مطالب مرتبط با کلیدواژه

برنامه درسی


۴۴۱.

طراحی و اعتباربخشی الگوی برنامه درسی فلسفه برای کودکان در دوره اول متوسطه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفکر و کودک سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 115-157

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی الگوی برنامه درسی فلسفه برای کودکان (فبک) دوره اول متوسطه ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۵ تعداد دانلود : ۳۵۹
هدف اصلی این پژوهش، تبیین الگوی برنامه درسی فلسفه برای کودکان در دوره اول متوسطه ایران است. رویکرد پژوهش از نوع آمیخته اکتشافی می باشد. در ابتدا پس از بررسی مبانی نظری موجود در زمینه فبک و نمونه گیری هدفمند معیاری، نظرات 19 نفر از متخصصان برنامه درسی و فبک از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری و سپس با روش تحلیل تم، ساختارهای تماتیک منتج شد. در مرحله کمّی، از روش دلفی استفاده شد. برای تعیین میزان اتفاق نظر بین خبرگان، از ضریب هماهنگی کندال و برای ارزیابی روایی محتوایی پرسشنامه، از ضریب نسبی روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) و برای بررسی پایایی، از آلفای کرونباخ استفاده شد. بر اساس نتایج تحقیق تعداد 135 مولفه برنامه درسی فبک برای دوره اول متوسطه ایران شناسایی و مدل مفهومی در قالب عناصر ده گانه اکر طراحی شد که در قالب 10 بعد، منطق یا چرائی (26 شاخص)، اهداف (39 شاخص)، ویژگی های محتوا (8 شاخص)، فرم های محتوا (7 شاخص)، روش های یاددهی-یادگیری (13 شاخص)، ویژگی های تسهیلگر (12 شاخص)، ویژگی های محیط آموزش (4 شاخص)، ارزشیابی (19 شاخص)، گروهبندی (3 شاخص) و زمان (4 شاخص)، اولویت بندی شدند.
۴۴۲.

طراحی الگوی برنامه درسی آموزش علوم تجربی دوره ابتدایی بر اساس نظریه هوش چندگانه گاردنر

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش ابتدایی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 39 - 50

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی آموزش علوم تجربی نظریه هوش چندگانه گاردنر دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۶ تعداد دانلود : ۲۸۹
هدف اصلی این پژوهش، طراحی الگوی برنامه درسی آموزش علوم تجربی بر اساس نظریه هوش چندگانه گاردنر در دوره ابتدایی بود. روش پژوهش، کیفی از نوع تحلیل محتواست که شامل مراحل: تعریف واحد تحلیل، کاهش داده ها، استفاده از نظام مقوله بندی قیاسی، اصلاح نظام مقوله بندی و یک طرح کدگذاری قیاسی بر اساس داده ها و ارائه گزارش از داده های کیفی بوده است. حوزه پژوهش در این مطالعه، شامل کلیه مقالات و کتب در دسترس، پیرامون آموزش علوم تجربی، نظریه هوش چندگانه گاردنر و دوره ابتدایی است. داده ها در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدکه در قالب مدل اولیه و مدل نهایی شامل ابعاد: نیاز، اهداف، محتوا، روش های یاددهی – یادگیری، نقش معلم، ارزشیابی، فضا، مواد و منابع، عوامل مدرسه ای، یادگیری ضمنی و نتایج برنامه و پیامدها بود، شکل گرفت. در این ارتباط و  بر مبنای الگوی مفهومی ارائه شده، نیاز بر اهداف تاثیرگذار بوده و محتوا نیز متاثر از نیاز و اهداف بوده است. محتوا بر نقش معلم، روش های یاددهی-یادگیری و ارزشیابی تاثیر داشته و راهبردها تحت تاثیر مراحل که شامل فضا، مواد و منابع و شرایط شامل عوامل مدرسه ای و یادگیری ضمنی دانش آموزان هستند قرار گرفته است. 
۴۴۳.

تربیت مکتبخانه ای در ایران دوره قاجار

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش تاریخ دوره اول تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 35 - 60

کلیدواژه‌ها: مکتبخانه تربیت برنامه درسی شیوه تدریس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۰ تعداد دانلود : ۲۳۲
  این مقاله روایتی تاریخی از تربیت مکتبخانه ای در ایران است.پیش از پیدایش اولین مدارس جدید در ایران تعلیم و تربیت کودکان روش مکتبخانه ای بود.تربیت مکتبخانه ای سالیان درازی تربیت غالب کودکان در ایران به حساب می امد.با پیدایش مدارس جدید در اواسط دوران قاجار به تدریج تربیت مکتبخانه ای رو به افول نهاد.شناخت شیوه و سبک تربیت مکتبخانه ای میتواند درک عمیق تری نسبت به تاریخ تعلیم و تربیت کودکان در اختیار علاقه مندان به تعلیم و تربیت قرار دهد.روش تحقیق در این مقاله روشی تاریخی توصیفی است روش جمع اوری اطلاعات روش اسنادی و روش تحلیل، روش توصیفی تاریخی است . در این مقاله شرایط تشکیل مکتبخانه، هدف تربیت، شیوه پذیرش شاگردان ،برنامه درسی و شیوه تدریس و ارزشیابی در مکتبخانه ها توصیف می شود.در پایان نیز روش تربیت مکتبخانه ای مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. .
۴۴۴.

تبیین ماهیت سطوح تصمیم گیری در آزادسازی برنامه درسی دوره ابتدایی: یک پژوهش کیفی

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره هفتم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) 61 - 85

کلیدواژه‌ها: سطوح تصمیم گیری آزادسازی برنامه درسی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۲ تعداد دانلود : ۲۶۷
هدف از تحقیق حاضر شناسایی سطوح مناسب تصمیم گیری در فرایند اجرای آزادسازی برنامه درسی در دوره ابتدایی است. تحقیق استفاده شده از نوع کیفی بوده و و روش سنتزپژوهی(تحلیل محتوا و مطالعه اسنادی) را در برمی گیرد. جامعه پژوهش شامل معلمان،کارشناسان، اساتید دانشگاه های استان آذربایجان غربی و هم چنین اسناد و متون علمی در حوزه تمرکززدایی در سال تحصیلی 98-97 است. در جامعه اول نمونه ها به صورت هدفمند انتخاب و مصاحبه ساختاریافته تا نقطه اشباع شدگی حجم نمونه ها به تعداد 19 نفر ادامه یافت. در جامعه دوم نیز حجم نمونه انتخاب شده شامل اسناد و متون علمی 15 الی 20 سال اخیر می باشد. یافته ها نشان می دهد که سطوح تصمیم گیری مناسب برای آزادسازی برنامه درسی دارای سطوح چهارگانه اجتماعی، آکادمیک، نهادی و آموزشی است که در آن سطح نهادی به عنوان رابط تصمیم گیری های سطح آکادمیک(نظری) و سطح آموزشی(عملی) عمل می کند و عملکرد آن از بعد نظری- عملی(شبه عملی) جایگاه ویژه ای دارد. در واقع سطح نهادی با تلفیقی از دو سطح تصمیم گیری، به عنوان تدوین کننده نهایی و و فراهم کننده فرصت های یادگیری در کلاس های درس عمل می کند.
۴۴۵.

بررسی میزان کاربست مولفه های نظریه انسان گرایی توسط معلمان ابتدایی شهرستان بابل

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره اول پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ 21 - 35

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی نظریه انسان گرایی معلمان دوره ابتدایی شهرستان بابل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۲۱۹
هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان کاربست مولفه های نظریه انسان گرایی توسط معلمان ابتدایی شهرستان بابل است.این پژوهش با روش توصیفی- پیمایشی و با جامعه ای شامل کلیه معلمان دوره ابتدایی شهرستان بابل اعم از زن و مرد، به تعداد 1100 نفر صورت گرفت. نمونه گیری به روش خوشه ای متناسب با حجم انجام شد و تعداد 350 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری این پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته، شامل 19 سوال، براساس طیف لیکرت پنج درجه ای بوده است. روایی پرسشنامه، با استفاده از روایی محتوا مشخص گردید و پایایی آن براساس ضریب آلفای کرونباخ 96/0برآورد گردید. نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که معلمان در کلاس درس به دانش آموزان بازخوردی ارائه می دهند که صادقانه و یاری رساننده باشد و همچنین فضایی دلسوزانه و سرشار از اعتماد را در کلاس فراهم می کنند. نتایج بخش استنباطی این حیطه نشان داد که آماره دوجمله ای در سطح 05/≥p معنی دار بوده است. بنابراین می توان ادعا کرد که میزان استفاده معلمان ابتدایی از مولفه های انسان گرا بیش از سطح متوسط است. همچنین در مورد مقایسه میزان به کارگیری مولفه های نظریه انسان گرا، آماره فریدمن در سطح 05/≥p معنی دار بوده، بنابراین بین میزان استفاده مولفه های نظریه انسان گرایی تفاوت وجود دارد.
۴۴۶.

بررسی تطبیقی آموزش و پرورش در دو مکتب طبیعت گرایی و اسلام؛ ویژگی ها و عناصر برنامه درسی

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره اول پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ 77 - 100

کلیدواژه‌ها: طبیعت گرایی اسلام هدفها برنامه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۴۳۸
بی شک یکی از راههای دستیابی به شناخت بهتر از اوضاع کنونی بخصوص در حوزه آموزش و پرورش بررسی تطبیقی نظامهای آموزشی و بررسی وجوه اشتراک و افتراق بین آن نظام ها است. یک نظام آموزشی برای اینکه بتواند نقاط قوت و ضعف خود را بهتر شناسایی کند، باید اجراء و زیر سیستم های خود را مورد بررسی و کنکاش قرار دهد تا بتواند ضمن دست یابی به نقاط قوت و مثبت خود وارج نهادن به آنها، نقاط ضعف خود را شناسایی و سعی دررفع آنها کند. لذا در این نوشتار، پس از معرفی اجمالی مکتب طبیعت گرایی ، به بیان انسان شناسی و ویژگی های آن در طبیعت گرایی و اسلام پرداخته ایم، سپس هریک از وجوه آموزشی و پرورشی شامل هدف ها، معلم ودانش آموز، برنامه درسی و روش آموزش را در این دو مکتب مورد بررسی قرار داده ایم. روش انجام پژوهش تحلیل اسنادی و به شیوه تطبیقی بوده ودر آن از منابع کتابخانه ای استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل کلیه اسناد، مدارک و منابع مرتبط با موضوع مورد بررسی می باشد و از فرم های فیش برداری جهت گرد آوری داده ها استفاده شده و داده ها به صورت کیفی مورد تحلیل قرار گرفته اند.
۴۴۷.

فهمِ چالش های عنصر ارزشیابی برنامه درسی دانشجویان دوره کارشناسی رشته علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان: جستاری پدیدارشناسانه

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره دوم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۷) 47 - 62

کلیدواژه‌ها: آموزش ابتدایی ارزشیابی برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۱۵۲
هدف این پژوهش بررسی چالش های عنصر ارزشیابی برنامه درسی دانشجویان دوره کارشناسی رشته علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان به صورت کیفی، از دیدگاه دانشجویان و مدرسان بوده است. نمونه مورد مطالعه پژوهش از بین مدرسان و دانشجویان گروه علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان استان چهارمحال و بختیاری، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با رعایت اصل اشباع نظری(14 مدرس و 19 دانشجو) انتخاب شده اند. به منظور جمع آوری اطلاعات از روش مصاحبه با هدایت کلیات استفاده شد. برای بررسی روایی از روایی سازه، درونی و بیرونی و برای پایایی از روش بررسی اعضا، بررسی همکار، ناظر بیرونی و چندسوسازی استفاده شد. داده های پژوهش به روش تحلیل محتوای کیفی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش حاکی است که توجه افراطی به ارزشیابی از مهارت های نظری و محفوظات دانشجویان باعث شد که ارزشیابی مهارت های عملی آنان مورد توجه قرار نگیرد، اغلب ارزشیابی ها به صورت هدف-محور انجام شده و کمتر به ارزشیابی فرآیند-محور توجه شده است، بین روش ارزشیابی و نوع محتوای ارائه شده تناسب چندانی وجود نداشته است و کمبود زمان و امکانات بر کیفیت ارزشیابی ها تأثیر منفی داشته است.
۴۴۸.

تبیین مدل علّی تأثیر باورهای خودکارآمدی معلمان بر نگرانی های آنان در خصوص اجرای اصلاحات برنامه درسی آموزش ریاضی در حوزه حل مسئله

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره دوم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۷) 63 - 82

کلیدواژه‌ها: باورهای خودکارآمدی نگرانی اصلاحات برنامه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۲۷
پژوهش حاضر به بررسی تبیین مدل علّی تأثیر باورهای خودکارآمدی معلّمان بر نگرانی های آنان در خصوص اجرای اصلاحات برنامه درسی ریاضی پرداخته است؛ چرا که معلّمان عضو گروه برنامه درسی هستند و شناسایی آنان برای رشد، شکوفایی و پویایی برنامه درسی، ضرورتی انکارناپذیر است. جامعه آماری پژوهش متشکل از همه معلّمان ریاضی پایه هفتم شهرستان های بویراحمد و دنا به تعداد 145 نفر که از این تعداد 121 نفر در این پژوهش شرکت کردند. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش به شیوه همبستگی است. در این پژوهش محقق جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه تأثیر باورهای خودکارآمدی معلّمان بر نگرانی های آنان استفاده کرده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های آمار استنباطی شامل بررسی نرمال بودن، همبستگی، تحلیل مسیر و از نرم افزارهای 18-SPSS و AMOS-18 استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که نگرانی های معلّمان در هر مرحله متأثر از نگرانی های آنان در مراحل قبل می باشد و معلّمانی که به مؤثر بودن شیوه-های قبل از اصلاح متمایل بودند نگرانی های بیشتری در مورد آگاهی، مدیریت، عواقب و تمرکز در اصلاحات برنامه درسی داشتند. همچنین معلّمانی که احساس خودکارآمدی کمتری در شیوه های بعد از اصلاح داشتند، نگرانی های کمتری در مورد مدیریت اصلاحات، عواقب و تمرکز مجدد آن داشتند.
۴۴۹.

رویکرد آینده پژوهی و نقش و اهداف آن در برنامه درسی تعلیم و تربیت نوین

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره چهارم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۱۵) 31 - 43

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی برنامه درسی تعلیم و تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۲۷۷
هدف از مقاله حاضر، معرفی رویکرد آینده پژوهی در برنامه درسی و اهداف و نقش آن برای مدیران و معلمان و دست اندرکاران تعلیم و تربیت می باشد.به دلیل سیاست گزاری و برنامه ریزی های آینده نگرانه در آموزش و پرورش با در نظر گرفتن ابعاد مختلف تربیت و همچنین پیش بینی هوشمندانه مسائل و چالش ها و تهدیدات پیش رو، امری ضروری است. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی صورت گرفته و از مطالعات و تحقیقات پیشین صاحب نظران و پژوهشگران استفاده شده است و نگارندگان توانسته اند به نظرات و مطالب جدیدتری دست یابند و نتایج بدست آمده عبارتند از: آینده پژوهی رویکردی است که در برنامه ریزی درسی تعلیم و تربیت نوین لازم و ضروری می باشد و باید نگرش معلمان، مدیران و حتی دانش آموزان در دوره های تحصیلی و والدین نسبت به تحولات در آینده عوض شود و برنامه درسی و مطالب را طوری تدوین نمایند که دانش آموزان با تفکر خلاق به بار آیند و پیش بینی های لازم را برای تغییر در آینده مهیا نمایند و پژوهش محورانه جهت رفع مشکلات آینده عمل نمایند و آینده پژوهی جزء لاینفک برنامه های اجرایی مدارس باشد.
۴۵۰.

بررسی اهمیت و ضرورت آموزش بهزیستی در دوره ابتدایی (بر اساس عناصر برنامه درسی کلاین)

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره پنجم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 83 - 108

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی بهزیستی آموزش دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۲۳۳
مدارس، تنها  وظیفه انتقال محتوا به دانش آموزان را ندارند بلکه می توانند با استفاده از متخصصان برنامه درسی، برنام های را  که در جهت بهبود کیفیت زندگی و بهزیستی دانش آموزان باشد تدوین نمایند. این مقاله به روش توصیفی -  تحلیلی به دنبال پاسخ به این دو پرسش است که اولاً، چه تحلیلی در زمینه ی توان مدارس برای پرداختن به  مقوله ی بهزیستی وجود دارد و افرادی که در این زمینه پژوهش کردهاند چه مؤلفه هایی را برای بهزیستی  تعریف کرده اند؟ ثانیاً در وضع کنونی جامعه ما ضرورت آموزش بهزیستی در برنامه درسی نظام آموزشی  ابتدایی کشورمان چیست؟ نتایج این پژوهش نشان می دهد که مشکلات شخصی، اجتماعی، آموزشی،  فرهنگی و... در کشورمان می طلبد که با به کارگرفتن مؤلفه هایی که از طرف صاحب نظران برای بهزیستی منظور  شده است تعریفی دیگر از جایگاه مدارس برای تحقق این امر صورت گیرد و با داشتن اعتقاد به نقشی که مدارس درآموزش بهزیستی دارند، برنامه های درسی به گون های طراحی و اجرا شوند تا با فراهم کردن زمینه های لازم، موجبات بهزیستی برای فراگیران فراهم و این امر در زندگی آنها محقق گردد.
۴۵۱.

مشارکت والدین بُعد مغفول برنامه درسی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تربیتی سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۶۵ 135 - 150

کلیدواژه‌ها: مشارکت خانواده بُعد مغفول برنامه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۱۷۳
هدف از انجام پژوهش حاضر تحلیل و تبیین مشارکت والدین به مثابه بُعد مغفول برنامه های درسی مدارس می باشد.ضرورت مشارکت والدین در برنامه درسی مدارس امری بدیهی بوده و غفلت از این مهم ، به ویژه در ایام بیماری کرونا که مدارس به دلیل تعطیلی نیاز مبرم به مشارکت والدین پیدا نمودند ،بیش از گذشته آثار خود را آشکار و برجسته ساخت.روش پژوهش حاضر فراتحلیل و جامعه آماری شامل پژوهش ها و اسنادی بوده اند که با ملاک های پژوهش حاضر هماهنگی داشته و نمونه مورد مطالعه تعداد 23پژوهش بوده که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند مورد بررسی قرار گرفته اند. سوالات اصلی این پژوهش عبارت بودند از اینکه 1. استلزامات مشارکت اولیاء از دیدگاه سند چگونه است ؟ 2. استلزامات پژوهش های انجام شده در خصوص مشارکت اولیاء در برنامه های درسی چگونه است ؟ 3. موانع مشارکت اولیاء در برنامه های درسی کدامند ؟ 4. جایگاه مشارکت اولیاء در برنامه های درسی کجاست ؟ بر اساس یافته های پژوهش حاضر ،باوجود بدیهی و غیر قابل انکار بودن نقش مشارکت والدین در ثمر بخش بودن برنامه های درسی،این حقیقت از شدت وضوح قابل روئیت نبوده و مشارکت والدین به مثابه بُعد مغفول برنامه های درسی مدارس محسوب می گردد درپایان راهکارهای لازم در قالب پیشنهادات پژوهش ارائه شده است.
۴۵۲.

آموزش انتقادی در مطالعات اجتماعی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره دوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۵) 17 - 26

کلیدواژه‌ها: آموزش انتقادی مطالعات اجتماعی برنامه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۱۹۸
یکی از رویکردهای اصلی در  مطالعات برنامه درسی، آموزش انتقادی به دانش آموزان است. آموزش انتقادی می تواند موجب درونی سازی بینش و تفکر انتقادی در دانش آموزان شود و نیروهایی در جهت اصلاح، تغییر و پیشرفت جامعه فراهم سازد. یکی از برنامه های درسی که می تواند به آموزش انتقادی دانش آموزان بپردازد، درس مطالعات اجتماعی است. آموزش انتقادی در مطالعات اجتماعی می تواند سواد و مهارت های انتقادی در موضوعات اجتماعی را در دانش آموزان تقویت کند. دانش آموزان با فراگیری این درس می توانند نسبت به محیط اجتماعی و طبیعی نگرشی انتقادی و اصلاحی داشته باشند و بطور فعال و مسئولانه در جهت اصلاح و بهبود وضعیت موجود عمل کنند. این مقاله به آموزش انتقادی در مطالعات اجتماعی می پردازد. از این رو،  بر اساس رویکرد انتقادی به نحوه  تعیین اهداف در طراحی آموزشی، گزینش و سازماندهی محتوای  آموزشی، انتخاب روش تدریس و نحوه ارزشیابی در مطالعات اجتماعی پرداخته شده است.
۴۵۳.

ادراک معلمان از نقش برنامه درسی در بهبود تربیت شهروندی دانش آموزان ابتدایی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره دوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۵) 27 - 36

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی دانش آموزان تربیت شهروندی معلمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۲۸۴
تربیت شهروندی یکی از ضرورت های مهم هر نظام آموزشی است، به طوری که می توان گفت هدف اصلی نظام تعلیم و تربیت، تربیت شهروند مطلوب برای هر جامعه است. پژوهش حاضر با هدف بررسی ادراک معلمان از نقش برنامه درسی در بهبود تربیت شهروندی دانش آموزان ابتدایی انجام شده است. ماهیت پژوهش، کاربردی از نوع توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری شامل آموزگاران ابتدایی شاغل دردوره دوم ابتدایی شهر بیرجند در سال تحصیلی 98-97 است. نمونه پژوهش بر اساس جدول کرجسی و مورگان202 نفر تعیین و مورد بررسی قرار گرفت. روش نمونه گیری پژوهش خوشه ای- طبقه ای است. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی محتوایی آن طبق نظر استادان مورد تائید قرار گرفت و پایایی آن به روش ضریب آلفای کرونباخ 806/0 محاسبه شد. جهت تجزیه و تحلیل داده از آزمون آماری t تک نمونه ای استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد از دید معلمان، برنامه درسی توانسته است در رفتارهای دانشی(15/3)، رفتارهای فرهنگی- ملی(63/3) و رفتارهای اجتماعی (51/3) در بهبود تربیت شهروندی دانش آموزان ابتدایی در حد متوسط به بالا عمل کرده است و در تربیت شهروند الکترونیک (07/3) در سطح مطلوب عمل نکرده است. پیشنهاد می شود با توجه به اختلاف میانگین مؤلفه شهروند الکترونیک با سطح مطلوب و ضرورت تربیت شهروند الکترونیک در جامعه مدرن امروز، طراحان و تدوین کنندگان برنامه درسی به این موضوع بیشتر بپردازند.
۴۵۴.

سنجش میزان سواد برنامه درسی معلمان و رابطه آن با موفقیت تحصیلی دانش آموزان

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۸) 9 - 28

کلیدواژه‌ها: سواد برنامه درسی موفقیت تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۳ تعداد دانلود : ۳۱۸
هدف پژوهش حاضر سنجش میزان سواد برنامه درسی معلمان و رابطه آن با موفقیت تحصیلی دانش آموزان بود. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ شیوه گردآوری داده ها توصیفی – همبستگی بود. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه معلمان مقطع ابتدایی شهر یزد که در سال تحصیلی 99-98 مشغول تدریس بودند که تعداد آن ها 2000 نفر بود. حجم نمونه آماری از طریق جدول مورگان، 322 نفر که از طریق نمونه گیری طبقه ای تصادفی تعیین گردید. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه سواد برنامه درسی عباباف و همکاران (۱۳۹۲) و موفقیت تحصیلی (معدل دانش آموزان) استفاده شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها آزمون ضریب همبستگی و تحلیل رگرسیون مورد استفاده قرار گرفت که نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد بین برنامه درسی به عنوان سند، به عنوان راهنمای عمل و به عنوان فرایند با موفقیت تحصیلی دانش آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (01/0>P)؛ همچنین نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که مؤلفه های سواد برنامه درسی قادر به پیش بینی موفقیت تحصیلی دانش آموزان می باشد.
۴۵۵.

بررسی میزان توجّه کتب مطالعات اجتماعی به تربیت شهروندان مطلوب در ایران

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۸) 83 - 106

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی شهروند مطلوب تربیت شهروندی برنامه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۳۱۲
ارتقای سطح فرهنگ شهروندی شامل بهبود قوانین و مقررات فرهنگی و اجتماعی، ارائه آموزش های لازم به مردم برای آگاهی از حقوق اجتماعی خود، دیگران تعیین معیارهایی برای رفتار صحیح افراد است. این پژوهش باهدف بررسی تأثیرگذاری برنامه های درسی در جهت ارتقای فرهنگ شهروندی انجام پذیرفته است و بر آن است که کتب درسی مرتبط با مفهوم شهروندی را مورد تحلیل انتقادی قرار داده و جایگاه مؤلفه های شهروندی را در برنامه های درسی ایران مورد ارزیابی قرارداد. در این تحقیق با روش تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی؛ بر اساس عملیات برش و برای پردازش داده ها از روش آنتروپی شانون استفاده شده است. همچنین برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و اسنادی بهره گرفته شده است. در این مقاله در دو سطح میزان و حجم مفاهیم نقش برنامه درسی در ارتقای فرهنگ شهروندی موردبررسی قرار گرفته است. بررسی ها نشان می دهد از مجموع واحدهای ارائه شده کمتر از 10 درصد یعنی 05/8 درصد از واحدها به کتب مطالعات اجتماعی که مرتبط با مهارت های ویژه شهروندی هستند، اختصاص یافته است و می توان نتیجه گرفت در برنامه های درسی به مقوله مطلوبیت شهروندی و آموزش های مرتبط با آن، توجّه کافی نشده است و یا توجّه کمتری شده است. علاوه بر این توجّه کتب مرتبط با فرهنگ شهروندی به مؤلفه های اساسی ازنظر ضریب اهمیت (قانونمندی 474/. مشارکت فعّال 196/.، حفظ محیط زیست 160/. و توسعه پایدار 169/.) نیز بسیار پایین است. البته در این میان برنامه های درسی پنهان را نباید در ارتقای رفتارهای مطلوب شهروندی یا برعکس در تضعیف رفتارهای مطروحه نادیده گرفت.
۴۵۶.

شناسایی آسیب های برنامه درسی کارورزی دانشگاه فرهنگیان

نویسنده:
منبع: مطالعات کارورزی در تربیت معلم سال اول زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 7 - 33

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی کارورزی دانشگاه فرهنگیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۳ تعداد دانلود : ۳۴۵
پژوهش حاضر باهدف تعیین آسیب های برنامه درسی کارورزی دانشگاه فرهنگیان انجام شده است.این تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل دانشجو معلمان، اساتید درس کارورزی و معلمان راهنما به تعداد 641 نفر می باشد. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 359 نفر تعیین شد. روش نمونه گیری به روش طبقه ای نسبتی بود. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که بر اساس دیدگاه کلاین در مورد عناصر برنامه درسی طراحی شده است. پرسشنامه از 48 گویه در طیف لیکرت تشکیل شده بود. روایی پرسشنامه توسط اساتید خبره تائید شد. پایایی پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ 87/0 محاسبه شد. برای تجزیه وتحلیل داده های تحقیق از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که محتوا، ارزشیابی، فضای آموزش، گروه بندی دانشجویان، مواد و منابع آموزشی، اهداف، ارزشیابی، فعالیت های یادگیری و زمان آموزش کارورزی در دانشگاه فرهنگیان دچار آسیب می باشند.
۴۵۷.

رویکرد سازنده گرایی و برنامه درسی کارورزی دانشگاه فرهنگیان

نویسنده:
منبع: مطالعات کارورزی در تربیت معلم سال اول بهار ۱۳۹۹ شماره ۲ 9 - 30

کلیدواژه‌ها: کارورزی ساخت گرایی هویت حرفه ای برنامه درسی تربیت معلم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۹ تعداد دانلود : ۴۷۰
فرض اساسی نظریه ساخت وساز گرایی، این است که دانش و یادگیری ماهیت بناشدنی دارند. در این دیدگاه، روش پژوهش روایی، شیوه تولید دانش از امور غایب است و به فرد کمک می کند پیچیدگی های زندگی خود و دیگران را درک کند. تربیت معلم بر اساس اسناد تحولی، فرآیند تعاملی زمینه ساز تکوین و تعالی پیوسته هویت حرفه ای معلمان بر اساس نظام معیار اسلامی است. این فرآیند مبتنی بر برنامه درسی یکپارچه شایستگی محور، معطوف به فراهم نمودن فرصت های مناسب جهت کسب و ارتقای شایستگی های عام، مشترک و تخصصی موردنیاز دانشجو معلمان برای درک و اصلاح مداوم موقعیت خود و متر بیان در نظام تربیت رسمی و عمومی می باشد. حلقه اتصال دو عنصر اساسی و بنیادین هویت معلمی؛ یعنی وحدت یافتگی و پویائی با رویکرد تلفیقی تمامی دروس، با تمرکز بر یک فرصت بی مانند همچون کارورزی پیگیری می شود که از نگاه برنامه ریزان دانشگاه فرهنگیان، پیونددهنده آموزش های متنوع و متعدد و منفکی است که در دروس مختلف به دانشجو معلمان عرضه می شود.  در این نوشتار برای فهم منسجم تر از آموزش کارورزی مبتنی برساخت و ساز گرایی بر مبنای زمینه ی نظریه این رویکرد، هفت مقوله: آرمان های تربیتی، تلقی نسبت به فرآیند یادگیری، یادگیرنده، فرآیند آموزش، محیط یادگیری، نقش معلم و چگونگی ارزشیابی آموخته ها موردتوجه قرار گرفت. یافته ها نشان داد که در کارورزی جدید، تفاوت هایی از حیث مقاصد و منطق کار، نظریه های پشتیبان، روش ها و فرصت های یادگیری و تجربه آموزی با آنچه در کارورزی گذشته تربیت معلم دنبال می شد، وجود دارد.
۴۵۸.

شناسایی ابعاد برنامه درسی مغفول دوره ابتدایی

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم انسانی سال ششم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۳) 1 - 14

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی مغفول دوره ابتدایی طراحی برنامه درسی مصاحبه نیمه ساختاریافته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۶ تعداد دانلود : ۲۵۲
پژوهش حاضر، با هدف « شناسایی ابعاد برنامه درسی مغفول دوره ابتدایی » با روش کیفی و بصورت توصیفی - تحلیلی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل، کلیه اساتید و متخصصان برنامه درسی دانشگاه های دولتی شهر تهران بودند. نمونه آماری پژوهش شامل، 10نفر از اساتید و متخصصان برنامه درسی دانشگاه های دولتی شهر تهران بودند که با استفاده از شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته با اساتید و متخصصان برنامه درسی استفاده شده است و تا مرحله اشباع ادامه داشت تا ابعاد، کارکردها و حوزه های مغفول شناسایی گردد. نتایج پژوهش نشان داد که در برنامه درسی دوره ابتدایی مولفه هایی عمداً یا سهواً حذف شده است که به زعم اساتید و متخصصان برنامه درسی، مولفه هایی نظیر؛ آموزش محیط زیست، مهارت های زندگی، تربیت شهروندی، چندفرهنگی، سوادرایانه ای، اقتصاد، دموکراسی و حقوق بشر، هویت ملی، آموزش تعامل و گفت و گوی تمدن ها، فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی در برنامه های درسی دوره ابتدایی مغفول واقع شده اند.
۴۵۹.

بررسی رابطه برنامه درسی پنهان با گسست نسل ها از منظر مدیران، دبیران و مشاوران در مدارس متوسطه پسرانه

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم تربیتی و مشاوره دوره چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۹ 40 - 62

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی برنامه درسی پنهان گسست نسل ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۲۵۹
در جوامع امروزی، معمولا میان نسل های جدید و قدیم شکاف می افتد؛ که این شکاف به تناسب تغییرات اجتناب ناپذیر اجتماعی و فرهنگی، در نوع باورها و ارزش ها ایجاد می شود. یکی از نهادهای مؤثر در انتقال ارزش و هنجارها، آموزش و پرورش است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین برنامه درسی پنهان و گسست نسل ها می باشد. روش انجام پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی بوده است. بدین منظور تعداد ۱۵۰ نفر از مدیران، دبیران و مشاوران مدارس پسرانه مقطع متوسطه شهر نجف آباد که در سال تحصیلی ۹۶- ۱۳۹۵  مشغول به کار بوده اند، از جامعه ۲۵۸ نفری آنان با روش تصادفی ساده انتخاب گردیده و به پرسش نامه ی محقق ساخته «گسست نسل ها و برنامه درسی پنهان» پاسخ دادند. پرسش نامه مذکور با ضریب اعتبار ۸۹/۰، تأثیر چهار عامل برنامه درسی پنهان شامل عوامل شناختی، اجتماعی، فیزیکی و سازمانی بر ایجاد گسست نسل ها را می سنجید. نتایج تجزیه وتحلیل آماری به روش آزمون t تک نمونه ای نشان داد، برنامه درسی پنهان برگسست نسل ها تأثیر دارد. همچنین نتایج آزمون فریدمن حاکی از آن است که گسست نسل ها به ترتیب متأثراز عامل سازمانی برنامه درسی پنهان با میانگین رتبه ای ۵/۳، و عوامل شناختی ۵۹/۲، اجتماعی ۵۰/۲ و فیزیکی ۸۷/۱ بوده است. طبق تجزیه وتحلیل داده ها در سطح توصیفی، و توزیع و درصد فراوانی سؤالات مربوط به عوامل چهارگانه برنامه درسی پنهان، مهم ترین عوامل عبارتند از:سازمانی: «جذاب نبودن محتواهای آموزشی»، شناختی: «عدم درک واقعیات دوره سنی نوجوانان از سوی عوامل آموزشی مدرسه»، اجتماعی: «عدم وجود جو تعامل میان والدین و محیط آموزشی» و همچنین «برخوردهای نامناسب و تند با خطاهای دانش آموزان در مدرسه» و فیزیکی: «شکل ظاهری و محتوای کتب درسی» شناخته شده اند.
۴۶۰.

اقدام پژوهی، راهبردی برای توسعه حرفه ای معلمان فکور

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم تربیتی و مشاوره دوره پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰ 24 - 44

کلیدواژه‌ها: کارگزار فکور پژوهش حین عمل برنامه درسی توسعه حرفه ای تدریس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۳۶۶
پژوهش حین عمل یکی از مظاهر روحیه پژوهشگری مجریان بالنده است که تئوری و عمل را به یکدیگر پیوند می دهد و موجب ارتقاء کیفیت فعالیت های آموزشی و پرورشی می شود. معلمان در راستای توسعه صلاحیت های حرفه ای خود، می توانند پیرامون چه چیزی، چگونگی و چرایی تدریس، کلاس های درسی و دانش آموزانشان، بطور جدی بیندیشند و در شناخت مشکلات فرایند یاددهی- یادگیری همکاری و دخالت داشته باشند. در واقع معلمان پژوهشگر کسانی هستند که در رابطه با اهداف تدریس می اندیشند، و برای تولید دانش حرفه ای به تفکر و تعمق می پردازند. روش پژوهش، تحلیلی- تبیینی است که با استفاده از متون، منابع موجود کتابخانه ای و مطالعات صورت گرفته داخلی و خارجی به جمع آوری اطلاعات پرداخته شد. در این پژوهش ضمن بحث پیرامون رابطه میان نظر و عمل، به بررسی مبنای علمی هنر تدریس، اهمیت و جایگاه پژوهش تربیتی در میان کارگزاران اصلی نظام آموزشی و نقش معلم در برنامه درسی فکورانه، پیشینه و انواع پژوهش حین عمل، همچنین اهداف، گستره و پیامدهای پژوهش حین عمل در نظام تعلیم و تربیت مورد واکاوی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که کنش فکورانه مستلزم آفرینندگی و اندیشه زایی است و با تفکرزدایی، بکارگیری وفادارانه و بدون دخل و تصرف یافته های آکادمیک سرناسازگاری دارد. از سویی معلم پژوهشگر در صورتی می تواند همیشه در حال توسعه باشد که استقلال کافی در تصمیم گیری و مسئولیت در برابر تصمیم های خود داشته باشد.