علوم اسلامی

برخی مفسران معاصر تعبیر «بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها» در آیات 2 سوره رعد و 10 سوره لقمان را إشاره قرآن به گرانش و نقش آن در پیدایش بنای رفیع آسمان دانسته اند. گویا در این آیات گرانش به ستون هایی نامرئی تشبیه شده است؛ از آنجا که تشبیه گرانش به ستون از لحاظ علمی تشبیه درستی نیست، در این مقاله ضمن نقد و بررسی دیدگاه های تفسیری روشن می شود که آیه با کاربست واژه جمع «عَمَد» به صورت إستعاری بر رفعت و خلقت آسمان ها به سبب دخالت علل و اسبابی نامرئی دلالت دارد که جایگزین ستون در بناهای ساخت بشر است. گویا آیه یادشده به نیروهای بنیادین إشاره دارد که بنا بر آخرین دستاوردهای علم فیزیک نقشی أساسی در پیدایش جهان داشته اند. از طرفی مفهوم «سماوات» در قرآن و تعابیر متفاوت دو آیه مذکور، با به کارگیری أفعال «رفع» و «خلق» نیز حاوی إشاراتی است که با تفسیر علمی پیدایش جهان هماهنگ است.

۲۸۲۵.

سیر تاریخی اندیشه اعجاز قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

مترجم: سید علی آقایی

منبع: پژوهشهای قرآنی ۱۳۸۷ شماره ۵۴ و ۵۵ ویژه نامه قرآن و مهندسی فرهنگی

کلیدواژه‌ها: اعجاز قرآن دایره المعارف همتا ناپذیری تاریخ اعجاز ریچارد مارتین آیات اعجاز صرفه

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی اعجاز قرآن

تعداد بازدید : ۷۹۳۸

نوشتار حاضر ترجمه است از مدخل «Inimitability» (همتاپذیری) به قلم پروفسور ریچارد مارتین از دایره المعارف قرآن (EQ=enyclopeadia of the quran). نگارنده پس از گزارشی از اشتقاقات گوناگون واژة «أَعْجَز» در قرآن کریم، به زمینة بحث اعجاز در آیات قرآن و عصر نزول پرداخته و گزارشی از تاریخ تلاشهای مسلمانان در حوزة اعجاز قرآن کریم ارائه کرده است. آراء و نظریات نظّام، جاحظ، باقلانی، رُمّانی، عبدالجبار، جرجانی، و معاصرین را بیان، و تأثیر و تأثّرات دیدگاه های آنان را بر یکدیگر گوشزد کرده است.

۲۸۲۶.

فضیلت زکات

منبع: نشریه پاسدار اسلام ۱۳۷۵ شماره ۱۸۰

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۹۳۷

۲۸۲۷.

بررسی آفات و گناهان زبان از منظر قرآن و عترت

نویسنده: محمدحسن صرام مفروز

منبع: کوثر ۱۳۸۷ شماره ۲۷

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۹۳۴ تعداد دانلود : ۲۸۶۹

۲۸۲۸.

عوامل شرک و موانع توحید

نویسنده: اسدالله جمشیدی

منبع: معرفت ۱۳۷۳ شماره ۱۰

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام خداشناسی خدا کیست؟

تعداد بازدید : ۷۹۲۶

۲۸۲۹.

جایگاه قانونی «حق ریشه» در کشاورزی

نویسنده: پیمان عباسیان سمانه اسماعیلی

منبع: معارف فقه علوی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۵ 49-58

کلیدواژه‌ها: حق ریشه حقوق کشاورزی قانون کشاورزی حق زارعانه مزارعه

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول

تعداد بازدید : ۷۹۲۵ تعداد دانلود : ۹۸۰

یکی از مباحثی که در محاکم قضائی از سوی کشاورزان در مقابل مالکین املاک زراعی مطرح می گردد، موضوع حق ریشه است. حق ریشه به عنوان حق خاص، متفاوت از حقوق مربوط به عرصه و اعیان ملک بوده و متعلق به کشاورزی است که بنا به عرف محلی، مربوط به کسی که در زمین دیگری فعالیت نموده و زحماتی را برای بارور کردن زمین متحمل شده است می باشد. حقوق زارعین از قبیل بهای شخم، بذر، کود و ... در تبصره 2 ماده 5 لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک مورد توجه قانونگذار قرارگرفته و محترم شمرده شده است و نحوه تعیین و تشخیص این حقوق و مرجع صالح در این خصوص معلوم گردیده است. به موجب قوانین مربوط به تملک املاک و اراضی واقع در طرح های عمومی و عمرانی، همچون لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه های عمومی و عمرانی و نظامی دولت، شهرداری در مقام مجری طرح، مجاز است نسبت به تملک املاک، اراضی، مستحدثات و ... مورد نیاز با رعایت مقررات ملاک عمل اقدام نماید.

۲۸۳۰.

دفاع از حدیث(7)

نویسنده: مهدی حسینیان قمی

منبع: علوم حدیث ۱۳۷۷ شماره ۱۰

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات موارد دیگر نقد نظریات

تعداد بازدید : ۷۹۲۴

۲۸۳۱.

طلاق، مردان و زنان

نویسنده: سید صمد موسوی خوشدل

منبع: کتاب نقد ۱۳۷۸ شماره ۱۲

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۹۱۷

۲۸۳۲.

ابراهیم بن مالک اشتر, افسر سلحشور

نویسنده: مهدی احمدی

منبع: فرهنگ کوثر ۱۳۸۰ شماره ۵۱

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی سایر

تعداد بازدید : ۷۹۰۵

۲۸۳۳.

بررسی تطبیقی قصة حضرت یوسف در قرآن کریم و تورات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سهراب مروتی سارا ساکی

منبع: معرفت ادیان سال سوم بهار ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: قصه یوسف تورات و یوسف یوسف در قرآن احسن القصص یعقوب در تورات یعقوب در قرآن

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۸۹۹ تعداد دانلود : ۲۴۱۹

مصدر همة ادیان توحیدی واحد است: این ریشة شباهت و همسانی بسیاری از مطالب طرح شده در کتاب های ادیان به شمار می رود. در زمینة نقل داستان حضرت یوسف(ع) در قرآن و تورات، با اینکه مشترکات فراوانی با یکدیگر دارند، اما در بیان قصه، تفاوت های ماهوی و دقیقی نیز با هم دارند. از این رو، این پژوهش با بررسی همه جانبة نقاط اختلاف آن دو را ارائه و نکته های ابهام در تورات را به روشنی هویدا نموده است. در این مقاله، با مطالعة دقیق متن این دو کتاب آسمانی برای سنجش تطبیقی قصه حضرت یوسف با روش تحلیل محتوایی متون، برای اثبات حقانیت بیان زیبا و دلنشین قرآن کریم از کتاب های تفسیر فریقین استفاده گردیده است تا از تفسیر به رأی خودداری گردد. شاهکار قرآن کریم در بیان قصه اثبات صداقت، پاکی و تسلط بر نفس حضرت یوسف(ع) است که این نوع نگاه از تورات به دست نمی آید.

۲۸۳۴.

فقه و پدیده بخت آزمایی

مترجم: آرش مردانی پور نویسنده: حسین حلی

منبع: کیهان اندیشه ۱۳۷۴ شماره ۶۴

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه دیگر موارد بازی ها و تفریحات، غنا و موسیقی

تعداد بازدید : ۷۸۹۸

۲۸۳۵.

ابن عربى، مولانا و اندیشه وحدت وجود

نویسنده: ویلیام چیتیک مترجم: ابوالفضل محمودى

منبع: پژوهش های فلسفی-کلامی ۱۳۸۰ شماره ۷و۸

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۸۹۶

چکیده در این بخش، چیتیک به اصطلاح وحدت وجود از دیدگاه موافقان و مخالفان توجه کرده، در ضمن اشاره‏اى نیز به وحدت شهود و نظریه احمد سرهندى کرده است . موضوع اصلى این بخش که هدف اصلى این مقاله را نیز تشکیل مى‏دهد، بحث در مسئله مشهور تاثیر یا عدم تاثیر ابن‏عربى بر مولاناست .

۲۸۳۶.

بداهت وجود

نویسنده: نعمت الله بدخشان

منبع: کیهان اندیشه ۱۳۷۷ شماره ۸۰

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی هستی شناسی مباحث وجود

تعداد بازدید : ۷۸۹۳

۲۸۳۷.

نماز در سخنان معصومان(ع)

منبع: نشریه پاسدار اسلام ۱۳۷۶ شماره ۱۸۹

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۸۹۱

۲۸۳۸.

صفات رهبرى در بازنگرى قانون اساسى اعلمیت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مهدى مهریزى

منبع: حکومت اسلامی ۱۳۷۶ شماره ۵

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۸۸۵

۲۸۳۹.

فطرت و شخصیت

نویسنده: محمد کریمی

منبع: رواق اندیشه ۱۳۸۱ شماره ۱۴

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت

تعداد بازدید : ۷۸۸۳

شخصیت‏ یکى از مسائل برخى از رشته‏هاى علوم انسانى مانند روان‏شناسى و جامعه‏شناسى است. مهم‏ترین سؤال در این زمینه آن است که عوامل مؤثر بر شخصیت کدام است و سهم هر یک از آنها به چه میزان است. برخى از اندیشمندان مسلمان فطرت را عاملى تاثیرگذار بر شخصیت مى‏دانند. این مقاله در پى اثبات این نکته است که همه انسانها از فطرت بهره‏مندند، هرچند سهم هر یک از آن متفاوت است .

۲۸۴۰.

پژوهشی پیرامون ماده 1103 قانون مدنی «تکلیف زوجین نسبت به حسن معاشرت با یکدیگر»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مصطفی رفسنجانی مقدم علی محمدیان

منبع: مطالعات راهبردی زنان سال هجدهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۷۰

کلیدواژه‌ها: حسن معاشرت ضمانت اجرای قانونی حقوق و تکالیف زوجین ماده ی 1103 ق.م

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۸۷۷ تعداد دانلود : ۲۳۰۵

استحکام و قوام هر خانواده ای در درجه ی اوّل منوط به وجود حسن خلق و معاشرت نیکو در روابط بین زوجین است. این مطلب اگر چه به دلالت عقل ثابت است، اما ارشاد شرع نیز در این باره موجود بوده و پرده از زوایای گاه مبهم آن برداشته است. قانون گذار قانون مدنی نیز با الهام از منابع فقهی در ماده ی 1103 ق.م بر این امر تأکید ورزیده است. نوشتار حاضر پس از بررسی در مهم ترین منابع فقه (کتاب و سنت) و با برشمردن مصادیقی از معاشرت به معروف به این نتیجه رسیده است که از مفاهیم اجتماعی «وَ عاشِرُوهُنَّ باِلمَْعْرُوفِ» حسن معاشرت مذکور در آیه ی شریفه دوسویه بوده و عمل به آن بر هر یک از زوجین واجب است. همچنین موارد بیان شده در قرآن و روایات تمثیلی بوده و هر عملی که عقل آن را تأیید کند و عرف جامعه بر آن صحّه بگذارد نیز جزء مصادیق معاشرت به معروف است. از بعد حقوقی نیز دستور حسن معاشرت مندرج در ماده ی 1103 ق.م نمی تواند تنها یک دستور اخلاقی و بدون ضمانت اجرای قانونی باشد؛ بنابراین بایسته است قانون گذار با شناخت اصول اخلاقی و استخراج آنها از دل کتاب و سنت و عرف جامعه ی اسلامی و با تعیین معیارهای مناسب به وضع قوانین لازم همت گمارد.

درخت حوزه‌های تخصصی