مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای

زمینه و هدف: وجود رودخانه در منظر شهری مزیّتی نسبت به دیگر شهرهایی است که بهره ای از آن نبرده اند امّا چنانچه فضای شهری پیرامون رودخانه پاسخ دهی لازم را نداشته باشد، تبدیل به تهدیدی جدّی خواهد شد. مهران رود در تبریز نیز به عنوان یکی از عناصر اصلی استخوان بندی شهر شناخته می شود و حضورش در تمامی طول شهر مشهود است. در دهه های اخیر فراموشی مهران رود در تبریز سبب گردیده تا لبه آن هرگز نتواند به عنوان یک فضای شهری موّفق عمل کند. لذا در نتیجه اقدامات فوق و نیاز به ضرورت ارتقاء کیفی محیط می توان با نگاه دوباره به حاشیه رودخانه و احیای آن به عنوان شریان حیاتی شهر فرصت تقویت ارتباطات اجتماعی را ایجاد نمود.روش بررسی: این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی است؛ پس از بررسی مبانی نظری فضاهای گمشده شهری و بهره گیری از آن در باز طراحی فضاهای رودکنار با رویکرد احیای این فضا، یه چارچوب نظری پیشنهاد می شود که با مبانی نظری حاضر، پروژه ای کاربردی در جهت احیای فضاها گمشده رودکنار ارائه می گردد.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که رودخانه های شهری منابع سرشاری از ظرفیت های طبیعی هستند که با طراحی درست و همخوان با بستر و زمینه قرارگیری خود و حداقل مداخله کالبدی ممکن می توانند به پتانسیل های ارزشمند و شاخص طبیعی، تفریحی، گردشگری، فرهنگی، تجاری و... تبدیل شوند. استفاده به جا، درست و اصولی از این تجربیات می تواند در موفقیت لبه رودکنار ها تأثیر بسزایی دشته باشد.

زمینه و هدف: ارتقا و تبدیل شهرها به شهرهای هوشمند از مسائل بسیار مهم و چالشهای جدیدی است که بحث و بررسی در ارتباط با آن میتواند فناوری های نوین و ارتباطات پیشرفته، سطح خدمات و کیفیت زندگی شهروندان را بهبود بخشیده و بهره وری منابع را بالا ببرد. در این راستا این پژوهش در نظر دارد به سنجش و ارزیابی نتایج پروژه های شهرهای هوشمند در کشورهای مختلف و استخراج الگوهای برتر به منظور بهبود عملکرد پروژه های آتی بپردازد. هدف این پژوهش، سنجش و ارزیابی نتایج پروژه های شهر های هوشمند در کشورهای مختلف و استخراج الگوهای برتر به منظور بهبود عملکرد پروژه های آتی است.  که در دو قسمت کیفی و کمی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.روش بررسی: این پژوهش دو بخش دارد. در بخش اول با استفاده از 30 نفر خبره در زمینه شهرهای هوشمند، چالش ها و فرصت های پروژه های شهرهای هوشمند در کشور ایران بررسی شده است. در بخش دوم، با تکمیل پرسشنامه توسط کارکنان فرمانداری های شهری مختلف، تحلیل عاملی و بررسی ارتباط بین متغیرها با استفاده از نرم افزار Amos16 انجام شده است. با استفاده از این معیارها، الگوهای برتر و موفق با استفاده از نرم افزار تحلیل عاملی pls نیز شناسایی شدند.یافته ها و نتیجه گیری:  نتایج نشان داده است که تعداد تم های تکرار شده برای حفاظت از محیط زیست بیشترین مقدار را با 183 تم دارد. در پی آن، کارایی و بهره برداری با 181 تم و کیفیت محیط شهری با 145 تم نیز در این لیست قرار دارند. در نهایت، تعداد تم های تکرار شده برای ایمنی و امنیت کمترین مقدار را با 97 تم دارد همچنین ایجاد یک فضای همکاری بین کشورها برای به اشتراک گذاری تجربیات و دانش های مرتبط با پروژه های شهر هوشمند بسیار اهمیت دارد و می تواند بهبود عملکرد پروژه های آتی را در کشورهای مختلف تسهیل کند.

تهیه و اجرای طرح هادی روستایی با بیش از سه ده سابقه در ایران از اساسی ترین اقداماتی است که به منظور توسعه روستاها در ایران اجرا شده است، بررسی اثرات اجرایی آن ها در ابعاد گوناگون، موضوع مهمی است که می تواند پیامدهای اجرای طرح هادی را در روستا مشخص کند. در همین راستا؛ هدف پژوهش حاضر ارزیابی اثرات اجرای طرح های هادی روستایی و نقش آن در توسعه روستایی ، روستاهای شهرستان کرمانشاه است. و از نظر هدف گذاری کاربردی و از نظر روش شناسی به صورت توصیفی- تحلیلی است. در روند تهیه و تولید داده ها ابتدا عوامل مؤثر بر اجرای طرح هادی روستایی بر شهرستان کرمانشاه با تاکید بر نقش آن در توسعه روستاهای شهرستان کرمانشاه با استفاده از نظرات 15 نفر از متخصصین این موضوع کارشناسان روستایی،دهیاران از طریق روش دلفی شناسایی شده است. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات4شاخص( کالبدی،اقتصادی،اجتماعی فرهنگی و زیست محیطی) و 12زیر شاخص به عنوان عوامل تاثیرگذار قوی بر توسعه روستاهای شهرستان کرمانشاه باتاکید بر اجرای طرح هادی روستایی ازمدلسازی تفسیری-ساختاری ISM وسپس با نرم افزار میک مک بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان دادعوامل افزایش مشارکت پذیری درروستا، افزایش کیفیت معابر وساماندهی جوی ها و نهرها جز تأثیرگذارترین مؤلفه ها و عامل حفظ سنت های بومی و محلی جزء تأثیرپذیرترین عوامل به شمار می آیند.وشاخص کالبدی ازبین شاخص های مورد بررسی مهمترین شاخص دراجرای طرح های هادی روستایی و نقش آن درتوسعه روستایی در روستاهای شهرستان کرمانشاه می باشد.همچنین نتایج حاصل ازمیک مک نشان میدهد که بجز دو عامل افزایش کیفیت معابرو کاهش انگیزه مهاجرت همه عوامل جزمتغیرهای پیوندی میباشند

زمینه و هدف: تلاش برای یافتن بهترین رویکرد و راه حل جهت احیا محلات تاریخی، چالش بسیاری را خصوصا در دهه های اخیر برانگیخته است؛ پژوهش حاضر در راستای این جریان، به بررسی نقش فرهنگ به عنوان یکی از مولفه های مهم که در سال های اخیر در حوزه های مختلف شهری و از جمله مرمت و بازآفرینی بافت های تاریخی، بسیار مورد توجه و استفاده قرار گرفته، پرداخته است.روش بررسی: از نظر هدف گذاری کاربردی و از نظر روش شناسی به صورت توصیفی- تحلیلی است.در این راستا ابتدا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، سوآت و با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و برداشت های میدانی، به بررسی ادبیات و مفهوم فرهنگ و فرهنگ شهری پرداخته و سپس سیر تحول و به کارگیری آن در فرآیند بازآفرینی بیان شد. پس از آن رویکرد محله فرهنگی با تاکید بر جذب گردشگران به عنوان متاخرترین رویکرد در این زمینه، به طور خاص مورد مطالعه قرار گرفت.یافته ها و نتیجه گیری:  نتایج پژوهش نشان داد با مطالعه ادبیات مشخص شد که این رویکرد معیارها و اصولی را  دارا می باشد که با بررسی و مطالعه دقیق این معیارها در واقع می توان آن ها را با بسیاری از کیفیت های مختلف طراحی شهری (کیفیت های محیطی)  و محتوایی کارآمد مبتنی بر فرهنگ و هنر، تاریخ و میراث مکان ایجاد می شود که حضور این مولفه ها نقش مهمی را در باززنده سازی هویت و معنا ایفا می کند. ضمن آن که پویایی و حیات اقتصادی نیز به واسطه کاربری ها و فعالیت های مختلف بازگشته و به لحاظ کالبدی نیز پاسخگوی نیازها و عملکردها خواهد بود.  

زمینه و هدف: رشد شهری در قرن بیستم سهم جمعیت شهرنشین را به شدت افزایش داد وشهرنشینی را به شیوه غالب زندگی تبدیل کرد.امروزه با گسترش و پیچیدگی نظام شهری و شهرنشینی، دولتمردان و مسئولین دیگربه تنهایی قادر به کنترل و هدایت جوامع شهری و پاسخ به نیازهای روزافزون توسعه شهری نیستند. در این حالت فرایندی از همیاری دولت، بخش عمومی، جامعه مدنی و بخش خصوصی شکل می گیرد که حکمروایی شهری نامیده می شود.این پژوهش با هدف تحلیل تطبیقی حکمرانی خوب شهری(مطالعه موردی مناطق 4 و5 شهر اهوازانجام شده است.روش بررسی: تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش از نوع تحقیقات توصیفی  تحلیلی می باشد. جمع آوری داده و اطلاعات به روش اسنادی، کتابخانه ای و پیمایشی صورت گرفته است. در این راستا،جامعه و حجم نمونه 30 نفر ازکارشناسان و خبرگان شاغل در شهرداری مناطق 4 و 5 است. برای وزن دهی و رتبه بندی شاخص ها از تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و برای جهت تجزیه و تحلیل اماری آزمون T استفاده شده است.یافته ها و نتیجه گیری یافته ها نشان می دهدکه منطقه 4 به عنوان یک منطقه برخوردار و منطقه 5 به عنوان منطقه کم برخوردار است. بررسی شاخص های حکمروایی خوب شهری در این مناطق از شهراهوازنشان می دهد که حد مطلوبیت وضعیت حکمروایی خوب شهری در منطقه 5 کمتر از حد متوسط بوده است. نتایج حاصل از تحلیل برای رتبه بندی مناطق نشان می دهد که منطقه 4 وضعیت بهتری داشته و منطقه 5به عنوان منطقه کم برخوردار در اولویت اول برای بهبود شرایط اجرای حکمروایی خوب شهری است.

زمینه و هدف: به منظور پاسخگویی به تقاضای روز افزون ساکنان شهری برای استفاده تفریحی از فضای سبز شهری، کارکرد اصلی کمربندهای سبز از صرفاً اکولوژیکی به ترکیبی از اکولوژیکی و تفریحی تبدیل شده است. هدف تحقیق حاضر بررسی ویژگی های فردی و تاثیر آن بر میزان تمایل شهروندان در استفاده از کمربند سبز جنوبی شهر مشهد به منظور گذراندن اوقات فراغت است.روش بررسی: در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی و پیمایشی استفاده  شد. جامعه ی آماری این بررسی کلیه بازدید کنندگان از کوه پارک واقع در کمربند سبز جنوبی شهر مشهد بود. حجم نمونه تعداد 383 نفر بود. ابزار گرداوی اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که روایی آن توسط خبرگان مورد تائید قرار گرفت. پرسشنامه در دو بخش ویژگی های جمعیت شناختی و سوالات تحقیق می باشد . پایایی پرسشنامه برابر 0.814 به دست آمد و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از ضرایب همبستگی پیرسون و نیز آزمون آماری تی از نرم افزار SPSS ver.22 استفاده شد.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد، بین شغل، جنسیت و سن با  استفاده از کوه پارک در گذراندن اوقات فراغت همبستگی معنی داری وجود ندارد درحالیکه بین تحصیلات و تمایل در استفاده از کوه پارک رابطه معنی داری مشاهده شد. بیشترین دلیل انتخاب کوه پارک جهت گذراندن اوقات فراغت توسط شهروندان ایجاد آرامش و کاهش استرس و همچنین برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی مشاهده گردید. نتایج نشان می دهد کوه پارک مشهد فرصت مناسبی را برای توسعه گردشگری و گذراندن اوقات فراغت برای شهروندان ایجاد کرده است.