مطالب مرتبط با کلیدواژه

مشهد


۳۲۱.

چالش های صدرالممالک در اصلاح ساختار مالی- اداری آستان قدس رضوی (1325- 1329)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۷ ۱۴۲-۱۱۹
تعداد بازدید : ۷۱ تعداد دانلود : ۶۵
انقلاب مشروطه بر ابعاد گسترده ای از ساختارهای اجتماعی و اداری جامعه ایران اثر گذاشت. یکی از مهمترین نهادهای مذهبی ایران، آستان قدس رضوی بود که به سبب مشکلات داخلی اش تحت تأثیر آن واقعه قرار گرفت. آستان قدس دچار بحران مالی شده بود و برخی از مشروطه خواهان مشهد نیز خواستار اصلاح ساختار سنتی معیوب این نهاد موقوفه بودند. انتخاب صدرالممالک به عنوان متولی با توجه به سابقه اجدادی و شغلی و تغییر شرایط سیاسی جامعه پس از مشروطه، زمینه ساز اصلاحات در آستان قدس شد. این مقاله درصدد است تا اقدامات اصلاحی صدرالممالک در آستان قدس در سال های 1325 تا 1329 را بررسی کند و نشان دهد که صدرالممالک چه اصلاحاتی در آستان قدس رضوی انجام داد و اولیای آستانه چرا و چگونه نسبت به اصلاحات او واکنش نشان دادند؟ نتایج این پژوهش که با تکیه بر اسناد و مطبوعات به صورت توصیفی-تحلیلی انجام شده، حاکی از آن است که صدرالممالک از محرم 1325 به عنوان متولی منصوب شد و پس از فراز و نشیب هایی تلاش کرد تا با اصلاح ساختار اداری و استقرار کابینه، وضعیت مالی و اداری این نهاد موقوفه را تغییر دهد. این کار او با مخالفت برخی از اولیای آستانه مواجه شد. مخالفان برای حفظ منافع خود هیات اصلاح خواهان آستانه رضوی را به وجود آوردند و به صورت منسجم دست به اقدامات تحریک آمیز و شایعه پراکنی و حتی تهدید زدند تا اینکه در نهایت پس از چهار سال موجب عزل صدرالممالک و ناکامی اصلاحات او شوند.
۳۲۲.

بررسی تطبیقی چالش های انتقال اموات به مکان های مقدس میان شیعیان ایران و هند در دوره قاجار

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی تاریخ و فرهنگ اسلامی سال ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 115 - 139

کلیدواژه‌ها: ایران دفن اموات شیعیان عتبات عالیات قاجار مشهد هند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۸۵
هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی چالش های انتقال اموات به اماکن مقدس میان شیعیان ایران و هند در عصر قاجار می باشد. پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و بصورت توصیفی-تحلیلی صورت گرفته است. براساس یافته های تحقیق شیعیان هند و ایران سعی در انتقال اجساد به شهرهای مشهد، قم و عتبات عالیات داشتند، اما با گسترش بیماری های مسری، دولت ها برای مقابله با انتشار بیماری، در نقاط مرزی اقدام به ایجاد قرنطینه نموده و از ورود اجساد آلوده جلوگیری نموده و ایرانیان و هندی ها در انتقال اجساد با چالش هایی نظیر پرداخت حق گمرکی، بازرسی اجساد، تهیه گواهی روبرو شدند. نوآوری پژوهش حاضر در بررسی تطبیقی باوری واحد میان دو جغرافیای متفاوت ایرانی و هندی می باشد. براساس نتایج تحقیق شیوع بیماری های مسری منجربه اعمال قوانین سخت در این زمینه شد و مردم به روش های گوناگون نظیر توسل به افراد بانفوذ، تهیه مدارک تقلبی برای اجساد و یا قاچاق به انتقال اموات به اماکن مقدس پرداختند.
۳۲۳.

تأثیر بافت شهری بر الگوهای فضایی-زمانی جرائم سرقت (مورد مطالعه: شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی سال ۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ ۱۵۴-۱۳۹

کلیدواژه‌ها: بافت شهری الگوهای فضایی - زمانی جرائم سرقت مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۶۹
بافت شهر، یکی از عناصر فرم شهری مؤثر بر وقوع جرائم سرقت محسوب می شود. از این رو، پژوهش حاضر به دنبال بررسی تأثیر بافت شهری بر الگوهایی فضایی-زمانی جرائم سرقت در شهر مشهد است. شیوه پژوهش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مدل های تحلیل فضایی است. جامعه آماری شامل جرائم سرقت شهرمشهد در بازه زمانی 1400-1390 است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای Geoda و ArcGIS و مدل های فضایی-آماری نظیر خودهمبستگی فضایی موران و مدل مکعب فضایی-زمانی بهره گرفته شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که 9/58 درصد جرائم سرقت در بافت های ریزدانه به وقوع پیوسته است. درواقع، کاربری هایی با وسعت 75-50 مترمربع بیشترین میزان جرائم سرقت را به خود اختصاص داده اند. بررسی اثر گونه بندی بافت شهری بر جرائم سرقت نشان داد که 43/60 درصد سرقت ها در بافت های پیرامونی (نواحی حاشیه ای شهرمشهد مناطق 4، 5، 7، 15، 16 و قسمت هایی از منطقه 13) رخ داده است. همچنین 2/19 درصد جرائم در بافت های شطرنجی (محلات واقع در غرب مشهد)، 6/14 درصد در بافت های ستاره ای (بخش مرکزی شهر و پیرامون حرم مطهر رضوی) و 7/5 درصد نیز در بافت های میانی (منطقه 1 و بخش هایی از منطقه 2) به وقوع پیوسته است. بررسی الگوهای مکعب فضایی-زمانی جرائم سرقت در شهر مشهد نشان داد که در بافت های پیرامونی الگوی جرائم سرقت از نوع لکه های داغ جدید و پراکنده بوده که بیانگر شدت جرائم سرقت در این نواحی است اما در بافت های شطرنجی الگوی جرائم از نوع لکه های سرد افزایشی می باشد که نشان دهنده آن است که جرائم سرقت در این محدوده ها طی سال های اخیر در حال افزایش است.
۳۲۴.

بررسی تاریخی زبان و ترجمه در تئاترهای مشهد: از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و ششم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 169 - 204

کلیدواژه‌ها: تئاتر مشهد زبان تاریخ ترجمه نمایش نامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۱۰۱
اجراهای نمایشی از قبیل مرثیه خوانی، تعزیه یا روحوضی همیشه بخشی از جامعه ایران بوده است و پیشینه ای طولانی دارد؛ امّا تئاتر به مثابه پدیده ای فرهنگی و مدرن از اواخر دوره قاجار به جامعه ایران معرّفی شد. محتوای نمایش، نحوه اجرا یا بازیگری و زبانِ انتقالِ مفاهیم سه عنصر مهم در تئاتر هستند. مطالعات تاریخی و مطالعات ترجمه تاکنون به جنبه های مختلف ترجمه تئاتر پرداخته اند؛ امّا به نقش زبان و ترجمه در تئاتر در مشهد به ویژه از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی توجّهی نشده است. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که زبان و ترجمه به مثابه دو عنصر اصلی تئاتر در مشهد طی حدود 80 سال از اوّلین اجراها در اواخر دوره قاجار تا انقلاب اسلامی چه تحوّلاتی را پشت سر گذاشته است و بیشتر تئاترهای مشهد با چه زبانی ارائه شده اند و ترجمه چه نقش و جایگاهی داشته است؟ ابتدا با روش کتابخانه ای، منابع اوّلیه، از جمله تمام روزنامه های مشهد از دوره مشروطه تا انقلاب اسلامی، نظیر آفتاب شرق، آزادی، بهار، چمن، خراسان، صدای خراسان، نوای خراسان و غیره، مورد بررسی قرار گرفت و همه مطالب مربوط به تئاتر استخراج شد. سپس از پژوهش ها و منابع ثانویه بهره گرفته شد و نتایج مربوط به زبان و ترجمه به شکلی توصیفی‑ تحلیلی ارائه گردید. نتایج پژوهش تأکید بر آن دارد که اوّلین تئاترهای مشهد به زبان ترکی اجرا شدند. سپس ترجمه ترکی به فارسی جای آن را گرفت. در دوره پهلوی اوّل، ترجمه آثار روسی در ایران رونق داشت و پس از شهریور 1320، ترجمه آثار شاخص ترکی، انگلیسی و فرانسه نیز به این جریان اضافه شد. در اواسط دوره پهلوی، شیوه تلخیص جای ترجمه را گرفت و سطح ترجمه در تماشاخانه های مشهد تنزل پیدا کرد. در دهه 1340، با ظهور گروه های تئاتری جدید در مشهد، زبان فارسی زبان غالب این هنر در مشهد شد.
۳۲۵.

تبیین نقش و جایگاه حکمروایی شهری در فرایند مداخله در بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری (نمونه مورد مطالعه: شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال ۲۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۳) 141 - 168

کلیدواژه‌ها: نوسازی بازآفرینی شهری حکمروایی مطلوب بافت فرسوده مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۹۷
 یکی از چالش های اساسی شهرها به ویژه شهرهای بزرگ، وجود بافت های فرسوده و ناکارآمد و مشکلات کالبدی، اقتصادی و اجتماعی در این محدوده های شهری است. مواجهه با این فرایندها، مستلزم استفاده از رویکردهای مناسب و متناسب با این چالش ها است. این موضوع می تواند در قالب فرایندهای مدیریتی و حکمروایی شهری که به اتخاذ این رویکردها منجر می شود، بررسی شود. تبیین نقش و جایگاه حکمروایی شهری در فرایند مداخله در محدوده بافت های فرسوده و ناکارآمد شهر مشهد هدف اصلی این پژوهش است. در این مقاله تلاش شده است تا به این سؤالات پاسخ داده شود که ویژگی و رویکردهای غالب در هر دوره چیست؟ کنشگران اصلی هر دوره کدم اند و چگونه در این فرایند نقش آفرینی می کنند؟ این پژوهش با رویکردی کیفی و در راستای تعیین نقش و جایگاه حکمروایی شهری در این فرایند انجام شده است. برای گردآوری اطلاعات موردنیاز از تکنیک های مشاهده، مصاحبه و پرسش نامه (نمونه گیری هدفمند) استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد، در بررسی دوره سی ساله (1400-1370) دو رویکرد متفاوت و متمایز تشخیص دادنی است: در دوره اول، رویکرد غالب مداخله در این بافت ها، نوسازی توأم با نگاه اقتصادی و پروژه محور، بدون در نظر گرفتن مشارکت ساکنان و اجتماع محلی در این فرایند است؛ در دوره دوم، رویکرد بازآفرینی شهری با نگاه جلب مشارکت ساکنان و اجتماع محلی از طریق تسهیلگری و ایجاد دفاتر توسعه محله و تغییر نگرش در دولت و بخش عمومی از نوسازی و پروژه محوری به بازآفرینی پایدار شهری صورت گرفته است. با توجه به ویژگی های کنشگران هر دوره، منافع و علایق متفاوت و همچنین قدرت اثرگذاری بر سایر کنشگران بررسی و تحلیل شده است. 
۳۲۶.

بررسی ارتباط فرونشست زمین و تغییرات تراز آب زیرزمینی با استفاده از تداخل سنجی راداری (مطالعه موردی: شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 214 - 229

کلیدواژه‌ها: تداخل سنجی تراز آبهای زیر زمینی Sentinel-1 فرونشست مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۶۴
فرونشست زمین پدیده ای ژئومورفیک است که تحت تأثیر عوامل طبیعی و انسانی رخ می دهد و صدمات ناشی از آن می تواند در بسیاری از موارد فاجعه بار باشد. بهره برداری از منابع آب زیرزمینی پدیده فرونشست زمین را به شدت در این مناطق افزایش داده است. دشت مشهد از جمله مناطق با نرخ فرونشست بسیار بالا است که ضرورت دارد مورد توجه بیشتری قرار گیرد. در پژوهش حاضر با استفاده از تداخل سنجی راداری و روش سری زمانی SBAS در بازه زمانی 2014 تا 2021 در محدوده شهر مشهد با انتخاب 38 تصویر Sentinel-1 با فاصله زمانی مناسب، متوسط سرعت فرونشست و برخاستگی زمین در محدوده مورد مطالعه برآورد شد. نتایج آنالیز سری زمانی تصاویر نشان داد در شهر مشهد بیشترین میزان جابجایی زمین بین 77- میلی متر تا 8+ میلی متر بوده است و مناطق دارای فرونشست در بخشهای شمال شهر مشهد قرار گرفته اند که بین 30 تا 77 میلی متر فرونشست در سال را ثبت کرده اند. برای تعیین علت این رخداد، به ارزیابی وضعیت بهره برداری از آب های زیرزمینی در این بازه زمانی و ارتباط آن با فرونشست زمین پرداخته شد که نتایج نشان داد تراز ایستابی آب زیرزمینی منطقه به طور مداوم در حال کاهش است. همچنین جهت بررسی فعالیت تکتونیکی در رخداد فرونشست، تاریخچه زلزله ها و شبکه گسلی منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت که بررسی ها دلالت بر عدم رخداد زمین لرزهای مؤثر در منطقه و حوالی آن داشت. بنابراین می توان علت اصلی رخداد فرونشست در شهر مشهد را کاهش تراز آب زیرزمین ناشی از بهره برداری غیراصولی از این منابع دانست.
۳۲۷.

مطالعه اثر تراکم جمعیت شهری بر فعالیت بدنی، چاقی و سلامت روانی افراد در شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۱۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 1 - 16

کلیدواژه‌ها: تراکم جمعیت فعالیت بدنی پیاده روی سلامت روانی شاخص توده بدنی مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۵۶
هدف این پژوهش، مطالعه و بررسی ارتباط میان تراکم جمعیت شهری با دو متغیر سلامت روانی و فعالیت بدنی و تحرک شهروندان می باشد. پژوهش جزء تحقیقات توصیفی، موردی و پیمایشی می باشد. داده های مربوط به تراکم جمعیت از اطلاعات شهرداری مشهد و داده های مربوط به سلامت روانی از طریق پرسشنامه استاندارد GHQ-28 و داده های مربوط به فعالیت بدنی از طریق پرسشنامه استاندارد شارکی و پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری گردید. جامعه آماری، شهروندان 25 سال به بالای شهر مشهد و تعداد نمونه برابر با 950 نفر می باشد. نتایج پژوهش نشان داد که به لحاظ شدت فعالیت بدنی و شاخص توده بدنی بین محلات موردمطالعه تفاوت معنی داری مشاهده نگردید، اما به لحاظ میزان پیاده روی روزانه و امتیاز سلامت روانی بین محلات تفاوت معنی داری وجود دارد. میان تراکم جمعیت با میزان پیاده روی روزانه افراد رابطه ای معنی دار ولی معکوس مشاهده گردید. هیچ گونه رابطه معنی داری میان تراکم جمعیت با شدت فعالیت بدنی و شاخص توده بدنی مشاهده نگردید. نتایج نشان داد که میان تراکم خالص مسکونی و سلامت روانی رابطه آماری معنی دار وجود ندارد. اما میان تراکم ناخالص مسکونی با امتیاز سلامت روانی (کل) و دو مؤلفه علائم جسمانی و اضطراب رابطه معنی داری مشاهده گردید که البته ضرایب همبستگی در حد بسیار ضعیف بودند. به لحاظ وضعیت سلامت روانی، دو محله احمدآباد و خرمشهر در بهترین شرایط و محلات فرامرز عباسی و کوی پلیس در بدترین شرایط قرار داشته اند. با توجه به فقر بسیار جدی مطالعات تجربی در ایران، برای فهم بیشتر و بهتر موضوع، انجام مطالعات تجربی و موردی ضروری است
۳۲۸.

تحلیل نابرابری فضایی شاخص های مسکن در مناطق شهر مشهد با کاربرد تکنیک ARAS(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال دهم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۲۲) 67 - 88

کلیدواژه‌ها: شاخص مسکن تکنیک ARAS مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۵۱
شاخص های مسکن نه تنها به عنوان ابزاری توصیفی به بیان وضع موجود مسکن در ابعاد مختلف می پردازند، بلکه به سیاستگذاران کلان بخش مسکن کمک می کند تا تصویر روشن تری از شرایط مسکن در گذشته، حال و آینده داشته باشند و سیاست ها و راهبردهای متناسبی در آینده اتخاذ کنند. هدف تحقیق حاضر آن است تا با بررسی وضعیت شاخص مسکن در مناطق 17گانه شهر مشهد و اولویت بندی آن ها بر اساس این شاخص ها و ارائه راهکارها بستر مناسبی را جهت برابری و عدالت بین مناطق مختلف شهر مشهد فراهم آورد. جامعه آماری تحقیق را تعداد کل خانوار شهر مشهد در سال  1399 به تعداد 930785 خانوار تشکیل می دهد که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 مورد است. برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای و میدانی و برای تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک آنتروپی شانون و ARAS استفاده شده است. نتایج تحقیق بر اساس تکنیک آنتروپی شانون نشان داد که در شاخص های کمی معیار بعد خانوار، در شاخص های کیفی معیار دسترسی واحدهای مسکونی به مراکز خرید و در شاخص های اقتصادی معیار درصد اجاره بها به کل هزینه خانوار با اهمیت ترین معیارها بوده اند، از سوی دیگر نتایج تحقیق با کاربرد تکنیک ARAS بیانگر آن است که مناطق 17گانه شهر مشهد به لحاظ شاخص های کمی، کیفی و اقتصادی مسکن در شرایط برابر قرار ندارند و در سه سطح مطلوب، نیمه مطلوب و نامطلوب دسته بندی شده اند. نتایج حاصل از این دسته بندی به مدیران مسکن شهری کمک می کند که جهت رسیدن به برابری در مسکن پایدار در شاخص های مورد مطالعه، از کدام منطقه در کلان شهر مشهد اقدام به برنامه ریزی کنند.
۳۲۹.

بررسی موانع گردشگری کودکان و ارائه راهکارهای توسعه آن در ایران (مطالعه موردی: شهر مشهد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۳ 599 - 617

کلیدواژه‌ها: کودک گردشگری کودکان توسعه پایدار گردشگری شهر دوستدار کودک مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۵۰
اهمیت مناسب بودن فضاهای شهری برای گروه های مختلف استفاده کننده از این فضاها، بر کسی پوشیده نیست. احداث محیط شهری سازگار با روحیات کودکان، سهم عمده ای در بلوغ اجتماعی و تکامل شخصیتی آنان خواهد داشت. تغییر در نوع زندگی و پیشرفت تکنولوژی در شهرها، به خصوص شهرهای بزرگ، زندگی کودکان را تغییر داده است، کودکان از تجربه های روزانه در دنیای طبیعی جدا شده اند. هدف پژوهش حاضر ارزیابی فضاهای فرهنگی، تفریحی و گردشگری شهر مشهد ویژه کودکان و بررسی موانع گردشگری کودکان و ارائه راهکارهای توانمندی و توسعه آن در شهر مشهد بوده است که شاخص های مورد بررسی را در سه بُعد کلی تقسم بندی کرده ایم که عبارتند از: بعد فیزیکی کالبدی، بعد بوم شناختی و بعد فرهنگی اجتماعی. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی، بررسی های میدانی و پرسشنامه بوده که تجزیه و تحلیل اطلاعات با نرم افزار SPSS استفاده گردید. یافته ها نشان می دهد، از بین مکان های گردشگری شهر مشهد مجتمع کوهسنگی با میانگین 3.8 نسبت به دیگر مکان ها از وضعیت بهتری در ارائه خدمات ویژه به کودکان برخوردار بوده در واقع این عملکرد مدیریت گردشگری در این مکان بوده که توانسته شرایط و امکانات بهتری را فراهم نماید. در پایان با توجه به رابطه همبستگی (پیرسون و رگرسیون خطی) بین عملکرد مکانیزم های اجرایی نشان داد که مکانیزم های اجرایی لازم جهت عملیاتی نمودن آئین نامه ها، استانداردها و معیارهای توسعه گردشگری کودکان در شهر مشهد وجود دارد اما این مکانیزم ها به دلایلی موجب گردیده اند تا طرح های مرتبط با حوزه تحقیق، ابه طور کامل اجرا نشوند. بنابراین در مطالعه حاضر سعی شده است تا با بکارگیری فرآیند برنامه ریزی راهبردی ضمن شناسایی توانمندی ها و محدودیت های گردشگری ویژه کودکان در شهر مشهد راه کارهایی ارائه و راهبردهای کاربردی برای بهبود فضاهای تفریحی و گردشگری در بخش گردشگری کودکان در شهر مشهد تعیین شود.
۳۳۰.

تاثیر برخی ویژگی های فردی بر میزان تمایل شهروندان در استفاده از کمربندسبز به منظور گذراندن اوقات فراغت در کوه پارک مشهد

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره ۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 91 - 106

کلیدواژه‌ها: اوقات فراغت تمایل شهروندان کمربند سبز کوه پارک ویژگی فردی مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۵۸
زمینه و هدف: به منظور پاسخگویی به تقاضای روز افزون ساکنان شهری برای استفاده تفریحی از فضای سبز شهری، کارکرد اصلی کمربندهای سبز از صرفاً اکولوژیکی به ترکیبی از اکولوژیکی و تفریحی تبدیل شده است. هدف تحقیق حاضر بررسی ویژگی های فردی و تاثیر آن بر میزان تمایل شهروندان در استفاده از کمربند سبز جنوبی شهر مشهد به منظور گذراندن اوقات فراغت است.روش بررسی: در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی و پیمایشی استفاده  شد. جامعه ی آماری این بررسی کلیه بازدید کنندگان از کوه پارک واقع در کمربند سبز جنوبی شهر مشهد بود. حجم نمونه تعداد 383 نفر بود. ابزار گرداوی اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که روایی آن توسط خبرگان مورد تائید قرار گرفت. پرسشنامه در دو بخش ویژگی های جمعیت شناختی و سوالات تحقیق می باشد . پایایی پرسشنامه برابر 0.814 به دست آمد و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از ضرایب همبستگی پیرسون و نیز آزمون آماری تی از نرم افزار SPSS ver.22 استفاده شد.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد، بین شغل، جنسیت و سن با  استفاده از کوه پارک در گذراندن اوقات فراغت همبستگی معنی داری وجود ندارد درحالیکه بین تحصیلات و تمایل در استفاده از کوه پارک رابطه معنی داری مشاهده شد. بیشترین دلیل انتخاب کوه پارک جهت گذراندن اوقات فراغت توسط شهروندان ایجاد آرامش و کاهش استرس و همچنین برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی مشاهده گردید. نتایج نشان می دهد کوه پارک مشهد فرصت مناسبی را برای توسعه گردشگری و گذراندن اوقات فراغت برای شهروندان ایجاد کرده است.
۳۳۱.

بررسی ارتباط ویژگی های محیط مصنوع شهری با سلامت روانی شهروندان (مطالعه موردی شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری دوره ۱۰ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳۶ 233 - 257

کلیدواژه‌ها: محیط مصنوع تنوع کاربری اراضی تراکم جمعیت سلامت روانی مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳ تعداد دانلود : ۵۷
هدف این پژوهش، بررسی رابطه میان ویژگی های محیط مصنوع شهری با سلامت روانی در مناطق شهری در ایران، است، چرا که بررسی ها گویای نرخ حدود 24 درصدی شیوع اختلالت روانی در کشور است. در راستای هدف تحقیق، شهر مشهد، به عنوان دومین شهر بزرگ ایران، به عنوان محدوده مطالعاتی انتخاب گردید. داده های استانی گویای آن است که خراسان رضوی به لحاظ سلامت روانی در جایگاه 20 در میان استان های کشور قرار دارد و با توجه به سهم بالای مشهد در جمعیت استان، این جایگاه را می توان برای شهر مشهد نیز تعمیم داد. روش پژوهش توصیفی-تحلیل و نوع مطالعات مقطعی – موردی است. ویژگی های کاربری زمین، تراکم جمعیت و فاصله (پیاده) تا مقاصد خدماتی به عنوان متغیرهای مستقل و سلامت روانی متغیر وابسته تحقیق هستند. بر اساس نتایج پژوهش، رابطه معنی داری میان تنوع کاربری اراضی با سلامت روانی مشاهده نگردید. رابطه میان سرانه کاربری تجاری، سرانه کاربری فضای سبز، تراکم خالص جمعیت، تراکم ناخالص جمعیت و فاصله (پیاده) تا مقاصد خدماتی با سلامت روانی افراد، رابطه ای معنی دار و منفی است. نتایج نشان داد که شش متغیر فاصله (پیاده) تا سوپرمارکت، سرانه کاربری تجاری، سرانه فضای سبز، تراکم ناخالص مسکونی، فاصله (پیاده) تا میوه فروشی و تراکم خالص مسکونی مجموعاً توانستند 1/23 درصد تغییرات در سلامت روان را توضیح دهند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که متغیر سرانه کاربری فضای سبز دارای بیشترین اثر مستقیم و تراکم ناخالص جمعیت دارای بیشترین اثرات غیرمستقیم و کل بر سلامت روانی افراد است. با توجه به کمبود پژوهش های تجربی مشابه در شهرهای ایران و حتی سایر کشورهای در حال توسعه، انجام پژوهش های تجربی بیشتر به خصوص در شهرهای ایران ضروری است.
۳۳۲.

چاپ نوشت (۱۱): ماقبل باستان: نگاهی به چاپکردها و فعالیت های عباسعلی پاسبان رضوی در مشهد

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ بهمن و اسفند ۱۴۰۲ شماره ۶ (پیاپی ۲۰۴) 41 - 60

کلیدواژه‌ها: مشهد کتابفروشی عباسعلی پاسبان رضوی کتابفروشی پاسبان کتابفروشی باستان مؤسسه انتشار کتاب مشهدی نوروزعلی کتاب تاریخ نشر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۵۱
عباسعلی پاسبان رضوی از جمله اهالی فرهنگ و نشر کتاب در شهر مشهد است. وی با راه اندازی کتابفروشی باستان که تا به امروز هم به همین نام باقی است و با فروش و نشر کتاب خدمات قابل توجهی به اهالی فرهنگ در این شهر و ایران ارائه داده است. در این مقاله مؤلف ضمن نیم نگاهی به کتابفروشی های شهر مشهد در دوره قاجار و ابتدای دوره پهلوی اول، نگاهی به فعالیت های پاسبان، شامل راه اندازی کتابفروشی پاسبان، مؤسسه انتشار کتاب و کتابفروشی و نشر باستان دارد.  
۳۳۳.

اولویت یابی سیاست دیپلماسی شهری در مشهد الرضا علیه السلام؛ از هدف گذاری تا سیاست گذاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دین و ارتباطات سال ۳۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۶۴) 569 - 596

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی شهری سیاست شهری مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۵۶
با افزایش نقش شهرها به عنوان محور ارتباطات در حکمرانی جهانی، دیپلماسی کارآمد شهری به مثابه ابزاری در راستای توسعه روابط اقتصادی، فرهنگی، علمی، مذهبی، سلامت و...به منظور تأمین منافع شهری و ملی اهمیت روزافزونی یافته است.در میان شهرهای ایران، شهر مشهد با زمینه فرهنگی مذهبی و موقعیت جغرافیایی متمایز از کارکردها و فرصت های چندگانه ای در دیپلماسی شهری برخوردار است که سیاستگذاری هدفمند شهری در این حوزه را ضروری می سازد. از این رو در پژوهش حاضر به منظور شناسایی و اولویت یابی اهداف و سیاست های مطلوب در حوزه دیپلماسی شهری مشهد، با بهره گیری از مطالعات اسنادی و روش گروه متمرکز ضمن مسأله شناسی، به هدف گذاری و صورت بندی سیاستهای کلی و اجرایی متناظر با مسائل محوری دیپلماسی شهری مشهد پرداخته شده است. یافته ها حکایت از آن دارد که اهداف و سیاستهای ناظر به حل مسائل داخلی(مسائل مربوط به خلأ شناختی، معرفتی نسبت به ظرفیت ها(مسأله خودآگاهی)،نابسامانی اقتصاد سیاسی و حکمرانی تمرکزگرای محافظه کارانه) بیش از سیاست های ناظر به رفع مسائل تحمیلی خارجی(تحریم های بین المللی) در شکل گیری دیپلماسی موفق و پیشرو شهری مشهد اولویت داشته و از میان سیاست های ناظر به مسائل داخلی نیز، سیاستهای معطوف به خودآگاهی نسبت به ظرفیت ها و فرصت های شهر مشهد مانند «ایجاد زمینه ها و بسترهای ارتباطی مناسب به منظور تعارف(شناخت متقابل) کنشگران فرهنگی، علمی و اقتصادی از ظرفیت های مشترک»، «ارتقاء سطح آگاهی و شناخت شهروندان نسبت به پیشینه تاریخی شهر مشهد و ظرفیت ها و منابع فرهنگی و اقتصادی متنوع آن»، «ترسیم و ارائه روایت منسجم از شهر» و... در دیپلماسی شهری در درجه اهمیت بالاتری قرار دارد.
۳۳۴.

ویژگی های محیطی موثر بر تحرک و فعالیت فیزیکی کودکان در محله از نگاه آنان؛ نمونه مورد مطالعه: شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شهری دوره ۱۲ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۹ 3 - 16

کلیدواژه‌ها: کودکان فعالیت فیزیکی کودکان تحرک کودکان محله ویژگی های محیطی تعامل با محیط مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۶۷
باوجود نقش معنادار تحرک و فعالیت فیزیکی کودکان در سلامت و بهزیستی آنان، این نوع فعالیت ها در همسایگی ها و محلات مسکونی رو به کاهش است. یکی از راه های جبران این مسئله، تقویت آن دسته از ویژگی های محیطی مورد نظر کودکان است که آنان را به تحرک و فعالیت فیزیکی در محله هایشان ترغیب می کنند. بدین منظور، این پژوهش نظرات 450 کودک نُه تا 13 سال (8/43 درصد دختر و 2/56 درصد پسر) را درباره مجموعه ای از این ویژگی ها در شهر مشهد جمع آوری کرده است. در نهایت پاسخ های کودکان به کمک تحلیل عامل اکتشافی دسته بندی و در قالب یک مدل توسعه یافت. این مدل نشان می دهد که تحرک و فعالیت فیزیکی کودکان در محله هایشان می تواند متأثر از هفت عامل زیر باشد: 1) اجازه والدین برای حضور بیرون از خانه، 2) مسیر پیاده امن و لذت بخش به ویژه از خانه به مدرسه و برعکس، 3) امنیت اجتماعی به کمک فضاهای شاد و اجتماع پذیر، 4) قابلیت های محیطی قابل استفاده در شب و روز، 5) خوانایی به کمک مغازه ها در تراز همکف درکنار ساختمان های نشانه ای، 6) محیط متنوع و طبیعی برای کاوشگری و ماجراجویی و 7) ایمنی هنگام حرکت در فضا و بازی با وسایل. نکته مشترک این هفت عامل، تقاضای مکرر برای انجام فعالیت های بازی وار حین فعالیت فیزیکی (تفریح، شادابی و بازی با دوستان) بود. سیاست گذاران حوزه سلامت و برنامه ریزان و طراحان شهری زمانی می توانند به خلق یک محله حامی تحرک و فعالیت فیزیکی کودکان نزدیک شوند که شرایط لذت بخشی را برای حضور و فعالیت مستقل آنان در فضاهای باز آن محله فراهم کنند.
۳۳۵.

بررسی اثر عوامل محرک آمیخته بازاریابی بر تمایل به انجام گردشگری خرید (نمونه موردی: گردشگران مذهبی هتل های سه و پنج ستاره شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال ۲۰ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 27 - 58

کلیدواژه‌ها: گردشگر گردشگری خرید رفتار خرید مصرف کننده عوامل محرک آمیخته بازاریابی مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۵۲
گردشگری یکی از جریان های جهانی است که بیانگر ترکیب امور اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل محرک آمیخته بازاریابی بر تمایل به انجام گردشگری خرید زائران و گردشگران مقیم هتل های 3 و 5 ستاره شهر مشهد انجام شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده ها، پیمایشی از نوع همبستگی محسوب می شود. در سطح توصیفی از شاخص های گرایش مرکزی، پراکندگی نمودارهای مختلف و برای بررسی فرضیه های پژوهش از تحلیل رگرسیون و ضریب همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری، جمعیت گردشگر مذهبی مشهد به تعداد 31.188.664 نفر بود که از این میزان 9.792.252 نفر در هتل های 3 ستاره و 776.552 نفر در هتل های 5 ستاره اقامت داشتند که با استفاده از فرمول کوکران از بین آن ها حجم نمونه 380 نفری انتخاب شد. داده ها از طریق نرم افزارهای SPSS و AMOS تجزیه وتحلیل شد.در تحلیل مسیر معادلات ساختاری، مدل پیشنهادی برای بررسی رابطه بین محرک های بازاریابی و رفتار خرید زائران و گردشگران، از برازش کاملی برخوردار بوده و معنی دار می باشد. نتایج نشان می دهد، عوامل محرک آمیخته بازاریابی برعوامل فردی (شغل، وضعیت اقتصادی و شخصیت) تأثیر دارد. همچنین برای تغییر در رفتار خرید مصرف کننده، در اولویت اول باید عوامل روان شناختی (نگرش، انگیزه و هدف از خرید) و در اولویت دوم باید عوامل فرهنگی و اجتماعی (تحصیلات، خانواده و نقش های اجتماعی) مدنظر قرارگیرد. در اولویت سوم باید توجه هم زمان به عوامل فردی (شغل، وضعیت اقتصادی و شخصیت) شود. در انتها نیز باید به عوامل محرک آمیخته بازاریابی (محصول، قیمت، تبلیغات و توزیع) توجه ویژه شود. تا بتواند بر بهبود کیفیت سفر، گردشگرپذیری شهر و در نهایت افزایش تعداد و کیفیت سفر زائر تاثیرگذار باشد.
۳۳۶.

مشهد در مسیر تقویت یا تضعیف هویت زیارتی؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد فرهنگ سال ۱۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۲ 61 - 92

کلیدواژه‌ها: زیارت گردشگری مذهبی گردشگری معنوی مشهد زائر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۶۱
با وجود رشد چشمگیر سفرهای زیارتی بین مقامات مذهبی، سیاسی، اجرایی و محققان دانشگاهی در ایران و جهان مناقشاتی در مورد تهدید زیارت از سوی الزامات بازار و شکلهای دیگر گردشگری وجود دارد. مقاله حاضر در صدد پاسخ به این پرسش است که آیا توسعه زیرساختها و جاذبه های تجاری اعم از مراکز اقامتی مدرنتر، مراکز تجاری و تفریحی شهر مشهد موجب زوال هویت زیارتی مشهد و تغییر انگیزه و رفتار مسافران مشهد شده یا خواهد شد؟ این پژوهش با رجوع به نظر خبرگان (شامل 23 پژوهشگر و صاحبنظر ایرانی حوزه های مرتبط)، تحلیلهایشان را به روش تحلیل مضمون، انتزاع، طبقه بندی و در قالب هفت مضمون توصیف کرده است. این نظرات با یافته های پژوهشهای تجربی و آرای نظریه پردازان این حوزه مقابله شده و در نهایت این نتیجه استنتاج شده است که اگرچه سازگاری کالبدی و زیبایی شناختی محدوده مشخصی در اطراف حرم امام رضا با هویت و کارکرد زیارتی منطقه باید در نظر گرفته شود، اما نه تنها نگاه ناب گرایانه به زیارت و زایر با واقعیتهای تاریخی و امروزین تطابق ندارد، بلکه شاهد تکثریابی کنشگران دینی و زایران هستیم. اغلب خبرگان حامی نوعی رویکرد کارکردگرا در توسعه فعالیتهای تجاری و تفریحی در مشهد بودند، بعضی مناقشه زیارت-گردشگری را اساسا مناقشه ای سیاسی دانستند و زیارت را به مثابه هویت پایه و مزیت رقابتی مشهد نسبت به سایر مقاصد میدانستند و از این رو خدشه بر هویت زیارتی مشهد در اثر توسعه فعالیتهای سوداگرانه و فراغتی را بعید می دانستند.
۳۳۷.

سیاست دوگانۀ تقابل و تعامل شاهرخ افشار در مواجهه با فعالیت های نظامی احمد شاه درانی در خراسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال ۱۱ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 41 - 52

کلیدواژه‌ها: شاهرخ افشار احمد شاه درانی خراسان مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۸۰
در دوره حکومت شاهرخ افشار در خراسان، احمد شاه درانی سه مرتبه به خراسان لشکر کشید. شاهرخ که توان رویارویی مستقیم نظامی با احمد شاه را در خود نمی دید، تلاش کرد با سیاستی متفاوت با این مسئله برخورد کند. او با پناه گرفتن در قلعه شهر برای مدتی مانع تصرف مشهد شد، اما سرانجام ناچار تن به مذاکره داد و احمد شاه با تعیین نماینده، برای مدتی مشهد را تحت کنترل خود درآورد. در مقاله حاضر که با روش توصیفی و تحلیلی صورت گرفته، انگیزه احمد شاه برای تهاجم به خراسان و شرح درگیری های او در نقاط مختلف، به ویژه در مشهد؛ موضع گیری و سیاست های دوگانه تقابلی و تعاملی شاهرخ در مواجهه با او مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش، حاکی از آن است که سابقه خدمت احمد شاه در سپاه نادر در شناخت او از ارکان قدرت و ساختار حکومت افشاریان و اقدام به لشکر کشی به خراسان نقش به سزایی داشت و با وجود موفقیت او، شاهرخ ناراضی هر زمان فرصت می یافت سر از اطاعت برمی تافت و مخالفت خود را نشان می داد. در این میان ایستادگی حاکمان محلی خراسان در مقابل احمد شاه  نیز مثمر ثمر واقع شد تا جایی که او سرانجام به اطاعت ظاهری از شاهرخ رضایت داد و به پایتخت خود بازگشت. اما پیامد این جنگ ها ویرانی شهرهای مختلف و خسارات بسیار برای مردم خراسان بود که تا مدت های مدید قابل جبران نبود.
۳۳۸.

تحلیل نقش مراکز خرید در رابطه با گردشگری و زیارت در کلانشهرها (مطالعه موردی: کلانشهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۲ تابستان ۱۳۹۱ شماره ۸ 77 - 101

کلیدواژه‌ها: مراکز خرید گردشگر ی خرید متن فضایی مدل آشورت و تون بریج بخش بندی بازار مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۴۰
گردشگری خرید از جمله گونه های گردشگری است که به خصوص در الگو فضایی گردشگری شهری در توسعه مقاصد و اقتصاد گردشگری جایگاه با اهمیتی را دارا می باشد. به گونه ای که در جریان گردشگری به خصوص در نواحی شهری مراکز خرید جزو لاینفک اقتصاد گردشگری محسوب می شوند. این گونه از گردشگری در ارتباط تنگاتنگی که با مراکز خرید مدرن دارد یکی از گونه های گردگرشگری در سفرهای چند منظوره به کلانشهر مشهد می باشد که در چارچوب روش تحلیلی و توصیفی در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. در این زمینه با استفاده از مطالعات میدانی و پرسشنامه محقق ساخت با حجم نمونه 300 نفر، عرضه و تقاضای گردشگری خرید مورد بررسی قرار گرفته و در جهت ترسیم الگوی استقرار مراکز خرید به عنوان جاذبه ی اصلی این گونه از گردشگری از مدل مسافت استاندارد و مدل برآورد جذابیت استفاده شده است. نتایج به دست آمده در مقایسه ی تطبیقی با مدل آشورث و تون بریج منتهی به ارائه ی یک مدل از الگوی استقرار مراکز خرید در ارتباط با بخش های تجارت گردشگری (TBD) در کلانشهر مشهد گردیده است. نتایج به دست آمده از این مطالعات ضمن تشریح متن فضایی گردشگری خرید؛ نشان دهنده ی شکل گیری بخش های تجارت گردشگری در سه پراکنش فضایی مراکز خرید در اطراف حرم، غرب مشهد و میدان شریعتی و خیابان احمدآباد می باشد که در ارتباط با راه ها و وسایل دسترسی به ایفای نقش خود در رابطه با گردشگری خرید در کلانشهر مشهد می پردازند، به گونه ای که در چارچوب بخش بندی بازار تقاضای گردشگری در سه گونه زائر سنتی، زائر گردشگری و گردشگری مذهبی به عنوان جاذبه اصلی متن فضایی گردشگری خرید را تولید می کنند.
۳۳۹.

ارزیابی زیرساخت های نوآوری در ایران( مطالعه موردی و بازنگری مراکز رشد شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۳ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۲ 103 - 127

کلیدواژه‌ها: نوآوری شهر زیرساخت سیستم فرهنگ مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴ تعداد دانلود : ۳۳
با توجّه به محیط رقابتی موجود و گسترش روز افزون تکنولوژی های جدید در عصر جهانی شدن، شهرها و در سطح کلان، کشورها باید برای تطبیق خود با این فضا و تسریع فرآیند توسعه در مناطق مختلف، بستر مناسبی را برای تولید افکار جدید و کاربردی کردن آن مهیا کنند. هدف این تحقیق تعیین زیرساخت های لازم برای نوآوری در کشورهای در حال توسعه به ویژه ایران و در سطح منطقه ای در مشهدو ارزیابی آن ها با توجّه به مقوله فرهنگ می باشد. همچنین از اهداف دیگر این تحقیق ارزیابی زیر ساخت های نوآوری در شهر مشهد با توجّه به سابقه فعّالیّت افراد در نوآوری و همچنین جنسیّت افراد می باشد؛ که فرضیّات این تحقیق را شکل می دهند.روش تحقیق این مقاله پیمایشی- تحلیلی است. روش این تحقیق به صورت ترکیبی ۲ مرحله ای به منظور تقویّت نتایج تحقیق(Triangulation) می باشد. نتایج تحقیق نشان داد که قوانین حمایتی مناسب برای تقویّت نوآوری وجود دارد. ولی، این قوانین از ضمانت اجرایی مناسبی برخوردار نیستند. از طرف دیگر اعتماد کافی برای ایجاد ارتباط مؤثّر بین دانشگاه و صنعت که منبع تولید نوآوری می باشند، وجود ندارد و نیاز به ارتقای اعتماد میان این دو نهاد برای تقویّت نوآوری الزامی به نظر می رسد. همچنین بررسی ها نشان می دهد که اعتماد و مشارکت به عنوان شاخص های فرهنگی بین افراد و سازمان ها کم تر دیده می شود. همچنین حمایت های لازم جهت تشویق نوآوری در مراکز رشد وجود ندارد، سازمان های واسطه مانند پارک های علمی و فناوری نقش اصلی خود را به طور مؤثّر انجام نمی دهند، و مکانیزم های مناسب جهت تشویق نوآوری ماند حقوق مالکیّت معنوی، وجود سرما یه گذران ریسک پذیر، سیاست های تشویقی و معافیّت های مالیاتی بسیار ضعیف می باشد. نتایج آزمون فرضیات همچنین نشان می دهد که تفاوت آماری معنی داری میان مردان و زنان در میزان اهمیّت دو زیرساخت محیط کار و رابطه دانشگاه و صنعت وجود دارد. همچنین نتایج نشان می دهد که رابطه معنی داری میان زیرساخت های نوآوری و سابقه فعّالیّت های نوآورانه وجود ندارد.
۳۴۰.

نقش توسعه ی کریدوری و حمل ونقل محور مبتنی بر ریل در پایداری کلان شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۷ بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۷ 36 - 52

کلیدواژه‌ها: پایداری شهری توسعه ی کریدوری و حمل ونقل محور مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۳۴
هدف پژوهش، بررسی پایداری مشهد بر پایه ی توسعه ی کریدوری و حمل ونقل محور مبتنی بر ریل است. روش تحقیق، از نوع توصیفی- تحلیلی است و برای جمع آوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای، میدانی و پایگاه داده GIS استفاده شده است. جامعه ی آماری، جمعیت ساکن در شعاع 800 متری چهار ایستگاه قطار شهری استند که 319 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. شاخص های پژوهش عبارت اند از: درجه ی اختلاط کاربری، تراکم جمعیت، نرخ رشد جمعیت، دسترسی به ایستگاه های ترانزیت، الگوی سفر کاری و اثرات زیست محیطی حمل ونقل. نتایج نشان می دهد در بیش تر محدوده های ایستگاه ها، غلبه با درجه ی اختلاط کاربری متوسط است و تراکم جمعیتی با حد مطلوب پایداری فاصله ی زیادی دارد. هم چنین، بیش از 60 % سفرهای کاری به خارج از محدوده ی سکونت صورت می گیرد و باعث استفاده از وسایل نقلیه ی موتوری (به ویژه اتومبیل، اتوبوس و تاکسی) می شود. بررسی های نشان می دهد که سرانه ی کل تولید کربن 0011/0 تن و سرانه ی کل جاپای اکولوژیک این بخش 89/5 مترمربع است و کم ترین سهم آن متعلق به قطار شهری (0026/0 مترمربع) است. بر اساس آثار تسلط الگوی شهر ماشینی در مشهد، بازساخت زمین و حمل ونقل بر پایه ی الگوی توسعه ی کریدوری و حمل ونقل محور مبتنی بر ریل، می تواند گام مهمی جهت دست یابی به توسعه ی پایدار  و بهبود کیفیت محیط شهری باشد.