آموزش مهندسی ایران

از ابعاد توسعه که نظر ملتها را به خود جلب کرده است، توسعه اقتصادی است. تجارب ممالک دنیا بیانگر آن است که توسعه اقتصادی در صورتی تحقق می یابد که علاوه بر وجود تناسب در ساختارها و تعامل در بخش های مختلف جامعه، توسعه صنعتی نیز محقق شود. با توسعه سریع علوم و فناوری سرعت صنعتی شدن نیز چه در سطح داخلی کشورها و چه در سطح جهانی به طرز چشمگیری افزایش می یابد. از طرفی، ارتباط علم و فناوری و به واقع کنش متقابل و پیوند دانشگاه و صنعت، توسعه علم و فناوری را شتاب می بخشد و شتاب آنها موجب تسریع در رشد و توسعه اقتصادی و صنعتی می شود و توسعه صنعتی نیز مستلزم پیشرفت و توسعه فناوری است. بر اساس تحقیقات انجام شده، پیشرفت فناوری صرفا به عملکرد داخلی بنگاه ها(صنایع) وابسته نیست و شدیداً متأثر از کنش متقابل و روابط متعامل آنها با دانشگاه ها و سایر سازمان های مرتبط است. بنگاه ها به منظور توسعه فعالیت های نوآوری تکنولوژی با دیگر سازمان های تولید کننده دانش مانند دانشگاه ها، مراکز تحقیقات و توسعه و سایر بنگاه ها رابطه برقرار می کنند. اگر این رابطه به طور ضعیف برقرار شود، توسعه و پیشرفت فناوری نیز به آهستگی میسر می شود. در این مقاله ضمن اشاره به سیستم های توسعه فناوری و الگوهای نوآوری، شاخص های سیستم ملی نوآوری و روند تحولات در آموزش مهندسی که بستر مناسب توسعه فناوری و صنعتی است نیز بیان می شود. در ادامه، با رجوع به نتایج یک مطالعه میدانی در بخش های علمی و صنعتی کشور ما به بیان ویژگی های سیستم مذکور می پردارد و در نهایت، راهکارهایی را برای بهبود تعامل حوزه های علمی و صنعتی و آموزش مهندسی به عنوان زمینه ساز توسعه فناوری ارائه می کند.

هیئت ارزشیابی مهندسی و فناوری در آمریکا اخیراً چارچوب ارزیابی و استاندارد برنامه های آموزش مهندسی را کاملاً عوض کرده و این تغییر از سال 2000 میلادی به اجرا در آمده است. در گذشته، ملاک ارزشیابی مطالب و امکانات ارائه شده به دانشجویان بود، لیکن در چارچوب جدید اصل مهم این است که فراگیری دانشجویان فارغ التحصیل تا چه حد میسر است. به دلیل این تغییر اساسی برنامه های آموزشی تمام رشته های مهندسی دچار تحول شده است. در این مقاله پس از ارائه آمار مربوط به تعداد دانشجویان مهندسی و خلاصه ای راجع به ساختار ABET ، در مورد اهداف و فرایند ارزشیابی توضیحاتی داده می شود. سپس انتظارات صنعت از مهندسان مکانیک تازه فارغ التحصیل بیان و چند مثال از نوآوری ها در آموزش مهندسی مکانیک در خصوص ضوابط جدید ارزشیابی ارائه می شود.

هر جامعه ای از قشرها و گروه های مختلفی تشکیل شده است که مهندسان جزو قشر فرهیخته جامعه اند و نقش مؤثری در پیشرفت جامعه ایفا می کنند. با توجه به نقش مهندسان هر جامعه لزوم توجه این قشر به واقعیت ها و محدودیت های موجود در جامعه مانند مسائل فرهنگی، اقتصادی، مذهبی، زیست محیطی و حتی سیاسی در طراحی ها و فعالیت های صنعتی ضروری به نظر می رسد. در این مقاله ابتدا ویژگی های یک مهندس شاغل در صنعت با توجه به شرایط موجود در جامعه بیان شده و در ادامه نظر مهندسان ایرانی شاغل در صنعت در مورد کمبودهای موجود در دانشگاه ها به منظور تربیت مهندسان به روز و آشنا به شرایط حاکم آورده شده است. در نهایت، با توجه به تجربه های به دست آمده در کشورهای پیشرفته صنعتی راهکارهای مناسب برای پرورش مهندسان آشنا به واقعایات موجود در جامعه ارائه می شود.

اشارات و شواهد مربوط به علوم مهندسی و مواد از کتب چهار مقاله عروضی، سفرنامه ناصر خسرو، مرزبان نامه، مجموعه الفرس، تاریخ بیهقی و گزیده ای از برهان قاطع استخراج و عرضه شده است. چگونگی استفاده از فلزات آهن، مس، روی، سرب، قلع و جیوه و آلیاژهای پولاد و برنج و همچنین فناوری های جوشکاری و اندودکاری و اصطلاحات مربوط به آنها گرآوری و به تفصیل شرح داده شده است. شواهد مربوط به استفاده از غیر فلزات، سرامیک ها، مهندسی ساختمان و مکانیک نیز استخراج و در این مجموعه ارائه شده است. در قسمت لغتنامه نیز شرح معانی و کاربرد بعضی از لغات فنی در فرهنگ های مجموعه الفرس و برهان قاطع عرضه شده است.

ترمودینامیک دانشی پایه ای است که مدت های طولانی یکی از مهمترین دروس تحصیلی مهندسی در سراس دنیا بوده است. اصول ترمودینامیک بر اساس تجربه ها و مشاهدات هر روزه ما بنا شده است و یک ذهن هوشیار نباید هیچ مشکلی در فهم آن داشته باشد. با این حال، اغلب ترمودینامیک موضوع دشواری تصور می شود. و بسیاری از دانشجویان از تجربه کردن آن، به علت مشکل در درک ارتباط آن با دنیای واقعی، می ترسند و این درس را با فهمی سطحی از موضوع رها می کنند. در این مقاله روش هایی ارائه می شود که باعث می شود. تجربه آموزش ترمودینامیک دانشجویان مطلوب تر و پربارتر باشد و با ارتباط دان موضوع با کاربرد ها و تجربه های دنیای واقعی، این درس را در مابقت بیستری با معیار ABER 2000قرار می دهد.

پدیده هزاره سوم که دستاوردهای مهم هزاره دوم IT، MT و BT بدون بهره گیری از آن دچار اختلال خواهد شد، نانو تکنولوژی یا به عبارت دیگر، علوم و فنون از دیدگاه نانو است. به همین سبب، فرهیختگان کلیه علوم فنی و نظری این پدیده را مساوی آینده با محور آینده دانسته اند. Nano - Technology & Science=Future طیعت سیستم ها را در مقیاس اتمی کنترل می کند، دقت و کنترل به این معنا که هر جزئی در مکان خاص خود قرار می گیرد و ساختار متشکل از این اجزا خواص ویژه خود را خواهند داشت. پدیده حاضر سعی در دستیابی به اجزای ساختاری بنیادی دارد تا بتواند خواص مورد نظر را در مواد ایجاد کند یا تغییراتی را در جهت بهینه سازی در آنها به وجود آورد. فناوری های بشر تا کنون از این مقیاس دقت و کنترل دور بوده است. تغییر در مقیاس دقت، کنترل و ساخت باعث تغییراتی در نحوه طراحی سیستم ها خواهد شد. نگاهی دوباره به کلیه زمینه های علمی موجود، انقلاب جهانی بزرگی در صنعت و حیات بشر به وجود خواهد آورد. از آنجایی که علوم و فناور نانو یک زمینه فرا رشته ای و فرابخشی است و علاوه بر علوم تجربی، علوم نظری و انسانی را نیز در بر می کیرد، در تحقیق حاضر پس از معرفی این پدیده و کاربردهای آن در کلیه زمینه های مختلف موجود و زمینه هایی که کاربردهای آن هنوز در مرحله بحث و بررسی است، کربن، کربن نانو فایبر ز و کربن نانو تیوب ها و طیف وسیع کاربردهای آنها مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.

سهم ایران در پیشبرد مررزهای دانش و استفاده از علوم و فنون تولید شده در جهان در مقایسه با کشورهای صنعتی بسیار ناچیز است. برای یافتن علل عقب ماندگی علمی و در نتیجه، کندی توسعه اقتصادی اجتماعی کشور یک طرح پژوهشی در فرهنگستان علوم تعریف و از آبان ماه 1378 تحقیقات لازم آغاز شد. نتیجه این مطالعات ارائه 21 مقاله تحقیقاتی بود که در چند جلسه و میزگرد اعضای فرهنگستان و سایر علاقمه مندان مورد بحث قرار گرفت.