درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: این پژوهش درپی آن است که بداند گرایش مشاهده شده درکتابخانه­های ایران مبنی بر تمرکز متخصصان در خدمات فنی تا چه حد برآمده از گرایش درونی خود آنهاست. شناسائی این گرایش را پژوهش حاضر در قالب شناسائی خودپنداره حرفه­ای دانش­آموختگان کارشناسی کتابداری دنبال کرده است. روش گردآوری و تحلیل داده­ها: برای این تحقیق از روش گراندد تئوری (نظریه زمینه­ای) و برای گردآوری داده­ها از مصاحبه نیمه­ساختار­یافته و برای تحلیل داده­ها از روش مقایسه مداوم در رویکرد نظریه زمینه­ای استراوس و کوربین طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شده است. مصاحبه­شوندگان20 نفر دانشجوی کارشناسی درآستانه فارغ­التحصیل شدن (پایان ترم آخر) بوده­اند. یافته­ها: خودپنداره حرفه­ای دانش­آموختگان کارشناسی کتابداری دارای سه بُعد احساسات فردی، منزلت اجتماعی و تصور از حرفه است. دانش­آموختگان شرکت­کننده در مطالعه درحین تحصیل به رشته خود علاقه­مند می­شده­اند و دید مثبت­تری نسبت به زمان آغاز دانشجوئی به آن پیدا کرده­اند. آنها از ناشناخته بودن حرفه در جامعه و فقدان جایگاه اجتماعی آن گلایه دارند. پندار ایشان از حرفه متشکل از پندارشان از کتابداری و پندارشان از خودشان به­عنوان کتابدار است. آنها رشته­شان را خدمت­مدار می­دانند اما تخصص­های مختلفی برای خدمت در خود می­بیینند عده­ای تخصص خود را خدمات فنی می­دانند و آن رامهم­تر تلقی می­کنند، و برخی خدمات عمومی و مستقیم را مهم تلقی می­کنند. پژوهش و مدیریت دو بُعد دیگر از تخصص حرفه­ای است که آنها برای کتابداری بیان می­کنند. نتیجه­گیری:شرکت­کنندگان در پژوهش به کتابداری علاقه­مندند اما نگران جایگاه اجتماعی و ناشناخته بودن آن در جامعه هستند. آنها رشته خود را خدمت­مدار می­بینند اما گرایش بیشتری به اشتغال به خدمات فنی و اطلاع­رسانی تخصصی دارند.

تحلیل استنادی به عنوان یکی از روش های کمی، بر پایه استناد های موجود در متون علمی قرار دارد، به طوری که با شمارش تعداد استناد-های به کار رفته در متون گوناگون همانند نشریه ها و پایان نامه ها به تحلیل و ارزیابی این متون می پردازد. مبحث تحلیل استنادی در دهه 60 در ایران آغاز شد و تا کنون پژوهش های زیادی با آن روش انجام شده است. در پژوهش حاضر تلاش شده است با دیدی تحلیلی و مروری به بررسی عمده ترین آثار فارسی موجود در این زمینه از جمله کتاب، مقاله، پایان نامه و همایش هایی که در ایران برگزار شده، که در پیش برد این حوزه مؤثر بوده اند، پرداخته شود. بر اساس نتایج این بررسی، پژوهش های زیادی در رابطه با تحلیل استنادی انجام شده، ولی سهم پایان-نامه ها بیش از دیگر پژوهش ها است. سیر مطالعاتی پایان نامه ها و مقاله ها نشان داد که زمینه پژوهشی آن ها مشابه بوده و بیش تر الگوبرداری از آثار پیشین است. به طور کلی تحلیل استنادی در ایران نیازمند دگرگونی است و پیشرفت آن دقت نظر بیش تری را از سوی مدرسان و پژوهش گران حوزه کتابداری و اطلاع رسانی می طلبد.

هدف: این تحقیق برای تعیین الگوی رفتار علمی پژوهشگران در چگونگی استفاده از منابع علمی، به تحلیل استنادی مقاله های ارائه شده توسط پژوهشگران پژوهشکده مهندسی در فاصله سال های 1370-1384 پرداخته است. روش: با استفاده از روش تحلیل استنادی از 547 عنوان مقاله موجود در آرشیو کتابخانه، 3642 استناد استخراج شد. همچنین از قانون برادفورد درخصوص نشریات ادواری مورد استناد استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد تعداد متوسط استناد در هر مقاله حدود 8 استناد است. بالاترین میزان استناد با 5/45 درصد مربوط به نشریات ادواری میباشد. 5/90 درصد از استنادها به زبان انگلیسی است. پروانه ثبت اختراعات با 5/16 سال بالاترین و منابع الکترونیکی با 1/2 سال پایین ترین میانگین نیم عمر را دارند. همچنین با استفاده از ضریب برادفورد 6 عنوان نشریه هسته نیز مشخص گردید.

مقدمه: قارچ ها تهدید کننده های بیولوژیکی هستند که در همه ی محیط ها حضور دارند. محیط کتابخانه ها و مراکز آرشیوی، بخش زیادی از نیازهای غذایی قارچ ها را تأمین می کنند. در این مطالعه، به شناسایی آلودگی قارچ های موجود در کتابخانه های دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1390 پرداخته شده است به این منظور که آیا در بین قارچ های موجود، تهدید کننده ی سلامت کتابداران و کاربران هم وجود دارد؟ روش بررسی: مطالعه از نوع تحلیلی- مقطعی بود. جامعه ی آماری شامل کتابخانه های دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1390 است. حجم نمونه ها 126 نمونه برآورد شد. برای نمونه گیری از هوا، از روش پلیت باز و برای نمونه گیری از سطوح و کتاب ها، از سواپ استریل استفاده گردید. از هفت کتابخانه در سه نوبت صبح، ظهر و عصر نمونه گیری انجام شد. پس از نمونه گیری، نمونه ها بر روی محیط سابورو دکستروز آگار حاوی آنتی بیوتیک کلرامفنیکل (Sc یا Sabouraud dextrose agar with chloramphenicol) کشت داده شد و سپس پلیت ها در داخل انکوباتور با دمای 25-30 درجه سانتی گراد قرار گرفت. پس از تشخیص، با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل آماری انجام شد. یافته ها: در مجموع 2140 کلنی قارچ متعلق به 26 جنس در کتابخانه ها یافت شد. بیشترین تعداد کلنی (555) متعلق به کتابخانه ی دانشکده ی دندان پزشکی و کم ترین تعداد (70)، متعلق به کتابخانه ی دانشکده ی مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی بود. Cladosporium، Penicillium، مخمرها، Aspergillus niger، Aspergillus و Rhizopus به ترتیب بیشترین فراوانی و Aureobasidium، Scopulariopsis، Botrytis، Curvularia و Neurospora کمترین فراوانی را دارند. نتیجه گیری: قارچ های Aspergillus niger، Penicillium، Aspergillus و Cladosporium که بیشترین میزان فراوانی در کتابخانه ها را داشتند، از نوع پاتوژن های فرصت طلب بودند که در افراد مستعد می توانند ایجاد عفونت نمایند.

هدف: بررسی یادداشت های موجود در حاشیه کتاب های کتابخانه ای عمومی - که شکلی متداول از وندالیسم است- انجام شده است. روش/ رویکرد: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی انجام شده و نمونه مورد بررسی گزیده ای از کتاب های کتابخانه شهید هاشمی نژاد ساوه است که از این وندالیسم آسیب دیده بودند. با بهره گیری از روش نمونه گیری هدفمند، 140 مورد از کتاب نوشته ها انتخاب و به روش تحلیل محتوای ترکیبی بررسی شدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد، محتوای کتاب نوشته ها شامل 4 مقوله اصلی ""بیان احساسات""، ""اظهارنظر""، ""پیشنهاد"" و ""درخواست"" است. مقوله ""بیان احساسات"" بیشترین و مقوله ""درخواست"" کمترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند. براساس این نتایج، اغلب خوانندگانی که در حاشیه کتاب یادداشت نوشته اند، بیش از قصد تخریب، هدف اطلاع رسانی داشته اند. ضمناً بررسی یادداشت های آنان نشان می دهد نگرش آنان به زندگی (حداقل در زمان نوشتن یادداشت)، نوعی نگرش منفی بوده که عمدتاً با احساس غم و اندوه همراه بوده است. همچنین امیدواری به زندگی نویسندگان این یادداشت ها نیز در سطح پایینی به نظر می رسد. افرادی که به نوشتن یادداشت در حاشیه کتاب تمایل نشان داده اند در اغلب موارد، احساساتی نظیر شکست در روابط عاطفی و پشیمانی از عشق را تجربه کرده اند. نتیجه گیری: کتابداران می توانند در فرایند مجموعه سازی منابع در کتابخانه های عمومی به آثار الهام بخش توجه بیشتری نمایند. آثاری نظیر زندگینامه ها و آثاری که به تقویت نشاط و روحیه افراد کمک می کنند.

امروزه، یکی از معیارهای سنجش توسعهیافتگی کشورها از سوی سازمان های بین المللی و اقتصاد جهانی میزان دستیابی و استفاده از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات است. علاوه بر دستیابی به این ابزار، توزیع عادلانه آن برای خدمات رسانی بهتر و به روزتر نیز بسیار حائز اهمیت است. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی نحوه توزیع فضایی شاخص های سخت افزار و نیروهای متخصص فاوا و کاربران انفورماتیک در مناطق چهارده گانه شهرداری اصفهان است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است که برای رتبه بندی، سطح بندی، و تعیین میزان پراکندگی شاخص ها از مدل های آماری مک گراناهان، تحلیل خوشه ای، و ضریب اختلاف استفاده شده است. نتایج نشان داد که شهرداری های مناطق مختلف شهر اصفهان از نظر برخورداری از این شاخص به صورت یکسان نبودند. به طور کلی، این مناطق در 4 گروه و به صورت برخوردار، به نسبت برخوردار، کمتر برخوردار، و نابرخوردار طبقه بندی شده اند. همچنین، ضرایب پراکندگی نشان داد اختلاف زیاد در نوع و نحوه توزیع این شاخص ها در شهرداری های شهر اصفهان وجود دارد.

هدف: نوشته حاضر سعی دارد تا تبیین کند که خواندن عملی دیالکتیکی است. برای این کار، ضمن اشاره به مفهوم دیالکتیک در دوره باستان و با نگرشی به مفاهیم انسان، جهان، علم، زبان، و فهم، به بحث در مورد شأن دیالکتیکی خواندن پرداخته شده است. روش: در نوشته حاضر، رهیافت تحلیل مفهومی بهکار گرفته شده است. این رهیافت که بیشتر در نوشته های تحلیلی و نظری کاربرد دارد، با تحلیل و بررسی آراء و نظرات درباره یک موضوع خاص، نقطه نظر و تفکر خاصی را بهعنوان نقطه عزیمت تحلیل انتخاب میکند و از آن رهگذر، به واکاوی مفهوم و بحث در آن موضوع میپردازد. همچنین برای تبیین مفهوم دیالکتیکی خواندن، از پدیدارشناسی هایدگر و فهم دیالکتیکی گادامر بهعنوان نقطه عزیمت بهره گرفته شده است. یافتهها: از مقایسه عمل خواندن در دوره پیشامدرن و دوره مدرن، چنین برمیآید که خواندن در دنیای امروز امری دوگانه انگار (مبتنی بر تقابل سوژه/ابژه)، تصویرگرا و تکگو است. این در حالی است که نوشته در دوران باستان و قرون وسطی چنین شأنی نداشته و بیشتر به آن بهعنوان سخن مولف غایب نگریسته میشد که در غیاب وی باید با گفتههای وی به همسخنی پرداخت و کتاب را هضم نمود. رویکرد تکگویانه نسبت به متن که ارمغان دنیای جدید است، مانع هر گونه فهم و ارتباط صحیح انسان با جهان متن شده است. فهم بهعنوان پیششرط عمل خواندن، واقعهای خارج از اختیار انسان و کنترل روششناسانه است. واقعه خواندن تاریخمند است که ریشه در سنت دارد و از همسخنی و گفتوگوی انسان با متن و امتزاج افق متن و خواننده حاصل میشود. اصالت/ارزش: بداعت نوشته حاضر در گستردن افق معنایی دیگری در مورد عمل خواندن، در شرایطی است که پارادایم روانشناختی، حاکم بر محیط خواندن و عمل خواندن است. امروزه نوشته های بسیاری با عنوان تکنیکهای مطالعه، سنجش مطالعه، روشهای مطالعه و یادگیری، و ... در گوشه و کنار مشاهده میکنیم که کتاب را شیئی تحت انقیاد و کنترل ذهن انسان تلقی میکند و این پیشفرض را میپروراند که با کنترل عمل خواندن به کمک روشی که توصیه می کند، میتوان به فهم دست یافت. در نوشته حاضر استدلال می شود که فهم اساساً با گشودگی، همسخنی و گفتوگو با متن حاصل میشود نه با تفوق و سیادت روششناسانه بر آن.