درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰٬۸۲۱ تا ۱۰٬۸۴۰ مورد از کل ۷۶٬۸۵۷ مورد.
۱۰۸۲۱.

متافیزیک فاصله و چالش اخلاقی آن در نظریه هنری برشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 75 - 92

کلیدواژه‌ها: برشت بنیامین پایدیا هنر و اخلاق هنر و سیاست

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۹ تعداد دانلود : ۱۷۹
در این تأمل پس از شرح آراء هنری برتولت برشت، به مرور رابطه تاریخی او با والتر بنیامین پرداخته و رویکرد در اصل، سیاسی این دو به هنر را مقایسه می کنیم. نگرشی که می گوید هنر باید راه نجات مخاطبان از وضع نامطلوب اجتماع را به آن ها نشان دهد. در تقابل با این تجویز، از فقدان اعتبارِ دیگری، ساکت ماندن مواضع رقیب و در نتیجه، از غیبتِ رأی و شخصیتِ مخاطب در فاصله زیبایی شناختی مورد نظر برشت سخن می گوییم. در این بحث با یادآوری آراء فیشته در موضوع «من و نا-من»، عقبه این تلقی از انسان به مثابه شناسای مطلق و منفک از اذهان دیگر موضوع پرسش و تردید قرار می گیرد. در تأمل واپسین می توان پیشنهادی عرضه کرد که اولاً بر خصلت انعکاسی اثر هنری تأکید دارد. ثانیاً و مهم تر، درکِ زیبایی شناختی حاصل از تجربه و مشارکت ادراکی را در فرآیندِ اجتماع انسانی تحلیل می کند. در نهایت، با طی شدن مسیری که از چشم انداز و نیز به پشتوانه تربیت عمومی(پایدیا) اعتبار یافته است، فهم دیگری و تعهد نسبت به اجتماع انسانی وجه نظری چندلایه تر و ضمانت عملی جمعی تر خواهد یافت.
۱۰۸۲۲.

رویکرد انتقادی به کاربست طبقه بندی اخلاق هنجاری در تبیین نظریه اخلاقیِ قرآن کریم

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) 51-68

کلیدواژه‌ها: اخلاق هنجاری قرآن غایت گروی فضیلت گرایی نتیجه گرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۲۵
اگرچه رویکرد انتقادی به رهاوردهای علوم انسانیِ مدرن چندین دهه است که در جهان اسلام و به شکل خاص در ایران بسیار رایج شده است، اما به دلیل تمرکز بیش از حد بر «چیستی» و «چراییِ» تولید مدل روش شناختی، به جای پرداختن به نمونه و تولید علم، تاکنون نتوانسته است از مقبولیت قابل توجهی برخوردار شود. نظریات اخلاق هنجاری در غرب براساس تقریری که از معیار صواب و خطا در احکام و گزاره های اخلاقی دارند در سه شاخه ی غایت انگارانه (نتیجه گرا)، وظیفه گروانه و فضیلت محورانه دسته بندی شده اند. از رهگذر بررسی روشمند آیات، این نتیجه به دست می آید که نه تنها قرآن کریم طرح اخلاقی خود را به یکی از این سه دسته ی غایت (نتیجه)، وظیفه و فضیلت محدود نمی کند؛ بلکه درضمن اهمیت به فاعلِ اخلاقی و تأکید بر رعایت قواعد و حدود اخلاقی، بر کنش ها و رفتارهای اخلاقی نیز که نقشی بی بدیل در سعادت انسان دارند، توجه می دهد و آن ها را مستقل و منفکّ از یکدیگر مورد نظر قرار نمی دهد. طرح «ایمان» به عنوان مقوّم ارزش های اخلاقی و وجود فضایلی- هم چون تقوا- که تنها در اخلاق دینی قابل دفاع و توجیه هستند نشان می دهد که کاربست طبقه بندی (نتیجه/ وظیفه / فضیلت) در تبیین و نظریه پردازی علم اخلاق اسلامی، آنچنان هم که به نظر می رسد، کارآیی ندارد.
۱۰۸۲۳.

بررسی تحول مفهوم مصلحت در فقه سیاسی معاصر شیعه با تأکید بر امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متین سال بیست و سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۹۱ 57 - 82

کلیدواژه‌ها: مصلحت احکام اولیه احکام ثانویه اجتهاد فقه اندیشه سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۲۳۴
این مقاله در پی آن است که نشان دهد چگونه تحول معنایی یک مفهوم می تواند مسیر حرکت جامعه را به سمتی خاص جهت داده و هدایت کند. مفهوم مصلحت که تا قبل از انقلاب اسلامی، به صورت تئوریک و در چهارچوب احکام ثانویه مطرح بود، بعد از انقلاب اسلامی با استفاده از سازوکار اجتهاد و فقه پویا، به دنبال ارائه راه حل مناسب، برای مسائل نوظهور، در قالب نهادی به نام مجمع تشخیص مصلحت نظام، خود را نشان داد. این دگردیسی در مفهوم مصلحت، از ابداعات امام خمینی بود که حکومت را از احکام اولیه اسلام و مقدم بر احکام فرعی می دانست. سؤال مقاله این است که چگونه تحول معنایی یک مفهوم می تواند منجر به شکل گیری ظرفیت های جدید برای آن مفهوم شود؟ در پاسخ بیان می شود که تحول معنایی مفهوم مصلحت از معنای اولیه آن را به گونه ای متحول ساخته است که مبنای تئوریک و نهادسازی نوینی را در ساختار جمهوری اسلامی به وجود آورده است. این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر اسناد کتابخانه ای صورت گرفته و نشان می دهد احکام حکومتی که بر اساس مصلحت وقت صادر می شوند، جزء احکام اولیه و در مواقعی بالاتر از آن و لازم الاجراست.
۱۰۸۲۴.

زیست نامه شهدا و لایه های ذهنی مخاطبان: ربایش ها، رانش ها، رویش ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۲ 123 - 164

کلیدواژه‌ها: زیست نامه شهید ربایش ها رانش ها رویش ها آموزه های تربیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۲ تعداد دانلود : ۱۸۲
هدف پژوهش حاضر کندوکاو لایه های ذهنی مخاطبان زیست نامه های شهدا بوده است و این امر با توجه به اهمیت الگوپذیری از شهدا، زنده نگاه داشتن نام و یاد آن ها و نقش خاص آن بزرگ مردان در پیشبرد اهداف تربیتی، ضرورتی آشکار است. در این پژوهش کاربردی، زیست نامه سه شهید انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی و مدافع حرم، با روش نمونه گیریِ کیفی«با حداکثر تنوع»، در بین دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد توزیع گردید و پس از انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته، در خصوص کتاب مطالعه شده، تجزیه وتحلیل داده ها به روش کدگذاری استراوس و کوربین، طی سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی، انجام شد. در طی این پژوهش که با روش پدیدارشناسی صورت پذیرفت، 486 مفهوم کشف گردید که بر اساس معنا، ماهیت، ارتباط و تناسب مفهومی، در قالب 32 مقوله جای گرفت. نتایج نهایی نیز، تحت عنوان هشت مضمون بینشی نگرشی، اعتقادی اخلاقی، فرهنگی اجتماعی و فنی ساختاری، در دو محور ربایشی و رانشی، طبقه بندی شد. این عوامل ربایشی و رانشی، عمدتاً ناظر به محتوای زیست نامه ها و کیفیت عملکرد و پردازش نویسندگان، راویان و سایر دست اندرکاران بوده است. همچنین تحلیلی از رویش های (آموزه های تربیتی) این زیست نامه ها نیز، در سه بُعد شناختی، عاطفی و عملی، ارائه گردید. نتایج پژوهش صورت گرفته، حاکی از آن است که مطالعه زیست نامه های یادشده، درمجموع، در اکثر مخاطبان، نوعی ربایش نسبت به این زیست نامه ها و نیز آرمان های شهدا ایجاد نموده و در برخی از آنان نیز، موجب تصمیم گیری قاطع و انجام کنش های متناسب با آرمان های تربیتی یادشده، گردیده است؛ اما در لایه های ذهنیِ درصد کمتری از مخاطبان، نوعی رانش نسبت به مطالعه زیست نامه ها، ایجاد شده است و این امر به ویژه در مورد زیست نامه هایی که، ازلحاظ فنون ساختاری و نگارشی داستان نویسی و خاطره نویسی قوی نبودند؛ حساسیت لازم را در کیفیت و کمیت محتواها نداشتند و یا سعی غیرمنطقی در قهرمان سازی داشتند، مشهود است.
۱۰۸۲۵.

تبیین الگوی «سبقت در تقرب» بر پایه تحلیل محتوای کیفی دعای کمیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۴ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 170 - 151

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) تقرب خدمت دعای کمیل روش تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۲۳۸
دعا در مکتب اهل بیت(ع) ضمن داشتن کارکردهای معنوی در خودسازی های فردی، بستر مناسبی برای پرورش نیروهای باب اهداف اجتماعیِ ائمه (ع) بوده است. الگوهای نظریِ مؤثر در نظامِ رفتاری، از متون ادعیه قابل استخراج است. از این میان، عبارات «أَسْرَحَ إِلَیْکَ فِی مَیَادِینِ السَّابِقِینَ» و «أَقْرَبِهِمْ مَنْزِلَهً مِنْکَ» در دعای کمیل به مقامی برتر از تقرب یعنی «سبقت در قُرب» دلالت می دهد. بر این اساس دعای کمیل، بستر متنیِ مناسبی برای کشف الگوی مرتبط با تسابق در تقرب است. تبیین و ترسیمِ الگوی مفهومی فوق، مسئله اصلی تحقیق حاضر است که تلاش دارد با روش اکتشافی تحلیل محتوای مضمونی به آن پاسخ دهد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که دعای کمیل متنی یکپارچه و دارای انسجام محتوایی است. این دعا ضمنِ رفعِ یک نُقصان و مانعِ جدی در وادیِ تقرب إلی الله، مسیرِ سریع تری را برای سیرِ انسان در قُرب الهی پیشنهاد می کند. «مغفرت»، «عزت»، «خدمت»، «سِبقت» و «قُربت»، پنج مضمونِ محوریِ دعای کمیل هستند. این مضامین، نظامِ مفهومیِ کاملاً معناداری را شکل می دهند. «خدمت» به عنوان مفهومِ کانونیِ دعا، یک مقامِ أرضی و جوارحی است. در این مقام خادم درصدد یاری رسانی به تحقق کاری است که مخدوم اراده انجام آن را در زمین دارد. محرومیتِ مؤمن از مقامِ خدمت، معلولِ «نُقصان روحیِ ناشی از گناه» است و دستیابی به آن وابسته به «مغفرتِ دائم» می باشد. ورود مؤمن به وادیِ خدمت، به منزله ورود به عرصه «سبقت در تقرب» است.
۱۰۸۲۶.

تبیین ساختار جنود عقل و جهل بر پایه سه مؤلفه فکر، حال و عمل؛ با تأکید بر شرح اصول کافی ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت اسراء بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 31 - 57

کلیدواژه‌ها: عقل جهل فضایل رذایل فکر حال عمل حدیث عقل و جهل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶ تعداد دانلود : ۲۵۱
حضرت امام جعفر صادق(ع) در حدیث شریف عقل و جهل، لازمه ی هدایت بشری را شناخت لشکریان عقل و جهل معرفی می کنند. صدرالمتألهین شیرازی در کتاب شرح اصول کافی خود به شرح این حدیث اهتمام ویژه نموده است. این نوشتار با روش تحلیلی در پی آن است تا با واکاوی شرح ملاصدرا، دسته بندی نوینی را از لشکریان عقل و جهل حول سه محور فکر، حال و عمل، که اضلاع اصلی فعل ارادی انسان هستند ارائه دهد و روابط و نسب میان این سه مؤلفه را در منظومه اخلاق جعفری کشف کند. در بررسی لشکریان هفتاد و پنجگانه عقل و جهل، از منظر مؤلفه های یاد شده و مبادی و نتایج آنها می توان فضایل و رذایل اخلاقی را در شش حیطه : مبادی و اصول، افکار، افکار و احوال، افکار و اعمال، افکار و احوال و اعمال و همچنین حیطه ثمرات و آثار این قوا، دسته بندی نمود. با این تبیین به این نتیجه نایل می شویم که برای نیل به هدایت حقیقی انسان باید الگویی از خصوصیات اخلاقی تنظیم گردد که به تمامی ابعاد وجودی بشر نظاره داشته و با لحاظ روابط متقابل اضلاع سه گانه وجود او، بتواند گام های سلوک اخلاقی انسان را ترسیم نماید تا به زمامداری قوه عقل، در شخصیت انسان فضایل انسانی و اخلاقی مجال ظهور و بروز بیابند و به میزان فعلیّت کمالات الهی، سعادت دنیوی و اخروی حاصل شود.
۱۰۸۲۷.

واکاوی اصلِ «همبستگی خود شناسی با زیستِ اخلاقی» از منظر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 80 - 95

کلیدواژه‌ها: خود شناسی زیست اخلاقی هوش هیجانی امام علی(ع) نهج البلاغه اصل همبستگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۱۶۸
شناختِ خود، سودمند ترین و راهبری ترین و پیش فرض هر فعالیت اخلاقی و انسانی محسوب می شود. فراخوانِ امام علی(ع)به معرفتِ نفس در واقع به مثابه ی دعوتِ اخلاقی بوده و از این طریق اصل مهمی را در محاسبه ی نفس و خود سنجشی معرفی می-کنند:« تقدم حسابرسی درونی و شخصی بر حسابرسی اغیار وناقدانِ بیرونی». فایده ی راهبردی این همبستگی، مواجهه ی هوشمندانه و هوشیارانه در روابطِ چهارگانه درون فردی، بینِ فردی، برون فردی و قدسی است که اولین رابطه، بنیان و اساس سایر روابط محسوب شده و زیستِ اخلاقی و غیر اخلاقی منوط به ماهیت و کم و کیف این رابطه است.مراد امام(ع) از مواجهه-ی هوشمندانه، اعم از هوشِ شناختی، هیجانی و اخلاقی بوده و آن را پایه و اساس مدیریت بر خود در همه ی شؤون فرد دانسته و راز و رمز کامیابی در زیست اخلاقی- انسانی را نتیجه رعایت آن می داند ودر پایان نتیجه می گیرد که با بی خبری از خود نمی-توان به زیستِ اخلاقی دست یافت و آن را ارتقاء داد. روش این نوشتار توصیفی- تحلیلی خواهد بود وخوانشِ اخلاقی از خود حسابگری را ارائه می نماید و در صدد بیانِ منطقی همبستگی متقابل خود شناسی با زیستِ اخلاقی است و تحققِ آن را در مقام ایجاد، تقویت، تصحیح ، ارتقاء و استمرار منوط به خود سنجش گری درونی می داند.
۱۰۸۲۹.

کاربست الگوی پسکاوی تجارب زیست مؤمنانه (مطالعه موردی: بررسی آتش به اختیار در سیره معصومان علیهم السلام)

نویسنده:
منبع: عیار پژوهش در علوم انسانی سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 25-42

کلیدواژه‌ها: آتش به اختیار آیت الله العظمی خامنه ای سیره معصومان علیهم السلام الگوی پسکاوی تجارب زیسته

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۱۴۱
الگوی «پسکاوی تجارب زیست مؤمنانه» روشی پیشنهادی برای مطالعه در حوزه علوم انسانی اسلامی با بهره گیری از تجارب زیسته مؤمنان و با لحاظ تأثیرپذیری آنان از معارف دینی در فهم پدیده ها و عملکردهای زندگی است. در این الگو نخست فهم ها یا عملکردهای مؤمنانه شناسایی و سپس به مثابه فرضیه ای ملهم از دین، به دین عرضه و ارزیابی می شود تا در نهایت از این طریق به دانش های جدید و مطابق شرایط جدید و البته مورد تأیید دین برسیم. در این تحقیق با روش تحلیلی توصیفی به دنبال کاربست و نشان دادن نحوه استفاده از این روش برای تحقیق در حوزه علوم انسانی اسلامی و نشان دادن ظرفیت های آن هستیم که مطالعه موردی این روش، بر ایده «آتش به اختیار» انجام شده است؛ ایده ای که از سوی مقام معظم رهبری مطرح گردید. «آتش به اختیار» نمونه بارز تجارب زیست مؤمنانه است که ظرفیت بازخوانی در قالب الگوی پسکاوی برای تولید علم و نظریه دینی را دارد. براین اساس ، دیدگاه «آتش به اختیار» پس از شناسایی دقیق به عنوان فرضیه، به یکی از منابع مهم دینی، یعنی سیره عرضه و ارزیابی گردید. مطابق نمونه های یافت شده از سیره، دیدگاه «آتش به اختیار » در کلیت خود با سیره قابل تأیید است و انجام عمل آتش به اختیار در برخی شرایط اجتماعی مجاز و در هنگام عمل به آن نیز رعایت برخی شروط لازم است.
۱۰۸۳۰.

شرایط کام یابی جهاد تبیین

نویسنده:
منبع: دانش ها و آموزه های قرآن و حدیث سال چهارم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵ 5 - 7

کلیدواژه‌ها: جهاد تبیین مقام معظم رهبری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۳۴۸
«جهاد تبیین» موضوعی است که ماه های اخیر در بیانات مقام معظّم رهبری (حفظه الله) مورد اشاره و تأکید قرار گرفته و ابعاد مختلف آن توصیف شده است. گروه های علمیِ جهادی و انقلابی نیز سعی کرده اند که آن را تفصیل دهند و تبلیغ کنند. تاکنون مقالات متعدّدی درباره این موضوع، نگاشته و نشست های علمی مختلفی برگزار شده است. همه این کارها قابل تحسین است؛ امّا آسیبی که در این مقالات و نشست ها دیده می شود، مقطعی بودن، اکتفاکردن به مباحث نظری و کم توجّهی به عملیاتی کردن جهاد تبیین است.
۱۰۸۳۱.

تحلیل ساختار و محتوای رمان «الوقائع الغریبة فی اختفاء سعید أبی النحس المتشائل» اثر امیل حبیبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: التنظیرات و النقد فی الادب العربی سال اول پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 1 - 18

کلیدواژه‌ها: امیل حبیبی رمان ساختار درون مایه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۸۶
امیل حبیبی، نویسنده فلسطینی در رمان «الوقائع الغریبه فی اختفاء سعید أبی النحس المتشائل» با سبکی واقع گرایانه و سمبلیک تلاش کرد درد و رنج هم میهنانش را به تصویر کشد و از اندوه بی پایان، آرزوهای برباد رفته و سختی های جانکاهی که از رهگذر اشغال گریبانگیر آنان شده، پرده بردارد. وی در این رمان، تاریخ مسئله فلسطین از سال 1948 الی 1974 را به تصویر می کشد. این پژوهش بر آن است تا به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی ساختار و محتوای رمان مذکور بپردازد. در این بررسی، برخی از عناصر داستانی مانند شخصیت پردازی، زاویه دید، درون مایه و سبک مورد تحلیل قرار گرفته و چگونگی بهره گیری از این عناصر بررسی شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در این رمان، نقش زن مبارز فلسطینی و وابستگی آنها به وطن نیز در این رمان بسیار مشهود است، حبیبی از اسلوب جریان سیال ذهن استفاده کرده و در قالب طنزی صریح و شفاف، این رمان را به رشته تحریر درآورده است. از دیگر ویژگی های این رمان، شکستن مرز بین رمان و سایر گونه های ادبی و گنجاندن متون شعری گوناگون در متن رمان و اشاره به رویدادهای واقعی همراه با تاریخ آنها است. زبان امیل حبیبی با عطر میراث آمیخته است، از این رو از آن بوی سبک مقامات، کنایه و سخریه جاحظ و حکایت های هزار و یک شب به مشام می رسد.
۱۰۸۳۲.

بررسی مسئولیت اخلاقی و تکالیف دولت در قبال مسئولیت های خارج از اراده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 197-222

کلیدواژه‌ها: مسئولیت اخلاقی مسئولیت مدنی دولت تکلیف خارج از اراده عدالت توزیعی نظریه تضمین حق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۲۳۴
تکالیف دولت در قبال مسئولیت های مدنی خارج از اراده از موضوعات مهم و اساسی است که چندان به آن پرداخته نشده است. این در حالی است که تکالیف دولت در این خصوص با توجه به اهمیت روزافزون حقوق شهروندان از مباحث مهم و ضروری و محل بحث و نظر است. سوال اساسی که در این زمینه در مقاله حاضر مطرح و مورد بررسی قرار گرفته این است که دولت در قبال حوادث خارج از اراده اش از منظر اخلاقی و حقوقی چه مسئولیتی دارد؟ مبانی فقهی، مبانی اخلاقی و حقوقی، شرایط و تکالیف دولت در قبال مسئولیت های خارج از اراده چیست؟ مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی سوال های مورد اشاره پرداخته است. نتایج مقاله بیانگر این امر است که در حقوق ایران دولت در قبال مسئولیت های خارج از اراده متعهد می باشد. نظریه تساوی شهروندان، نظریه عدالت توزیعی، نظریه تضمین حق، رعایت قاعده انصاف و نظریه ی دولت بیمه گر مبانی اخلاقی و حقوقی مسئولیت دولت در قبال حوادث خارج از اراده می باشد. عدم وجود عاقله یا ناتوانی وی در پرداخت دیه، اشتباه قاضی در امر قضاوت تکلیف دولت در قبال حوادث غیرمترقبه و تکلیف دولت در پرداخت دیه تصادفات رانندگی(صندوق تأمین خسارات بدنی). از مهمترین مصادیق مسئولیت دولت در قبال مسئولیت های خارج از اراده می باشد.
۱۰۸۳۳.

بررسی اصول اخلاقی در نظارت قضایی در حقوق ایران و انگلیس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 89-104

کلیدواژه‌ها: اصول اخلاقی قضایی ایران و انگلیس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۶ تعداد دانلود : ۲۲۵
اصول اخلاقی در نظارت قضایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ارزش و اهمیت اخلاق برای سازمان بسیار چ شمگیر اس ت و این موضوع در نظارت قضایی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی اصول اخلاقی در نظارت قضایی در حقوق ایران و انگلیس است که در این تحقیق به آن پرداخته شد. در این تحقیق به بررسی نظارت قضایی و مبانی ان در حقوق ایران و انگلیس پرداخته شد و سپس به اصول اخلاقی در حقوق ایران و انگلیس پرداخته شد که طبق یافته ها اصول اخلاقی در حقوق ایران عبارتند از اصل صداقت، اصل امانت، اصل گشاده رویی، اصل انصاف، اصل ممنوعیت بی اعتنایی؛ اما در حقوق انگلستان اصول اخلاقی در نظارت قضایی شامل غیرقانونی بودن و مساله تجاوز از صلاحیت، عقلانی بودن عمل، عدم رعایت تشریفات قانونی، روندهای قانونی و اصول عدالت طبیعی می باشد.
۱۰۸۳۴.

نقش ابوجعفر اسکافی (د240ق) در دفاع از حریم علوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 253-273

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) ابوجعفر اسکافی ناصبیان نقض العثمانیه المعیار و الموازنه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۳۱۲
مشروعیت خلافت امام علی (ع) و جایگاه ایشان در میان خلفای راشدین از حیث افضلیّت به موضوعی کاملاً مسئله برانگیز در قرن سوم میان علمای سنی تبدیل شده بود و دیدگاه های متعارضی نسبت به آن ابراز میشد. یکی از کسانی که موضعی مثبت و موافق عقیده شیعه اتخاذ کرد، ابوجعفر اسکافی (د 240ق)، عالم معتزلی بغدادی، بود. وی به مانند بیشتر معتزله بغداد، امام علی (ع) را در جایگاهی برتر از سه خلیفه پیشین نشاند و جنگهای داخلی امام را ناقض مشروعیت خلافت ایشان ندانست. در کنار آن در مقابل ناصبیان اعم از مرجئه، عثمانیه، محدّثان بغدادی و حتی شماری از معتزله استوارترین دفاعها را از ساحت امیرالمؤمنین علی(ع) نمود. در این پژوهش دیدگاههای اسکافی بر اساس دو کتاب باقیمانده وی، المعیار و الموازنه و نقض العثمانیه مورد بررسی قرار گرفت. یافته های این پژوهش بیانگر آنست که اسکافی نقش موثری در زدودن تبلیغات منفی علیه امام داشت و المعیار و الموازنهبه معیار و راهنمایی برای اهل سنت جهت شناخت درست امیرالمؤمنین علی (ع) تبدیل شد.
۱۰۸۳۵.

تجربه دینی از دیدگاه محمد مجتهدشبستری در بوته نقد(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: نقد و نظر سال بیست و ششم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۴) 97 - 126

کلیدواژه‌ها: تجربه دینی وحی داده عقلی داده حسی محمد مجتهد شبستری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۲۳۳
تجربه دینی یکی از مسائل مهم در فلسفه غرب پس از رنسانس است که تحولاتی را در اندیشه معرفتی برخی از نواندیشان مسلمان ایجاد نمود. محمد مجتهدشبستری نیز متأثر از همین تحولات، تجربه دینی را به عنوان هسته اصلی همه ادیان قرار می دهد و معتقد است عقاید، اعمال و احکام دینی تابعی از تجربه های دینی هستند. تجربه دینی از نگاه او دارای معقولیت و معرفت بخشی است و آیات قرآن نیز باید با رویکرد تجربه دینی فهمیده شود. از آنجا که این رویکرد تأثیر قابل توجهی در برداشت از قرآن کریم دارد، بررسی دیدگاه مجتهدشبستری ضروری به نظر می رسد. این پژوهش با هدف تحلیل و ارزیابی تجربه دینی از دیدگاه مجتهدشبستری و با روش تحلیلی انتقادی ضمن بررسی ادعای او به این نتیجه دست یافت که تجربه دینی محصول فلسفه مسیحیت است و تطبیق آن بر اسلام نادرست است. وحی نبوی بر خلاف تجربه دینی امری اختصاصی است و با آن تفاوت ماهوی دارد. داده های احساسی به دلیل خطاپذیری، حجیت و معرفت بخشی ندارند. تجربه های دینی مقید به سنت ها هستند و خود نمی تواند مبنایی برای معقولیت باورهای دینی باشد. تجربه های دینی به دلیل ماهیت احساسی در قالب مفاهیم قرار نمی گیرد و نمی تواند معیاری برای فهم قرآن باشد.
۱۰۸۳۶.

مصادیق تعارض اصل و ظاهر در حقوق مدنی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی دوره هفدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 1251 - 1281

کلیدواژه‌ها: اصل تعارض حقوق مدنی ظاهر فقه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۶ تعداد دانلود : ۲۵۲
دادرسی از مهم ترین رهیافت های کاربرد مسئلۀ تعارض اصل و ظاهر در حقوق اسلام به شمار می آید. مطابق قاعدۀ «البینه علی المدعی و الیمین علی من انکر» اصولاً اثبات دعوا و ارائۀ دلیل بر عهدۀ مدعی است. براساس یکی از معیارهای ارائه شده، مدعی کسی است که قولش مخالف اصل یا ظاهر باشد. در جریان دادرسی ممکن است فروضی مطرح شود که اصل و ظاهر با یکدیگر تعارض داشته باشند. در این صورت بحث ترجیح یا تقدم یکی بر دیگری مطرح می شود. ازاین رو تنقیح و تبیین این موضوع نقش بسزایی در صدور آرای صحیح در دادگاه ها دارد. در متون فقهی و حقوقی، در مورد ترجیح اصل یا ظاهر بر دیگری اختلاف نظر وجود دارد. به طور کلی می توان گفت اگر ظاهری از امارات منصوب از سوی شارع باشد، مقدم بر اصل است و درصورتی که مستندش عرف و عادت غالب، غلبه و مانند آن باشد، عده ای اصل را بر ظاهر ترجیح می دهند و برخی تقدم ظاهر بر اصل را می پذیرند. به نظر می رسد که در این موارد، نمی توان به قاعده ای کلی تمسک کرد، بلکه آنچه برای حقوقدان یا دادرس مهم است، این است که با توجه به مجموعه خصوصیات و شرایط دعوا و براساس علم و اطمینان درونی خود، فصل خصومت کند.
۱۰۸۳۷.

Doubt in the mirror of Quranic verses and explaining the point of view of the method of dealing with it(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Quran and Religious Enlightenment, Volume ۲, Issue ۱ - Serial Number ۳, December ۲۰۲۱ 99 - 109

کلیدواژه‌ها: Doubt Problem Quran narrations Methodology

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۷ تعداد دانلود : ۲۰۷
The spread of religious doubts in the public arena via information technology has caused religious faith to be changed and questioned in the turmoil of these doubts. This has provided the ground for acceptance of non-religious sects even in the form of religion. Explaining the logical approach according to Islamic affairs is one of the topics that has been less explored. Authors confront the doubts with their own taste in order to pay their debt to Islam and defend the sanctity of Islam and the divine religion. It’s necessary and serious matter to identify doubt and distinguish it from the problem (issue). We require coherent planning to purposefully confront religious doubts, for we are in an age when the most advanced means of mass communication have made its dissemination quick and easy. Identifying doubts from the problem and examining the methodology of dealing with them is what this article seeks to explain, regarding to the Qur'anic verses and hadiths. Accordingly, a comprehensive method for dealing with doubts can be achieved over time and religious doubts may be answered. The method of this article is descriptive-analytical. 
۱۰۸۳۸.

السرد الموسیقی ومکوناته الأساسیه فی روایه "المصائر" لربعی المدهون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات عربی بهار ۱۴۰۰ شماره ۲۴ 109 - 125

کلیدواژه‌ها: ربعی مدهون الروایه الموسیقی تداخل السرد والفن الکونشرتو المصائر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۲۰۶
اتسع تداخل الروایه الجدیده والفنون البَصَریه والسمعیه وتمت استعاره تقنیات سائر الفنون والإنجازات الثفافیه فی الروایه، حتی نجد فی الآونه الأخیره توظیف الموسیقی وتقنیاتها وآلاتها وأنواعها فی الروایه العربیه الجدیده بصوره مباشره وفنیه علی أصعده متعدده. یبدو توظیف الموسیقی فی الروایه مستحیلاً أو صعباً للغایه لأن العلاقه بینهما غامضٌ فی النص الروائی ونحن لانشعر وجودها بسهوله خلاف الشعر الذی یقوم علی النبره الإیقاعیه المکثفه. لکن تم استخدام الموسیقی فی الروایه الجدیده واتسعت دائرتها خلال طریقتین: المباشر وغیر المباشر. نلاحظ توظیف الموسیقى فی الروایه التقلیدیه بصوره غیر مباشره، لکن نجد الآن استخدامه فی الروایه الجدیده بالوضوح فی إطار نوع من أنواع الموسیقی کالسمفونی والأبرا والباخ وإلخ. نظراً إلی أهمیه هذه الأسالیب فی الروایه الجدیده ومساهمتها فی حیویه اللغه الروائیه وتوظیفها علی نطاق واسع، ینبغی أن نحلل هذه الأنساق التی یعتمد علیها الروائی للتعرّف الشامل عن المکتسبات الروائیه الجدیده. هذا البحث یتخذ روایه "المصائر" ل "ربعی المدهون" لدراسه مؤشرات السرد الموسیقی ومواصفاته معتمداً علی المنهج الوصفی- التحلیلی،کما یحلل الجمالیات والنوایا التی یترصدها الروائی عبر توظیف هذا النسق السردی الجدید. خلصت النتیجه أن المدهون قام بتوظیف مؤشرات السرد الموسیقی وتمهید أرضیاته فی روایته عبر استخدام مؤشرات هذا النمط السردی وتقنیاته. قد تضافرت فی هذا النص الحکائی  أهم آلیات السرد الموسیقی حیث جعله الروائی مبنی للسرد فی الروایه. أما الإطار المختار الموسیقی فی الروایه الکونشرتو مع حرکاتها الأربعه. إضافه علی ذلک اهتم المدهون بالإیقاعیه فی نقل الثیمات والأفضیه یضیف بعض الأناشید والأغانی التی تلائم المضمون السردی فی الروایه؛ کذلک تم إبراز الزمن فی الروایه عبر التلاعبات الزمنیه الخاصه لیلائم حالات الشخصیات والأحداث. 
۱۰۸۳۹.

کارکرد نحوی مصدر و مفعول پذیری مصدر در زبان عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد ادب عربی دوره یازدهم بهار و تالستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲ (پیاپی ۸۰) 7 - 25

کلیدواژه‌ها: عمل مصدر مفعول پذیری مفعول بی واسطه مفعول با واسطه مفعول منصوب مفعول مجرور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۹ تعداد دانلود : ۲۳۶
مصدر به عنوان یکی از اقسام شبه فعل، اسمی است که بر انجام کار یا رویداد حالت بدون اقتران به زمان دلالت می کند. مصدر مانند فعلش عمل می کند؛ اگر از فعل لازم باشد، تنها فاعل دارد و غالباً بدان اضافه می شود؛ اگر از فعل متعدی باشد، فاعلش را لفظاً مجرور و مفعولش را منصوب می کند. مفعول پذیری مصدر متعدی حالات و احکام متعددی داد که آگاهی از آن، خواننده را در دریافت و فهم معنای دقیق عبارت یاری می رساند. یکی از مباحث مهم و در عین حال پر چالش در این خصوص، مقوله مفعول پذیری مصدر در دو حالت بی واسطه و با واسطه است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی به دنبال تبیین نقش های دستوری گوناگون و کارکرد معنوی مصدر است تا خواننده نیک دریابد که عمل کردن مصدر در مفعول تنها منحصر در حالت نصبی نیست، بلکه گستره عمل مصدر فراتر از حالت نصبی، شامل مفعول های مجرور به حرف جر نیز می شود. نحو سنتی به علت اعراب گرایی و جزئی نگری، این نوع از مفعول ها را بیگانه از مصدر دانسته و بابی دیگر برای آن گشوده است. حال آنکه نتیجه این پژوهش نشان می دهد مفعول پذیری مصدر به اقتضای معنی و حالت مصدر متفاوت است. گاه مستقیم و بی واسطه مفعول خود را منصوب و گاهی هم تحت شرایطی که مصدر را از مفعول جدا می کند، حرف جر به عنوان حلقه وصل، بین عامل (مصدر) و معمول (مجرور) نقش آفرینی می کند.
۱۰۸۴۰.

سنجش اخلاقی مخاصمات مسلحانه داخلی با محوریت اساسنامه دیوان کیفری بین المللی و رویه دیوان یوگسلاوی سابق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 171-196

کلیدواژه‌ها: سنجش اخلاقی مخاصمات مسلحانه داخلی دیوان کیفری بین المللی دیوان کیفری یوگسلاوی سابق جرم انگاری نصفانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۳۴۰
جنایت جنگی از مهمترین مصادیق جنایات بین المللی و به عنوان یک ناهنجاری اخلاقی ، داخل در صلاحیت دیوان کیفری بین المللی بوده و تا زمان جرم انگاری آن در ماده 8 اساسنامه دیوان کیفری بین المللی، سیر تحولات طولانی را طی نموده است. به طور کلی، اساسنامه دیوان در موارد مهم و محسوسی از حقوق بین الملل عرفی راجع به مخاصمات جنگی فراتر رفته و تعهدات و الزامات جدیدی را بر دول عضو دیوان تحمیل می کند، از جمله اینکه در اساسنامه آن، علاوه بر جرم انگاری بعضی اعمال مربوط به جنگ در درگیری های نظامی بین المللی، جنایات ارتکابی در درگیری های داخلی کشورها نیز جرم انگاری شده است. تا سال 1949 م. حقوق بین الملل بشردوستانه، توجهی به درگیری های مسلحانه داخلی نداشت و تا 1977م. هیچ معاهده مستقلی در این زمینه تدوین نشده بود. این بی توجهی را می توان در فقدان یک تعریف جامع از مخاصمات مسلحانه غیر بین المللی نیز دانست؛ با وجود این، در دهه 1990م. دادگاه کیفری بین المللی برای یوگسلاوی سابق، تعریفی از مخاصمات مسلحانه غیر بین المللی ارائه داد که ضمن انعکاس عرف زمان خود، بر توسعه عرف آتی نیز تأثیرگذار بود. در این مقاله، شکل گیری منابع و مبانی حاکم بر مخاصمات مسلحانه داخلی و توسعه تدریجی و اخلاقی آن بر اساس معیارهای بشر دوستانه به روش کتابخانه ای و با استفاده از ابزار فیش برداری، مورد سنجش و بررسی قرار خواهد گرفت و نشان خواهد داد که رویه دیوان کیفری یوگسلاوی سابق و به دنبال آن، شکل گیری اساسنامه دیوان کیفری بین المللی در سال 1998 م. و درج جرایم ارتکابی مخاصمات مزبور در گستره جرایم جنگی، تحول اخلاقی عظیمی را نسبت به تدوین حقوق مربوط به این مخاصمات ایجاد کرده و آن را توسعه داده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان