مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۰.
۱۱.
۱۲.
۱۳.
۱۴.
۱۵.
۱۶.
۱۷.
۱۸.
۱۹.
۲۰.
کتابشناسی
حوزه های تخصصی:
مراسلات بزرگان هر ملّت علاوه بر آنکه بخشی از میراث ادبی تاریخی آن قوم است، حاوی نوعی سبک ادبی است که در سبکشناسی ادب فارسی از آن به اخوانیّات، دیوانیّات و سلطانیّات تعبیر کردهاند. نامههای عبّاس اقبال مورّخ، محقّق و ادیب، که در این نوشته از آن یاد خواهد شد، از زمره اخوانیّاتی است که در دو بخش مباحث کتابشناسی و مسائل اداری و دانشجویی قابل مطالعه است.
میراث معنوی ، سیری در آثار استاد سیدجعفر شهیدی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
زندگانی استاد علامه دکتر سیدجعفر شهیدی (1386- 1297 ش) یکسر تحصیل و تدریس و تحقیق است. سابقه تحقیقات علمی و فعالیت های پژوهشی استاد که از سال 1327و با همکاری مرحوم علامه دهخدا، آغاز شد تا پایان عمر همراه او بود. حاصل عمر پربرکت استاد، علاوه بر تعلیم و تربیت دانشجویان فراوان، تالیف، شرح و تصحیح بیش از بیست عنوان کتاب و یکصد و بیست مقاله است. این مقاله بر آن است تا در حد ممکن به بررسی مهم ترین آثار استاد در حوزه های ادبی، تاریخی، دینی؛ ترجمه و... بپردازد و ضمن توجه به ویژگی های هریک از آثار، ویژگی های عمومی حوزه های تحقیقاتی را معلوم و اجمالاً گزارشی از آنها ارائه کند.
مروری بر منابع تاریخی دورة ممالیک(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دو سرزمین باستانی مصر و شام در تاریخ اسلام از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار بوده و حوادث سیاسی و نظامی و اجتماعی آنها بخش اعظمی از تاریخ اسلام را به خود اختصاص داده است. در این سرزمین بود که در پی سقوط بغداد به دست مغول، یکی از بزرگترین و مقتدرترین حکومتها یعنی حکومت ممالیک شکل گرفت و با تظاهر به حمایت از خلافت عباسی بیش از دو و نیم قرن ادامه یافت. در این دوره تاریخ نگاری مخصوصاً رونق گرفت و آثار بزرگ و ارزشمندی در این زمینه تألیف شد و مورخان برجسته ای چون ابن کثیر و ابن تعزی بردی وابن حجر و ذهبی و ابن خلدون و مقریزی ظهور کردند. مروی گذرا بر این آثار متعدد و ارزیابی آنها بر عهدة این نوشتار است.
بررسی و تحلیل کتاب شناسی فردوسی از سال 1357 تا سال 1387(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله به بررسی و تحلیل کمی و کیفی پژوهش های فردوسی شناسی پرداخته و هدف آن توصیف، تحلیل و طبقه بندی کلیة کتاب هایی است که پس از انقلاب اسلامی در زمینة فردوسی و شاهنامة او نگاشته شده است. دستاورد های این پژوهش نشان دهندة آن است که تمام آثار و تألیفات فردوسی شناسی را می توان در سه دستة اصلی: پژوهش های بنیادی، کاربردی و توسعه ای، و در 14 شاخة جزیی تر قرار داد. درگروه اول نویسندگان به تبیین و تحلیل مسائل مفهومی در شاهنامه پرداخته اند؛ درگروه دوم زمینه های پژوهش را دربارة شاهنامه و فردوسی، به طریق علمی ـ پژوهشی، فراهم آورده اند و در گروه سوم پژوهش های دیگران را دربارة فردوسی و شاهنامه، در ابعاد مورد نظر، توسعه بخشیده اند. چشم انداز پژوهش نشان دهندة آن است که بیشترین پژوهش ها با روش تحلیلی انجام یافته است. روش این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است که با تکیه بر منابع کتابخانه ای انجام شده است.
پیشنهاد چارچوبی نو برای کتابشناسی توصیفی- تحلیلی با تأکید بر دیدگاه انتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: با توجه به اهمیت کتابشناسی در تهیه منابع کتابخانه، ضروری است که آنها بر مبنای چارچوبی سازمان مند تنظیم شوند تا از اِتلاف زمان و هزینه، نارضایتی مخاطبان، یکدست نبودن ساختار و ارزیابی سطحی جلوگیری شود. از آنجایی که بررسی متون حاکی از نبود چنین ابزاری برای تدوین و نقد کتاب شناسی ها بود، هدف پژوهش حاضر ارائه چارچوبی توصیفی- تحلیلی در این راستا بوده است. روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش های اَسنادی است. با اتخاذ رویکردی کیفی، سه دسته از متون مرتبط با موضوع و مسئله پژوهش شامل: 1. متون کتاب شناسی (400 منبع)؛ 2. چارچوب های کتابشناسی در متون انگلیسی (در سطحی محدودتر و در دسترس)؛ 3. متون روش تحقیق و مرجع شناسی رشته کتابداری و اطلاع رسانی، بررسی شدند. با توجه به اصل اشباع مقوله هاگردآوری داده ها تا جایی ادامه یافت که دیگر اطلاعات جدیدی در راستای مسئله تحقیق به دست نیاید. فیش ها به شیوه تحلیل محتوای کیفی بررسی، دسته بندی و تحلیل شدند و مقوله های لازم استخراج شدند. تعدیل و اصلاح مقوله ها و چارچوب به دست آمده تا پایان تحقیق همچنان ادامه داشت ضمن آن که با استفاده از نظرات متخصصان مربوط و نیز پیاده سازی بر روی 10 کتاب در حوزه اسطوره نیز اعتباریابی گردید. نتایج: با تحلیل محتوای کیفی، چارچوبی شامل دو قسمت توصیفی و تحلیلی حاصل شد. 3 مقوله فرعی به دست آمده در بخش توصیفی، اطلاعات کتابشناختی، معرفی کوتاه نویسنده، آثار او، اجزای کتاب و رئوس مطالب را دربر می گیرد. بخش تحلیلی خود به دو قسمت موضوعی و انتقادی تقسیم شد. مقوله های فرعی به دست آمده در قسمت موضوعی شامل 3 مورد هدف نویسنده به لحاظ موضوعی، هدف نویسنده به لحاظ نوع مخاطب و نوع اثر به لحاظ تأثیرگذاری است. در قسمت انتقادی نیز که سهم عمده چارچوب حاصل را به خود اختصاص داد، 20 مقوله فرعی شامل چاپ کتاب، اعتبار ناشر، اعتبار نویسنده، تطابق عنوان کتاب با محتوای آن، فهرست مطالب، ارزشیابی پیشگفتار و مقدمه، سبک و نثر، ویژگی منحصر به فرد کتاب، تحلیل مطالب، میزان دستیابی نویسنده به هدف (به لحاظ موضوعی)، میزان دستیابی نویسنده به هدف (به لحاظ تطابق با مخاطب)، میزان پوشش مباحث اصلی کتاب، دیدگاه حاکم بر کتاب یا نشانه های سوگیری نویسنده، استقلال مطالب کتاب، نتیجه گیری، جدول ها و نمونه ها، پانویس ها و پی نویس ها، منابع، نمایه ها و وضعیت ترجمه، به دست آمد. اصالت/ارزش: چارچوب حتی الامکان جامع، مانع و نوین حاصل از پژوهش حاضر می تواند در تدوین و ارزیابی کتاب ها و کتابشناسی ها استفاده شود و راهنمای نویسندگان، محققان، منتقدان و مخاطبان آنها باشد و فعالیت های علمی مربوط را هدفمند و یکدست کند.
کتاب شناسی فارسی حفاظت و مرمت میراث سنگی
حوزه های تخصصی:
ایران سرزمینی نیمه کوهستانی است و انواع مختلف سنگ در آن به فراوانی یافت می-شود. این سرزمین شاهد دوره های شکوهمند معماری کاملاً سنگی در ادوار مختلف بوده است، اما به علت گرم و خشک بودن بسیاری از مناطقش به تدریج این نوع معماری کاربرد خود را از دست داده و به جای آن، استفاده از معماری ترکیبی خشتی-سنگی و خشتی-آجری رایج گردیده است. با این وجود، سنگ در موارد مختلف و در قالب آثار، اشیاء و تزئینات معماری همچنان کارآیی خود را حفظ کرده است در این مقاله که در واقع مقدمه ای بر تاریخچه حفاظت و مرمت سنگ در ایران است که شامل مهمترین منابع موجود در زبان فارسی اعن از کتابها، مقالات، و پایان نامه ها و استانداردهای مربوط به مرمت و حفاظت سنگ است.
کتابشناسی: نگاهی به سیر تدوین تاریخ فلسفه های اسلامی در مغرب زمین(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
«کتاب شناسی فلسفه اسلامی»[1] به قلم هانس دایبر[2] در سال ۱۹۸۳ میلادی منتشر شده و در سال ۱۹۹۹م توسط انتشارات بریل[3] تجدید چاپ شده است. این کتاب شناسی در سال ۲۰۰۷م با افزوده هایی در حدود ۳۰۰۰ عنوان جدید در سه مجلد منتشر شده است. این اثر به تأثیر فلسفه اسلامی بر مکاتب یهودی، و متفکران قرون وسطای لاتینی نیز می پردازد و بازتاب فلسفه اسلامی بر تفکر اروپایی و اسلامی جدید را منعکس می سازد.
مقدمه این کتاب به دلیل آنکه به تاریخچه مطالعات غربی در مورد فلسفه اسلامی اشاره می کند و برخی از منابع اولیه تاریخ نگاری غربی در زمینه فلسفه اسلامی را بیان می کند و نیز رویکرد مستشرقان در مواجهه با فلسفه و تفکر در جهان اسلام را معرفی می نماید، حائز اهمیت است. همچنین این مقاله بیانگر علت توجه مستشرقان به فلسفه اسلامی است و برخی از خطاهای ایشان در شناخت فلسفه اسلامی را متذکر شده است. هانس دایبر در این مقدمه، برخی از تاریخ فلسفه های اسلامی قدیمی را معرفی می کند که توسط شرق شناسان نگاشته شده اند و در ایران شناخته شده نیستند و سیر تدوین تاریخ فلسفه های اسلامی در مغرب زمین را تشریح می نماید.
بازشناسی کتاب تجرید الاعتقاد
منبع:
تأمل سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴
67 - 47
حوزه های تخصصی:
«تجرید الاعتقاد»، کتابی در علم کلام به زبان عربی، نوشته خواجه نصیرالدین طوسی (متوفی ۶۷۲)، از کتاب هاى مهمى است که در تبیین و ارائه نظام کلامى- فلسفى عقاید امامیه، نگاشته شده و به گفته برخى، اولین آنها به حساب مى آید. این کتاب از بدو تألیف تا کنون قریب به ۹ قرن مدار فکرى عامه و خاصه گردیده و پیوسته مورد استفاده اندیشمندان و دانش پژوهان بوده است. تجرید الاعتقاد به جهت رویکرد خاص آن به فلسفه و کلام، نقطه عطفی در تاریخ کلام محسوب می شود. خواجه، مباحث تجرید را در ۶ مقصد سامان داده است، تعداد فصول کتاب، یازده فصل، در دویست و بیست و پنج مسأله مى باشد.آشکار ترین ویژگی این کتاب، اختصار فوق العاده آن است. نوشتار پیش رو، با استفاده از منابع کتابخانه ای به روش توصیفی سعی در معرفی این کتاب دارد.
کتابشناسی مرزبان نامه
منبع:
آینه پژوهش سال ۳۰ فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۷۵)
112 - 134
حوزه های تخصصی:
کتابشناسی حاضر مجموعاً 459 اثر را با موضوع مرزبان نامه سعدالدین وراوینی درمی گیرد و در سه بخش جدا گانه دربردارنده 110 مقاله، 232 کتاب و 117 پایان نامه است. این مقاله از حوزههایی چون ادبیات، لغت، نسخه شناسی، نگارش، زبانشناسی، دستور زبان، شرح متون، تاریخ، سیاست، جامعه شناسی، فرهنگ، فلسفه، سیاست و... به مرزبان نامه میپردازد. بی شک در دسترس بودن چنین فهرست هایی برای پژوهندگان دستمایه کاووشی درخوری را فراهم می آورد.
کتاب شناسی هست ها و بایدها
منبع:
آینه پژوهش سال ۲۲ مهر و آبان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۳۰)
21 - 25
حوزه های تخصصی:
یکی از مهم ترین منابعی که به محقق کمک می کند تا آثار تدوین شده در زمینه موضوعی تحقیق خود و گستره آن را بشناسد، کتابشناسی ها هستند. نویسنده در مقاله حاضر پس از ارائه تعریف کتابشناسی ، اهمیت وجودی کتابشناسی ها، سیر تحول آن ها در گذر تاریخ و انواع و روش تهیه این منابع را وا کاوی می کند.
درباره کتاب شناسی عدم تحریف قرآن
منبع:
آینه پژوهش سال ۲۵ خرداد و تیر ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۴۶)
95 - 104
حوزه های تخصصی:
در نگاهی اجمالی به کتب عدم تحریف قرآن دریافته می شود که رویکرد این کتاب ها، رویکردی تاریخی و نزاع فرقه ای است که از قرن سوم تا پنجم شکل گرفته و تاکنون ادامه یافته است. در دهه های اخیر کم کم، رویکرد موضوع «تحریف قرآن» از حالت تاریخی – روایی به رویکرد فلسفی – کلامی در حال تغییر است. از سوی دیگر، با توجه به حجم اتهاماتی که به شیعه، درباره موضوع تحریف قرآن و در محاورات گرایشات تند «سنی – اسلامی» زده می شود، ضروری است تا حد امکان به این موضوع پرداخته شود. به همین دلیل، یکی از ضروریات، تدوین کتابشناسی به روز برای موضوع «عدم تحریف قرآن» است. نویسنده، نوشتار حاضر را با هدف معرفی کتابشناسی های پیرامون موضوع عدم تحریف قرآن، به رشته تحریر درآورده است. وی نخست تاریخچه ای مختصر از سیر پیدایش بحث تحریف یا عدم تحریف قرآن و نهضت ردیه نویسی بر تحریف قرآن را ارائه می دهد. در ادامه، پس از بیان دلایل سختی تدوین کتابشناسی عدم تحریف قرآن، برخی منابع برای تدوین کتابشناسی در این زمینه را به ترتیب سال انتشار معرفی می نماید. وی در نهایت، نوشتار را با معرفی و نقد و بررسی چهار کتابشناسی اختصاصی پیرامون موضوع عدم تحریف قرآن، به پایان می رساند.
فهرستواره سفرنامه ها و خاطرات حج ایرانیان، آثار منتشر شده تا سال 1392 شمسی
منبع:
آینه پژوهش سال ۲۵ مهر و آبان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۱۴۸)
79 - 103
حوزه های تخصصی:
یکی از مهم ترین سوژه ها برای نگارش سفرنامه در گستره ادبیات جهانی، سفر به خانه خدا است. سفرنامه های حج گنجینه های پایان ناپذیری برای شناخت بسیاری از مسائل دینی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و تمدنی محسوب می شوند. نویسنده در نوشتار حاضر، اطلاعات کتابشناختی تمامی سفرنامه ها و خاطرات حج ایرانیان که تا پایان سال 1392 شمسی منتشر شده است را به ترتیب الفبای نام خانوادگی نویسندگان آن ها، به تصویر می کشد. بعلاوه، اطلاعات کتابشناختی برخی سفرنامه های حج افراد غیرایرانی که در ایران منتشر شده است را نیز ارائه می نماید.
کتابشناسی صاحب هدایه المسترشدین
منبع:
آینه پژوهش سال ۲۵ آذر - اسفند ۱۳۹۳ شماره ۵ و ۶ (پیاپی ۱۴۹ و ۱۵۰)
144 - 150
حوزه های تخصصی:
محمدتقی بن محمدرحیم مشهور به صاحب حاشیه مؤلف کتاب "هدایه المسترشدین فی شرح اصول معالم الدین" یکی از رؤسای طایفه امامیه در قرن سیزدهم است که صاحب تألیفات گرانقدری است. نویسنده در نوشتار حاضر، پس از ذکر فهرست اجمالی تألیفات وی، به معرفی تفصیلی آثار او که تاکنون به چاپ رسیده است، از قبیل: رساله صلاتیه، تبصره الفقهاء، هدایه المسترشدین و ...، همت گماشته است.
کتابشناسی فدک
منبع:
آینه پژوهش سال ۲۶ فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۵۱)
103 - 109
حوزه های تخصصی:
پژوهشگران اسلامی به ویژه مورخان، درباره فدک و مسائل مربوط به آن، کتاب ها، رسائل و مقالات متعددی به نگارش درآورده اند و هر یک با نگاه خود، به تحلیل ماجرای این باغ پرداخته اند. نویسنده در نوشتار حاضر، گزارشی از آثار منتشر شده در زمینه فدک، به رشته تحریر درآورده و آن ها را در چهار بخش کتب، مقالات، پایان نامه ها و نسخ خطی، ارائه نموده است.
کتابشناسی عدم تحریف قرآن
منبع:
آینه پژوهش سال ۲۶ خرداد و تیر ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۵۲)
77 - 106
حوزه های تخصصی:
مسأله تحریف یا عدم تحریف قرآن، مهم ترین زیربنای علوم اسلامی می باشد که عقیده بر هر کدام از آن ها مجموعه ای از موضوعات اسلامی و دینی را تغییر می دهد. از آنجا که در دوران حاضر این موضوع در کانون توجهات فرق اسلامی و غیر اسلامی قرار گرفته است؛ اهمیت پرداختن به آن دو چندان شده است. لازمه تحقیق دراین مسأله، در اختیار داشتن یک کتابشناسی اختصاصی پیرامون عدم تحریف قرآن است. در نگاهی اجمالی به کتب عدم تحریف قرآن، دریافته می شود که رویکرد غالب این کتاب ها، رویکردی تاریخی و نزاع فرقه ای است که از قرن سوم تا پنجم شکل گرفته و تاکنون ادامه یافته است. نویسنده در نوشتار حاضر درصدد است تا پیرامون کتابشناسی های تحریف قرآن، اطلاعاتی ارائه دهد.
خوانش کتاب نوشت های حبیب یغمایی
منبع:
آینه پژوهش سال ۲۶ بهمن و اسفند ۱۳۹۴ شماره ۶ (پیاپی ۱۵۶)
88 - 92
حوزه های تخصصی:
نقد و بررسی کتاب های منتشرشده، اطلاع رسانی درباره آنها و معرفی کتاب ها به جامعه، در زمان های گوناگون منجر به انتشار مجلاتی در حوزه نقد کتاب شده است. در این میان، نشریه یغما از جمله نشریاتی بود که به حوزه کتاب به صورت جدی میپرداخت. نوشته های حبیب یغمایی در نشریه یغما منعکس کننده علاقه وی در برنمودن ویژگی کتاب ها و میراث مکتوب است. نویسنده نوشتار حاضر را با هدف معرفی کتاب «کتاب و کتابشناسی در نوشته های حبیب یغمایی» به رشته تحریر درآمده است. کتاب مذکور توسط علی آل داوود و انتشارات خانه کتاب در سال 1394 به طبع رسیده است. نویسنده این جستار، نخست به اختصار اشاره ای بر زندگی نامه حبیب یغمایی و مجله یغما دارد. در ادامه، پس از نگاهی گذرا بر بخش های کتاب، برخی مطالب خواندنی آن را با ذکر شماره صفحه و برداشت خود از مطالب نقل شده در کتاب، بیان می دارد.
کتابشناسی کلیله و دمنه در زبان فارسی
منبع:
آینه پژوهش سال ۲۷ فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۵۷)
109 - 120
حوزه های تخصصی:
کلیله و دمنه از جمله مهمترین و تأثیرگذارترین آثار ادبیات جهانی است که کتب بسیاری به تقلید و یا اقتباس از آن تألیف شده است و در پی آن در سال های اخیر نیز تحقیقات فراوانی در جوانب مختلف این اثر صورت گرفته است. نویسندگان نوشتار حاضر، به ارائه کتابشناسی کلیله و دمنه در سه قسمت کتب چاپی، مقالات و پایان نامه های دانشجویی اقدام کرده اند.
کتابشناسی توصیفی آثار و تألیفات آیت الله شیخ علی اکبر نهاوندی(به مناسبت شصت و چهارمین سالگرد فوت وی)
منبع:
آینه پژوهش سال ۲۷ خرداد و تیر ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۵۸)
119 - 126
حوزه های تخصصی:
آیت الله علی اکبر نهاوندی معروف به مجتهد (1278-1369ق) از بزرگان علمای شیعه معاصر، علاوه بر داشتن وجه اجتماعی، دارای تألیفات فراوان است. کتابشناسی آثار وی را می توان در پنج موضوع قرآن و حدیث، عقاید، فقه و اصول فقه، تراجم و رجال، خطابه و وعظ قرار داد. نویسنده در نوشتار حاضر درصدد معرفی توصیفی و اجمالی آثار اوست.
کتابشناسى و نسخه شناسى «بداء »
منبع:
آینه پژوهش سال ۲۷ مرداد و شهریور ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۱۵۹)
121 - 132
حوزه های تخصصی:
نویسنده در نوشتار حاضر، گزارشی از نسخه های خطی و کتابشناسی در مسئله بداء را در دو بخش ارائه می کند. در بخش نخست، 39 رساله و گفتار منتخب از قدما و پیشینیان، همچون شیخ کلینى و شیخ صدوق و شیخ مفید و آیت الله خویی و ملکى میانجى معرفی نموده است. در بخش دوم، به توصیف کتب و رسایلى که مستقلاً یا غیرمستقل به مسئله بداء پرداخته اند و در مجموعه رسائل بدائیه نیامده اند، اقدام کرده است.
مأخذشناسی آموزش زبان عربی در ایران (مقالات و پایان نامه ها)
منبع:
آینه پژوهش سال ۲۷ مهر و آبان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۱۶۰)
111 - 122
حوزه های تخصصی:
آشنایی با پیشینه پژوهش در زمینه آموزش زبان عربی در ایران راهگشای پژوهش های آتی خواهد بود و زمینه را برای ارائه انواع راهکارها و نیز رویکردها و روش های جدید یادگیری و آموزشی در حوزه زبان شناسی کاربردی فراهم می آورد. از این رو، نویسنده در پژوهش حاضر در دو بخش مقالات و پایان نامه ها و با شیوه کتابخانه ای بنیادی به معرفی پژوهش هایی که تاکنون در زمینه آموزش عربی در ایران صورت گرفته، می پردازد.