درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر شناخت مزایا و معایب شبکه های اجتماعی اینترنتی در حوزه خواندن و راهکارهای اثربخشی از دیدگاه اعضای کتابخانه های عمومی شهر سنندج می باشد. روش: مطالعه حاضر از نوع کیفی است و داده ها با استفاده از مصاحبه عمیق گردآوری شده است. افراد مشارکت کننده 24 نفر از اعضای کتابخانه های عمومی شهر سنندج در تابستان سال 1395 بودند. نمونه گیری به روش هدفمند انجام گرفت و تا اشباع اطلاعات ادامه یافت. تحلیل داده ها هم زمان با جمع آوری اطلاعات با روش تحلیل موضوعی انجام گرفت. یافته ها: بر اساس اهداف پژوهش تحلیل داده ها منجر به استخراج 38 موضوع اصلی در 3 مقوله کلی شامل مزایا، معایب و راهکارهای اثربخشی گردید. در مقوله مزایا، موضوعات اصلی شامل دسترس پذیری اطلاعات، آگاهی بخشی، جذابیت ها، تبادل اطلاعات، برقراری ارتباط، شکل گیری اجتماعات خواندن، پر کردن اوقات فراغت، ترویج فرهنگ خواندن، بازاریابی، ایجاد رغبت و خودانگیختگی در خواندن، افزایش خواندن و کسب مشاوره بودند. در مقوله معایب، موضوعات شامل ضعف محتوا، اتلاف وقت، تغییر رفتار خواندن، نیازمندی ها، اثرات مضر بر جسم، اعتیاد به استفاده، جذابیت های بصری و خدمات منحرف کننده از خواندن، ناپایداری محتوا، محدودیت های ساختاری، عدم کسب لذت از خواندن، مجازی بودن، ترغیب به بی هدفی در خواندن، عدم دستیابی به دستاورد روشن، عدم سازماندهی اطلاعات، تغییر ذائقه و ترجیحات مطالعاتی، تأثیر منفی بر حوزه نشر و دشواری پذیریش و سازگاری با رسانه جدید در بین مسن ترها بودند. موضوعات مقوله اثربخشی نیز فرهنگ سازی، ایجاد شناخت، آموزش، محتواسازی، شبکه سازی، نیازسنجی، نیازسازی، هدف گرایی و برنامه ریزی و اعمال کنترل و نظارت بودند. هر کدام از موضوعات نیز دارای زیرموضوعاتی هستند. ارزش/اصالت: ارزش پژوهش حاضر در آن است که با ارائه اطلاعات مناسب در خصوص مزایا، معایب و راهکارهای اثربخشی استفاده از شبکه های اجتماعی در راستای خواندن، شیوه مواجهه صحیح با این رسانه اجتماعی و بهره گیری مؤثر از آن را در راستای خواندن به افراد نشان می دهد.

هدف: اکتشاف، تحلیل، اعتباریابی، و شناسایی شایستگی های پرسشنامه کارآفرینی در عرصه سئو برای متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی. روش شناسی: این پژوهش کاربردی از روش تحلیل محتوای کیفی و پیمایشی استفاده کرده است. برآورد و کنترل حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه گیری احتمالاتی تصادفی ساده انجام شد. روایی صوری پرسشنامه با نظر خبرگان رشته تأیید و اعتبارسنجی عامل های مکنون و متغیرهای آن با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی انجام شد. پایایی پرسشنامه نیز با آزمون آلفای کرونباخ تأیید شد. یافته ها: شش مقوله «مهارت های پایه فناوری اطلاعات»، «سئوی معمولی یا ارگانیک»، «سئوی خارجی سایت»، «سئوی پولی یا کلیکی»، «ابزارهای طراحی و مدیریت وب سایت» و «ارزش های افزوده علم اطلاعات و دانش شناسی در عرصه سئو»، اصلی ترین متغیرهای تأثیرگذار برای سنجش شایستگی های کارآفرینی در عرصه سئو برای دانش آموختگان علم اطلاعات و دانش شناسی است. نتیجه گیری: از یافته های این پژوهش می توان برای مطالعه، تحلیل، و بازنگری سرفصل های رشته علم اطلاعات و دانش شناسی به منظور کارآفرینی در عرصه بهینه سازی سایت برای موتورهای جستجو استفاده کرد.

مقدمه: هدف مقاله حاضر بررسی روش شناختی مقاله های حوزه سواد اطلاعاتی است و مروری کوتاه بر روش شناسی مقاله های پژوهشی منتشر شده در حوزه سواد اطلاعاتی در نشریات فارسی زبان دارد. روش : پژوهش حاضر با کمک روش های علم سنجی صورت گرفته است. با مراجعه به مجله های حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی و مقاله های نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی فارسی زبان همچون مرکز اطلاعات علمی جهاد (Sid)، مگیران و پایگاه علوم انسانی و سایر پایگاه های اطلاعاتی فارسی زبان، متن کامل مقاله های منتشر شده در حوزه سواد اطلاعاتی گردآوری شد. در مجموع 75 مقاله علمی-پژوهشی استخراج شد و با توجه به اینکه متن کامل تمام مقاله های مورد بررسی قرار گرفت از روش سرشماری استفاده شد. بخش روش شناسی پژوهش ها و مقاله های دانلود شده به کمک روش های علم سنجی، مورد بررسی قرار گرفت و داده های موردنیاز استخراج شد. همچنین برای استخراج داده ها از نرم افزار اکسل استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که میانگین تعداد نویسندگان به تعداد مقاله های منتشر شده در حوزه سواد اطلاعاتی در بازه زمانی انجام پژوهش و در پایگاه های اطلاعاتی انتشاردهنده مقاله های فارسی سواد اطلاعاتی، 4/2 می باشد. از تعداد 180 نویسنده مقاله در حوزه سواد اطلاعاتی، تعداد 96 نفر (3/53 درصد) مرد و تعداد 84 نفر (7/46 درصد) از آنها زن بوده اند. یافته ها همچنین نشان داد که از 75 مقاله مورد بررسی، تنها 62 مقاله (83 درصد) از رویکردهای کمی برای انجام پژوهش استفاده کرده اند و 13 مقاله (17 درصد) با کمک روش های پژوهش کیفی انجام گرفته است. 61 مقاله (3/81 درصد) با استفاده از پرسشنامه به گردآوری داده ها پرداخته اند و مطالعات کتابخانه ای (با 4/17 درصد) در مرتبه بعدی استفاده به عنوان ابزار گردآوری داده مورد استفاده پژوهشگران قرار گرفته اند. همچنین یافته های دیگر پژوهش همچنین نشان داد که دو دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری و علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، با داشتن بیشترین وابستگی سازمانی (با 6 نویسنده) در میان سایر مؤسسات آموزشی و پژوهشی، بیشترین انتشاردهندگان مقاله های این حوزه بوده اند. دو مجله فصلنامه دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع رسانی و فناوری اطلاعات) و مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات (فصلنامه کتاب) با انتشار ده مقاله، بیشترین مقاله های حوزه سواد اطلاعاتی را منتشر کرده اند. بحث و نتیجه گیری: در مقاله های منتشر شده در حوزه سواد اطلاعاتی عمدتاً از رویکردهای کمی استفاده شده است و به نظر می رسد توجه به انجام پژوهش های کیفی در حوزه سواد اطلاعاتی ضروری است.

هدف از این پژوهش، شناسایی و خوشه بندی سامانه ها و ابزارهای مدیریت دانش شخصی می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی بهره گرفته شد. نخست با رجوع به ادبیات پژوهش، سیاهه سامانه ها و ابزارهای مدیریت دانش شخصی شناسایی شدند و براساس مهارت های هفت گانه مدیریت دانش شخصی و نیز سه قلمرو مدیریت دانش شخصی، توسط نمونه هدفمند 30 نفره ای از متخصصان علوم کامپیوتر و علم اطلاعات و دانش شناسی خوشه بندی شدند. بنابر یافته های به دست آمده در مرحله نخست، 47 ابزار شناسایی شدند و براساس دیدگاه متخصصان در فهرست سامانه ها و ابزارهای مدیریت دانش شخصی قرار گرفتند. سپس، در مرحله دوم، بر اساس میزان کاربرد آن ها تحت عنوان سامانه ها و ابزارهای بازیابی دانش، سازماندهی دانش، ارزیابی دانش، تحلیل دانش، اشاعه دانش، اشتراک دانش و امنیت دانش خوشه بندی شدند. علاوه براین، مجموعه ابزارهای موردنظر در سه قلمرو عمومی، تعاملی و شخصی از دیدگاه متخصصان طبقه بندی شدند.

مقدمه: انسان همواره به اطلاعات نیاز داشته، دارد و خواهد داشت. عوامل مختلفی زمینه ساز نیاز اطلاعاتی هستند که بافت یکی از آنهاست. بافت پیچیده و متحول امروزی کسب و کار باعث ایجاد نیاز اطلاعاتی تجاری شده است که خود ضرورت ارائه خدمات اطلاعاتی تجاری را می طلبد. این پژوهش به مرور و معرفی این مفاهیم به منظور باز کردن مسیری برای متخصصان علم اطلاعات برای حضور در این بخش از دنیای اطلاعات می پردازد. روش شناسی : این پژوهش به صورت مروری انجام و با بررسی متون مرتبط با اطلاعات تجاری و خدمات اطلاعات تجاری، مفاهیم مرتبط روشن شده است. یافته ها: بررسی های انجام شده در این پژوهش، ابعاد مختلف اطلاعات تجاری و همچنین نیاز، منابع و خدمات اطلاعات تجاری را مطرح و نقش متخصصان اطلاعات و دانش شناسی را در این عرصه روشن ساخته است. نتیجه گیری : امروزه نقش اطلاعات تجاری و خدمات اطلاعات تجاری در دنیا مشخص شده است. ازاین رو، لازم است تا یک نظام خدمات اطلاعاتی تجاری طراحی، پیاده سازی و ارزیابی شود که متخصصان اطلاعات به این حوزه ورود کنند تا بتوانند نقش کاربردی و اساسی پیدا کنند و این امر می تواند علاوه بر ایجاد جایگاه حرفه ای آنان، به اشتغال حرفه مندان علم اطلاعات نیز کمک کند.

همانند بسیاری از زمینه های زبان شناسی محاسباتی، ارزیابی نقش مهمی در سیستم های پرسش و پاسخ تعاملی ایفا می نماید. یکی از معیارهایی که در زمینه ارزیابی این سیستم ها دارای اهمیت می باشد میزان انسجام بین سوال ها و پاسخ های رد و بدل شده، بین کاربر و سیستم است. در این مقاله یک راه حل اتوماتیک برای تعیین میزان انسجام متن تولید شده، ارائه شده است. مدل پیشنهادی، یک مدل احتمالاتی است که در آن، برای استخراج ویژگی از میزان شباهت بین N -گرم های مختلف بر اساس چهار معیار تعریف شده، بهره گرفته شده است. سپس با استفاده از تخمین بهترین تابع چگالی از بین 18 تابع درنظر گرفته شده برای هر ویژگی، یک مدل برای تعیین میزان انسجام انتخاب گردیده است. نتایج پیاده سازی بر روی دو پایگاه داده تهیه شده از چند سیستم پرسش و پاسخ تعاملی، حاکی از انطباق بسیار بالای مدل احتمالاتی پیشنهادی و دقت مناسب آن در تعیین میزان انسجام، در متن مکالمه صورت گرفته، می باشد. برای تطبیق یا عدم تطبیق تابع چگالی احتمال بدست آمده از آزمون های سه گانه کولموگروف-اسمیرنف، اندرسون دارلینگ و کرامر وان میس استفاده گردید. با توجه به نتایج ارائه شده تابع چگالی احتمال ناکاگامی با داشتن کمترین اشتباه، بهترین عملکرد را در تعیین میزان انسجام هر مکالمه از خود نشان داد.

هدف از پژوهش حاضر، شناخت سطح کامل بودن مدل ذهنی کتابداران از آیکونهای بخش امانت و فهرست نویسی نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال آذرخش، سیمرغ و نیکا است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها توصیفی )از نوع پیمایشی( است. جامعه پژوهش شامل دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شیراز و کتابداران کتابخانه های دانشگاه شیراز و کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی شیراز بود که حداقل با یکی از نرم افزارهای کتابخانه ای کار کرده بودند. تعداداین افراد، که کتابداران نامیده می شوند، 174 نفر بود و بر این اساس نمونه گیری انجام نشد و کل جامعه در نظرگرفته شد. یافته ها نشان داد هم در بخش امانت و هم در بخش فهرست نویسی ، مدل ذهنی کتابداران از آیکون های نرم افزار سیمرغ نسبت به دو نرم افزار دیگر کامل تر است. همچنین، فهرستی از آیکون های بخش های امانت و فهرست نویسی سه نرم افزار را که مدل ذهنی کتابداران از کارکرد آنها کامل و ناقص است مشخص شد. از آنجا که ممکن است مدل های ذهنی کتابداران از آیکون های بخش امانت و فهرست نویسی نرم افزارها، ناقص یا نادرست باشد، با شناسایی و بررسی سطح کامل بودن آنها می توان تعیین کرد که چه سطحی از آموزش برای کتابداران مورد نیاز است. همچنین با ارائه فهرست آیکون هایی که مدل ذهنی کتابداران از کارکرد آنها کامل است ، این امکان برای طراحان فراهم می شود که عناصر محیط رابط را به گونه ای ایجاد کنند که تا حد امکان به مدل های ذهنی کتابداران نزدیک باشند.

هدف: در این مقاله سعی شده است تحولات و تغییر نگرش در مفاهیم نوین اطلاعاتی همچون سازماندهی دانش، اکولوژی اطلاعات، و علم سنجی با استفاده از نظریه سیستم های اجتماعی لومان و مفاهیم ""اتوپوئیسیس"" و ""سیبرنتیک مرتبه دوم"" مورد واکاوی قرار گیرد و تاثیری را که بر کتابداری و کارکرد کتابخانه به منزله یک سیستم عملکردی می گذارد تبیین نماید. روش شناسی: این تحلیل نظری با استفاده از منابع کتابخانه ای و مطالعه متون مرتبط انجام شد. تغییرات بر اساس نظریه سیستم های اجتماعی نیکلاس لومان تحلیل گردید. یافته ها:براساس نظریه لومان، کتابخانه ها نوعی سیستم اتوپوئیسیس هستند و در راستای تغییرات از سیبرنتیک مرتبه دوم برای مشاهده گری خود از درون استفاده می کنند. پیدایش تغییرات مداوم در محیط سبب می شود که عملیات تشخیص تفکیکی انجام شود و مرز پدیداری جدیدی تعریف شود و سیستمی بایسته تر ایجاد گردد. این سیستم با خودارجاعی و بازتولید خویش، برای حفظ بقا در محیط پیچیده ناگزیر به ارائه کارکردهای نوین و بهبودیافته ای است تا بتواند به منزله سیستمی اجتماعی با دیگر نظام های اجتماعی در تعامل قرار گیرد. نتیجه گیری: از دیدگاه نظری، روند باز توصیف و خود ارجاعی در کتابخانه ها با نظریه سیستم های اجتماعی لومان به خوبی قابل تشریح است.