مطالب مرتبط با کلیدواژه
۲۱.
۲۲.
۲۳.
۲۴.
۲۵.
۲۶.
۲۷.
۲۸.
۲۹.
۳۰.
۳۱.
۳۲.
۳۳.
۳۴.
۳۵.
۳۶.
۳۷.
۳۸.
۳۹.
۴۰.
کتاب درسی
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر تحلیل میزان توجه کتاب های درسی دوره ابتدایی و راهنمایی به فرهنگ ایثار و شهادت است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا با رویکرد کاربردی است. جامعه پژوهش شامل 4 عنوان با 24 جلد کتاب بوده که در سال 1387 چاپ شده و تمام آنها به عنوان نمونه انتخاب شده اند. ابزار اندازه گیری چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بوده و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش بیانگر آن است که 1- در مجموع 1230 مرتبه به محورها و مولفه های مفهومی مرتبط با فرهنگ ایثار و شهادت توجه شده است. میزان آن در کتابهای فارسی، هدیه های آسمانی، اجتماعی و تاریخ به ترتیب 626، 230، 287 و 87 مرتبه بوده است. 2- بیشترین توجه به محور ایثار، در کلاس دوم راهنمایی و کتاب فارسی دوم راهنمایی شده و کمترین توجه به محور سایر اصطلاحات، در کلاس دوم ابتدایی و کتاب های تاریخ اول و دوم راهنمایی شده است.
بررسی ارتباط معنوی - عاطفی بین فردی و توسعه آن در کتاب های درسی دوره آموزش ابتدایی و راهنمایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف میزان توجه به مؤلفه های ارتباط معنوی- عاطفی بین فردی در محتوای کتاب های درسی دوره آموزش ابتدایی و راهنمایی ایران انجام شده است. روش پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتواست. جامعه پژوهش شامل سه عنوان کتاب درسی تعلیمات اجتماعی، هدیه آسمانی و فارسی دوره ابتدایی و راهنمایی تحصیلی(30جلد) بوده است که همه آنها بررسی شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از روش آنتروپی شانون برای به دست آوردن ضریب اهمیت هریک از مؤلفه های ارتباط معنوی- عاطفی بین فردی و مقایسه ضرایب آنها استفاده شده است. براساس یافته های پژوهشی، بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه اصول، ویژگی ها و شیوه ها با ضریب اهمیت 346/0و کم ترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه زمینه و مبانی با ضریب اهمیت 318/0 است. همچنین، بر اساس ضرایب اهمیت به دست آمده از فراوانی در بخش شاخص ها، بیشترین ضریب اهمیت در کلیه کتاب های مورد بررسی مربوط به شاخص عاطفی (مؤلفه کارکرد و پیامدها) با ضریب اهمیت 099/0 و کمترین ضریب اهمیت مربوط به شاخص امر به معروف و نهی از منکر (مؤلفه اصول، ویژگی ها و شیوه ها) با ضریب اهمیت 071/0 است.
جایگاه مولفه های حقوق بشر در محتوای کتاب های درسی دوره ی آموزش ابتدایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر در زمینه یکی از اساسی ترین مباحث روز در حوزه آموزش و پرورش و برنامه ریزی درسی تحت عنوان «آموزش حقوق بشر» انجام شده است. بدین منظور با بهره گیری از روش تحلیل محتوا، 36 جلد کتاب درسی دوره آموزش ابتدایی سال تحصیلی 92-1391 که شامل 3924 صفحه بوده، مورد بررسی، تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از کتب درسی و برای بدست آوردن ضریب اهمیت هر یک از مولفه های حقوق بشر و مقایسه ضرایب آنها، از روش آنتروپی شانون که برگرفته از تئوری سیستم هاست، استفاده شده است. براساس یافته های پژوهشی، توجه متعادلی به مولفه های حقوق بشر نشده و در میان صفحات کتب درسی این دوره، بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مولفه حقوق اساسی و کمترین ضریب اهمیت مربوط به مولفه حقوق اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی می باشد. همچنین بر اساس ضرایب اهمیت بدست آمده از فراوانی های مربوط به خرده مولفه ها، بیشترین ضریب اهمیت مربوط به خرده مولفه حقوق زیست محیطی و کمترین ضریب اهمیت مربوط به خرده مولفه های حق دادخواهی عادلانه و حق مالکیت می باشد.
Evaluating an Instructional Textbook: A Critical Discourse Perspective ارزیابی یک کتاب آموزشی از دیدگاه گفتمان انتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
A critical discourse analysis (CDA) of English language teaching (ELT) textbooks can provide a theoretical description of existing ideological effects in the texts and a means to link linguistic and social practices. This study, thus, seeks to evaluate Summit 2B (i.e., the advanced book of Top Notch series) with a focus on the representation of male and female social actors. In so doing, this study drew on van Leeuwen’s (1996) social actor framework and Halliday’s (2004) transitivity model. To achieve the purpose of this study, content analysis was first carried out in the corpora obtained from the aforementioned textbook to find out the frequency and proportion of various social actors. The results obtained from the tests of significance (i.e., chi-square tests) and the qualitative data analyses revealed that there were some significant differences between males and females concerning role allocation (i.e., activation, subjection, and beneficialization), substitution (personalization/impersonalizaton), and personal pronouns. Compared with females, males were represented as more active, energetic, independent, and assertive forces; males were represented more frequently and placed in high-status positions; they were also individualized more frequently. The results indicated that though females and males were almost equally informalized and indetermined, there was not much serious attempt to eliminate the gender bias in Summit, used as a substitute for other ELT textbooks used in private language institutes in Iran. The findings suggest that textbook writers and publishers should be more cautious about the gender discourse, along with other criteria making ELT textbooks work, because gender bias can affect language learners’ perception and preference for the choice of language in second or foreign (L2) communication.
تحلیل محتوای بعد اخلاقی اهداف مصوب در کتاب های درسی دورة متوسطه ایران(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
این پژوهش، با هدف تحلیل میزان توجه به بعد اخلاقی اهداف مصوب در کتاب های درسی دورة متوسطه ایران به روش توصیفی، از نوع تحلیل محتوا انجام شد. جامعة آماری، کتاب های درسی دورة متوسطه در سال تحصیلی 93- 1392 بود که از میان آنها، 11 جلد کتاب درسی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بود. عمده ترین یافته های پژوهش بیانگر این است که: 1. کتاب های دورة متوسطه، 347 مرتبه به بُعد اخلاقی اهداف مصوب توجه نموده اند. 2. میزان توجه در کتاب های پایه های اول، دوم، سوم و چهارم دورة متوسطه، به ترتیب 120، 96، 41 و 90 مرتبه می باشد. 3. بیشترین فراوانی مشاهده شده مربوط به کتاب دین و زندگی پایه دوم با 59 مرتبه است. 4. در کتاب های زیست شناسی پایه اول و تاریخ معاصر ایران پایه سوم، توجهی به بُعد اخلاقی اهداف مصوب نشده است. 5. در مجموع، توجه به بعد اخلاقی اهداف مصوب، در کتاب های درسی دورة متوسطه، ضمن نامتناسب بودن با ویژگی های روان شناختی و زیست شناختی دانش آموزان، در حد پایین قرار داشته است.
بررسی محتوای کتاب «هدیه های آسمان» مقطع سوم ابتدایی (تألیف 1392) از منظر اصول انتخاب محتوای آموزشی در قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
هدف از پژوهش حاضر «بررسی محتوای کتاب هدیه های آسمان، مقطع سوم ابتدایی (1392) از منظر اصول انتخاب محتوای آموزشی در قرآن کریم» است. به منظور وصول به هدف مزبور، از روش «تحلیل محتوا» استفاده شده است. نمونة آماری همان جامعة آماری است. ابزار پژوهش سیاهة «تحلیل محتوا» است که روایی آن حاصل گردید. واحد تحلیل، جمله و تصویر و واحد شمارش فراوانی بود. نتایج تحقیق مبین آن است که از میان چهار اصل استخراج گردیده، به همراه شاخص های آن از قرآن کریم، اصول «هدایت کنندگی محتوا» و «انگیزه بخشی محتوا» در این کتاب از جایگاه مناسبی برخوردارند. ازآنجاکه دیگر اصول، از جمله «تدبربرانگیزی» از جایگاهی نسبی و «خلاقیت پرور» نیز از توجه اندکی برخوردار است، ازاین رو، ایجاد چالش های فکری بیشتر از طریق طرح سؤالات متنوع تر در متن و ترغیب دانش آموزان به کاوشگری در طبیعت و محیط پیرامون به منظور تفکر در جهان آفرینش و تفکر در خود و همچنین ایجاد فرصت های تازه به منظورخلق ایده های نو توسط دانش آموزان و به کارگیری آن ایده ها در عمل پیشنهاد می گردد.
بررسی شناختیِ طرح واره های تصوری در کتاب های فارسیِ دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف این پژوهش بررسی طرح واره های تصوری در کتاب های درسیِ فارسیِ دوره ابتدایی در چارچوب زبان شناسیِ شناختی است. طرح واره های تصوری یکی از مباحث اساسی رشته هایی چون فلسفه، روان شناسی و زبان شناسی است. به زعم زبان شناسان شناختی، اهمیت طرح واره های تصوری به عنوان بخشی از سازوکارهای زبان و تفکر این است که آنها به عنوان مفاهیم جسمیت یافته ابتدایی و اولیه می توانند، به شکلی نظام مند، ساختار مفاهیم پیچیده تر را فراهم آورند. این مهم باعث اجتناب ناپذیرشدنِ مطالعه و بررسی آنها در بسیاری از زمینه ها، از جمله آموزش به طور عام و مواد آموزشی به طور خاص، می شود که به گونه ای به زبان و اندیشه گره خورده اند. ضرورت این مسأله موجب شد تا این پژوهش به بررسی طرح واره های تصوریِ حجمی، حرکتی و قدرتیِ جانسون، به عنوان طرح واره های پایه در کتاب های درسیِ فارسیِ پایه های تحصیلیِ اول تا ششم، به عنوان یکی از مواد آموزشی مهم، بپردازد. روش این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و از نوع کیفی، توصیفی و نیز استنباطی است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که هر سه طرح واره پایه در تمامی کتاب های شش پایه تحصیلی کاربرد دارند که بیشترین میزان، ابتدا به طرح واره حجمی (%5/58)، سپس به طرح واره حرکتی (%5/25) و در نهایت به طرح واره قدرتی (16%) اختصاص دارد و این که تفاوت بین فراوانی انواع طرح واره ها معنادار است. همچنین میزان جملاتِ بدونِ طرح واره (با %6/81) بیشتر از جملاتِ با طرح واره (با %4/18) است و این که تفاوتِ بین فراوانی این دو معنادار است. این تحقیق نشان می دهد که استفاده از طرح واره حجمیِ بیشتر در مراحل اولیه آموزش مورد استفاده قرار گیرد که کودک اطلاعات کمی در زمینه مفاهیم دارد و کم کم به تناسب سن، از آنها به میزان کمتری استفاده شود و میزان کاربرد دیگر طرح واره ها افزایش یابد.
نقد و بررسی الادب المقارن، دراسات تطبیقیه فی الادبین العربی و الفارسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
الادب المقارن، اثر محمد سعید جمال الدین، ازجمله آثار قابل توجه در موضوع ادبیات تطبیقی است که نخستین بار در 1990 منتشر شد. نویسنده مباحث را با رویکرد مکتب فرانسه و با تأکید بر ادبیات فارسی و عربی نگاشته است. اگرچه این اثر مشخصات کتاب درسی را ندارد، ولی با توجه به اهمیت مباحث آن و با عنایت به این که به عنوان کتاب کمک درسی قابل استفاده است، نقد و بررسی آن به منظور تبیین نقاط قوت و ضعف آن ضروری می نماید. نقد این کتاب بر اساس دستور العمل شورای بررسی متون در دو سطح شکلی و محتوایی با مراجعه به متن اثر و با کمک سایر آثار مکتوب به ویژه ترجمة فارسی آن انجام پذیرفت. بررسی کتاب نشان داد که این اثر در شکل و محتوا فاقد مشخصات کتاب درسی است و بر اساس منابع پیشین عربی به نگارش درآمده است و نو آوری چندانی در آن دیده نمی شود. از نظر تناسب و جامعیت مباحث نیز نقطه ضعف هایی دارد. نقطة قوت اثر دارا بودن دو بخش نظری و عملی در مباحث و محوریت داشتن ادبیات فارسی پس از ادبیات عربی است.
بررسی رابطه بین فعالیت های بعد از مدرسه (انجام تکلیف، میزان مطالعه و شرکت در کلاس های خصوصی) با پیشرفت تحصیلی ریاضی(3)
حوزه های تخصصی:
هدف این پژوهش بررسی رابطه بین فعالیت های بعد از مدرسه ازقبیل (ساعات انجام تکلیف، ساعات مطالعه کتاب درسی، ساعات مطالعه کتاب کمک درسی و ساعات شرکت در کلاس های خصوصی مربوط به ریاضی(3)) با پیشرفت تحصیلی ریاضی(3) و تعیین سهم هریک در میزان پیشرفت تحصیلی ریاضی(3) بوده است. برای این منظور از دانش آموزان پسر سال سوم تجربی شهر زنجان (ناحیه 1 و 2) نمونه ای به حجم 148 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای در قالب 9 دبیرستان (11 کلاس) انتخاب شد. متغیرهای هوش، نوع مدرسه(فقط عادی – دولتی) و نوع سؤالات(نهایی کشوری) بعنوان متغیر کنترل در این رابطه مورد بررسی قرار گرفته اند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته و نتیجه آزمون ریون دانش آموزان استفاده شد. نمرات نهایی ریاضی(3) در پایان سال تحصیلی(خردادماه) به عنوان متغیر ملاک مورد استفاده قرار گرفته اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در بین متغیرهای پیش بین بعد از کنترل هوشبهر تنها ساعات انجام تکلیف ریاضی(3) رابطه معنی داری را با پیشرفت تحصیلی ریاضی(3) دارد. درخصوص سهم فعالیت های بعد از مدرسه در پیشرفت تحصیلی نیز با توجه به رگرسیون سلسله مراتبی، در بین متغیرهای پیش بین تنها ساعات انجام تکلیف ریاضی(3) سهم معنی داری در پیشرفت تحصیلی ریاضی(3) دارد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که افزایش ساعات انجام تکلیف موجب ارتقاء پیشرفت تحصیلی ریاضی(3) شده است.
میزان انطباق اهداف کتاب های تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی با اسناد فرادست آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف بررسی تناسب هدفها در کتابهای درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی با اهداف تصریح شده در اسناد فرادست نظام آموزشی انجام شده است. سؤال کلی این مطالعه معطوف به همسویی هدفهای کتابهای مورد بررسی با اسناد فرادست و مشتمل بر راهنمای برنامه درسی مطالعات اجتماعی، اهداف شورای عالی آموزش و پرورش، سند تحول راهبردی نظام تربیت رسمی و عمومی، سند چشم انداز بیست ساله کشور و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بوده است. روش پژوهش تلفیقی از دو روش مقایسه ای و تحلیل محتوا بود. در قسمت انطباق میان محتوای اسناد و همسویی آنها، از روش مقایسه ای و برای تعیین فراوانی در هر مقوله، از تحلیل محتوا بهره گیری شد. واحد ثبت در تحلیل اسناد فرادست، مواد قانونی و در کتابهای درسی مضمون بود. فرایند کد گذاری به شیوه قیاسی انجام شد. برای بررسی اعتبار کدگذاری، یک چهارم از محتوای هر کتاب به صورت تصادفی انتخاب شد و سه نفر آن را کدگذاری کردند. میزان همسانی در این فرایند برابر با 96/0 مشاهده شد. یافته ها نشان داد اگر چه میزان همسویی کتابهای درسی با اهداف اجتماعی فرادست بالاست، لیکن به هدفهای سیاسی کمتر توجه شده است و این موضوع در پایه های اول و دوم بارزتر است. همچنین میان نگاه صاحب نظران درباره اهمیت هدفها و میزان توجه به آنها در کتابهای درسی رابطه قابل قبولی وجود ندارد. بازنگری در سازماندهی و رابطه عمودی محتوای درس تعلیمات اجتماعی به ویژه در زمینه اهداف سیاسی، از اقدامات ضروری برای برنامه ریزان و مؤلفان کتابهای درسی قلمداد شده است.
تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره متوسطه ایران با رویکرد سواد اطلاعاتی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این پژوهش1 با هدف تعیین میزان به کارگیری مؤلفه های سواد اطلاعاتی در کتابهای درسی پایه چهارم رشته های ریاضی فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی دوره متوسطه انجام شده است که مطالعه ای با روش تحلیل محتوای کمّی است. جامعه پژوهش،همه کتابهای درسی پایه اول تا چهارم رشته های ریاضی فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی، و معارف اسلامی دوره متوسطه (96 عنوان) سال تحصیلی 1392-1391 بوده است. با روش نمونه گیری هدفمند،کتابهای درسی پایه چهارم رشته های ریاضی فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی (19 عنوان) به منزله نمونه انتخاب شده است. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی محقق ساخته ای است که مفهوم سواد اطلاعاتی در آن با الهام از استاندارد قدرت اطلاعات به مقوله های اصلی و فرعی تقسیم شده و فراوانی هر مقوله در کتابهای درسی شمارش شده است.تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس شاخصهای آمار توصیفی و با استفاده از نرم افزار SPSS 16انجام پذیرفته است. طبق یافته هادر هر سه رشته ریاضی فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی، کتاب زبان و ادبیات فارسی بیشترین کاربرد استانداردهای سواد اطلاعاتی را به خود اختصاص داده است. مؤلفه های سواد اطلاعاتی در کتابهای درسی هر سه رشته مشاهده شده و با توجه به اینکه فراوانی استانداردهای سواد اطلاعاتی در رشته ریاضی 127، در رشته تجربی 141 و در رشته انسانی 124 مرتبه است، بیشترین فراوانی به رشته علوم تجربی اختصاص یافته است. از مجموع یافته های سه رشته پیداست که استاندارد کاربرد اطلاعات به طور مؤثر و خلاقانه بیشترین فراوانی (11/47 درصد) را دارد.
ارزشیابی مؤلفه های اصلاح الگوهای مصرف و تولید در کتابهای درسی پایههای ششم و هفتم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این پژوهش با هدف ارزشیابی چگونگی بازتاب آسیب های مربوط به الگوهای مصرف و تولید در کتاب های درسی برگزیده پایه های ششم و هفتم انجام شده است. فهرست آسیب ها با مراجعه به منابع موجود انتخاب شدند. روش تحقیق، تحلیل محتوا و شیوه تحلیل داده ها آنتروپی شانون و سنجش فراوانی است. جامعه آماری، کتاب های درسی منتخب پایه های ششم و هفتم دوره آموزش عمومی بود که تمام جامعه آماری بررسی شد. ابزار پژوهش نمون برگ تحلیل محتواست که روایی آن از طریق تحلیل محتوا و پایایی آن بر اساس الگوی پایایی اسکات برابر با 85/0 برآورد شد. یافته ها نشان دادند که در کتاب های درسی پایه های ششم و هفتم از مجموع هفت مؤلفه «آسیب های الگوی مصرف»، تنها به سه مؤلفه «اتلاف منابع طبیعی و عوامل تولید»، «مصرف توأم با اتلاف و اسراف» و «رعایت نشدن عدالت بین نسلی در مصرف منابع عمومی» اشاره شده است. از ظرفیت کتاب های هدیه های آسمانی، فارسی، تفکر و پژوهش و کار و فناوری برای بازتاب مطالب مرتبط با موضوع اصلاح الگوی مصرف استفاده نشده است. در بخش آسیب های الگوهای تولید نیز از هفت کتاب پایه ششم تنها به مؤلفه «بهره وری پایین» و در پایه هفتم، به مؤلفه «بی تناسبی رشد واردات با رشد تولید» در قالب یک پرسش، اشاره شده است؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت که در قالب کتاب های درسی منتخب، متون مرتبط با «آسیب های الگوی مصرف و تولید»، سازگاری اندکی با محتوای کتاب های درسی منتخب دارند.
بررسی و نقد کتاب ژاپنی برای همه، سطح مقدماتی(مقاله علمی وزارت علوم)
هدف از نگارش این مقاله، معرفی و بررسی کتاب دوجلدی آموزش مقدماتی زبان ژاپنی زیرعنوان «ژاپنی برای همه، سطح مقدماتی» است که بعد از نزدیک 15 سال در سال 2012 میلادی با رفع اشکالات نسخه قبل و تغییراتی در محتوا تجدید چاپ شده است. درحال حاضر نسخه زبان خارجی این اثر به دوازده زبان انگلیسی، فرانسوی، اسپانیولی، ایتالیایی، پرتقالی، روسی، آلمانی، چینی، کره ای، تایلندی، اندونزیایی، ویتنامی در دسترس است و در بیشتر مراکز دانشگاهی و غیردانشگاهی آموزش زبان ژاپنی درسراسر جهان و ازجمله گروه زبان و ادبیات ژاپنی دانشگاه تهران در مرحله مقدماتی به عنوان منبعی قابل اتکا و کارآمد مورد استفاده است. ویژگی هایی ازجمله رفع اشکالات نسخه قبل، تهیه و تدوین کتاب به وسیله کار گروهی و درنظر گرفتن کتاب های کمکی متعدد برای پوشش دادن چهار توانایی زبانی گفتاری، شنیداری، خواندن و نوشتن باعث شده است که نسخه جدید کتاب حاضر از بهترین کتاب های آموزش زبان ژاپنی در دنیا محسوب شود. اماهنوز هم هرچند اندک،ایراداتی بر این کتاب وارد است. مقاله حاضر می کوشد به ویژگی ها، نقاط قوت و ضعف این اثر بپردازد.
بررسی هم سویی کتاب جدید زبان انگلیسی، محتوای آموزش و پرسش های پایان ترم پایه هفتم دبیرستان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این پژوهش بمنظور ارزیابی مقدار هم سویی کتاب پراسپکت 1 (کتاب زبان انگلیسی پایه هفتم دبیرستان در ایران)، پرسش های پایان ترم، و محتوای آموزش انجام شد. جهت نیل به این مقصود، تنوع بعد شناختی و بعد دانش موجود در پرسش های پایان ترم، محتوای آموزش و کتاب درسی بر اساس هدف های آموزشی تجدید نظر شده بلوم (Anderson & Krathwohl, 2001) بررسی شده است. در این راستا، چک لیست رضوانی و زمانی (1391) و پرسشنامه رضوانی و حق شناس (1393) که بر اساس هدف های آموزشی ذکر شده تنظیم شده اند، جهت مشخص کردن فراوانی، درصد فراوانی و سطوح تاکید شده مورد استفاده قرار گرفتند. دوازده نفر از دبیران این پایه که به گونه تصادفی انتخاب شده بودند، در این پژوهش شرکت کردند. شاخص هم سویی پرتر (2002) نیز جهت محاسبه مقدار هم سویی میان عناصر مورد مطالعه بکار گرفته شد. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان دادند که هدف های در نظر گرفته شده در هر سه جزء را سطوح پایینی (به یاد آوردن، فهمیدن، و به کار بستن) طبقه بندی هدف های آموزشی تشکیل می دهند و سطوح بالایی طبقه بندی، درصد کم تری را به خود اختصاص داده اند. نتایج محاسبه مقدار هم سویی میان کتاب درسی و محتوای آموزشی (74درصد)، کتاب درسی و پرسش های پایان ترم (76درصد) و محتوای آموزشی و پرسش های پایان ترم (75 درصد) نیز نشان دادند که این سه جزء از هم سویی قابل قبولی برخوردارند.
بررسی عوامل انسجام در متون فیزیک دانشگاهی
پژوهش حاضر درباره بررسی میزان و نحوه به کارگیری عوامل انسجامی در کتاب درسی دوره کارشناسی فیزیک(1) دانشگاه پیام نور است. در زبان فارسی پژوهش های متنوعی درباره متون ادبی و داستانی صورت گرفته است، ولی بررسی میزان بهره بری از عوامل انسجامی در متن های آموزشی(مانند: فیزیک، زیست شناسی، ریاضی و....) زمینه ای است که کم تر به آن توجه شده است. در این جستار سعی بر این است که، از طریق روش های علمی آماری و از طریق آزمون فریدمن عوامل انسجام در متن های فیزیک از داده های کیفی به داده-های کمّی تبدیل شود و از این رهگذر باب بررسی های آماری و رایانه ای در سیاق علمی گشوده شود. در این پژوهش از شیوه تحلیل محتوا و شیوه نظری استفاده شده است. مباحثی مانند زبان علم، گفتمان کاوی، انسجام، زبان شناسی آموزشی، کتاب درسی با استفاده از روش نظری و تجزیه و تحلیل متن های فیزیک با الگوی معرفی شده توسط مایکل هالیدی و رقیه حسن مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته اند: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از آن است که در نگارش متن های فیزیک از ابزارهای مختلفی برای انسجام بخشیدن به متن استفاده شده و بین سبک و سیاق علمی و نحوه استفاده از ابزارهای انسجامی رابطه ای وجود دارد. از میان این ابزارها، عامل انسجام واژگانی با دو انسجام واژگانی در جمله بیش ترین بسامد وقوع (9/28%) از اساسی ترین عوامل انسجامی در تهیه متون فیزیک (1) دانشگاه پیام نور بوده و عامل انسجامی جانشینی در جملات بدون جانشینی با کم ترین بسامد وقوع (70%) نشان دهنده استفاده کم تر نویسندگان متن فیزیک(1) از این ابزار انسجامی است. در این مقاله ابتدا مقدمه، پایگاه نظری و پیشینه تحقیق بررسی شده و در بخش دوم مباحث مربوط به روش تحقیق فرضیه های تحقیق، جامعه آماری، حجم نمونه و محدودیت های تحقیق عنوان شده است. در بخش سوم مقاله، نتایج تحقیق همراه با جدول ها، نمودارها، تحلیل نتایج و پیشنهاد تحقیق بیان شده است.
نقد و ارزیابی کتاب های درسی پرکاربرد دانشگاهی رشته علوم ارتباطات بر اساس استانداردهای کتاب درسی دانشگاهی
هدف پژوهش حاضر نقد و ارزیابی کتابهای درسی پرکاربرد دانشگاهی رشته ارتباطات براساس معیارهای مطلوب کتابهای درسی این رشته ازجمله معیارهای شکلی (ظاهری و ساختاری) و معیارهای محتوایی (نگارشی و محتوایی) است. معیارهایی که براساس نظر استادان و متخصصان علوم ارتباطات تهیه و تدوین گردید. پژوهش از نوع نتایج کاربردی و از نظر شیوه اجرا کیفی، کمّی و توصیفی و جمع آوری اطلاعات در آن به شیوه کتابخانه ای بوده و در آن از ابزار پرسشنامه و تحلیل محتوا استفاده شد. جامعه آماری، منابع درسی پرکاربرد معرفی شده از سوی استادان و متخصصان علوم ارتباطات برای سرفصلهای دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد این رشته بود که به صورت پرسشنامه حاوی سه سؤال باز انجام گردید. براساس نتایج حاصل 3 منبع پرکاربرد تألیفی مشخص گردید. جامعه آماری استادان و متخصصان علوم ارتباطات نیز به صورت هدفمند و کسانی که در دسترس بودند از میان اعضاء هیئت علمی دانشگاههای تهران، علامه طباطبایی، سوره، صداوسیما، دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای تهران مرکز، علوم تحقیقات، تهران غرب و تهران شرق انتخاب شدند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد از لحاظ معیارهای شکلی هیچ کدام از سه کتاب «ارتباطات انسانی 1و2»، «مبانی ارتباطات جمعی» و «جامعه شناسی ارتباطات اصول و مبانی» نتوانستند 70 درصد از امتیاز معیارهای شکلی را کسب کنند. با این حال کتاب «جامعه شناسی ارتباطات اصول و مبانی» با امتیاز 77 از 94،5 در مجموع از دو کتاب دیگر شرایط مطلوب تری دارد. از لحاظ معیارهای محتوایی هیچ کدام از سه کتاب مذکور نتوانستند 70 درصد از امتیاز این بعد از معیارهای محتوایی را کسب کنند. با این حال کتاب «جامعه شناسی ارتباطات اصول و مبانی» با امتیاز 74 از 80،5 در مجموع از دو کتاب دیگر شرایط مطلوب تری دارد. در جمع بندی نهایی کتاب جامعه شناسی ارتباطات اصول و مبانی در مجموع با امتیاز 151 در مقایسه با 70 درصد امتیاز کل معیارهای شکلی و محتوایی یعنی امتیاز 175 از دو کتاب دیگر در شرایط مطلوب تری قرار دارد.
بررسی و شناخت ظرفیت های تصویرسازی شعر فارسی در کتاب های درسی دوره ابتدایی
تصویر سازی در کتاب های درسی کودکان یکی از مسائل مهم و دغدغه ای اصلی در تمامی جوامع فرهنگی دنیا است. تصاویر بیش از کلمات توجه کودکان را جلب می کنند. کودکان از طریق چشم یادگیری و ارتباط با مفاهیم و اشیاء دنیای پیرامون خود را انجام می دهند و تصاویر و اشیاء را مانند کلمات می خوانند و برای هر کدام از آنها مفهومی خاص می آفرینند. پس تصویرسازی به عنوان یک ابزار تاثیرگذار در انتقال مفاهیم درسی کودکان را تحت تاثیر خود قرار می دهد و متن و تصویر را همسو کرده و درک مطالب درسی را راحتر می کند. حال با توجه به این موضوع هدف اصلی در این مقاله تحلیل و بررسی راهکارهای مناسب جهت تصویرسازی شعرهای کتاب فارسی دوره ابتدایی در روند یادگیری مفاهیم متن شعر بوده است. برای این منظور سه معنی ساز، سبک، فرم و رنگ در تصویرسازی کتاب های درسی بررسی و راهکارهای برای انجام هر چه بهتر شدن این تصویرسازی ها ارائه شده است.
بررسی و نقد بخش صرف کتاب صرف و نحو عربی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال شانزدهم بهمن و اسفند ۱۳۹۵ شماره ۶ (پیاپی ۴۳)
کتاب صرف و نحو عربی 1 و 2تألیف دکتر عباس ماهیار در سال 1385 از سوی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) به عنوان منبع اصلی دروس صرف و نحو عربی 1 و 2 در رشته زبان و ادبیات فارسی مقطع کارشناسی به ارزش 8 واحد به چاپ رسیده و زان پس دو بار تجدید چاپ شده است. در مقاله حاضر نگارندگان با روش توصیفی تحلیلی به بررسی و نقد بخش صرف این کتاب در چندین محور پرداخته اند. انطباق مطالب کتاب با سرفصل مصوّب شورای عالی برنامه ریزی، درستی یا نادرستی تعاریف و مثال های اصطلاحات دستوری، توجه یا بی توجهی به اهمیت، ضرورت و کاربرد قواعد دستوری ارائه شده برای دانشجویان رشته زبان وادبیات فارسی، تصحیح اعراب و حرکت گذاری عبارات متن و تمرین ها و سرانجام اغلاط چاپی غیر قابل چشم پوشی از محورهای این بررسی نقادانه است. از مهمترین دستاوردهای مقاله حاضر می توان به نکات مثبت کتاب، از جمله: مطابقت بخش صرف آن با سرفصل مصوب شورای عالی برنامه ریزی درسی، بیان گسترده قواعد عربی در بیشتر مباحث، ذکر تمرین و نمونه حل شده آن در پایان هر بحث، و از کاستی های آن به نادرستی یا نارسایی برخی از تعاریف، قواعد و مثال های دستوری، علایم نگارشی، حرکت گذاری و اعراب اشاره کرد که اصلاح و بازنگری آن را ایجاب می کند.
میزان انطباق محتوای کتاب روانشناسی سال سوم متوسطه با نیازهای مادی و معنوی دانش آموزان شهرستان شهرکرد در سال 1391(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش در نظام های آموزشی دوره ۸ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲۵
17 - 36
حوزه های تخصصی:
هدف از این پژوهش بررسی میزان انطباق محتوای کتاب روانشناسی سال سوم متوسطه با نیازهای مادی و معنوی دانش آموزان شهرستان شهرکرد در سال 1391 بود. این پژوهش از نوع کاربردی و با روش تحقیق زمینه یابی انجام شده است. جامعه های هدف شامل کلیه دانش آموزان سال سوم متوسطه رشته علوم انسانی به تعداد 255 نفر و دبیران روان شناسی به تعداد 6 نفر از شهرستان شهرکرد بودند که با توجه به حجم محدود آن ها، کل جامعه به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تمام شماری مطالعه شد. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسش نامه محقق ساخته بود که پس از تعیین روایی و پایایی مورداستفاده قرار گرفت. جهت تجزیه وتحلیل داده ها، از آزمون های مجذور کای و تی مستقل استفاده شد. یافته ها نشان داد که تفاوت معناداری ازنظر انطباق میان محتوای کتاب روان شناسی و نیازهای مادی و معنوی دانش آموزان، وجود دارد. اکثر دانش آموزان معتقدند که میزان انطباق محتوای کتاب روان شناسی سوم متوسطه با نیازهای مادی در حد متوسط و با نیازهای معنوی و کل نیازهای آنان در حد زیاد بوده است. افزون بر آن، مقایسه میانگین ها نشان داد که بین دیدگاه دانش آموزان دختر و پسر در مورد میزان انطباق محتوای کتاب روان شناسی سوم متوسطه با نیازهای آنان تفاوت معنادار وجود دارد. دانش آموزان دختر ارزیابی بهتری در مقایسه با دانش آموزان پسر داشتند. همچنین بین دیدگاه دانش آموزان با دبیران در مورد میزان انطباق محتوای کتاب روان شناسی با نیازهای دانش آموزان نیز تفاوت معناداری مشاهده شد که دانش آموزان ارزیابی بهتری در مقایسه با دبیران داشتند.
تجارب دانشجویان دختر از مفهوم جنس در کتب درسی: پژوهشی پدیدارشناسانه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با توجه به نقش کتاب های درسی در مفهوم جنسیت، این پژوهش با هدف درک تجربه دانشجویان دختر از انعکاس مفهوم جنس در کتاب های درسی دوره متوسطه انجام گرفت. پژوهش حاضر، از نوع کیفی بوده و بر پارادایم تفسیری استوار است که با پژوهش پدیدارشناسی به اجرا درآمده است. شیوه گردآوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختاریافته بود که با هفده نفر از دانشجویان دختر سال اول و دوم مقطع کارشناسی تا رسیدن اطلاعات به حالت اشباع انجام یافته است. در این مطالعه برای اعتبار و اعتمادبخشی به داده ها از قابلیت اعتبار، انتقال پذیری، قابلیت اعتماد و قابلیت تأیید استفاده شد. به منظور تحلیل داده های مصاحبه از روش ون منن (تجزیه و تحلیل درونمایه ای) استفاده شده است. یافته های حاصل از پژوهش، مشتمل بر سه درون مایه است که عبارتند از: «احساس نابرابری جنسیتی»، «نقش و ویژگی های زن» و «پیامدهای نابرابری جنسیتی». یافته های پژوهش نشان می دهد احساس نابرابری جنسیتی دارای دو درون مایه فرعی «شغلی» و «سیاسی» است. «نقش فردی»، «نقش اجتماعی»، «ویژگی جسمانی» و «ویژگی عاطفی» درون مایه های ویژگی های زن می باشند و پیامدهایی نظیر «افزایش انگیزه پیشرفت و تحرک اجتماعی»، «کاهش منزلت اجتماعی زنان» و «بحران هویت جنسیتی» را به همراه دارد.