اصل اولی در گفتار و رفتار معصوم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
قبسات ۱۳۸۳ شماره ۳۲
حوزه های تخصصی:
معصومانعلیهمالسلام دارای شؤون تبیین دین، حکومت، قضا و شأن شخصی هستند. اگر گفتار یا رفتار آنان صادر از شأن تبیین دین باشد، حکم مستفاد از آن، حکم ثابت است، و اگر صادر از دیگر شؤون باشد، حکمِ آن، موقّتی و متغیّرخواهد بود؛ گرچه می‌تواند با ملازمه بر احکام ثابتی از دین نیز دلالت کند. اگر شک داشتیم که گفتار یا رفتاری صادر ازشأن تبیین دین یا دیگر شؤون است، وظیفه چیست؟ چهار قول در این زمینه وجود دارد:
1. انکار اصل اوّلی که مدرک آن «ابطلال مدارک دیگر اقوال» است؛
2. اصل اوّلی تغییر که مدرک آن «اصالت برائت» و «استصحاب عدم تشریع» است؛
3. اصل اوّلی ثبات که مدرک آن «اطلاق مقامی گفتار و رفتار در صدر از شأن تبیین دین» و «ارتکاز متشرعه غیرمردوعه» است؛
4. تفصیل بین موضوعات که یا وجود اصل اوّلی در برخی از موضوعات را انکار می‌کند، و یا در برخی از موضوعات، اصل اوّلی را اثبات و در برخی دیگر تغییر میداند، و مدرک آن «ترکیبی از مدارک اقوال دیگر» به انضمام قراین عامی در متغیّر بودن برخی از موضوعات است.
از دیدگاه نویسنده، اصل اوّلی ثبات صحیح است و معقولترین تفسیر در قول تفسیر نیز به پذیرش اصل اوّلی ثبات بازمیگردد.