درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اجتماعی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷٬۱۰۱ تا ۷٬۱۲۰ مورد از کل ۳۶٬۴۲۸ مورد.
۷۱۰۱.

مقایسه وضعیت سلامت روانی زنان شاغل سرپرست خانوار و همسردار آموزش و پرورش استان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۱ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۶۸ و ۶۹ 206 - 236

کلیدواژه‌ها: سلامت روانی زنان شاغل سرپرست خانوار دارای همسر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۲ تعداد دانلود : ۴۵۸
زنان سرپرست خانوار به دلیل تداخل نقش نان آوری با نقش خانه داری و فشار ناشی از نقش، زمان کافی برای تربیت مناسب و ارائه حمایت های عاطفی، اطلاعاتی و مالی مناسب به فرزندانشان و کنترل رفتارها و اعمال آنان را ندارند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه وضعیت سلامت روانی زنان شاغل سرپرست خانوار و همسردار آموزش و پرورش استان ایلام انجام گرفته و برای این منظور از روش تحقیق پیمایشی به صورت مقایسه ای استفاده شده است و با بهره گیری از نمونه گیری تصادفی، از بین زنان شاغل سرپرست خانوار 95 نفر و زنان شاغل دارای همسر 351 نفر انتخاب شده اند. میانگین سلامت روانی در بین زنان شاغل سرپرست خانوار 7/28 و در بین زنان شاغل همسردار 7/19 است. میانگین ابعاد سلامت روانی در بین زنان شاغل دارای همسر، پایین تر از زنان شاغل سرپرست خانوار است. شیوع اختلالات روانی در چهار بُعد نشان داده است که بیشترین اختلالات روانی در بین زنان شاغل سرپرست خانوار، مربوط به بُعد علائم اضطرابی و جسمانی و کمترین اختلال، مربوط به بُعد افسردگی است.
۷۱۰۲.

رویکردی جامعه شناختی به رسالت هنرمند متعهد؛ نمونه مطالعاتی: نقاشی های نهضت بیداری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی هنر و ادبیات دوره ۱۲ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 199 - 220

کلیدواژه‌ها: هنر اسلامی هنر برای هنر مخاطب عام مخاطب خاص ماندگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۷ تعداد دانلود : ۱۷۴
رسالت هنرمند و نقش هنر در جامعه، از پرسش های همیشگی هنر به شمار می آید که از گذشته های دور در میان اندیشمندان موضوع بحث بوده است. در یک سوی این ماجرا نظریه هنر برای هنر قرار دارد و در سوی دیگر این طیف، نظریه هنر مفید یا کارکرد اجتماعی جای دارد. در تمامی این چالش ها، نقش هنر در جامعه و رسالت هنرمند مورد سؤال بوده است. سؤال پژوهش آن است که چه تفاوت هایی میان برداشت مخاطب عام و مخاطب خاص از مفهوم زیبایی اثر هنری وجود دارد؟ نمونه مطالعاتی پژوهش شامل 10 نمونه است که از میان آثار نقاشی های نهضت بیداری اسلامی انتخاب شده اند. افراد شرکت کننده در آزمون در دو گروه دسته بندی شدند: 1- مخاطب خاص: هنرمندان حرفه ای فعال در خلق آثار هنری و دوستداران حرفه ای هنر و 2- مخاطب عام: علاقه مندان عمومی به آثار نهضت بیداری اسلامی. در این آزمون، از روش آلفای کرونباخ برای محاسبه قابلیت اعتماد استفاده شده است. در این حالت، هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری و پرسشنامه طراحی شده مورد نظر است. برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، ابتدا واریانس نمره های هر یک از سؤال های پرسشنامه و سپس واریانس کل محاسبه شده است. بر اساس فرمول مربوط، مقدار ضریب آلفا محاسبه می شود. در آزمون 404 پرسش شونده، در گروه نخست 173 نفر؛ و در گروه دوم 231 نفر شرکت کرده اند. نتایج پژوهش تأکید دارد که همان طور که انس با مردم و توجه ویژه به جایگاه هنرمند و رسالت فرهنگی و اجتماعی او، رمز پایایی و ماندگاری هنر اسلامی بوده است. هنرمند متعهد برای ایفای رسالت اجتماعی خود، لازم است ضمن رعایت مفاهیم، اصول و ارزش های هنری، آثاری قابل درک برای مخاطب عام طراحی و تولید  کند.
۷۱۰۳.

عوامل تعیین کننده کاهش بُعد خانوار در ایران طی چهار دهه اخیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۶ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 3 - 36

کلیدواژه‌ها: خانوار بعد خانوار کوهورت هزینه های مسکن مدل های سلسله مراتبی سن - دوره-کوهورت ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳۷ تعداد دانلود : ۷۲۷
اگرچه دانش جمعیّت شناسی و مطالعات مرتبط با این حوزه در ایران طی چند دهه اخیر رشد قابل ملاحظه ای داشته اند، اما جمعیّت شناسی خانوار و بالاخص تغییرات در بُعد خانوار با استقبال کمتری روبرو بوده است. مطالعات انجام شده در این زمینه عمدتاً مقطعی، در مقیاس جغرافیایی کوچک و یا توصیفی هستند. مطالعه حاضر با اتخاذ یک رویکرد طولی (شبه پانلی) و بر اساس داده های طرح هزینه و درآمد خانوار، تحوّلات رخ داده در میانگین بُعد خانوار در ایران و عوامل مؤثّر بر آن را طی دوره 1397-1363 مورد بررسی قرار داده است. یافته ها نشان داد که در مدّت مذکور، میانگین بُعد خانوار حدود دو نفر کاهش داشته است (از 4/5 در دهه 1360 به 4/3 در دهه 1390). همچنین، نتایج مدل های سری زمانی فضا-حالت حاکی از این است که در طول دوره مورد بررسی از میزان تأثیرگذاری متغیّرهای باروری، ازدواج و شهرنشینی بر بُعد خانوار کاسته شده و در طرف مقابل، تأثیر منفی شاخص های طلاق، امید زندگی، تورّم اقتصادی، و هزینه های مسکن رو به افزایش گذاشته است. مدل های سلسله مراتبی سن- دوره-کوهورت نیز نشان داد که حضور افراد در کوهورت های مختلف بر بُعد خانوار آن ها تأثیرگذار است. لذا به منظور شناخت بهتر تغییرات پدیده های جمعیتی، علاوه بر شرایط مقطعی، توجّه به دوره ها و کوهورت هایی که افراد در آن ها حضور دارند ضروری است؛ زیرا کوهورت های مختلف معمولاً از تجارب متفاوتی برخوردارند که این امر منجر به بروز رفتارهای متفاوتی از سوی آن ها خواهد شد.
۷۱۰۴.

تأثیر سالمندی جمعیت بر آینده نظام بازنشستگی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۶ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 261 - 288

کلیدواژه‌ها: سالمندی جمعیت نظام بازنشستگی سن بازنشستگی الگوی نسل های همپوشان سیستم بازنشستگی پرداخت جاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۶ تعداد دانلود : ۳۰۱۶
ایران از جمله کشورهایی است که تأمین مالی نظام بازنشستگی آن به روش پرداخت جاری است. یکی از مشکلات اصلی این روش، تغییر نسبت جمعیت فعال به جمعیت بازنشسته است که البته در ایران به طور مداوم در حال کاهش است. در واقع، جمعیت ایران در آستانه سالمندی است و نیازمند برنامه ریزی آینده محور در این زمینه است. هدف این مقاله بررسی تأثیر سالمندی جمعیت بر نظام بازنشستگی ایران است. برای این منظور الگوی نسل های همپوشان 55 دوره ای برای اقتصاد ایران شبیه سازی گردید. نتایج نشان می دهد که با کاهش رشد جمعیت و افزایش نسبت سالمندی جمعیت، میزان تولید ناخالص داخلی در سال های آتی به شدت کاهش می یابد و درصورت عدم اصلاحات ساختاری، نظام بازنشستگی با کسری مداوم و فزاینده ای مواجه خواهد بود. با فرض اصلاحات پارامتریک در نظام بازنشستگی نظیر افزایش سن بازنشستگی، نتایج نشان می دهد که اگر سن بازنشستگی فقط برای زنان به 55 سال افزایش یابد، کسری به 9 درصد از تولید ناخالص داخلی در سال 1435 خواهد رسید. اگر سن بازنشستگی زنان و مردان به 60 سال افزایش یابد، کسری به 5/6 درصد از تولید ناخالص داخلی در سال مذکور خواهد رسید و اگر برای هر دو جنس به 65 سال افزایش یابد، کسری بودجه در اوج خود در سال 1440 تنها 2 درصد از تولید ناخالص داخلی خواهد بود و بعد از آن به صفر میل می کند.
۷۱۰۵.

نقش سرمایه اجتماعی بر عملکرد شغلی با میانجیگری کار تیمی (مطالعه موردی: کارکنان دانشگاه بوعلی سینا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران سال نهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۸) 1 - 22

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی کار تیمی عملکرد شغلی آموزش عالی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۳۴۱
هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش سرمایه اجتماعی بر عملکرد شغلی با میانجیگری کار تیمی بود. روش پژوهش، کمّی، توصیفی و از نوع مطالعات همبستگی و رویکرد مدل سازی معادله ساختاری کوواریانس محور است. جامعه پژوهش، کلیّه کارکنان دانشگاه بوعلی سینا بودند که از این جامعه با روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر مبنای جدول مورگان، نمونه ای به حجم 254 نفر انتخاب شد. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال (1998)، پرسش نامه کار تیمی لنچیونی (2004) و پرسش نامه عملکرد شغلی پاترسون (1963) استفاده شد. پایایی و روایی ابزار با تکنیک های آلفای کرانباخ و تحلیل عاملی تأییدی بررسی شد. برای تحلیل داده ها از تحلیل مسیر تأییدی با استفاده از نرم افزار lisrel استفاده شد. نتایج نشان داد سرمایه اجتماعی و کار تیمی، اثر مثبت بر عملکرد شغلی کارکنان در سطح 05/0 دارد. سرمایه اجتماعی به واسطه کار تیمی، اثر مثبت و معنادار بر متغیر عملکرد شغلی کارکنان در سطح 05/0 دارد. همچنین متغیرهای سرمایه اجتماعی و کار تیمی، 24 درصد واریانس متغیر عملکرد شغلی کارکنان را تبیین می کند.
۷۱۰۶.

مطالعه تطبیقی تقدیرگرایی در افراد دارای معلولیت و افراد غیر معلول در شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مددکاری اجتماعی پاییز ۱۳۹۹ شماره ۲۵ 71 - 100

کلیدواژه‌ها: تقدیرگرایی معلول نگرش های ناکارآمد مسئولیت پذیری توانمندی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۲۵۵
تقدیرگرایی باور به تأثیر یک قدرت مافوق بشری یا نیروهای بیرونی مثل شانس در زندگی است. پزوهش حاضر با هدف مطالعه تطبیقی تقدیرگرایی در افراد دارای معلولیت و افراد غیر معلول انجام شد. این پژوهش از نوع پیمایشی بود. تعداد 400 نفر شامل 200نفر از معلولین جسمی حرکتی، فلج مغزی و نابینا و 200 نفر افراد غیر معلول شهر یزد در سال 1397 انتخاب شدند. برای انتخاب افراد معلول از روش نمونه گیری سهمیه ای در دسترس و برای انتخاب افراد غیرمعلول از روش نمونه گیری خوشه ای سیستماتیک استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها، مقیاس مسئولیت پذیری احمدی آخورمه و همکاران(1392)، توانمندی پترسون و سلیگمن (2004)، نگرش های ناکارآمد وایزمن و بک (1978) و پرسش نامه محقق ساخته تقدیرگرایی است. داده ها با استفاده از آزمون های آماری تی مستقل، همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون رگرسیون چند متغیره در دو گروه مستقل مورد تحلیل قرارگرفت. میانگین تقدیرگرایی در افراد معلول3/48 و در افراد غیر معلول برابر با 45 بود. نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد که میزان تقدیرگرایی در افراد معلول بیشتر از افراد غیر معلول است. در افراد معلول بین تقدیرگرایی و متغیرهای مورد پژوهش از قبیل تحصیلات با سطح معناداری، سن، شدت معلولیت ، نگرش های ناکارآمد، توانمندی و مسئولیت پذیری، رابطه معنادار وجود داشت. درصورتی که در افراد غیر معلول بین تقدیرگرایی و متغیرهای نگرش های ناکارآمد و توانمندی رابطه معنادار مشاهده شد، اما بین تقدیرگرایی و دیگر متغیرهای موردبررسی رابطه معنادار وجود نداشت. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد متغیرهای نگرش های ناکارآمد و توانمندی بیشترین تأثیر را بر تقدیرگرایی در افراد معلول و غیر معلول داشته اند و 16 درصد از واریانس تقدیرگرایی را تبیین می کند.
۷۱۰۷.

کاربست تجربی نظریه رفتار برنامه ریزی شده در تبیین رفتار چشم و هم چشمانه زنان متأهل شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره نهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۴) 315 - 342

کلیدواژه‌ها: چشم و هم چشمی زنان قصد رفتار چشم و هم چشمانه کنترل رفتاری درک شده نظریه رفتار برنامه ریزی شده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۸ تعداد دانلود : ۴۹۷
پژوهش حاضر با تکیه بر نظریه رفتار برنامه ریزی شده، چرایی وقوع رفتار چشم و هم چشمانه را در میان زنان متأهل شهر یزد بررسی کرده است. روش پژوهش، پیمایش و ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بوده است. درمجموع، 245 نفر از زنان متأهل شهر یزد در سال 1398 به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و به پرسشنامه پاسخ دادند. نتایج پژوهش نشان می دهد میانگین رفتار چشم و هم چشمانه زنان متأهل شهر یزد کمتر از متوسط است. همچنین یافته ها بیان می کند متغیرهای نظریه رفتار برنامه ریزی شده به خوبی رفتار چشم و هم چشمانه را در میان زنان متأهل تبیین می کند. نتایج تحلیل های رگرسیونی نشان می دهد متغیرهای این پژوهش، 1/25 درصد از تغییرات رفتار چشم و هم چشمانه را در میان زنان متأهل تبیین می کند و دو متغیر کنترل رفتاری درک شده و قصد رفتار چشم و هم چشمانه تأثیر معناداری در وقوع این رفتار دارد. در حالت کلی، نتایج به دست آمده، گزاره های نظریه رفتار برنامه ریزی شده را تأیید می کنند و نشان می دهند همان گونه که نظریه رفتار برنامه ریزی شده مطرح می کند، قصد رفتار چشم و هم چشمانه و کنترل رفتاری درک شده به وقوع رفتارهای چشم و هم چشمانه منجر می شوند.
۷۱۰۸.

خودمردم نگاری رؤیای سخنرانی، زبان، مهاجرت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۶) 171-196

کلیدواژه‌ها: سخنوری تاریخ شخصی تاریخ فراشخصی زنانگی رؤیا خودمردم نگاری مهاجرت نهاد خانواده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۲ تعداد دانلود : ۵۰۹
در مقاله پیش رو بناست تا با تمرکز بر تاریخ زندگی شخصی (دهه اول زندگی) و مسیری که نسل های پیش از من از سر گذرانده اند، به پرسش «چرا سخنور خوبی نشده ام؟» پرداخته شود. «مهارت و توانمندی سخن گفتن در جمع» توأمان در دو حوزه شخصی و فراشخصی؛ تاریخی و تحولات اجتماعی روان شناختی فرهنگی و سیاسی شکل می گیرد. با استفاده از روش خودمردم نگاری در این پژوهش، تاریخچه شخصی و ارتباط آن با مهارت سخنرانی ، بررسی شده است. مهارت سخنرانی در فرد، در بطن دو تاریخ شکل می گیرد؛ تاریخ کلی که از ازل تا ابد ادامه دارد که همانا تاریخ فراشخصی است و دیگری تاریخچه زندگی شخصی فرد است. تاریخچه شخصی، بر تاریخ زندگی و حضور فرد در این دنیا دلالت دارد که سخن گو در حافظه شخصی خود دارد. تاریخ فراشخصی و تاریخچه شخصی در رابطه با چرایی وضعیت سخنرانی من در جمع، بدون یکدیگر نمی توانند تحلیل گر وضعیتِ حاضر باشد. ترکیبی از این دو و همچنین وضعیتی که هر یک به نوعی بر فرد تحمیل می کند در چگونگی پرورش قوه سخنوری فرد، مؤثر است.
۷۱۰۹.

تفکر ابتدایی، دینداری و تحصیلات عالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال سیزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 1 - 38

کلیدواژه‌ها: تفکر ابتدایی دینداری تحصیلات عالی رشته تحصیلی دانشگاهی تعارض علم و دین سکولاریزاسیون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۷ تعداد دانلود : ۴۸۷
علوم اجتماعی در طول بیش از دو قرن در مطالعهٔ علمی دین تحت سیطرهٔ «مفروضهٔ کنشگر نامعقول» قرار گرفته بود. دینداری و رفتارهای مذهبی بر اساس تفکر ابتدایی، انگیزش های روان نژندی و شرطی سازی اجتماعی تبیین می شد و افول دین و دینداری نیز به عنوان پیامدِ اجتناب ناپذیر روشنگری های علم و پیشرفت های تکنولوژیک دیده می شد. از اواخر قرن بیستم و به ویژه اوایل قرن بیست ویکم مجموعه ای فزاینده از داده های تجربی حاصل از تحقیقات علوم اجتماعی نشان داده اند که این رویکرد سنتی به مطالعهٔ علمی دین معیوب می باشد. بسیاری از این داده ها، به طور جدی، با مدعاهای قدیمی ولی محبوبِ دانش پژوهان علوم اجتماعی مبنی بر «ناسازگاری علم با دین»، «افول و زوال تدریجی دین» و «ریشه های آسیب شناختی التزام مذهبی» در چالش بوده اند. شواهد پژوهشی ارائه شده در مقالهٔ حاضر نیز نشان داد که اکثر ادبیات حجیم مربوط به ارتباط تحصیلات دانشگاهی با کاهش دینداری دانشجویان، که تحت سیطرهٔ پارادایم سکولاریزاسیون و فرضیهٔ ناسازگاری علم با دین تولید شده بود، از حمایت تجربی لازم برخوردار نیست. همچنین، تحلیل داده های مربوط به دینداری مسلمانان ایرانی نشان داد که تفاوت دینداری جمعیت نمونهٔ تحقیق بیشتر تحت تأثیر زمینهٔ مذهبی خانوادگی آنان بوده است نه تحصیل در دانشگاه؛ به عبارت دیگر، آن چیزی که غالباً به عنوان تأثیرات دانشگاه بر کاهشِ التزام مذهبی دانشجویان در مقایسه با همتایان شان، که فاقد تحصیلات دانشگاهی بوده اند، مطرح می شود اغلب به خاطر تفاوت در زمینه های خانوادگی و جامعه پذیری اولیهٔ آنان قبل از ورود به دانشگاه بوده؛ نه اینکه محصول تجربیات آنان بعد از ورود به دانشگاه ها باشد.
۷۱۱۰.

واکاوی درک نابرابری در زندگی قبل و بعد از مهاجرت از روستا به شهر: مطالعه موردی مهاجرین واردشده به شهر اراک طی 50 سال اخیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۶ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 91 - 127

کلیدواژه‌ها: مهاجرت درک نابرابری نابرخورداری مهاجرین روستایی تمایز اجتماعی شهر اراک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۴ تعداد دانلود : ۶۰۸
هدفِ این مطالعه کشفِ فهم و درکِ مهاجرین روستایی ساکن شهر اراک از نابرابری است. برای این منظور از نظریه مبنایی به عنوان روش پژوهش کیفی استفاده کرده ایم. داده های پژوهش با استفاده از مصاحبه و مشاهده مستقیم جمع آوری شده اند. جمعیت مورد مطالعه شامل مهاجرین روستایی ساکن شهر اراک است که طی 50  سال اخیر (1345-1395) به این شهر مهاجرت کرده اند، و نمونه ها نیز شامل 22 نفر از گروه های سنی و شغلی مختلف بوده اند. از تشریح یافته ها 50 مفهوم اولیه و 15 مقوله استخراج شد؛ مقوله مرکزی که درک نابرابری را ایجاد می کند، نابرخورداری است. شرایط علّی مؤثر در درک نابرخورداری عبارتند از: پایگاه اقتصادی-اجتماعی، ناهمگنی منزلتی، کیفیت سبک زندگی، نحوه درک برخورداری، و مقایسه، که به وسیله شرایط مداخله گری چون: نمایش رسانه ای، ویژگی شبکه روابط، و کیفیت سطح زندگی، تعدیل و تشدید می شوند. طبق یافته ها، مهاجرین استراتژی های مدارا، تظاهر دروغین به برخورداری، و دریافت کمک از سازمان های حمایتی را اتخاذ می کنند، که پیامدهایی چون افزایش نارضایتی از زندگی و احساس تمایز اجتماعی را در پی دارد و می تواند منجر به بی اعتمادی و کاهش همبستگی اجتماعی شود.
۷۱۱۱.

بررسی حالت ایستایی در دوران پیش از تاریخ سرزمین ما(بر بنیاد نظریه تمدنی توینبی و تطبیق با شواهد باستانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی تاریخی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 147-174

کلیدواژه‌ها: ایران باستان جامعه ماد آرنولد توینبی تمدن ایستاشناسی اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۶ تعداد دانلود : ۵۶۵
در تفکر توینبی (۱۸۸۹-۱۹۷5)، دوران ایستایی جامعه را می توان دوره نا پویایی، سکون و بی تحرکی دانست. اعضای چنین جامعه ای پاسخی در برابر چالش های پیش رو نداشته، حالتی منفعل به خود گرفته و تسلیم شرایط موجود می شوند. به عبارتی، جامعه ایستایی همچون ماد، جامعه ای است که در حالت کلی تا حدودی فاقد مکانیسم های اساسی دگرگون بخش بوده و نوعی راکد بودن و بی حرکتی از شاخصه های آن تلقی می شود. طبق چنین نظریه ای، پیدایش تمدن در ایران باستان نتیجه یک انقلاب و همچنین حرکت جامعه از گذشته ای ایستا به سوی آینده ای پویا تلقی می شود. درهرحال، این مقاله با استفاده از روش تحقیق تاریخی در پی این هدف است که مشخصه های جامعه ماد را پیش از مرحله پویایی با استناد به شواهد موجود موردبررسی قرار داده و تحلیل نماید. رهاورد این پژوهش نشان دادن چگونگی تطبیق یا احتمالاً عدم تطبیق نظریات تمدنی توینبی با بخشی از تاریخ ایران باستان است. درعین حال، تجزیه وتحلیل مشخصات کلی جامعه ایستای ماد با استناد بر حقایق و شواهد تاریخی و این که هرگز جامعه ای همچون ماد به رغم ایستایی به طور مطلق فاقد دگرگونی درونی نبوده، از دیگر دستاوردهای پژوهش حاضر است.
۷۱۱۲.

همپوشانی مولفه های هویت ساز بر هویت بخشی دینی کنشگران اجتماعی اندونزی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال هفتم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۲۸) 63 - 94

کلیدواژه‌ها: مؤلفه های هویّت ساز هویت دینی کنشگران اجتماعی اندونزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۶ تعداد دانلود : ۴۹۵
به راستى هويت بخشى دينى مسلمانان اندونزی كه از بزر گترين جوامع جهان اسلام است، از كدام مؤلفه های هويتى پيروی م ىكند؟ آيا فراملى است يا فروملى يا از هويت فرهنگ دينى اخذ شده است و اسلام هويت ساز از كدام قرائت بيرون آمده است؟ اين پرسش ها سبب شد در راستای پاسخ به آنها با روش تاريخى توصيفى به تحليل بپردازيم. ازآنجايى كه در اين نوشتار حقايق حال، گذشته و ارتباط آنان با آينده مورد پژوهش قرار م ىگيرند، مناسب ترين روش برای اين پژوهش روش تاريخى توصيفى است. يافته ها نشان مى دهندكه در اندونزی، قرائت اعتدالى از اسلام، در كشمكش با ديگر مؤلفه های هويت ساز، توانسته است به يك مدل بومى از برداش تهای دينى و متناسب با انديشه های فرهنگى مالايى تبار نزديك شود. اسلام در اين نگرش جديد تلاش كرده تا با استفاده از تمامى منابع اسلامى فعال گردد و هويت دينى مسلمانان اندونزی را تثبيت كند.
۷۱۱۳.

رابطه بین رضایت زناشویی زنان متأهل و عناصر سبک های عشق ورزی

نویسنده:
منبع: مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی سال سوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۱) 15-26

کلیدواژه‌ها: صمیمیت سبک های عشق ورزی شهوت سبک های عشق ورزی تعهد سبک های عشق ورزی رضایت زناشویی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۳ تعداد دانلود : ۷۲۱
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین رضایت زناشویی زنان متأهل و عناصر سبکهای عشقورزی بود. این تحقیق از لحاظ ماهیت، کاربردی و به لحاظ زمانی، مقطعی و از لحاظ روش توصیفی و همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی زنان متأهل شهرستان بیجار در سال 1398 بودند که تعداد نمونه با توجه به جامعه آماری به روش رگرسیون به تعداد 200 نفر برآورد شد و با روش نمونهگیری غیرتصادفی سهمیهای انتخاب شد. رضایت زناشویی با پرسشنامه 47 سوالی انریچ و سبکهای عشقورزی با پرسشنامه 45 سوالی استرنبرگ مورد سنجش قرار گرفتند. یافته ها نشان دادند که میانگین متغیرهای رضایت زناشویی و عشقورزی در نزد زنان متأهل شهرستان بیجار بیشتر از نقطه برش آنان بود. نتایج حاصل از همبستگی پیرسون و رگرسیون با نرمافزار SPSS نسخه 25 حاکی از آن بود که با افزایش سطح عشقورزی و ابعاد آن در نزد زنان متأهل، میزان رضایت زناشویی آنان بیشتر شد. همچنین انواع سبکهای عشقورزی از جمله عنصر صمیمیت، عنصر شهوت و عنصر تعهد ارتباط مثبت و معنی داری با رضایت زناشویی داشتند و از طرفی توانستند رضایت زناشویی را پیش بینی نمایند.
۷۱۱۴.

تأثیر فضاهای شهری مدرن بر بازاندیشی هویت زنان با تأکید بر باغ بانوان های شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۵ 103-129

کلیدواژه‌ها: زنان هویت بازاندیشی فضاهای نوین شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۴ تعداد دانلود : ۳۳۸
این پژوهش به منظور مطالعه تأثیر فضاهای شهری مدرن بر بازاندیشی هویت زنان طراحی شده است. ایده اصلی تحقیق از نظریه گیدنز استخراج شده که استفاده از مکان های جدید را بر گروه های مختلف جامعه مؤثر می داند. با توجه به این که باغ های زنان به تازگی در برخی از شهرهای ایران ازجمله اصفهان تأسیس شده اند به نظر می رسد که این فضاها می توانند بر بازاندیشی و هویت نوین زنان مؤثر باشند. در این پژوهش 330 نفر از زنان شهر اصفهان که طی یک دوره زمانی 120 روزه به باغ های این شهر مراجعه کرده اند به عنوان نمونه آماری از جامعه آماری شهر اصفهان انتخاب شده اند. شیوه نمونه گیری به صورت تصادفی چندمرحله ای بوده و از میان باغ های واقع در محله های مختلف، 6 باغ انتخاب شده و پاسخگویان سپس از میان این باغ ها برگزیده شده اند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه ای بوده که توسط محقق طراحی شده و به وسیله شیوه های علمی، ارزیابی شدند که داده های نهایی حاکی از معناداری گویه ها و صحیح بودن نهایی پرسشنامه بوده است. داده های به دست آمده سپس با استفاده از آزمون های آماری مختلف از جمله معادلات ساختاری تحلیل شدند. یافته ها نشان داده اند که فضاهای نوین شهری تأثیرات مؤثری بر تغییر دیدگاه و بازاندیشی هویتی زنان داشته اند اگرچه این تغییرات به دلیل تازگی تأسیس باغ ها غالباً در حوزه نظری صورت گرفته و هنوز تا بروز تغییرات عملی ناشی از فضاهای نوین، راه زیادی در پیش است.
۷۱۱۵.

قوم نگاری فرهنگ پیاده روی اربعین حسینی علیه السلام: تحلیل ها و راهبردهای تصمیم گیری در نهادهای انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دین و ارتباطات سال بیست و هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۵۷) 57 - 95

کلیدواژه‌ها: اربعین حسینی قوم نگاری دینی مدیریت فرهنگی نهادهای انقلاب اسلامی پژوهش کیفی راهبردهای تصمیم گیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۶ تعداد دانلود : ۵۰۴
پیاده روی عظیم اربعین حسینی علیه السلام به صورت یک نماد جهانی، به قدرت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مسلمانان تبدیل شده است. این مقاله با روش شناسی تفسیری و رویکرد پژوهش کیفی بر اساس استراتژی قوم نگاری و مشاهده مستقیم قوم نگار، به توصیف و تحلیل رفتارهای فرهنگی زائرین این کنگره عظیم پرداخته و راهبردهایی را به منظور تقویت و توسعه فرهنگ زیارت اربعین ارائه می کند. قوم نگاری این پژوهش در چهار مقطع زمانی انجام می شود؛ آمادگی زائرین برای سفر، مسافرت زمینی تا مرز چذابه، پیاده روی زائرین در مسیر نجف - کربلا و قوم نگاری برگشت از سفر. دو هدف پژوهش " تحلیل و توصیف فرهنگ اربعین" و "راهبردهای تصمیم گیری برای ترویج فرهنگ اربعین" به چهار مقطع فوق عرضه شده و تحلیل و تفسیر می شوند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که اربعین نوعی همگرایی را بین فرهنگ ها ایجاد کرده و منجر به تقویت و گسترش فرهنگ عظیم جهانی مسلمانان و تشیع (بدون توجه به قوم، نژاد، سن و سایر تفاوت های فرهنگی) می شود. بنابراین ضرورت دارد که از سوی نهادها و سازمان های داخلی و البته با همکاری سازمان های عراق در توسعه و تعمیق این فرهنگ تلاش شود. بر اساس مطالعات انجام شده، نیروی انتظامی، وزارت راه و شهرسازی، سازمان های فرهنگی (صداوسیما، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان حج و زیارت)، شهرداری ها، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه ها، اداره اوقاف و امور خیریه و همچنین سایر نهادهای انقلاب اسلامی می توانند با به کارگیری راهبردهای پیشنهادی این پژوهش، نقش مهمی در توسعه و ترویج این فرهنگ داشته باشند.
۷۱۱۶.

تحلیل فرهنگی نسبت میان زیارت و عرفی گرایی در جامعه معاصر ایران مطالعه مردم نگارانه زیارت امام رضا (ع) از منظر انسان شناسی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 79 - 106

کلیدواژه‌ها: سنخ های زیارت گونه های زائر تجدد عرفی گرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۶ تعداد دانلود : ۷۴۰
زیارت به عنوان یکی از شاخصه ها و به نوعی بروز و تجلی عملی دین ورزی در تمامی جوامع قابل مطالعه است. این کنش در ایران در گذر از تجربه تجدد تغییرات نه ماهوی، بلکه عینی (ابجکتیو) داشته است. زیارت در ایران در گذر تجدد تغییراتی را تجربه کرده است که این کنش را از حالتی همگن و متوازن به کنشی ناهمگن و نامتوازن تبدیل کرده است. ایجاد سنخ هایی متنوع و متکثر در سبک زیارت ایرانی گواه بر تغییر و به نوعی پیامد تجربه تجدد است. ما در این مقاله درصدد شناخت و فهم عناصر ناهمگن (شناخت سنخ ها) در کنش زیارت با تمرکز بر تنوع به وجود آمده در پی تجدد و در نهایت عرفی گرایی هستیم. به بیان دیگر با نسبت یابی کنش زیارت امام رض (ع) با تجدد و در نهایت عناصر مترتب بر آن همچون عرفی شدن در ایران معاصر، انواع سنخ های به وجود آمده در بستر کنش زیارت در حرم مطهر امام رضاg را بررسی و دسته بندی کنیم. صورت بندی ارائه شده در قالب انواع سنخ های زیارتی به زیارت آیین مدار، دورادور، زنانه، کلان شهری و سیاسی اختصاص داده شده است. رویکرد روشی اتخاذ شده در این مقاله، کیفی و با تکیه بر دیدگاه های مردم نگاری است. داده های تحقیق نیز از منابع گوناگون همچون دل نوشته های زائران، عریضه ها و سفرنامه ها، مصاحبه ها، مشاهدات، خودمردم نگاری و دیگر منابع کمی و کیفی حاصل شده است.
۷۱۱۷.

بررسی و تحلیل شورش مردم ایلام در سال 1308 ه .ش.(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۱ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶۶ و ۶۷ 148 - 169

کلیدواژه‌ها: ایلام ایلات شورش سرکوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۵ تعداد دانلود : ۵۷۱
حوادث، رویدادها، جریان های سیاسی و نظامی زیادی در تاریخ ایلام وجود داشته است که نیاز به پژوهش مستقل دارند. یکی از این حوادث، شورش مردم ایلام در سال 1308 ه .ش. علیه دولت مرکزی است که تاکنون به صورت پراکنده در کتاب ها و اقوال شفاهی به آن پرداخته شده؛ اما هنوز پژوهشی مدون، مستقل و نظام مند در این زمینه انجام نگرفته است؛ از این رو، این حادثه تاریخی به یک بررسی و تجزیه و تحلیل خاص نیاز داشت تا آن را از ابعاد گوناگون بررسی کند و به تبیین دلایل، چگونگی و نتایج این رویداد بپردازد. تحقیق حاضر با روش توصیفی – تحلیلی انجام گرفت و با استفاده از کتاب ها، تاریخ شفاهی، سایت های معتبر اینترنتی و مقالات موجود، درصدد پاسخ به این پرسش ها برآمد که 1. شورش مردم ایلام چه دلایلی داشته است؟ و 2. علل شکست زودهنگام این شورش چه بوده است؟ نتایج این پژوهش نشان داد که عدم اطلاع مردم از اقتدار دولت مرکزی، تبعیت مردم این منطقه از شورش ایلات استان های همسایه، تحریک مردم توسط بازماندگان غلامرضاخان والی، افزایش مالیات گیری و چگونگی وصول آن و ... از جمله دلایل شورش بوده و ورود نیروهای کمکی نظامی دولتی برای سرکوب شورشیان، سرد شدن هوا، عدم همراهی برخی از ایلات با شورشیان و مقاومت نیروهای محاصره شده در قلعه والی را می توان از دلایل شکست شورش برشمرد.
۷۱۱۸.

مسیرهای دین دار شدن و ارتباط آن با میزان دین داری شهروندان (مورد مطالعه: ساکنان شهر قائم شهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 325 - 356

کلیدواژه‌ها: مسیرهای دین داری تقاضای فعالانه عرضه فعالانه تقاضای منفعلانه عرضه منفعلانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۴۴۳
مقاله حاضر مستخرج از پژوهشی تجربی درباره مسیرهای شکل گیری دین داری افراد و ارتباط آن با میزان دین داری آنها می باشد که بر روی نمونه ای 293 نفری از ساکنان قائم شهر در استان مازندران به انجام رسیده است. یافته ها نشان دادند که در جامعه مورد بررسی، مسیر "تقاضای منفعلانه" رایج ترین و مسیر "تقاضای فعالانه" نامتداول ترین طریق برای دین دارشدن می باشند. این در حالی است که تحلیل های رگرسیونی نشان داد از میان چهار مسیر اصلی برای دین داری، مسیر "تقاضای فعالانه" دارای قوی ترین و "تقاضای منفعلانه" واجد ضعیف ترین ضریب تأثیر بر میزان دین داری افراد هستند. در یک نگاه دقیق تر مشخص شد پنج مسیر از شش مسیر فرعی که دارای ضرایب رگرسیونی معنادار برای توضیح واریانس میزان دین داری هستند تقاضامحورند و تنها یک مسیر (جامعه پذیری دینی) عرضه محور است. از طرفی، شدت ضرایب تأثیر مسیرهای فعالانه به نحو مشهودی از ضرایب تأثیر مسیرهای منفعلانه بیشتر است. لذا مقایسه میان محورهای دین داری نشان می دهد مسیرهای متفرع از محورهای فعالانه بیش از منفعلانه و مسیرهای تقاضامحور بیش از عرضه محور بر میزان دین داری افراد، تأثیرگذارند. به عبارت دیگر، بهترین مسیرهای دین دار شدن، از تقاطع طلب (تقاضا) و اراده (فعال بودن) عبور می کنند (تقاضای فعالانه). در مجموع، حدود 62 درصد از تغییرات در میزان دین داری توسط نه متغیر (مسیرهای فرعی) مذکور تبیین شده است.
۷۱۱۹.

نوسازی و تحول ارزش های خانوادگی سنتی در شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 161-190

کلیدواژه‌ها: نوسازی جامعه شناسی ایران ارزش های خانوادگی سنتی جامعه شناسی توسعه ارزش های خانوادگی مدرن جامعه شناسی سازمان ها و نهاد های اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۳ تعداد دانلود : ۵۶۵
طی دهه های اخیر نهاد خانواده تحت تاثیر عوامل داخلی و بیرونی تغییر و تحولات متعددی را تجربه نموده است. از مهمترین عومل بیرونی، نوسازی یا مدرنیزاسیون است که در کشور ما منجر به دگرگونی های زیادی در ارزش های خانوادگی سنتی شده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر مطالعه نقش نوسازی در تحولات ارزش های خانوادگی سنتی در بین نسل های مختلف است. جامعه آماری پژوهش زنان و مردان متاهل بالای 18 سال شهر تبریز است که 600 نفر از آنها با بهره گیری از نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای مورد مطالعه قرار گرفته اند. پاسخگویان بر اساس حوادث و تجربه های تاریخی مشترکی که تجربه کرده اند به چهار نسل تقسیم شده اند. یافته های پژوهش بیانگر آن است که مولفه های نوسازی (تحصیلات، فردگرایی، عقلانیت ابزاری، بازاندیشی، مساوات طلبی جنسیتی، عرفی شدن، مصرف گرایی) تاثیر معناداری بر تحول ارزش های خانوادگی از سنتی به مدرن در نسل های چهارگانه داشته است. البته تاثیر مولفه های نوسازی بر ارزش های خانوادگی سنتی در نسل های مختلف یکسان نیست و این تاثیر از نسل اول به نسل چهارم روند افزایشی داشته است. به طوری که مولفه های نوسازی در نسل اول 28 صدم، در نسل دوم 31 صدم، در نسل سوم 34 صدم، و در نسل چهارم 44 صدم از تغییرات ارزش های خانوادگی سنتی مشارکت کنندگان را توانسته اند تبیین کنند.
۷۱۲۰.

تحلیل دوگانه ی «رفتار – کُنش» و «بازخورد – بازتاب» در فلسفه ی روان شناسی اجتماعی با نگرش به حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه فرهنگ و ارتباطات سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۸) 141 - 166

کلیدواژه‌ها: رفتار کنش بازخورد بازتاب حکمت متعالیه فلسفه ی روان شناسی اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۸ تعداد دانلود : ۳۸۲
همواره شناخت کردارهای انسانی، موضوعی کلیدی در علوم انسانی و به ویژه در روان شناسی و روان شناسی اجتماعی، بوده است. در پارادایم های مختلف، کردارهای انسانی، معنا، علل و پیامدهای متفاوتی دارند که دوگانه ی رفتار – کُنش از این زمره است. مسئله ی اصلی در این مقاله، بازتعریف جایگاه دوگانه ی رفتار –  کُنش (و به تبع آن، دوگانه ی بازخورد –  بازتاب) است. این مسئله را باید در لایه ای فراتر از سطح نظریه های دانش روان شناسی و در سطح «فلسفه ی روان شناسی» نگریست و روش کلی پاسخ به آن نیز، توجه به رویکردهای مطالعات پارادایمی است. در فرآیند گردآوری از روش کتابخانه ای (و فنّ یادداشت نویسی) و در فرآیند تحلیلی نیز از روش تحلیل محتوای کیفی و با تمرکز بر روش تحلیل مضمونی بهره برداری شده است. فلسفه ی روان شناسی با رهیافت اسلامی را می توان با رویکرد پیشینی و دست کم از پنج منظر طرح و بسط کرد. سه زمینه ی «اختیار، آگاهی و نقش آنها بر کردارهای انسانی»، «مفهوم روان و رابطه ی تن و روان در انسان» و «نقش نگرش و انگیزش انسان در جهان اجتماعی» زمینه ی مفهومی پاسخ به پرسش های این مقاله را فراهم خواهند آورد. در فلسفه ی روان شناسی متعالیه، در برابر دوگانه ی رفتار – کُنش، همواره «انسان با کردار مختارانه»» اصیل است. همچنین در برابر دوگانه ی بازخورد – بازتاب، نمود شئون روان شناختی انسان، بر خلاف بازخورد (در پارادایم اثباتی) و بازتاب (در پارادایم تفسیری)، نمایانگر انسانی مختار در همه ی شئون (یعنی بینش ها، منش ها، کشش ها و کردارها) و در تعامل و همراستا با جهان اجتماعی است. 

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان