با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی) و پایایی از روش همسانی درونی (با استفاده از آلفای کرونباخ) استفاده شد. به¬منظور تحلیل نتایج نرم¬افزار SPSS و AMOS نسخه 16 به¬کار گرفته شد. نتایج نشان داد ضریب CVR در هر یک از سؤالات بیش از 7/0 بود. همچنین نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان-دهنده چهار عامل عدالت (توزیعی، رویه ای، مراوده ای و حق¬مدار) با تبیین 47 درصد واریانس و شاخص کیسن مایر الکین 94٪ بود. این عوامل نیز به¬وسیله تحلیل عاملی تأییدی تصدیق شد (068/0 P_value=). پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ 92/0 گزارش و تأیید شد.
۱۸۰.

دین و تئوری روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلیدواژه‌ها: اسلام دین عدالت اخلاق پوزیتیویسم هنجارگرایی تئوری تجربه گرایی دولت ـ ملت روابط بین الملل مدرن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۷ تعداد دانلود : ۵۲۱
امروزه نظریة تعارض ضروری تئوری روابط بین الملل با هنجارهای دینی با چالش های عمیقی مواجه است. علاوه بر آن، به منظور بهره گیری از ظرفیت های ادیان برای جبران کاستی های روند اصلی تئوری روابط بین الملل تلاش های جدیدی شده است. این مقاله درپی شناسایی زمینه های طرح تئوری دینی روابط بین الملل است. فرضیة ما این است که دین می تواند به مثابة بستری مهم برای طرح تئوری های هنجارگرا در روابط بین الملل عمل کند. در این چهارچوب، استدلال شده است که تصور جدایی ناگزیر دین از عرصة نظری روابط بین الملل ریشه در نگاه مضیق و تقلیل گرایانه به چیستی و کارکرد تئوری دارد. براین اساس، لازم است در ماهیت و کارکرد تئوری روابط بین الملل بازبینی شود تا بتوان از ظرفیت ها و قابلیت های دین برای طرح تئوری دینی روابط بین الملل بهره گرفت. در این مقاله از اسلام به مثابة دینی یاد می شود که به واسطة ظرفیت های بیش تر هنجارسازی در عرصه های گوناگون حیات اجتماعی از زمینه و بستر مناسبی برای پردازش تئوری های هنجاری در عرصة روابط بین الملل و سیاست خارجی برخوردار است.