همبستگی ملی

دانشگاه دارای رسالت های مختلف و متنوعی است که نخبه پروری، کارآفرینی، پژوهش محور بودن، تمدن ساز بودن و... از نمونه های آن است. آنچه در این پژوهش مورد مداقه قرار گرفته، ویژگی ها و شاخص های دانشگاه تمدن ساز است. دانشگاه تمدن ساز، دانشگاهی گفتمان ساز در پاسخ به ابهامات هویتی، فرهنگی و تمدنی نضج گرفته از اوضاع متغیر بین المللی و شرایط داخلی در عصر جهانی شدن است. این دانشگاه با تکیه بر ایده و الگوی توسعه اسلامی ایرانی با مدلی مشروح زمینه های تقویت گفتمان همبستگی ملی را از نظر یک نظام سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باثبات فراهم آورده و شکل گیری انسجام اجتماعی و وحدت ملی و به نوبه خود، زمینه را برای توسعه متوازن در تمام ابعاد مختلف آن فراهم می کند؛ توسعه ای که همه جانبه، متوازن، پایدار، دانش بنیان و دین محور می باشد.

این نوشتار مستخرج از پژوهشی تجربی است که با هدف بررسی تأثیر و نقش دانشگاه آزاد اسلامی بر همبستگی اجتماعی دانشجویان در سطح ملی انجام شده است. فرض کلی محقق آن بود که حضور در دانشگاه و گذراندن دوره دانشجویی موجب تغییرات معنی داری در شاخص های همبستگی اجتماعی دانشجویان در سطح اجتماع ملی (همبستگی ملی) خواهد شد. محقق پس از مرور نظریه های جامعه شناختی، همبستگی اجتماعی در سطح فردی، گروهی و نظام اجتماعی مفاهیم نُه گانه ای را به عنوان ابعاد همبستگی ملی در نظر گرفته و پرسشنامه ای را برای سنجش تجربی (پیمایش) طراحی کرده است. این شاخص ها در حجم نمونه ای از ۳۱۳ نفر از دانشجویان شش واحد دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی از کل کشور با روش نمونه گیری سهمیه ای و سپس تصادفی مورد پرسش قرار گرفته است. نمونه های پژوهش با اتخاذ رویکرد مقایسه ای، شامل دو بخش دانشجویان نیمسال اول و هشتم بوده و میانگین ابعاد نُه گانه همبستگی در هر دو گروه مقایسه شده اند. نتایج نشان می دهند که در هشت بُعد از شاخص ها، تفاوت معنی داری میان دو گروه دانشجویان نیمسال اول و هشتم وجود ندارد. بنابراین دانشگاه تأثیری بر همبستگی اجتماعی دانشجویان ندارد.

گسترش آموزش عالی یکی از مهم ترین شاخص های عصر کنونی می باشد که مورد بحث بسیاری از دانشمندان قرار گرفته است. انگیزه اصلی تقویت نظام های آموزش عالی در فراهم آوردن کادر آموزش دیده نهفته است. اما از طرف دیگر گسترش آموزش عالی می تواند کارکردهای متنوعی داشته و به همبستگی ملی نیز کمک نماید. در این راستا انتظار می رود که آموزش عالی وسیله برای توسعه و آموزش مهارت ها و نگرش هایی باشد که نسل آتی در اجتماع به طور مناسبی برای شکل گیری ملت و دولت بدان نیازمند است. در این مقاله نقش عناصر مختلف آموزش عالی از جمله شیوه پذیرش و گزینش دانشجو بر همبستگی ملی مورد توجه قرار گرفته است. لذا در این مقاله به بررسی رابطه این نوع شیوه پذیرش دانشجو و تأثیر آن در همبستگی ملی پرداخته شده است. در پژوهش حاضر دو گروه از مدیران آموزش عالی در وزارت علوم و دانشجویان چهار دانشگاه الزهرا، شیراز، هرمزگان و مازندران مورد نظرخواهی قرار گرفتند. براساس یافته های پژوهش، در سال 1388، تعداد پذیرفته شدگان بومی 9/73% بوده که 91/55% آن در دوره روزانه، 74/78% در دوره شبانه، 41/90% در دانشگاه پیام نور و 68/52% از دانشجویان در دوره غیرانتفاعی پذیرفته شدند. به هر جهت از منظر متقاضیان آموزش (دانشجویان) و عرضه کنندگان (مدیران آموزش عالی)، پذیرش دانشجویان بومی، مانعی برای تبادل فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها محسوب می شود؛ و منجر به شناخت کمتر اقوام از یکدیگر شده که این امر به انسجام و همبستگی ملی خدشه وارد خواهد ساخت.

این پژوهش، با هدف بررسی موانع نظریه پردازی در حوزه علوم انسانی از دیدگاه اعضای هیئت علمی رشته های مختلف علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا همدان انجام گرفته است، پژوهش از لحاظ روش تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی است، جامعه آماری پژوهش را تمامی اعضای هیئت علمی دانشکده های ادبیات و علوم انسانی و اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال تحصیلی 90-89 تشکیل می دهند که تعداد آنها 118 نفر هستند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که از دیدگاه اعضای هیئت علمی رشته های مختلف علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا، از بین موانع، موانع فردی به میزان خیلی زیاد، و موانع اجتماعی، ارزش شناسی، روش شناختی و معرفت شناختی، همگی به میزان زیادی مانع نظریه پردازی در حوزه علوم انسانی می شوند. به علاوه یافته های جانبی این پژوهش نشان داد بین دیدگاه اعضای هیئت علمی زن و مرد در مورد موانع نظریه پردازی در حوزه علوم انسانی تفاوت معناداری وجود ندارد. همچنین یافته ها نشان داد بین دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی و دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی در زمینه موانع نظریه پردازی در حوزه علوم انسانی، تفاوت معناداری وجود دارد.

یکی از دغدغه های بیشترِ دولتمردان در کنار استفاده از فضای جهانی شدن، تقویت احساس همبستگی ملی برای غلبه بر موانع با کمترین هزینه است که این همبستگی در کشورهای مختلف به واسطه ویژگی های جمعیت شناختی، ژئوپلیتیکی، سیاسی و... متفاوت است. در این تحقیق از نگاه کارشناسان دفاتر مطالعاتی معاونت های امنیتی، سیاسی و فرهنگی اجتماعی وزارت کشور به روش دلفی مهم ترین مؤلفه های همبستگی ملی در ج.ا.ایران تعیین شده و با روش همبستگی به بررسی رابطه این مؤلفه ها (هویت، اقتصاد و فرهنگ) با کارکرد ارتباط اجتماعی رسانه ملی (تلویزیون) با استفاده از نظریه روژه کلاوس می پردازد. با بررسی داده های حاصل از پرسشنامه این نتیجه حاصل می شود که با شدت رابطه 74/0 و درصد اطمینان 99 درصد بیشترین ارتباط از بین کارکردهای چهارگانه رسانه، بین کارکرد اطلاع رسانی و آگاهی بخشی رسانه ملی (تلویزیون) و همبستگی ملی برقرار است و بعد از آن به ترتیب کارکردهای الزام و اقناع با 61/0، پرورش با 54/0 و بیان با 49/0 قرار دارند.

وطن دوستی و همبستگی ملی از مضمون های شعری است که شاعران تحت تأثیر شرایط سیاسی اجتماعی برای ایجاد وحدت و آزادی جامعه و ملت ها از بند استعمار و بیگانگان بدان پرداخته اند. رصافی و شهریار، شاعران معاصر عراقی و ایرانی هستند که این مضامین در اشعارشان به وضوح دیده می شود. مقاله حاضر با واکاوی اشعار این دو شاعر سعی دارد تا به بررسی مفهوم وطن دوستی و مضامین مشترک مرتبط با مقوله همبستگی ملی بپردازد. روش تحقیق در این مقاله براساس تشابه زمینه های سیاسی اجتماعی مشترک و بر پایه مکتب تطبیقی اروپای شرقی (مکتب سلافیه) قرار دارد. با توجه به این که دو شاعر در شرایط سیاسی شبیه به هم زندگی می کرده اند، وطن در اشعار آنها مفهومی جدید به خود می گیرد. رصافی در مضمون ملی گرایی دید وسیعی دارد وی وحدت وطن عربی را سر لوحه خود قرار می دهد. در مقابل همبستگی ملی در نظر شهریار مربوط به کشورش ایران است. وی مردم ایران، مخصوصاً آذری زبانان را در زیر پرچم یک ملت بنام ایران، به همبستگی ملی دعوت می کند.

ورزش از یک سو بستری برای ساخت، گسترش و نفوذ هویت ملی بوده است و از سوی دیگر این دولت ها و جنبش های هویت طلب بودند که به تقویت، گسترش و نفوذ ورزش مدرن کمک کردند. در این پژوهش با هدف بررسی نقش ورزش در فرآیند شکل گیری هویت ملی و در پاسخ به سؤال اصلی تحقیق، مبنی بر چگونگی تأثیرگذاری و تأثیرپذیری هویت ملی بر ورزش در ایران، با 28 نفر از کارشناسان، استادان دانشگاهی و ورزشکاران از منظر مفاهیمی همچون غرور ملی، تحکیم ایدئولوژی، تبلیغات سیاسی مصاحبه عمیق انجام گرفت؛ سپس با استفاده از روش شناسی کیفی و با تفسیر معنایی پاسخ مشارکت کنندگان از طریق استخراج مفاهیم اقدام به ساخت سیر داستانی مفاهیم کرده و با تفکیک عوامل زمینه ای، همسو و دخیل در ساختار مذکور، یک مدل نظری از رابطه هویت ملی و ورزش ارائه شد. نتیجه ی تحقیق نشان می دهد ورزش می تواند همبستگی ملی را تقویت کند و با ایجاد غرور ملی و گره زدن علایق گروه های مختلف جامعه باعث همبستگی و وفاق در داخل کشور و قدرت نمایی در عرصه بین الملل شود.

هویت ملی از مفاهیم کلیدی در نظم بخشی به واحدهای سیاسی است که با کار ویژه های مهمی چون: ملت-سازی، همبستگی و اتحاد ملی، زمینه های بقای یک موجودیت سیاسی (کشور) را فراهم می کند. از این رو، دولتمردان تلاش می کنند با ابزار و روش های مختلفی، زمینه های تقویت همبستگی ملی و در نتیجه قدرتمندی و بقای کشورشان را فراهم آورند. در این میان، نقش آموزش و پرورش به عنوان تنها نهاد رسمی که تربیت شهروندی را با ارایه عناصر آموزشی همچون محتوا و تصاویر کتاب های درسی و فضای فیزیکی آموزشی بر عهده دارد، در شناخت مولفه های هویت ملی بسیار حائز اهمیت است. یکی از کتاب های درسی که می تواند نقش بسیار مهمی در هویت و همبستگی ملی داشته باشد، جغرافیای پایه دهم است که با عنوان جغرافیای ایران به تمام دانش آموزان تدریس می شود. پژوهش حاضر با رویکرد تحلیل محتوا، تلاش کرده است محتوا و تصاویر این کتاب را در سال 1399-1400 مورد بررسی قرار دهد. نتایج نشان داد، از سه عنصر مهم هویت ساز، در این کتاب 687 مورد (84 درصد) به عنصر کشور و مؤلفه های آن؛ 75 مورد (9 درصد) به عنصر جمعیت و مؤلفه های آن و 53 مورد (7 درصد) نیز به عنصر حکومت و مؤلفه های آن پرداخته شده است. اما؛ هر چند عنوان کتاب «جغرافیای ایران» است، در این کتاب مهم، تنها به ذکر اسامی و ارایه تصاویر بسنده شده و هیچ تمرین، رفتار یا محتوایی مبنی بر هویت سازی و همبستگی ملی به ویژه در بُعد جمعیتی، فرهنگی و سیاسی در این کتاب وجود ندارد.

ادبیات مشروطه متعلق به زمانی است که گویندگان ایران ضمن آشنایی با مظاهر تمدن غربی، با فرهنگ و ادب کشورهای مختلف آشنا شده و دریافته اند که ادبیات می تواند گره گشای بسیاری از مسایل سیاسی و اجتماعی باشد. از این رو در ادبیات مشروطه شاهد مضامینی هستیم که گویندگان به واسطه آنها سعی در ایجاد همبستگی میان مردم کرده اند. در این پژوهش که به روش توصیفی –تحلیلی با هدف شناخت مولفه های همبستگی در شعر فرخی یزدی و میرزاده عشقی انجام شد. به این نتیجه رسیدیم که این دو شاعر با در نظر گرفتن عناصر مشترک میان همه ملت، در اشعار خود از این مضامین استفاده کرده اند تا مردم را ترغیب به اتحاد و وحدت کنند. این مضامین و مولفه های مشترک در ارتباط با هویت ملی، مذهبی قرار دارد که موجب تحریک حس ایران دوستی آنها می شود. این عاصر عبارتند از: سرزمین مشترک، تاریخ مشترک، دین مشترک. فرخی و عشقی با یادآوری ویژگی های تاریخ باستانی ایران و دلاوری های گذشته، اهمیت وطن به عنوان نمادی از مادر، لزوم حفظ زبان و فرهنگ فارسی، دین اسلام و لزوم حفظ آن از شر بیگانگان، کوشیده اند، تا ملت را برای همبستگی در برابر اجانب و حکام بی دین آماده مبارزه کنند.

دولت- ملت سازی ازجمله مباحث جدید و بسیار مهم مطالعات روابط بین الملل قلمداد می گردد. این بحث به ویژه با ورود اعضای جدید به نظام دولت ها در دوره پس از جنگ سرد از اهمیت فوق العاده ای برخوردار گشته و محققان مختلفی را برای انجام مطالعات پایه ای تئوریک و نیز موردی در اقصی نقاط جهان به خود جذب کرده است. از جمله حوزه های مطالعاتی جدید در این باره، کشورهای پس از شوروی می باشند. روند دولت - ملت سازی در اکثر این جمهوری ها به واسطه بروز برخی چالش ها و مسائل مختلف داخلی و خارجی با بحرآن ها و رکود هایی مواجه شده و اکثر آن ها در نظام دولت ها تصویر نه چندان مطلوبی را از خود جلوه داده اند. البته موقعیت این جمهوری ها از نظر پیشرفت روند دولت- ملت سازی بسیار متفاوت می نماید و در جایی که برخی از آن ها تا مرز دولت ناکام پیش رفته اند، برخی دیگر نیز به موقعیت به مراتب مطلوب تری دست یافته اند (همچون جمهوری های بالتیک). جمهوری آذربایجان نیز ازجمله کشورهایی است که روند دولت- ملت سازی آن  با موانع و مشکلات عدیده ای رو به رو بوده است و علی رغم همه تلاش ها، نتوانسته است بر مهم ترین و حیاتی ترین چالش های پیش رو (به ویژه مسئله قره باغ) غالب آید. در این مقاله تلاش خواهد شد با نظر داشت چند مؤلفه محوری روند دولت- ملت سازی، به تجزیه و تحلیل وضعیت دولت- ملت سازی در این کشور همسایه و حاضر در حوزه تمدن ایرانی پرداخته شود. 

امروزه سیاستگذاری های اجتماعی-فرهنگی در اغلب کشورها نمایانگر تغییرجهت به سوی ساختارهای شبکه ای و اجتماعی است. ویژگی اینگونه سیاستگذاری ها تبادل حجم قابل توجهی از مذاکرات و گفتگوها میان کنشگران کانونی با اهداف متفاوت است. پژوهش حاضر درصدد است ساختار قدرت شبکه کنشگران دست اندکار در مساله هفتم آبان (روزمعروف به برگزاری بزرگداشت کوروش) را مورد بررسی قرار دهد. برای نیل به این هدف با مطالعه اسناد و تکنیک گلوله برفی 22 کنشگر دست اندکار مساله را شناسایی کرده و با ابزار پرسشنامه نیمه ساختاریافته به گرداوری داده های مورد نیاز پرداخته است. داده ها با استفاده از نرم افزارهای UCINET، Net Draw و visone محاسبه، تحلیل و نمایش داده شده اند. برای تحلیل شبکه مورد نظر از مفهوم مرکزیت در شبکه و شاخص های مرکزیت درجه، بینابینی، بردار ویژه و بتا استفاده شده است. با وجود وضعیت مطلوب شبکه از نظر سرعت گردش اطلاعات و همکاری، یافته ها حاکی از وجود دو کانون در شبکه است که موجب دو قطبی شدن شبکه شده است. در یک قطب شبکه نیروهای مدیریتی- امنیتی قرار دارند و در سوی دیگر نهادهای مدنی ونیروهای اجتماعی؛ هر کدام از این دو قطب در پی نیل به اهدافی هستندکه با یکدیگر تعارض دارند. خروج از این وضعیت نیازمند ورود نهادهای بالادستی با رعایت بی طرفی و با نگاه همگرایانه است.

همبستگی ملی از ارکان اقتدار نظام و قدرت ملی محسوب می شود. این حوزه اهمیتی چشمگیر داشته و دارای سیاست های متعدد است. سیاست های کلی برنامه های توسعه همواره گوشه ای از توجه خود را معطوف به همبستگی ملی و مفاهیم پیرامونی آن داشته اند؛ لکن، ازجمله آسیب های سیاست های حوزه ی همبستگی ملی نبود دکترین معین و واحد است. سؤال این پژوهش آن است که تحلیل سیاستی همبستگی ملی در سیاست های کلی برنامه های توسعه چه چیزی را نشان می دهد؟ برای پاسخ به این سؤال، سیاست های برنامه ای با روش دلالت پژوهی مطالعه شده اند. یافته های کاربست این روش، مفاهیم و موضوعاتی هستند که در کنار همبستگی ملی، در سیاست های برنامه ای توسعه مشاهده می شوند. با بررسی این مفاهیم و موضوعات و نیز کاربست رهیافت سیاستی دکترینی شافریتز، معلوم می شود که دکترین واحدی درخصوص همبستگی ملی در سیاست های برنامه ای وجود ندارد. چنین فقدانی باعث می شود زیرساختی اساسی برای ایجاد ثبات حوزه همبستگی ملی نیز وجود نداشته باشد. نگارندگان بر آن هستند تا آغازگر تلاشی برای ارائه ی دکترین واحد باشد که ریشه در فلسفه ی همبستگی ملی، یعنی حفظ قدرت و اقتدار نظام دارد.

   پژوهش حاضر با هدف ارزیابی آثار اجتماعی- فرهنگی و سیاسی تداوم اجرای بومی گزینی از منظر مدیران و صاحب نظران آموزش عالی شامل کارشناسان حوزه های ستادی آموزش عالی، معاونان آموزشی و دانشجویی- فرهنگی دانشگاه ها اعم از دانشگاه های تابعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اجرا شده است . این پژوهش از نوع تحقیقات پیمایشی بوده و جامعه آماری آن شامل خبرگان صاحب نظر در امور آموزشی بود که 79 تن از آنها به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و با استفاده از پرسشنامه مورد ارزیابی قرار گرفته اند. روایی پرسشنامه به روش محتوایی (CVR) و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ ارزیابی شد. داده ها به وسیله نرم افزار تحلیل داده های کمی (spss) و آزمون های تحلیل واریانس و تفاوت میانگین دوگروهه تحلیل شده است. بدین لحاظ، یافته های این پژوهش در بعد توصیفی نشان دادند که از میان کل پاسخگویان (79 نفر)، حدود 34 درصد با سیاست بومی گزینی، موافق و 66 درصد با این سیاست یا روش مخالف هستند. پاسخگویانی که در سازمان های وزارت علوم، سمت مسئول یا کارشناس داشتند، هیچ یک موافق با سیاست بومی گزینی نبودند. همچنین 43 درصد از پاسخگویان در دانشگاه های وزارت علوم، مخالف طرح بومی گزینی دانشجو و 59 درصد از اعضای هیئت علمی دانشگاه های علوم پزشکی موافق شیوه بومی گزینی بودند. برای اطمینان از واقعی بودن نسبت های مذکور، آزمون خی دو میان دو متغیر نگرش به بومی گزینی وابستگی سازمانی انجام گرفت که مقدار این آزمون (43/13) در سطح 95 درصد اطمینان نتایج به دست آمده را تأیید کرد. از مهم ترین پیشنهادهای این پژوهش، تأسیس قطب های دانشگاهی در شهرهای بزرگ و تمرکزبخشی به رشته های دانشگاهی به منظور ایجاد برخی شهرهای دانشگاهی است.

یکپارچگی ملی یکی از منابع قدرت و عوامل امنیت ساز به شمار می رود؛ ازاین رو، در جوامع ناهمگون، همگرایی و همبستگی گروه های مختلف اجتماعی ازجمله اقوام، به منظور تحقق یکپارچگی که اغلب بر محور هویت ملی محقق می شود، از اهمیت بسزایی برخوردار است. حکومت ها برای تحقق این هدف از ابزار گوناگونی بهره می برند؛ در این میان، سازمان های اطلاعاتی با توجه به وفاداری به نظام سیاسی، دسترسی به سیاست گذاران و تصمیم گیران و برخورداری از امکانات منحصربه فرد، نقش تعیین کننده ای دارند. بر این اساس، نوشتار حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که «نقش سازمان های اطلاعاتی در تقویت همبستگی ملی اقوام ایرانی چیست؟» که با بررسی و تلفیق ادبیات موجود درخصوص همبستگی اجتماعی و کارکردهای سازمان های اطلاعاتی، تلاش شد با ارائه مدل به این سؤال پاسخ داده شود. همچنین، به منظور محسوس نمودن مباحث طرح شده، شهروندان کُرد اهل سنت استان کردستان به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. با استفاده از منابع کتابخانه ای، تحلیل ثانویه، اخبار، تحلیل ها و گزارش های موجود، مشخص شد سازمان های اطلاعاتی با ارائه شناخت از وضعیت ها و فرایندها، نظارت بر روندها و درصورت نیاز، اقدام تخصصی متناسب با ویژگی های فرایند همبستگی، در تسهیل این فرایند، تقویت نقاط مثبت، رفع آسیب های سیستم و خنثی سازی تهدیدات و اقدامات موجد اختلال در آن، ایفای نقش می نمایند.

  هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های انسجام ملی برای کاربست در محتوای کتاب های درسی است. پارادایم پژوهش تفسیری، رویکرد کیفی، استراتژی پژوهش تحلیل محتوای کیفی (استقرایی) و میدان مطالعه مشتمل بر معلمان اقوام و صاحب نظران است. از مصاحبه نیمه ساختارمند برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. روش نمونه گیری، هدفمند و تا مرحله اشباع نظری ادامه یافت و از 14 صاحب نظر و 18 معلم مصاحبه به عمل آمد. فرمت داده ها نیز مبتنی بر صوت و برای تحلیل داده ها از دو مرحله کدگذاری باز و محوری استفاده شد. در مرحله اول کدگذاری 451 کد اولیه و 87 مقوله فرعی حاصل شد، در مرحله دوم کدگذاری 16 مقوله اصلی پس از دسته بندی استحصال شد که عبارت اند از: همایی زبانی؛ تنوع بخشی به معرفی مشاهیر؛ نمادهای سرزمینی؛ مشروعیت بخشی به تکثرگرایی فرهنگی؛ بازاندیشی و به متن آورزی زنان؛ تحکیم اعتماد؛ عدالت توزیعی؛ شایسته محوری؛ تقویت هویت ملی؛ توجه به اقتصاد چندفرهنگی؛ معرفی آثار باستانی؛ تحکیم مشروعیت سیاسی؛ بازتعریف سیاست آموزشی؛ تقویت سازگاری ملی- فراملی؛ ایجاد امنیت اجتماعی و اصلاح سیاست رسانه ای. بر اساس یافته ها، ضرورت بازنگری و نگاهی جامع تر نسبت به مؤلفه های انسجام ملی احساس می شود.

تأکید بیش ازحد بر مسئله قومیت باعث می شود تا واقعیت مهم تری یعنی ملت و ملیت فراموش شده و به مرور زمان قوم، گروه قومی و قومیت به مظهر وفاداری و تعلق خاطر تبدیل شود. ازاین رو لازم است تا ضمن توجه به مسئله قومیت و مشکلات اقوام، بر پدیده مهم تر ملیت و همبستگی ملی تأکید شود چرا که ملیت چتر بزرگ تری است که همه اقوام را دربرمی گیرد. این پژوهش به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر ارتقاء همبستگی ملی و تقویت سرمایه اجتماعی در شهرهای استان سیستان و بلوچستان انجام گرفته است. در این تحقیق تأثیر پنج عامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، قومی – مذهبی و فرهنگی بر ارتقاء همبستگی ملی و تقویت سرمایه اجتماعی مورد مطالعه و بررسی واقع گردیده است. روش تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و با توجه به نوع و ماهیت مسئله، توصیفی تحلیلی می باشد که برای جمع آوری اطلاعات از روش پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه ساکنین شهرهای استان سیستان و بلوچستان می باشد که با استفاده از رابطه کوکران تعداد 384 نفر به عنوان حجم نمونه محاسبه و انتخاب شده اند. مقدار آلفای کرونباخ برای سوالات پرسشنامه برابر با 945/0 محاسبه گردید که  نشان دهنده پایایی بالای آن می باشد. به منظور بررسی فرضیات مطرح شده از آزمون تی تک نمونه ای و دو نمونه ای استفاده گردیده است. در نهایت با استفاده از آزمون فریدمن به رتبه بندی عوامل پرداخته ایم. نتایج تحقیق حاکی از این است که هر پنج عامل مطرح و فرض شده بر ارتقاء همبستگی ملی و تقویت سرمایه اجتماعی در شهرهای استان سیستان و بلوچستان تأثیرگذارند و هیچ تفاوت معناداری در نظرات پاسخ دهندگان از حیث جنسیت، قومیت و مذهب ایشان وجود ندارد.

هدف و زمینه: همگرایی قومی در جامعه چند قومی، دستیابی به یکپارچگی ملی را محقق می کند. هدف تحقیق حاضر هدف شناسایی عوامل تاثیرگذار بر همدلی قومی فرهنگی در شبکه های اجتماعی مجازی با رویکرد انسجام ملی است.روش: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی با استفاده از فرایند مصاحبه نیمه ساختاریافته با سؤالات باز به کشف رابطه مقوله های اصلی و فرعی پژوهش پرداخته است. با روش تحلیل محتوا از نوع قراردادی با شیوه کدگذاری در بین صدای ضبط شده مصاحبه شوندگان به تجزیه و تحلیل پرداخته است. مشارکت کنندگان پژوهش 32 صاحب نظر بودند که به صورت هدفمند و گلوله برفی، با احراز شناخت ادبیات موضوع و اشرافیت بر جامعه هدف، پس از رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند.یافته ها و نتیجه گیری: یافته ها حاکی از آن است که تعداد 299 کد باز استخراج گردید که در قالب 73 مقوله فرعی و 17 مقوله اصلی تجمیع و دسته بندی گردیدند، مقوله های اصلی شامل سلامت اجتماعی، آموزش و خودآگاهی، پذیرش تنوع قومی، ابتکار اجتماعی، عدالت قومی، اتحاد ملی، کثرت گرایی، همزیستی، قوم مداری، آموزش فرهنگی، نماد سازی، مدیریت تفاوت های قومی، مداخلات میان فرهنگی، کنش گری قومی، نگرش های قومی، تشخص قومی و ارزش های قومی هستند که با برنامه ریزی و به کارگیری راهبردهای حول عوامل تاثیرگذار استخراجی می توان توانایی استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی را به صورت کانالیزه و هدفمند و همگرایی مؤلفه های متعارض در ایجاد همدلی قومی فرهنگی را فراهم نمود.